Περιήγηση στους δρόμους της Χαλκίδας μέσα από τον Κώδικα Διαδικτυακής Κυκλοφορίας

v  Τίτλος: «Περιήγηση στους δρόμους της Χαλκίδας μέσα από τον Κώδικα Διαδικτυακής Κυκλοφορίας»

v  Ταυτότητα:

Δασκάλα – δημιουργός: Κερασιώτη Βασιλική

Γνωστική περιοχή: Το διδακτικό σενάριο αναφέρεται στην 5^η ενότητα του μαθήματος της Γλώσσας της τετάρτης τάξης δημοτικού με τίτλο: «Ασφαλώς κυκλοφορώ». Οι στόχοι του σεναρίου άπτονται πλήρως του αναλυτικού προγράμματος σπουδών.

v   Σκεπτικό της δραστηριότητας:

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ: Με την εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση είναι δυνατόν να αναβαθμιστούν τα περιβάλλοντα μάθησης. Η μαθησιακή διαδικασία ξεπερνά το παραδοσιακό μοντέλο και αναδεικνύει το μαθητοκεντρικό μοντέλο μάθησης, μέσα από διερευνητικές και βιωματικές μεθόδους διδασκαλίας. Η χρήση των λογισμικών ανοιχτού και κλειστού τύπου (Microsoft Word, Power Point, Microsoft Excel και TuxPaint - εκπαιδευτικά λογισμικά του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου) ενισχύει τη συνεργατικότητα και την ομαδική εργασία, δημιουργώντας ένα πιο φιλικό μαθησιακό περιβάλλον και μετατρέποντας το γραπτό λόγο σε μια διαδικασία διερεύνησης και ανάπτυξης ιδεών. Παράλληλα, προκαλεί την ενεργό συμμετοχή του μαθητή στη μαθησιακή διαδικασία και του δίνει τη δυνατότητα να οργανώνει τις προσπάθειές του και να αυτοδιορθώνεται, βελτιώνοντας την επίδοσή του.

    Η πρόσβαση στο διαδίκτυο, με την καθοδήγηση της δασκάλας, εμπλουτίζει τις γνώσεις των παιδιών και αναδεικνύει τα οφέλη του στην εκπαιδευτική διαδικασία, ως μέσο επικοινωνίας και άντλησης πληροφοριών.

   Τα εκπαιδευτικά λογισμικά λειτουργούν ως βοηθητικά εργαλεία, κινητοποιώντας το ενδιαφέρον του μαθητή, καθώς η μάθηση γίνεται πιο ελκυστική και ευχάριστη, παρέχοντας μια σειρά από παιγνιώδεις δραστηριότητες για εξάσκηση.

    Συνεπώς, η χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση ενισχύει την αυτενέργεια του μαθητή, δίνοντας έμφαση στη διερευνητική μάθηση και στη δημιουργία κατάλληλων συνθηκών διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης. Επιπλέον, συμβάλλει θετικά στην εμπέδωση του νέου αντικειμένου μέσα από ατομική ή ομαδική αξιολόγηση και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, δημιουργικότητας και κριτικής σκέψης.

ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ: Οι στόχοι του διδακτικού σεναρίου είναι συμβατοί με το Α.Π.Σ. καθώς αποτελεί ενότητα του μαθήματος της Γλώσσας. Οι μαθητές θα κατανοήσουν τα γραμματικά φαινόμενα που θέτει η ενότητα με την χρήση των ΤΠΕ, ένας διαφορετικός τρόπος και παράλληλα πρωτότυπος σε σύγκριση με την παραδοσιακή μέθοδο διδασκαλίας. Ταυτόχρονα, θα μάθουν και θα ανακαλύψουν πτυχές της Χαλκίδας που δεν είχαν γνωρίσει ποτέ άλλοτε. Θα γνωρίσουν ιστορικά στοιχεία της πόλης και θα αναζητήσουν πληροφορίες για τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά γνωρίσματά της με τη βοήθεια των μηχανών αναζήτησης. Συγκεκριμένα:

·    Η χρήση του λογισμικού POWER POINT βοηθά στη δημιουργία παρουσιάσεων με έναν πιο ζωντανό και παραστατικό τρόπο. Οι μαθητές χρησιμοποιούν το συγκεκριμένο λογισμικό και εργάζονται ομαδικά δημιουργώντας διαφάνειες με τις κεντρικότερες οδούς της πόλης.

·     Χρησιμοποιώντας το λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου της Μελέτης Α’-Δ’, οι μαθητές μαθαίνουν για τα σήματα οδικής κυκλοφορίας και ευαισθητοποιούνται σε θέματα κυκλοφοριακής αγωγής μέσα από παιγνιώδεις δραστηριότητες.

·     Η εφαρμογή του Google Maps παρέχει τη δυνατότητα στο μαθητή να περιηγηθεί σε δρόμους της πόλης που του ζητείται κάθε φορά, δίνοντας οδηγίες προσανατολισμού.

·      Το λογισμικό των Εικαστικών Α – ΣΤ΄ προσφέρει μια ποικιλία εργαλείων σχεδίασης που είναι εύκολα στη χρήση τους. Τα παιδιά σχεδιάζουν διάφορα σήματα οδικής κυκλοφορίας και μαθαίνουν για την αναγκαιότητα ύπαρξής τους με παιγνιώδη τρόπο.

·       Με τη χρήση του Excel, οι μαθητές ετοιμάζουν ένα ερωτηματολόγιο, για να διεξαχθεί μια έρευνα στην τάξη όπου θα μετρηθούν οι γνώσεις και η στάση των παιδιών σαν επιβάτες ή οδηγοί ποδηλάτου. Ακόμη, θα εξοικειωθούν με τις δυνατότητες του λογισμικού, δημιουργώντας και ένα γράφημα σύμφωνα με τις αντίστοιχες απαντήσεις των μαθητών

·      Το λογισμικό του Word, με τα εργαλεία και τις δυνατότητες που παρέχει, κάνει πιο εύκολη τη διαδικασία παραγωγής γραπτού λόγου. Οι μαθητές καλούνται να περιγράψουν ένα ατύχημα αφού πρώτα ταξινομήσουν τις εικόνες με βάση τη σειρά που αυτό έγινε.

·      Το λογισμικό Tuxpaint είναι ένα ελεύθερο λογισμικό ανοιχτού τύπου, όπου τα παιδιά έχοντας στη διάθεσή τους έναν κενό καμβά και μια ποικιλία εργαλείων σχεδίασης μπορούν και σχεδιάζουν με ευκολία μερικά από τα πιο σημαντικά τοπόσημα της Χαλκίδας, αναπτύσσοντας με αυτό τον τρόπο τη δημιουργικότητά τους.

·      Θα έρθουν σε επαφή με τη χρήση του διαδικτύου, χρησιμοποιώντας το ως μέσο άντλησης πληροφοριών για τη ζωή και τα έργα του Γιάννη Σκαρίμπα. Επίσης, θα μάθουν να λειτουργούν ως ερευνητές πληροφοριών, επιλέγοντας αυτές που τους χρειάζονται κάθε φορά για να φτιάξουν τις ταυτότητες τόσο των τοπόσημων της Χαλκίδας όσο και μέσων μεταφοράς.

 

Γνωστικά – διδακτικά προβλήματα:

   Η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του διδακτικού σεναρίου με τη χρήση των ΤΠΕ, προϋποθέτει την εξοικείωση των μαθητών με τις βασικές λειτουργίες του Η/Υ και την ανάπτυξη δεξιοτήτων με τη χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών. Ωστόσο, με τη χρήση του Google Maps, τα παιδιά μπορεί να δυσκολευτούν στον εντοπισμό κεντρικών δρόμων της πόλης τους, ώστε να καταφέρουν να δώσουν οδηγίες προσανατολισμού. Γι’ αυτό το λόγο, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να συντονίζει τις  προσπάθειες των παιδιών και να τους καθοδηγεί μέσα από σαφείς εξηγήσεις.

   Προβλήματα μπορεί να προκύψουν σχετικά με την οργάνωση του ερωτηματολογίου και στη δημιουργία γραφήματος , αλλά δίνοντάς τους κατάλληλες οδηγίες για σωστή λειτουργία του Excel θα οδηγηθούν πιο εύκολα στη διεκπεραίωση και αυτής της δραστηριότητας.

v  Πλαίσιο εφαρμογής:

Σε ποιους απευθύνεται: Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Δ΄τάξης του Δημοτικού σχολείου.

Χρόνος υλοποίησης: Το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 10 διδακτικές ώρες.

Χώρος υλοποίησης: Οι μαθητές θα εργαστούν στις πιο πολλές δραστηριότητες στην αίθουσα υπολογιστών είτε ομαδικά είτε ατομικά καθώς και στην αίθουσα διδασκαλίας. Για τις ανάγκες του σεναρίου, θα περιηγηθούν και σε δρόμους της πόλης.

Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών: Οι προϋπάρχουσες γνώσεις των παιδιών είναι πολύ σημαντικές και αποτελούν τη βάση για την οικοδόμηση της νέας γνώσης. Οι μαθητές ήδη είναι εξοικειωμένοι με τις βασικές λειτουργίες του Η/Υ κα είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις δραστηριότητες που θα τους δοθούν.

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο οι μαθητές ήδη γνωρίζουν για τις απλές και σύνθετες προτάσεις από προηγούμενα μαθήματα. Έχουν εξοικειωθεί σε προηγούμενες τάξεις με την κλίση ουσιαστικών και έχουν εξασκηθεί πολλές φορές με την κλίση των ρημάτων στους χρόνους της οριστικής έγκλισης.

Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία: Κατά την πραγματοποίηση του σεναρίου θα χρειαστούν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές του εργαστηρίου, τα λογισμικά ανοιχτού τύπου Microsoft Word, Microsoft Excel, Power Point, TuxPaint καθώς και εκπαιδευτικά λογισμικά  κλειστού τύπου όπως των Εικαστικών Α΄- ΣΤ΄ και της Μελέτης Α΄- Δ΄του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Επίσης θα χρειαστούν χαρτόνια, ψαλίδια, μαρκαδόρους, βιντεοπροβολέα και εκτυπωτή.

Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης: Οι μαθητές θα κληθούν να εργαστούν ατομικά και ομαδικά, χωρισμένα σε ομάδες των 3 ή 6 ατόμων, ανάλογα με τη δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, στα φύλλα εργασίας 1 και 3 θα δουλέψουν χρησιμοποιώντας την ομαδοσυνεργατική μέθοδο, όπως και σε μερικές δραστηριότητες έρευνας που θα διεξαχθούν κατά την 5^η και 9^η διδακτική ώρα. Σε όλες τις υπόλοιπες ασκήσεις των φύλλων εργασίας, τα παιδιά θα δουλέψουν εξατομικευμένα, δίνοντάς τους τις κατάλληλες οδηγίες. Επίσης, θα χρησιμοποιηθεί και η δραματοποίηση, με ένα παιχνίδι ρόλων που θα παίξουν τα παιδιά στο προαύλιο του σχολείου. Η δασκάλα συνεργάζεται στενά μαζί τους, συντονίζει τη διαδικασία, τους εμψυχώνει, τους επιβραβεύει, τους καθοδηγεί και βέβαια επιλύει τυχόν προβλήματα που θα προκύψουν.

Στόχοι Διδακτικού σεναρίου:

Γενικός σκοπός:Η ενημέρωση των μαθητών σχετικά με βασικούς κανόνες κυκλοφορίας πεζών – οχημάτων , ώστε να δύνανται να κυκλοφορούν με ασφάλεια στους δρόμους της πόλης.

Γνωστικοί στόχοι

·     Να συνειδητοποιήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κατευθυντικού λόγου μέσω της χρήσης των εγκλίσεων. (5^η Διδακτική ώρα – Χρήση εγκλίσεων για οδηγίες προσανατολισμού, Φύλλο εργασίας 5 – ασκήσεις 1, 2, 3)

·     Να μπορούν να διακρίνουν τα είδη των προτάσεων (απλές, σύνθετες, ελλειπτικές) (Φύλλο εργασίας 4 – ασκήσεις 1^α, 1β, 2, 3, 4)

·     Να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους μέσα από την παραγωγή-σύνθεση λέξεων και τη δημιουργία του οδικού αλφαβηταρίου. (Φύλλο εργασίας 2 – άσκηση 3, φύλλο εργασίας 6 – ασκήσεις α, β, γ, δ, Φύλλο εργασίας 8 – άσκηση 4)

·     Να κατανοήσουν τους εναλλακτικούς τρόπους παροχής οδηγιών, για τον εντοπισμό μιας τοποθεσίας, τονίζοντας πως με την αλλαγή της έγκλισης, δεν αλλάζει το νόημα αλλά το ύφος ανάλογα με το επικοινωνιακό πλαίσιο. (5^η Διδακτική ώρα – Χρήση εγκλίσεων για οδηγίες προσανατολισμού, Φύλλο εργασίας 5 – ασκήσεις 1)

·     Να εξασκηθούν στους ορθογραφικούς κανόνες των ρημάτων κυρίως στην προστακτική έγκλιση (Φύλλο εργασίας 5 – άσκηση 3)

·     Να παράγουν από ρήματα ανισοσύλλαβα ουσιαστικά σε –μα ή –μμα και να εξασκηθούν στην κλίση τους.

( Φύλλο εργασίας 7 – ασκήσεις 1, 2, 3, 4, 5, 6)

·     Να συνδέσουν τα ονόματα των οδών με διάφορα ιστορικά στοιχεία του τόπου τους (5^η Διδακτική ώρα – Έτοιμη σελίδα στο Microsoft Word για την ονομασία οδών)

·     Να οδηγηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου μέσα από την περιγραφή ενός συμβάντος. (Φύλλο εργασίας 10 – άσκηση β)

·     Να γνωρίσουν τα σήματα οδικής κυκλοφορίας και να καταλάβουν τη χρησιμότητά  τους. (Φύλλο εργασίας 2 -ασκήσεις 1, 2, 3, 4 , 2^η Διδακτική ώρα – βιωματικό παιχνίδι με παιχνίδι ρόλων, δραστηριότητες με τη χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών της Μελέτης Α’ – Δ’ και των Εικαστικών Α’ – ΣΤ’)

Στόχοι σε επίπεδο δεξιοτήτων

·     Να μπορούν να παράγουν προφορικό ή γραπτό λόγο, δημιουργώντας ένα κλίμα εμπιστοσύνης ως προς την έκφραση των απόψεών τους. (Φύλλα εργασίας 1 α, 1β, 1γ – άσκηση 2, φύλλα εργασίας 3 α, 3β, 3γ, 3δ, 3 ε, 3 στ,  Φύλλο εργασίας 5 – άσκηση 1, Φύλλο εργασίας 7 – ερωτήσεις κατανόησης κειμένου, Φύλλο εργασίας 10 – άσκηση 2)

·     Να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να εξασκηθούν στην έρευνα μέσα από τη συλλογή άρθρων και φωτογραφιών που αναφέρονται σε τροχαία ατυχήματα της πόλης. (9^η Διδακτική ώρα)

·     Να αναζητήσουν αιτίες επικινδυνότητας των δρόμων και να προτείνουν μέτρα προστασίας. (10^η Διδακτική ώρα)

·     Να καλλιεργήσουν την παρατηρητικότητα και να εντοπίσουν διαφορές στον τρόπο μετακίνησης και στη χρήση μεταφορικών μέσων όσο αφορά τη Χαλκίδα. (1^η  και 2^η  Διδακτική ώρα – Να εντοπίσουν διαφορές στις φωτογραφίες, Φύλλο εργασίας 10)

·     Να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. (Φύλλα εργασίας 3 α, 3β, 3γ, 3δ, 3 ε, 3 στ – άσκηση β, , 2^η Διδακτική ώρα – Κατασκευή από κανσον πινακίδων -κούκλων, 5^η Διδακτική ώρα – Λήψη φωτογραφιών κεντρικών οδών της πόλης)

·     Να ενεργοποιηθούν όλες οι αισθήσεις τους με δημιουργικές δραστηριότητες. (1^η Διδακτική ώρα – Δημιουργία κολάζ με μέσα μεταφοράς, 2^η  Διδακτική ώρα- Χρήση εκπαιδευτικού λογισμικού Εικαστικών Α΄- ΣΤ΄ και Κατασκευή πινακίδων κούκλων από κανσον, 3^η Διδακτική ώρα – Κατασκευή καρτών με τα τοπόσημα της πόλης, 9^η Διδακτική ώρα – Κατασκευή κολάζ, δημιουργία αφισών, ακροστιχίδων , ποιημάτων.

·     Να εξασκηθούν στη χρήση οδηγιών για τον εντοπισμό μιας τοποθεσίας. (Φύλλο εργασίας 5, άσκηση 1)

Στόχοι σε επίπεδο στάσεων

·            Να αναπτύξουν το αίσθημα της προσωπικής και της συλλογικής ευθύνης. (2^η Διδακτική ώρα – βιωματικό παιχνίδι με παιχνίδι ρόλων, Φύλλο εργασίας 3 α, 3β, 3γ, 3δ, 3 ε, 3 στ, 9^η Διδακτική ώρα – Διερεύνηση αιτιών τροχαίων ατυχημάτων, 1^η Διδακτική ώρα – Αναζήτηση αιτιών επικινδυνότητας δρόμων)

·           Να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα οδικής ασφάλειας και να   αποκτήσουν κυκλοφοριακή συνείδηση.( 2^η Διδακτική ώρα – βιωματικό παιχνίδι με παιχνίδι ρόλων, δραστηριότητες με τη χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών της Μελέτης Α’ – Δ΄και των Εικαστικών Α’ – ΣΤ’ ,  Φύλλο εργασίας 2 – ασκήσεις 1, 2, 3, 4 9^η Διδακτική ώρα – Διερεύνηση αιτιών τροχαίων ατυχημάτων, 1^ο η Διδακτική ώρα – Αναζήτηση αιτιών επικινδυνότητας δρόμων)

·           Να αναπτύξουν θετική στάση όσο αφορά την ποίηση. (Φύλλο εργασίας 6 – άσκηση 1)

·           Να συνειδητοποιήσουν τη συχνότητα των τροχαίων ατυχημάτων στη Χαλκίδα και να αναζητήσουν αιτίες. (9 η  Διδακτική ώρα)

·           Να αναπτύξουν την ικανότητα της επικοινωνίας και της αρμονικής συνεργασίας. (Στις ομαδικές δραστηριότητες των Φύλλων εργασίας 1 και 3, 5^η Διδακτική ώρα – Δραστηριότητα όπου τα παιδιά δίνουν οδηγίες προσανατολισμού)

Στόχοι ως προς τη χρήση των ΤΠΕ

·           Να εξοικειωθούν με τη χρήση του Η/Υ και να διαπιστώσουν τη χρησιμότητά του ως βοηθητικό εργαλείο στη μαθησιακή διαδικασία.

·           Να αναπτύξουν δεξιότητες χειρισμού των ΤΠΕ και να αναγνωρίσουν το σημαντικό τους ρόλο στην εκπαίδευση.

·           Να έρθουν σε επαφή με τη χρήση του διαδικτύου, χρησιμοποιώντας το ως μέσο άντλησης πληροφοριών, μέσα από τις μηχανές αναζήτησης.

·           Να εξασκηθούν στη χρήση των εκπαιδευτικών λογισμικών και να διασκεδάσουν μαθαίνοντας.

·           Να μάθουν να λειτουργούν ως ερευνητές πληροφοριών, μέσα από διερευνητικές δραστηριότητες, ανακαλύπτοντας μόνοι τους  τα οφέλη της χρήσης των ΤΠΕ.

Πορεία διδασκαλίας και υλοποίηση δραστηριοτήτων:

1^η Διδακτική ώρα:

        Παρουσιάζονται στα παιδιά  φωτογραφίες που απεικονίζουν την πόλη της Χαλκίδας άλλοτε και τώρα. Επειδή το σενάριο αναφέρεται στην κυκλοφοριακή αγωγή, οι μαθητές καλούνται να εστιάσουν την προσοχή τους και να εντοπίσουν  διαφορές όσο αφορά τα μέσα μεταφοράς και τους δρόμους. Ο δάσκαλος προσπαθεί να τους καθοδηγήσει μέσα από κατάλληλες ερωτήσεις του τύπου: Σε ποια από τις δύο εικόνες πιστεύετε πως ήταν πιο εύκολη η πρόσβαση στη Χαλκίδα; Υπήρχε κυκλοφοριακό πρόβλημα στην πόλη; Με ποια μεταφορικά μέσα μπορεί να επισκεφτεί κανείς την πόλη της Χαλκίδας; Έτσι, δημιουργείται μια κατάσταση προβληματισμού των παιδιών γύρω από το θέμα της μετακίνησης και των μέσων μεταφοράς. Για να μπορέσουν να κατανοήσουν καλύτερα τα μέσα μεταφοράς, χωρίζονται σε 3 ομαδούλες και με τη βοήθεια του προγράμματος Microsoft Word, τα ταξινομούν ανάλογα με το χώρο στον οποίο κινούνται.(στεριά, θάλασσα, αέρα) Δίνεται σε κάθε ομάδα, μέσα στη σελίδα εργασίας, εικόνες με διάφορα μέσα μεταφοράς και επιλέγουν εκείνα που ανήκουν στην ομάδα τους. (Φύλλο εργασίας 1 α) – (Φύλλο εργασίας 1 β ) – (Φύλλα εργασίας 1 γ)

Τέλος, οι μαθητές καλούνται να συγκεντρώσουν φωτογραφικό υλικό από εφημερίδες και περιοδικά, με μεταφορικά μέσα της ομάδας στην οποία ανήκουν και να κατασκευάσουμε ένα κολάζ, το οποίο θα αναρτηθεί στον πίνακα ανακοινώσεων της τάξης μας.

2η Διδακτική ώρα:

       Στη συνέχεια, παρουσιάζονται παλιές και επίκαιρες φωτογραφίες με δρόμους της Χαλκίδας. Διατυπώνονται μερικές κατευθυντικές ερωτήσεις από τη δασκάλα όπως: Τι διαφορές παρατηρείτε στους δρόμους άλλοτε και τώρα; Τι μας βοηθά ώστε να κινούμαστε με ασφάλεια στους δρόμους; Ακολουθεί συζήτηση στην τάξη για τα σήματα του ΚΟΚ και σε τι αυτά μας ωφελούν.

       Η δράση ξεκινά με μια μικρή βόλτα γύρω από το χώρο του σχολείου. Τονίζεται στα παιδιά πως στόχος της βόλτας είναι να παρατηρήσουν τα σήματα που υπάρχουν και μας βοηθούν να κινούμαστε με ασφάλεια. Αφού χωριστούν σε ομάδες και ορίσουν από έναν αρχηγό, ο οποίος θα κρατά το ομαδικό σημειωματάριο, καλούνται να σημειώσουν το χρώμα, το σχήμα της κάθε πινακίδας και να πιθανολογήσουν το σκοπό της ύπαρξής τους. Μετά την επιστροφή τους στην τάξη, ακολουθεί συζήτηση, καταγράφουν και προσπαθούν να ταξινομήσουν τα σήματα με βάση το σχήμα, το χρώμα και τη χρήση τους. Ακολουθεί έτοιμο Power point (Σήματα οδικής κυκλοφορίας) που δημιουργήθηκε από τον δάσκαλο, με στόχο να γνωρίσουν οι μαθητές τα σήματα οδικής κυκλοφορίας και να κατανοήσουν την κατηγοριοποίησή τους ανάλογα με τη χρησιμότητά τους.

      Με τη χρήση του λογισμικού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου της Μελέτης Α’-Δ’ οι μαθητές ευαισθητοποιούνται σε θέματα κυκλοφοριακής αγωγής με παιγνιώδη τρόπο και εξασκούνται μέσα από διάφορες δραστηριότητες. Επίσης, με το λογισμικό των Εικαστικών Α’ – ΣΤ’, τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες ζωγραφίζουν πινακίδες ρυθμιστικές, υποχρεωτικές και πληροφοριακές.

      Μια πολύ δημιουργική και ευχάριστη δραστηριότητα για τα παιδιά θα είναι να κατασκευάσουν πινακίδες - κούκλες, με χαρτόνι κανσον. Οι μαθητές καλούνται να φανταστούν πως οι πινακίδες είναι έμψυχα όντα που διαθέτουν ανθρώπινη φωνή και λογική. Έτσι, μέσα από ένα βιωματικό παιχνίδι που θα γίνει στο προαύλιο του σχολείου, οι κούκλες- πινακίδες χρησιμοποιούνται σαν ρυθμιστές της κυκλοφορίας, όπου θα δίνουν συμβουλές στους οδηγούς ή θα τους προειδοποιούν για κάθε κίνδυνο.  Το τελευταίο  στάδιο είναι η αξιολόγηση των μαθητών πάνω σε θέματα κυκλοφοριακής αγωγής, που θα γίνει με το φύλλο εργασίας 2.

3^η Διδακτική ώρα:

      Θα ειπωθεί μια φανταστική ιστορία με ήρωα τον μικρό Σταμάτη από την πόλη της Λάρισας, ο οποίος θα θελήσει να επισκεφτεί τον ξάδερφό του Γρηγόρη που βρίσκεται στη Χαλκίδα. Γι‘ αυτό το λόγο, ο ξάδερφός του, του στέλνει ταχυδρομικώς έναν τουριστικό οδηγό, επισημαίνοντάς του τα πιο αξιόλογα τοπόσημα της πόλης που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτεί. Παρουσιάζεται ένας χάρτης της Χαλκίδας, πάνω στον οποίο υπάρχουν εικονίδια που δείχνουν ακριβώς την τοποθεσία του καθενός. (Τουριστικός οδηγός Χαλκίδας)  Ο Σταμάτης όμως ζητά απεγνωσμένα μια μικρή βοήθεια. Θέλει οπωσδήποτε να μάθει περισσότερες πληροφορίες για το καθένα, επειδή δυστυχώς δε θα προλάβει να τα επισκεφτεί όλα. Έτσι, οι μαθητές, ως μικροί ερευνητές και έχοντας ένα ξεχωριστό όνομα, ανάλογα με την ομάδα στην οποία ανήκουν, εμφανίζονται πρόθυμοι να προσφέρουν τη βοήθειά τους, αναλαμβάνοντας από ένα τοπόσημο της πόλης και φτιάχνοντας την ταυτότητά του. Mε τη βοήθεια του λογισμικού Microsoft Word, θα δώσουν στο μικρό τους φίλο τις σημαντικότερες πληροφορίες για το καθένα. Επίσης, χρησιμοποιώντας το λογισμικό TuxPaint θα προσπαθήσουν να ζωγραφίσουν σε μικρογραφία το τοπόσημο για το οποίο γίνεται κάθε φορά λόγος. Το επόμενο βήμα είναι να εκτυπώσουν αυτές τις ταυτότητες και να τις χρησιμοποιήσουν σαν κάρτες για να παίξουν ένα παιχνίδι που ονομάζεται «Μάντεψε ποιο». Η κάθε ομάδα προσπαθεί να μαντέψει για ποιο τοπόσημο γίνεται κάθε φορά λόγος, αφού ακούσει πρώτα τα στοιχεία της ταυτότητάς του. Κάθε φορά που μια ομάδα ανακαλύπτει το σωστό τοπόσημο, κερδίζει και την κάρτα αυτή. Η ομάδα που θα συγκεντρώσει τις περισσότερες κάρτες- ταυτότητες θα είναι η νικήτρια.  (Φύλλο εργασίας 3α) – (Φύλλο εργασίας 3β) –(Φύλλο εργασίας 3γ) – (Φύλλο εργασίας 3δ) – (Φύλλο εργασίας 3ε) – (Φύλλο εργασίας 3στ)

4^η Διδακτική ώρα: 

      Σαν αφόρμηση για την εισαγωγή των ελλειπτικών προτάσεων παρουσιάζεται ένας διάλογος μεταξύ των δύο παιδιών. Πιο συγκεκριμένα, ο Σταμάτης μια μέρα πριν το πολυπόθητο ταξίδι του στη Χαλκίδα, συνομιλεί τηλεφωνικά με τον ξάδερφό του, ο οποίος ανησυχεί και θέλει να επιβεβαιώσει την ώρα άφιξής του στον σταθμό της πόλης. Τα παιδιά μέσα σ’ αυτό το διάλογο πρέπει να εντοπίσουν προτάσεις από τις οποίες λείπει ένας σημαντικός όρος για να είναι ολοκληρωμένες. Αφού μάθουν για ακόμη ένα είδος των προτάσεων, τις λεγόμενες ελλειπτικές προτάσεις, (ήδη γνωρίζουν για τις απλές και σύνθετες προτάσεις) , προσπαθούν να εξασκηθούν  μέσα από ασκήσεις του φύλλου εργασίας 4.

5^η Διδακτική ώρα:

      Η επόμενη διδακτική ώρα συνεχίζεται και πάλι με τους μικρούς μας ήρωες. Αυτή τη φορά όμως ο Σταμάτης κατά τη διάρκεια της διαμονής του στη Χαλκίδα, δυστυχώς χάθηκε και δεν μπορεί να συναντηθεί με τον ξάδερφό του. Δίνεται λοιπόν ένας χάρτης της πόλης που διακρίνονται διάφορες οδοί της πόλης και οι μαθητές καλούνται να δώσουν οδηγίες προκειμένου τα δύο παιδιά να συναντηθούν. Με τη δραστηριότητα αυτή και με το φύλλο εργασίας 5 εξασκούνται στη χρήση των εγκλίσεων των ρημάτων.

Ακόμη, χρησιμοποιώντας το λογισμικό γενικής χρήσης Microsoft Word, όπου τους δίνονται κάποιες έτοιμες πληροφορίες για την ονοματοδοσία των οδών (Ονοματοθεσία οδών), τα παιδιά μαθαίνουν σημαντικές πληροφορίες για την προέλευση των ονομάτων, όπως επίσης και σημαντικά ιστορικά στοιχεία. Επιλέγουν τις κεντρικότερες οδούς, ανοίγουν το Power Point και ετοιμάζουν μια παρουσίαση με τα στοιχεία των πληροφοριών που βρήκαν. Τέλος, με τη χρήση του Google Maps προσπαθούν να περιηγηθούν σε δρόμους της πόλης.

6^η Διδακτική ώρα:

     Παρουσιάζονται στα παιδιά στροφές από ποιήματα του Γιάννη Σκαρίμπα, μια πολυδιάστατη φυσιογνωμία των ελληνικών γραμμάτων και ένα σεβαστό πρόσωπο όλων των Χαλκιδέων. Ανοίγοντας μια ιστοσελίδα, η οποία αναφέρεται στον  Γιάννη Σκαρίμπα, τα παιδιά μαθαίνουν για τη ζωή και τα έργα του που ήταν ποικίλα, εφόσον είχε ασχοληθεί με όλα σχεδόν τα είδη λόγου.  Στα ποιήματα αυτά, τα παιδιά εντοπίζουν τη λέξη που επαναλαμβάνεται συνέχεια και με κατάλληλες ερωτήσεις, οδηγούνται στην παραγωγή και σύνθεση λέξεων,  έχοντας ως πρωτότυπη τη λέξη «δρόμος». Στη συνέχεια, τους παρουσιάζεται ένα έτοιμο Power point (Και άλλα αξιοθέατα της Χαλκίδας),  με κάποια άλλα αξιοθέατα της Χαλκίδας, τα ονόματα των οποίων από μόνα τους είναι σύνθετες λέξεις. Αφού ανακαλύψουν κάποιες περαιτέρω πληροφορίες γι’ αυτά,  στη συνέχεια τους ζητείται μέσα σε φύλλο εργασίας να βρουν και άλλες λέξεις που ανήκουν στην ίδια οικογένεια. (Φύλλο εργασίας 6) 

7^η Διδακτική ώρα:

      Με ένα μικρό κειμενάκι που αναφέρεται σε ένα άλλο ιστορικό κτίριο της πόλης, το σπίτι με τα αγάλματα, τα παιδιά μαθαίνουν για την κλίση ουσιαστικών σε –μα. Αφού τους δοθεί το σχετικό κειμενάκι, μέσα στο οποίο είναι μαρκαρισμένη η λέξη «άγαλμα», τους ζητείται να αναγνωρίσουν τι μέρος του λόγου είναι, ποιο είναι το γένος και σε ποια πτώση εμφανίζεται μέσα στο κείμενο. Οι μαθητές αποκτούν περισσότερες ιστορικές γνώσεις και εξασκούνται παράλληλα στην κλίση, ορθογραφία και παραγωγή ουσιαστικών από ρήματα.

(Φύλλο εργασίας 7)

8^η Διδακτική ώρα:

     Δίνεται ένα κείμενο στα παιδιά το οποίο περιέχει οδηγίες και συμβουλές του Γρηγόρη προς τον ξάδερφό του, ο οποίος προσφέρθηκε να κάνει τα ψώνια του σπιτιού.  Οι συμβουλές περιέχουν τονικά παρώνυμα, λέξεις που ακούγονται το ίδιο αλλά έχουν διαφορετική σημασία. Οι μαθητές μέσα από διάφορες ορθογραφικές ασκήσεις μαθαίνουν να διακρίνουν  παρώνυμες λέξεις  ανάλογα με τη σημασία τους.  (Φύλλο εργασίας 8)

9^η Διδακτική ώρα:

     Η αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων στη Χαλκίδα είναι ένα γεγονός που κάνει επιτακτική την ανάγκη να μάθουν τα παιδιά να κυκλοφορούν στους δρόμους με ασφάλεια. Αφού παρουσιαστούν διάφορα άρθρα που αναφέρονται σε ατυχήματα στους δρόμους της πόλης,(Τροχαία ατυχήματα στη Χαλκίδα) οι μαθητές θα αναζητήσουν τις αιτίες και φυσικά θα μοιραστούν τυχόν εμπειρίες από τέτοιου είδους ατυχήματα. Στη συνέχεια, τα παιδιά θα χωριστούν σε τρεις ομάδες όπου η κάθε μία θα αναλάβει και από μια ομαδική εργασία. Συγκεκριμένα, στην πρώτη ομάδα (τη στατιστική) θα δοθεί ένα έτοιμο ερωτηματολόγιο (ερωτηματολόγιο) και με τη βοήθεια του Microsoft Excel θα κάνουν μια έρευνα στην τάξη όπου θα μετρηθούν οι γνώσεις, η στάση και η συμπεριφορά τους σαν συνεπιβάτες, σαν οδηγοί ποδηλάτου και σαν πεζοί. Μετά τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου από όλους τους μαθητές της τάξης θα φτιάξουν γραφήματα με τις αντίστοιχες απαντήσεις. Η δεύτερη ομάδα (συλλογής υλικού), θα αναλάβει να συλλέξει υλικό, άρθρα και φωτογραφίες από εφημερίδες ή περιοδικά, που να αναφέρονται σε ατυχήματα. Με το υλικό αυτό θα φτιάξουν ένα κολάζ που θα αναρτηθεί στον πίνακα της τάξης. Τέλος, η τρίτη ομάδα, η καλλιτεχνική, θα αναλάβει να φτιάξει αφίσες με συμβουλές προς τους οδηγούς και θα δημιουργήσουν ακροστιχίδες, σταυρόλεξα και ποιηματάκια που θα περνάνε διάφορα μηνύματα. Έτσι, μέσα από ομαδικές εργασίας και εφαρμόζοντας την ανακαλυπτική μέθοδο, οι μαθητές θα κατανοήσουν πόσο σημαντική τελικά είναι η σωστή ενημέρωση για την πρόληψη τροχαίων ατυχημάτων.

10^η Διδακτική ώρα:

    Τα παιδιά κάνοντας μια βόλτα στους κεντρικούς δρόμους της πόλης, κάνουν μια έρευνα για το πόσο ασφαλείς ή επικίνδυνοι είναι. Αναζητούν τις αιτίες επικινδυνότητας των δρόμων και προτείνουν μέτρα προστασίας. Το επόμενο βήμα είναι η παραγωγή γραπτού λόγου, μέσα από την περιγραφή ενός ατυχήματος. Τους δίνεται ένα φύλλο εργασίας με μπερδεμένες εικόνες, τις οποίες πρέπει να τις βάλουν στη σωστή σειρά και στη συνέχεια ανοίγοντας το Microsoft Word περιγράφουν το συμβάν.

(Φύλλο εργασίας 10)

Αξιολόγηση:

      Η αξιολόγηση γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του σεναρίου και συγκεκριμένα μέσα από τη συμπλήρωση των φύλλων εργασίας. Αρχικά, οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες, παρατηρώντας φωτογραφίες της παλιάς Χαλκίδας στις οποίες διακρίνονται οι δρόμοι και τα μεταφορικά μέσα, συγκρίνουν και εντοπίζουν διαφορές στον τρόπο μετακίνησης. Στη συνέχεια ταξινομούν μόνοι τους τα μεταφορικά μέσα στις αντίστοιχες κατηγορίες τους. Με τις δραστηριότητες του φύλου εργασίας 2 και του εκπαιδευτικού λογισμικού, οι μαθητές μαθαίνουν για τα σήματα οδικής κυκλοφορίας και αποκτούν κυκλοφοριακή συνείδηση. Με τη δημιουργία ταυτοτήτων, τα παιδιά ανακαλύπτουν σημαντικές πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της πόλης καθώς και στοιχεία από την τοπική ιστορία. Ακόμη, μέσα από διάφορες γραμματικές και συντακτικές ασκήσεις (Φύλλα εργασίας 4, 5, 7, ), τα παιδιά εξασκούνται στην κλίση τόσο των ουδέτερων ουσιαστικών σε –μα όσο και στις εγκλίσεις των ρημάτων. Μπορούν να διακρίνουν με περισσότερη ευκολία τα είδη των προτάσεων σε απλές, σύνθετες και ελλειπτικές.

Με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας 6, αφού μάθουν βιογραφικά στοιχεία για το Γιάννη Σκαρίμπα, εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους, μέσα από την παραγωγή και σύνθεση λέξεων. Η διάκριση της σημασίας των παρώνυμων λέξεων, επιτυγχάνεται μέσα από το φύλλο εργασίας 8, όπου τα παιδιά με τη βοήθεια των ασκήσεων μπορούν και ξεχωρίζουν λέξεις που προφέρονται όμοια αλλά διαφέρουν νοηματικά και ορθογραφικά. Στο τέλος, παρουσιάζονται κάποια άρθρα με ατυχήματα που έχουν συμβεί στην πόλη και μέσα από συζήτηση, τα παιδιά διερευνούν τις αιτίες. Έπειτα, οδηγούνται στην παραγωγή γραπτού λόγου και συγκεκριμένα στην περιγραφή ενός συμβάντος.

   Η ανταπόκριση των μαθητών στις προτεινόμενες δραστηριότητες κρίνεται από το κατάλληλο κλίμα συνεργασίας μεταξύ των ομάδων, από την ανάληψη πρωτοβουλιών τόσο ατομικά όσο και ομαδικά καθώς και από την ικανότητα του εκπαιδευτικού να εντοπίζει και να επιλύει τυχόν προβλήματα. Η τελική αξιολόγηση του διδακτικού σεναρίου θα γίνει μέσα από ένα φύλλο αξιολόγησης, με τη χρήση του Word, όπου θα περιέχει ασκήσεις επαναληπτικές όλης της ενότητας.

Επέκταση του διδακτικού σεναρίου:

Το διδακτικό σενάριο προσεγγίζεται διαθεματικά και με άλλα μαθήματα, όπως των Μαθηματικών, της Μουσικής, της Μελέτης και των Εικαστικών. Στα Μαθηματικά μπορούμε να υπολογίσουμε το εμβαδόν και την περίμετρο σημάτων οδικής κυκλοφορίας, εφόσον είναι αυτούσια γεωμετρικά σχήματα. Επίσης, ακούγοντας με το πρόγραμμα Windows Media Player το τραγούδι «Ασφαλώς κυκλοφορώ», οι μαθητές θα κληθούν να το τραγουδήσουν ή να αλλάξουν τους στίχους γράφοντας δικούς τους. Μια πολύ ευχάριστη δραστηριότητα είναι και η δραματοποίηση του τραγουδιού, στο χώρο του σχολείου.

   Το συγκεκριμένο σενάριο, θα μπορούσε να συνδυαστεί με την ενότητα της Μελέτης που αναφέρεται στα μέσα μεταφοράς και να γίνει μια έρευνα έξω από το σχολείο. Οι μαθητές θα παρατηρήσουν την κίνηση των τροχοφόρων στο δρόμο έξω από το σχολείο για πέντε λεπτά και έπειτα αφού καταγράψουν τον αριθμό των τροχοφόρων σε έναν πίνακα, κάνουν μια γραφική παράσταση. Τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν στην τάξη και μπορούν να συγκριθούν με την έρευνα των παιδιών μιας άλλης τάξης.

   Την ώρα της αισθητικής αγωγής, τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες και με τη χρήση του Power Point δημιουργούν το δεκάλογο, του σωστού οδηγού, πεζού και επιβάτη. Ακόμη, μπορούν να φτιάξουν και ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με κανόνες που σχετίζονται με τον ΚΟΚ.

   Κάνοντας μια έρευνα στην πόλη σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με κινητικά προβλήματα, θα αναζητήσουν τις αιτίες και θα αναλογιστούν τις συνέπειες, για να καταλήξουν στο αν τελικά μπορούν αυτά τα παιδιά να κινούνται με ασφάλεια στους δρόμους της πόλης. Τέλος, με μια προγραμματισμένη επίσκεψη στο Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής στη Χαλκίδα, οι μαθητές θα μπορέσουν να κατανοήσουν τη σημασία του ΚΟΚ και να αποκτήσουν, σαν οδηγοί πλέον, μέσα από τη βιωματική μέθοδο, κυκλοφοριακή συνείδηση.  

Βιβλιογραφία:

·   Βιβλίο μαθητή, Δ τάξης, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών βιβλίων, 2009, Αθήνα

·   Βιβλίο δασκάλου, Δ τάξης, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών βιβλίων, 2009, Αθήνα

·   Αμαλία Αν. Καραπασχαλίδου, Η θρυλική Αρέθουσα, 2007, Χαλκίδα

·   Αμαλία Αν. Καραπασχαλίδου, Η προσωπογραφία της πόλης, μέσ’ από την οδική ονοματοθεσία της, Χαλκίδα

Δικτυογραφία:

·   http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF

·   http://www.sansimera.gr/articles/364

·   http://hellas.teipir.gr/Thesis/xalkida/gr/grpolitism/grgefira.htm

·   http://www.servitoros.gr/evia/view.php/712/

·   http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1997/04/06041997.pdf