ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β ΕΠΙΠΕΔΟΥ: Περίπατος στις αναμνήσεις

Τίτλος: «Περίπατος στις αναμνήσεις»

Δάσκαλος – Δημιουργός: Σπύρου Ιγνάτιος, δάσκαλος Δημοτικού Σχολείου Ν. Λαμψάκου.

Γνωστική περιοχή:

Το σενάριο αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της Ιστορίας της Στ΄ τάξης. Το μάθημα είναι συμβατό με το ΑΠΣ και το ΔΕΠΠΣ, διότι ο κεντρικός άξονας του σεναρίου αναφέρεται σε ενότητα που διδάσκεται στην Στ΄ τάξη του δημοτικού σχολείου.

Ενότητα Ε: «Η Ελλάδα στον 20^ο αιώνα»

Κεφάλαιο 5: «Η Μικρασιατική Εκστρατεία και καταστροφή»

Θέμα: «Να γνωρίσουν οι μαθητές τον ξεριζωμό και την εγκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων στο νησί της Εύβοιας»

Σκεπτικό της δραστηριότητας

Καινοτομίες:

Η προσέγγιση και η επεξεργασία του θέματος στο υπάρχον σενάριο δε γίνεται με τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας. Το επιχείρημα μου σε αυτή την εργασία είναι να διδαχτούν τα παιδιά για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες στην Εύβοια χρησιμοποιώντας τα TΠΕ και ταυτόχρονα να είμαι σύμφωνος με το περιεχόμενο του ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ. Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών θα γίνει ως επί το πλείστον στο χώρο του εργαστηρίου πληροφορικής του σχολείου και λιγότερο στο χώρο της τάξης. Οι μαθητές με τη βοήθεια του Η/Υ, των λογισμικών που χρησιμοποιούνται και των web 2.0 εργαλείων θα μάθουν περισσότερα πράγματα για την Μικρασιατική Καταστροφή, τα πολιτικά και στρατιωτικά γεγονότα που σημάδεψαν την εποχή, την εγκατάσταση των προσφύγων στην Εύβοια, τα μέρη της Εύβοιας όπου αυτοί εγκαταστάθηκαν και χρήσιμα στοιχεία για την πολιτιστική ταυτότητα των προσφύγων.

Στο σενάριο αυτό οι ΤΠΕ χρησιμοποιούνται ως εργαλείο οπτικοποίησης της ύλης. Η εικονική αναπαράσταση της πληροφορίας και της γνώσης θεωρείται επίσης, εκτός από ορισμένες εξαιρέσεις, ότι είναι τακτική που διευκολύνει τη μάθηση σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και σε όλες τις επιστημονικές δραστηριότητες. (Ράπτης, Ράπτη, 2001)

Τα στατικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι τα εξής: MS Word, Movie Maker, Hot Potatoes, Google Maps, Λογισμικό Μουσικής Α΄-Στ΄, βίντεο, Inspiration, jigsaw planet.

Αναλυτικότερα το MS Word αποτελεί ένα εργαλείο που διαφέρει από τον παραδοσιακό τρόπο γραφής. Η δυνατότητα δημιουργίας σύνθετων και πολυτροπικών κειμένων, ο εμπλουτισμός τους με εικόνες, σύμβολα και υπερσυνδέσεις ανοίγει νέους ορίζοντες στους μαθητές. Επίσης τα κείμενα γίνονται πιο ευπαρουσίαστα και ελκυστικά, καθώς ξεφεύγουμε από τα στενά πλαίσια της φωτοτυπίας. Η «αθανασία» του κειμένου τέλος, είναι ένας παράγοντας που πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη. Το γεγονός αυτό είναι πρωτοφανές στα ανθρώπινα χρονικά και δεν μπορούσε να επιτευχθεί με χαρτί και μολύβι.

Το Movie Maker είναι ένα πρόγραμμα το οποίο δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να επεξεργαστεί κατάλληλα φωτογραφίες και βίντεο της επιλογής του και να δημιουργήσει ένα δικό του βίντεο προσθέτοντας ακόμα τίτλους, εφέ, μουσική ακόμα και αφήγηση.

Το λογισμικό Hot Potatoes δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να δημιουργήσει δικές του ασκήσεις ποικίλων τύπων. Η αντιστοίχιση, το σταυρόλεξο, οι ερωτήσεις με απαντήσεις πολλαπλής επιλογής και η συμπλήρωση κενών εξασκούν τους μαθητές με παιγνιώδη τρόπο. Ανέκαθεν οι παραπάνω δραστηριότητες θεωρούνταν πιο προσιτές για τα παιδιά, εφόσον μάλιστα συνοδεύονται από την κατάλληλη ανατροφοδότηση. Επιπροσθέτως αποτελεί ισχυρό εργαλείο αξιολόγησης στα χέρια του εκπαιδευτικού. Συγκεκριμένα στο υπάρχον διδακτικό σενάριο θα δοθούν στους μαθητές ασκήσεις συμπλήρωσης κενού, αντιστοίχισης, ερωτήσεις σωστού-λάθους και σταυρόλεξο.

Το Google Maps είναι μια υπηρεσία της Google που προσφέρει ισχυρή, εύχρηστη τεχνολογία χαρτογράφησης και πληροφορίες για τοποθεσίες, ονόματα οδών και γενικότερα οτιδήποτε θελήσει κάποιος να βρει σε έναν χάρτη.

Με το λογισμικό της Μουσικής Α΄- ΣΤ΄ θα έρθουν σε επαφή με διάφορους ήχους παραδοσιακών μουσικών οργάνων της Μικράς Ασίας που μπορεί να μην είχαν ξανακούσει. Έτσι η αξιοποίηση των λογισμικών του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, συμβάλλει στην εγκαθίδρυση μιας καινοτόμου προσέγγισης από τους μαθητές και στην άμεση εμπέδωση της νέας γνώσης.

Τα βίντεο που προβάλλονται παίζουν σημαντικό ρόλο στον εμπλουτισμό αλλά και στην εμπέδωση της νέας γνώσης. Κεντρίζουν το ενδιαφέρον των παιδιών μεταδίδοντας ευχάριστα τη νέα γνώση. Στο υπάρχον σενάριο προβάλλεται βίντεο το οποίο έχει δημιουργηθεί από τον εκπαιδευτικό με τίτλο «Γαστρονομική παράδοση».

Το λογισμικό Inspiration αποτελεί ένα δυναμικό σύστημα εννοιολογικής χαρτογράφησης. Αποτελείται από εικόνες (σύμβολα) οι οποίες συνδέονται με γραμμές (συνδέσμους). Τα σύμβολα είναι στην ουσία πλαίσια που περιέχουν κείμενο ή εικόνες, είτε από αυτές που παρέχει το ίδιο το πρόγραμμα είτε οποιαδήποτε εικόνα από τον υπολογιστή μας ή το διαδίκτυο. Στο υπάρχον διδακτικό σενάριο χρησιμοποιήθηκε για να φτιαχτεί ένας εννοιολογικός χάρτης που συνδυάζει την ιεραρχικώς δομημένη και την αραχνοειδή μορφή. Μέσα στο χάρτη αποτυπώνεται ο τίτλος του σεναρίου, ενώ ξεδιπλώνονται και οι τίτλοι των διδακτικών ενοτήτων συνδυαζόμενοι από μία αντιπροσωπευτική φωτογραφία για τον καθένα. Επιπλέον δίνονται ως δραστηριότητες αξιολόγησης δύο ημιτελείς εννοιολογικοί χάρτες.

Το jigsaw planet αποτελεί ένα πολύ απλό εργαλείο κατασκευής παζλ. Το πλεονέκτημα που δίνει στον επισκέπτη είναι η ευχρησία του ενώ για τα παιδιά αποτελεί ένα δημιουργικό, συνεργατικό και συνάμα διασκεδαστικό εργαλείο ψυχαγωγίας και μάθησης.

Τα δυναμικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι τα εξής: Ιστοσελίδα, Ιστολόγιο, Wiki, Prezi, Google Docs.

Η Ιστοσελίδα είναι ένα είδος εγγράφου του παγκόσμιου ιστού που περιλαμβάνει πληροφορίες με την μορφή κειμένου, υπερκειμένου, εικόνας, βίντεο και ήχου. Η ιστοσελίδα αποτελεί εναλλακτικό τρόπο εναπόθεσης εκπαιδευτικού περιεχομένου. Μέσω του διαδικτύου θα μπορέσουν οι μαθητές να πλοηγηθούν στην ιστοσελίδα της τάξης και να αξιοποιήσουν τις πληροφορίες που υπάρχουν για τους πρόσφυγες στην Εύβοια με κατηγοριοποιημένο και ευκρινές τρόπο, ώστε να εξυπηρετούνται οι παιδαγωγικοί μας στόχοι.

Το ιστολόγιο αποτελεί πηγή άντλησης γνώσεων μέσω σχετικών αναρτήσεων, διαδικτυακό εργαλείο μάθησης, εκπαιδευτικής παρέμβασης μέσω σχολιασμών αλλά και οργανωμένο φορέα ψυχαγωγίας στα πλαίσια της παιδαγωγικής αμοιβής. Τέλος οι αναρτήσεις που γίνονται μπαίνουν αυτόματα με χρονολογική σειρά και με τη βοήθεια των ετικετών κατηγοριοποιούνται εύκολα.

Το wiki είναι ένα δυναμικό εργαλείο με το οποίο ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει τη νέα γνώση με τρόπο άμεσο. Του παρέχει τη δυνατότητα να συνδέει καλύτερα τη νέα με την παλιά γνώση. Οι μαθητές δεν είναι παθητικοί αποδέκτες της νέας γνώσης αλλά μπορούν να σχολιάζουν, να κάνουν αλλαγές και τροποποιήσεις. Επίσης δίνει τη δυνατότητα να εργαστούν οι μαθητές από το σπίτι και να μπουν σε διάφορους συνδέσμους. Με το wiki ενισχύεται η ιδέα ότι ένα δημιουργικό έργο δεν είναι ποτέ «ολοκληρωμένο» και ανά πάσα στιγμή μπορεί να αλλάξει. Στηρίζει και ενισχύει την ομαδοσυνεργατική μάθηση και εργασία, βελτιώνοντας τις διαπροσωπικές σχέσεις των μαθητών. Σε ένα γενικό πλαίσιο το wiki θα οργανώσει τη διδακτική ροή και θα εμπλέξει τους διδακτικούς χειρισμούς και την αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών της τάξης και άλλων σχολείων.

Το Prezi συνιστά ένα ισχυρό εργαλείο παρουσίασης στην διαδικασία της μάθησης καθώς παρέχει τη δυνατότητα για προβολή σύντομων κειμένων που τα κάνει πιο ελκυστικά και κατανοητά καθώς δεν εμπεριέχονται πολλά λόγια και δεν κουράζει τον αναγνώστη. Αυτό που το κάνει τόσο σημαντικό εργαλείο είναι η χρήση πολλαπλών τρόπων αναπαράστασης όπως εικόνα, ήχος και κίνηση.

Τα Google Docs αποτελούν ένα διαδικτυακό εργαλείο όπου ο εκπαιδευτικός και οι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν κείμενα, φόρμες συμπλήρωσης, παρουσιάσεις και δημοσκοπήσεις. Το μεγάλο πλεονέκτημα των Google Docs είναι ότι δίνουν τη δυνατότητα αποθήκευσης αρχείων διαδικτυακά με αποτέλεσμα να υπάρχει πρόσβαση σε αυτά από οπουδήποτε.

Προστιθέμενη αξία

Η συμβολή των ΤΠΕ στο σενάριο έγκειται στα εξής:

Η συμμετοχή όλης της τάξης στη μαθησιακή διαδικασία. Στην παραδοσιακή διδασκαλία με τη χρήση του σχολικού εγχειριδίου, κάποιοι μαθητές μένουν αμέτοχοι. Με την ένταξη των τεχνολογιών στη σχολική τάξη αλλά και μέσω της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας δραστηριοποιούνται και αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στην όλη διαδικασία.

Το λογισμικό επεξεργασίας κειμένου ωθεί τους μαθητές στη δημιουργία ευπαρουσίαστων και καλαίσθητων κειμένων.

Το διαδίκτυο βοηθά στην αναζήτηση πληροφοριών, ξοδεύοντας λιγότερο χρόνο, απ’ το να ψάχνουν σε βιβλία ή εγκυκλοπαίδειες.

Η συνειδητοποίηση από μέρους των μαθητών ότι η γνώση δύναται να κατακτηθεί με παιγνιώδη και ελκυστικό τρόπο, συμβάλλοντας και οι ίδιοι με ενεργητικό τρόπο στη μάθηση.

To wiki οργανώνει τη διδακτική ροή και βοηθά να συνεργαστούν οι μαθητές και να συμβάλουν ομαδικά στην παρουσίαση της νέας γνώσης.

Η ιστοσελίδα βοηθά τους μαθητές ώστε να ανατρέξουν σε αυτή εύκολα και να πάρουν τη νέα γνώση άμεσα και κατηγοριοποιημένα. Η ιστοσελίδα επίσης περιέχει ένα δυναμικό περιεχόμενο με σελίδες που μεταλλάσσονται εύκολα.

Το ιστολόγιο αποτελεί διαδικτυακό εργαλείο αμφίδρομης επικοινωνίας και διάδρασης ανάμεσα στον εκπαιδευτικό και τους μαθητές για επιπλέον εξάσκηση, για παροχή νέας γνώσης χωρίς όμως να χάνεται ο ψυχαγωγικός του χαρακτήρας με αποτέλεσμα η παρεχόμενη γνώση να γίνεται ελκυστικότερη. Θα αποτελέσει λοιπόν στοιχείο άντλησης γνώσεων αλλά και οργανωμένο φορέα ψυχαγωγίας στα πλαίσια της παιδαγωγικής αμοιβής.

Το λογισμικό Prezi χρησιμοποιείται για αφόρμηση αλλά και για επεξεργασία της νέας γνώσης. Είναι ένα μέσο που κάνει πιο ενδιαφέρουσες και ευχάριστες τις προτεινόμενες δραστηριότητες καθώς εμπλέκει βίντεο, εικόνα και ήχο.

Τα λογισμικά ειδικής χρήσης (Hot Potatoes) προσφέρουν τη δυνατότητα συνεργασίας με σκοπό την επίλυση ασκήσεων. Επίσης παρέχουν ανατροφοδότηση που διευκολύνει τους μαθητές, ενώ οι δείκτες αξιολόγησης τους δίνουν την ευκαιρία να εξακριβώσουν το αποτέλεσμα της προσπάθειάς τους.

Γνωστικά- διδακτικά προβλήματα

Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να χειρίζεται με σιγουριά και άνεση τα λογισμικά και τα εργαλεία, ώστε να επιλύει γρήγορα οποιοδήποτε πρόβλημα παρουσιαστεί χωρίς σπατάλη πολύτιμου διδακτικού χρόνο.

Υπάρχει πιθανότητα οι μαθητές να μην μπορούν να συνεργαστούν με την ομάδα τους σε διάφορες δραστηριότητες, γεγονός που θα προκαλέσει ανωμαλία στη μαθησιακή διαδικασία.

Η ανομοιογένεια του γνωστικού επιπέδου και οι ιδιαίτερες δεξιότητες που έχει κάθε μαθητής πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη συγκρότηση των ομάδων, την εύρυθμη λειτουργία τους αλλά και την επίτευξη των στόχων.

Κάποιοι από τους μαθητές θα συναντήσουν δυσκολίες στην πληκτρολόγηση κειμένου και για τον λόγο αυτό ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να παρέχει περισσότερο χρόνο από τον προβλεπόμενο.

Οι μαθητές δεν γνωρίζουν όλα τα λογισμικά, ενώ το πιθανότερο είναι να μην έχουν έρθει ποτέ σε επαφή με το ιστολόγιο και το wiki.

Η συνεχής εναλλαγή των web 2.0 εργαλείων μπορεί να μπερδέψει τους μαθητές με αποτέλεσμα να απαιτείται περισσότερος χρόνος για την ολοκλήρωση της κάθε διδακτικής ώρας.

Οι μαθητές δουλεύουν σε κάποιες δραστηριότητες ομαδικά με αποτέλεσμα να αντιστοιχεί ένας Η/Υ σε 4 άτομα. Σε αυτή την περίπτωση ίσως κάποιοι από αυτούς μονοπωλήσουν τη χρήση του και δε δίνουν τη δυνατότητα στους υπόλοιπους να εργαστούν πάνω σε αυτόν.

Πλαίσιο εφαρμογής

Σε ποιους απευθύνεται

Το υπάρχον σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Στ΄ τάξης του δημοτικού. Με κάποιες τροποποιήσεις στα φύλλα εργασίας θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε μαθητές της Ε΄ τάξης.

Χρόνος υλοποίησης

Το σενάριο θα υλοποιηθεί σε δώδεκα (12) διδακτικές ώρες.

Χώρος υλοποίησης

Οι δραστηριότητες θα υλοποιηθούν τις περισσότερες ώρες στο εργαστήριο πληροφορικής. Εκεί υπάρχουν δεκαέξι (16) φορητοί υπολογιστές και βιντεοπροβολέας. Επίσης θα χρησιμοποιηθεί ο χώρος της τάξης έχοντας σαν ενισχυτικά εργαλεία έναν (1) φορητό υπολογιστή και τον βιντεοπροβολέα. Επιπροσθέτως οι μαθητές θα βγουν εκτός τάξης για την εκμάθηση παραδοσιακών μικρασιάτικων χορών αλλά και εκτός σχολείου. Συγκεκριμένα θα περιηγηθούν στην Νέα Λάμψακο για τη διενέργεια ομαδικών συνεντεύξεων και στη Χαλκίδα για να δουν από κοντά προσφυγικές γειτονιές της πόλης.

Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών

Ως προς το περιεχόμενο του μαθήματος:

Οι μαθητές καλό θα είναι να γνωρίζουν βασικά ιστορικά γεγονότα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα αίτια του πολέμου, τα αντίπαλα στρατόπεδα, η στάση της Ελλάδας και η πολιτική κατάσταση της χώρας μας, οι νικήτριες δυνάμεις και η Συνθήκη των Σεβρών είναι μερικές από τις προαπαιτούμενες γνώσεις για να μπορέσουν οι μαθητές να αντιληφθούν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε η Μικρασιατική εκστρατεία. Μέσα από τα κυριότερα στρατιωτικά και πολιτικά γεγονότα εκείνης της περιόδου τα παιδιά θα μπορέσουν να εισέλθουν ομαλά στο λεγόμενο προσφυγικό ζήτημα το οποίο πραγματεύεται το υπάρχον σενάριο.

Ως προς τη χρήση υπολογιστών:

Σαν προαπαιτούμενο για να εξελιχθεί ομαλά η πορεία του σεναρίου, οι μαθητές θα πρέπει να κατέχουν σε ικανοποιητικό βαθμό τόσο τα στατικά όσο και τα δυναμικά εργαλεία που έχουν προαναφερθεί. Επιπλέον θα πρέπει να πλοηγούνται με άνεση στο διαδίκτυο.

Ως προς το επίπεδο συνεργασίας:

Εφόσον το σενάριο απευθύνεται σε παιδιά της Στ΄ τάξης θεωρείται δεδομένο ότι γνωρίζουν το πώς λειτουργεί μία ομάδα, τον τρόπο κατανομής των ρόλων αυτής και τις αρετές της ομαδοσυνεργατικότητας και του υγιούς ανταγωνισμού. Ιδανικό θα είναι τα παιδιά να μπορούν να σεβαστούν την προσωπικότητα και τις ιδιαίτερες ικανότητες όλων των συμμαθητών τους.

Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία

Σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας Στ΄ τάξης (βιβλίο και τετράδιο εργασιών)

Δεκαέξι (16) Η/Υ

Βιντεοπροβολέας

Λογισμικά γενικής χρήσης: Word, Prezi, Google Maps, Google docs

Λογισμικά διδακτικών αντικειμένων: Hot Potatoes, Inspiration

Λογισμικό Μουσικής Α΄- ΣΤ.

Ιστοσελίδα, ιστολόγιο και wiki

Φύλλα εργασίας

Φωτογραφική μηχανή

Μαρκαδόροι

Χαρτόνια

Ψαλίδια

Ηχεία

Εκτυπωτής

Τέμπερες και πινέλα

Κόλλα

Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης

Οι μαθητές θα εργαστούν στα πλαίσια του σεναρίου ατομικά, ομαδικά σε τέσσερις (4) ομάδες των τεσσάρων (4) ατόμων αλλά και σε δραστηριότητες που απαιτούν τη μαζική συμμετοχή της τάξης. Ο δάσκαλος κατά τη συγκρότηση των ομάδων φροντίζει να κατανείμει δίκαια τους μαθητές, ανάλογα με το επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων του καθενός. Η «ισορροπία» της δυναμικότητας των ομάδων είναι βασικός παράγοντας για την επιτυχία του σεναρίου.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας χρησιμοποιείται η ομαδοσυνεργατική μέθοδος και η καθοδηγούμενη διερεύνηση. Ο δάσκαλος έχει το ρόλο του καθοδηγητή, εμψυχωτή και αρωγού στην προσπάθεια που καταβάλλουν οι μαθητές του. Φροντίζει με τη διαλογική συζήτηση, με τις κατάλληλες ερωτήσεις και οδηγίες να καθοδηγεί την ομαδική εργασία προτρέποντας τους μαθητές να αυτενεργούν και να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους.

Στοχοθεσία

Σκοπός

Γενικός σκοπός του σεναρίου είναι η ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης, της ιστορικής συνείδησης και μνήμης όσον αφορά τα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής, τον ξεριζωμό των προσφύγων και την εγκατάστασή τους στην Εύβοια.

Στόχοι

Γνωστικοί Στόχοι:

Να εμπεδώσουν τα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής και του ξεριζωμού των Ελλήνων προσφύγων.

1^η, 2^η και 3^η διδακτική ώρα (αξιολόγηση: Hot Potatoes-Ιστορικά γεγονότα, Φ.Ε_1, Φ.Ε_2, συμπλήρωση ημιτελούς εννοιολογικού χάρτη για τον ξεριζωμό, διαλογική συζήτηση εκπαιδευτικού με μαθητές)

Να γνωρίσουν την επιρροή των Μικρασιατών προσφύγων στο νησί τους, την Εύβοια όσον αφορά τη δημιουργία κωμοπόλεων, χωριών και συνοικισμών.

5^η, 6^η, 7^η, 8^η και 9^η διδακτική ώρα (αξιολόγηση: Hot Potatoes-Χαλκίδα, Hot Potatoes-Πρόσφυγες στη Νέα Λάμψακο, Hot Potatoes-Ιδίωμα Σινασού, Hot Potatoes- Πρόσφυγες στη Βόρεια Εύβοια, Φ.Ε_3, Φ.Ε_4.1, Φ.Ε_4.2, Φ.Ε_4.3, Φ.Ε_4.4, Φ.Ε_5, συμπλήρωση ημιτελούς εννοιολογικού χάρτη για τη Λίμνη Ευβοίας, διαλογική συζήτηση εκπαιδευτικού με μαθητές)

Να γνωρίσουν τον πολιτισμό των Μικρασιατών προσφύγων μέσα από τα τραγούδια, τους χορούς, τα μουσικά όργανα και τη γαστρονομική τους παράδοση.

10^η, 11^η και 12^η διδακτική ώρα (αξιολόγηση: Hot Potatoes-Μουσικά όργανα, λογισμικό Μουσικής Α΄-Στ΄, εκμάθηση μικρασιατικών χορών, εκτέλεση συνταγής)

Να αναπτύξουν δυνατότητες κατανόησης και παραγωγής κειμένου.

Ιστοσελίδα (αξιολόγηση: όλα τα φύλλα εργασίας)

Να εξοικειωθούν με την προετοιμασία μιας συνέντευξης δίνοντας έμφαση στις ερωτήσεις που πρέπει να γίνουν στην εκάστοτε περίπτωση.

Βίντεο-συνεντεύξεις από το ιστολόγιο (αξιολόγηση: Φ.Ε_4.1, Φ.Ε_4.2, Φ.Ε_4.3, Φ.Ε_4.4)

Να αποκτήσουν ισχυρή εθνική ταυτότητα και ιστορική μνήμη, γνωρίζοντας σημαντικά γεγονότα που σημάδεψαν το ιστορικό γίγνεσθαι του τόπου τους.

Σε όλο το διδακτικό σενάριο (αξιολόγηση: όλα τα φύλλα εργασίας)

Να γνωρίσουν γεωγραφικά την Εύβοια μέσα από τις προσφυγικές της περιοχές.

5^η, 6^η, 7^η, 8^η και 9^η διδακτική ώρα (αξιολόγηση: δραστηριότητα με χρήση του Google maps, Φ.Ε_3, Φ.Ε_4.1, Φ.Ε_4.2, Φ.Ε_4.3, Φ.Ε_4.4, Φ.Ε_5, Hot Potatoes-Πρόσφυγες στη Νέα Λάμψακο, Hot Potatoes- Πρόσφυγες στη Βόρεια Εύβοια)

Στόχοι σε επίπεδο δεξιοτήτων:

Οι μαθητές θα πρέπει να μάθουν να σέβονται τη διαφορετικότητα των συμμαθητών τους και να σέβονται τις απόψεις τους.

Όλα τα φύλλα εργασίας, Hot Potatoes-Γεγονότα, Hot Potatoes-Χαλκίδα, inspiration-ξεριζωμού, inspiration-Λίμνης Ευβοίας, κατασκευή αφίσας, δημιουργία κολλάζ, κατασκευή καραβιού, αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο, παιχνίδι: ο μαέστρος, εκμάθηση χορών, εκτέλεση συνταγής

Να ασκηθούν στη διερευνητική μάθηση συμμετέχοντας ενεργητικά στη μαθησιακή διαδικασία.

Σε όλο το διδακτικό σενάριο

Να αποκτήσουν δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας.

Να αποκτήσουν δεξιότητες ενεργητικής μάθησης χρησιμοποιώντας όλες τις αισθήσεις τους.

Κατασκευή αφίσας, δημιουργία κολλάζ, κατασκευή καραβιού, παιχνίδι: ο μαέστρος, εκμάθηση χορών, εκτέλεση συνταγής

Να εντοπίζουν πληροφορίες από ποικίλες πηγές και να τις αξιοποιούν στην αφήγηση και στην παραγωγή γραπτού λόγου.

Σε όλο το διδακτικό σενάριο

Στόχοι σε επίπεδο στάσεων:

Να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με τα πολιτιστικά αγαθά που προσφέρει η κοινωνία, να διασκεδάσουν, να προβληματιστούν, να μάθουν και να εκφραστούν (Μπαμπινιώτης, 1985).

Σε όλο το διδακτικό σενάριο

Να μάθουν να σέβονται τον συμμαθητή τους και να αντιληφθούν τη διαφορετικότητα ως προς τον χαρακτήρα και τις δεξιότητες του καθενός.

Να εκτιμήσουν την αξία της ομάδας και της συνεργασίας. Οι μαθητές δεν θα πρέπει να επικεντρώνονται μόνο στο τελικό αποτέλεσμα της μάθησης αλλά και στη διαδικασία απόκτησής της.

Στόχοι ως προς τις ΤΠΕ:

Να αντιληφθούν τη σπουδαιότητα της χρήσης της τεχνολογίας σε σχέση με τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας.

Σε όλο το διδακτικό σενάριο

Να εξασκηθούν με τη χρήση των στατικών και δυναμικών εργαλείων.

Στατικά εργαλεία

MS Word: Φ.Ε_1, Φ.Ε_2, Φ.Ε_3, Φ.Ε_4.1, Φ.Ε_4.2, Φ.Ε_4.3, Φ.Ε_4.4, Φ.Ε_5

Google maps: 5^η -6^η διδακτική ώρα

Hot Potatoes: Γεγονότα, Εγκατάσταση στην Εύβοια, Χαλκίδα, Πρόσφυγες στη Νέα Λάμψακο, Ιδίωμα Σινασού, Πρόσφυγες στη Βόρεια Εύβοια, Μουσικά όργανα

Λογισμικό Μουσική Α΄ -Στ΄: 10^η -11^η διδακτική ώρα

Βίντεο: Ιστολόγιο και ιστοσελίδα

Στατικά εργαλεία

Ιστολόγιο: Σε όλο το διδακτικό σενάριο

Ιστοσελίδα: Σε όλο το διδακτικό σενάριο

Wiki: Σε όλο το διδακτικό σενάριο

Prezi: 2^η και 4^η διδακτική ώρα

Να είναι σε θέση να αναζητούν και να βρίσκουν πληροφορίες με τη χρήση του διαδικτύου.

Σε όλο το διδακτικό σενάριο

Να εξασκηθούν στην πληκτρολόγηση και παραγωγή ευπαρουσίαστων κειμένων χρησιμοποιώντας τον επεξεργαστή κειμένου.

Σε όλα φύλλα εργασίας

Πορεία διδασκαλίας και υλοποίηση δραστηριοτήτων

Στην αρχή του σεναρίου υπάρχει η γνωριμία με τον παππού Αριστείδη. Ο παππούς Αριστείδης σε πολύ τρυφερή ηλικία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του, τη Λάμψακο της Μικράς Ασίας, εξαιτίας της Μικρασιατικής Καταστροφής. Με σύμμαχο τις αναμνήσεις του και τις γνώσεις του για τα γεγονότα εκείνης της εποχής θα γνωρίσουμε τα κυριότερα πολιτικά και στρατιωτικά γεγονότα, τον ξεριζωμό των προσφύγων από τις εστίες τους, την εγκατάσταση των προσφύγων στην Εύβοια αλλά και τον τρόπο που αντιμετωπίστηκαν από τον εγχώριο πληθυσμό. Επίσης θα ανακαλύψουμε τις προσφυγικές περιοχές της Εύβοιας αλλά και τον πολιτισμό των προσφύγων όσον αφορά τη μουσική, τη γαστρονομία και το θρησκευτικό στοιχείο.

1^η Διδακτική ώρα «Μικρασιατική Καταστροφή»

Η πρώτη διδακτική ώρα ξεκινά με τη γνωριμία με τον ήρωα, η οποία γίνεται στο wiki της τάξης μας. Αφού γίνει μια πρώτη παρουσίαση των θεματικών αξόνων που πραγματεύεται το σενάριο μέσω του inspiration που υπάρχει στο wiki, οι μαθητές επισκέπτονται την ιστοσελίδα της τάξης μας και διαβάζουν ένα κείμενο για το τι εννοούμε με τον όρο Μικρασιατική Καταστροφή, τον τραγικό απολογισμό των θυμάτων, τα τάγματα εργασίας και για τον ηρωικό Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομο. Στη συνέχεια οι μαθητές επισκέπτονται το ιστολόγιο της τάξης μας για να παρακολουθήσουν ένα βίντεο που αναφέρεται στους διωγμούς των Ελλήνων Μικρασιατών, οι οποίοι είχαν ξεκινήσει από το 1912. Ακολουθεί συζήτηση με τους μαθητές για τα γεγονότα και ανατροφοδότηση από τον εκπαιδευτικό με επιπλέον στοιχεία και πληροφορίες. Στο τέλος της διδακτικής ώρας οι μαθητές δουλεύοντας ομαδικά καταγράφουν ερωτήσεις στο φύλλο εργασίας 1 οι οποίες επεξηγούνται αρχικά διαλογικά και συμπληρώνονται εν συνεχεία στο ίδιο φύλλο εργασίας.

2^η Διδακτική ώρα «Πολιτικά και στρατιωτικά γεγονότα»

Η δεύτερη διδακτική ώρα πραγματεύεται τα σημαντικότερα ιστορικά και πολιτικά γεγονότα της Μικρασιατικής εκστρατείας. Οι μαθητές βρισκόμενοι στο wiki κάνουν κλικ στην παρουσίαση prezi η οποία τους δίνει μια πρώτη γεύση των γεγονότων. Στην συνέχεια επισκέπτονται την ιστοσελίδα της τάξης για να διαβάσουν πιο αναλυτικά και με χρονολογική σειρά την εξέλιξη των προαναφερθέντων συμβάντων. Ακολουθεί διαλογική συζήτηση κατά την οποία επιλύονται τυχόν απορίες των μαθητών από τον εκπαιδευτικό. Έπειτα τα παιδιά κάνοντας κλικ στο ιστολόγιο της τάξης εξασκούνται ατομικά σ’ αυτά που έμαθαν μέσω μιας άσκησης συμπλήρωσης κενού των Hot Potatoes. Η διδακτική ώρα κλείνει ευχάριστα με την κατασκευή παζλ τεσσάρων σημαντικών προσώπων: του Ελευθέριου Βενιζέλου, του Δημήτριου Γούναρη, του Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομου και του Κεμάλ Ατατούρκ. Η κάθε μια ομάδα κατασκευάζει ένα πρόσωπο. Νικήτρια ομάδα ανακηρύσσεται αυτή που θα τελειώσει γρηγορότερα.

3^η Διδακτική ώρα «Ξεριζωμός»

Στην τρίτη διδακτική ώρα οι μαθητές ενημερώνονται μέσω της ιστοσελίδας μας για τα γεγονότα του ξεριζωμού του ελληνικού πληθυσμού από τη Μικρά Ασία. Μέσα από αυτή οι μαθητές αποκτούν γνώση για τα μέρη που εγκαταστάθηκαν οι Μικρασιάτες, τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ταξίδεψαν για την Ελλάδα και τον τρόπο που αντιμετωπίστηκαν από τους συμπατριώτες τους. Ταυτόχρονα διαβάζουν για την κοινωνικοοικονομική κατάσταση στην οποία βρισκόταν η χώρα μας. Κατόπιν οι μαθητές δουλεύουν ομαδικά και συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας 2 στο οποίο αξιολογείται από τον εκπαιδευτικό το κατά πόσο εμπέδωσαν τις πληροφορίες για τον ξεριζωμό. Στη συνέχεια οι μαθητές επισκέπτονται το ιστολόγιο μας για να παρακολουθήσουν ένα βίντεο με εξομολογήσεις προσφύγων που άπτεται της εγκατάστασης τους στην Ελλάδα και την αντιμετώπιση που είχαν από τους γηγενείς. Έπεται μία δημιουργική και ευχάριστη δραστηριότητα με διπλό συμβολισμό. Το ταξίδι των Ελλήνων προσφύγων για τη νέα τους πατρίδα αλλά και τη γαστρονομική παράδοση που τους ακολουθεί. Ο εκπαιδευτικός μοιράζει στα παιδιά κλωνάρια κανέλας και χρωματιστή κλωστή με τα οποία η κάθε ομάδα θα κατασκευάσει το δικό της καράβι των προσφύγων. Για τις οδηγίες κατασκευής οι μαθητές μεταβαίνουν στο ιστολόγιο της τάξης μας. Η διδακτική ώρα κλείνει με την ομαδική συμπλήρωση του ημιτελούς εννοιολογικού χάρτη του λογισμικού inspiration βάση του οποίου γίνεται και η αξιολόγηση τους ως προς την κατανόηση των γεγονότων του ξεριζωμού.

4^η Διδακτική ώρα «Εγκατάσταση στην Εύβοια»

Στην τέταρτη διδακτική ώρα το υπάρχον σενάριο πραγματεύεται την εγκατάσταση των προσφύγων στην Εύβοια. Η πορεία της ξεκινά στο wiki όπου οι μαθητές μπορούν κάνοντας κλικ να δουν μια παρουσίαση prezi με τις κυριότερες προσφυγικές τοποθεσίες της Εύβοιας. Η παρουσίαση αυτή αποτελεί μία αφόρμηση με την οποία οι μαθητές έρχονται σε επαφή με προσφυγικές περιοχές της Εύβοιας οι οποίες θα αναλυθούν διεξοδικότερα σε επόμενες διδακτικές ώρες. Το επόμενο βήμα είναι η επίσκεψή μας στην ιστοσελίδα της τάξης μας στην οποία θα διαβάσουν πληροφορίες για την άσχημη έως ρατσιστική υποδοχή που επιφύλαξαν κατά πλειοψηφία οι γηγενείς στους πρόσφυγες. Βεβαίως γίνεται αναφορά και στις λαμπρές εξαιρέσεις που βοήθησαν όπως μπορούσαν τους Μικρασιάτες αλλά και τα μέρη της Χαλκίδας που χρησιμοποιήθηκαν για τη σίτιση και τη στέγαση τους. Η εμπέδωση και η αξιολόγηση των παρεχόμενων πληροφοριών γίνεται στο ιστολόγιο της τάξης μας με μία άσκηση Σωστού/Λάθους με το λογισμικό Hot Potatoes. Η διδακτική ώρα κλείνει δημιουργικά καθώς οι μαθητές κατασκευάζουν όλοι μαζί μία αφίσα κατά του ρατσισμού.

5^η - 6^η Διδακτική ώρα «Χαλκίδα»

Στην πέμπτη και έκτη διδακτική ώρα αναλύεται η πόλη της Χαλκίδας και ο σημαντικότατος ρόλος που έπαιξε στην υποδοχή και εγκατάσταση των προσφύγων στην ευρύτερη περιοχή της Εύβοιας. Ξεκινώντας από το wiki οι μαθητές επισκέπτονται την ιστοσελίδα της τάξης στην οποία υπάρχουν πληροφορίες για το εργοστάσιο οινοπνευματοποιείας της Αρέθουσας, όπου διέμεναν το πρώτο χρονικό διάστημα οι πρόσφυγες, τους προσφυγικούς συνοικισμούς και ένα χρονικό για το 5^ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας, καθώς υπήρξε το πρώτο σχολείο που ιδρύθηκε και λειτούργησε αποκλειστικά για τους πρόσφυγες. Η συνέχεια του διδακτικού δίωρου γίνεται εκτός τάξης. Οι μαθητές παίρνουν τις φωτογραφικές τους μηχανές και κάνουμε περιήγηση στις προσφυγικές γειτονιές της Χαλκίδας. Τα παιδιά αποθανατίζουν τα ονόματα των οδών και τα ερειπωμένα κτίρια που υπάρχουν σε κάποιες από αυτές τα οποία μας θυμίζουν την ταυτότητα των πρώτων ενοίκων. Επιστρέφοντας στην τάξη μας οι μαθητές εκτυπώνουν το φωτογραφικό υλικό που τράβηξαν και φτιάχνουν ομαδικά από ένα κολλάζ τα οποία παρουσιάζουν σε όλη την τάξη. Οι δημιουργίες των παιδιών αναρτώνται στη «γωνιά της προσφυγιάς» της τάξης μας. Ακολουθεί διαδικτυακή δραστηριότητα με το Google maps στο οποίο οι μαθητές εντοπίζουν τις οδούς τις οποίες επισκεφτήκαμε, ώστε να αποκτήσουν μια σφαιρική άποψη για το που βρίσκονται σε σχέση με τη γενικότερη ρυμοτομία της πόλης της Χαλκίδας. Το δίωρο κλείνει με ένα σταυρόλεξο του λογισμικού Hot Potatoes το οποίο συμπληρώνεται από τις ομάδες όπου αξιολογείται από τον εκπαιδευτικό η κατάκτηση των γνώσεων που αποκτήθηκαν από τους μαθητές για την πόλη της Χαλκίδας.

7^η Διδακτική ώρα - «Νέα Αρτάκη – Νέα Λάμψακος»

Στην έβδομη διδακτική ώρα αναλύονται δύο σημαντικότατες προσφυγικές κωμοπόλεις της κεντρικής Εύβοιας, η Νέα Αρτάκη και η Νέα Λάμψακος. Ξεκινώντας από την Νέα Αρτάκη οι μαθητές επισκέπτονται το ιστολόγιο της τάξης για να ακούσουν δύο παραδοσιακά τραγούδια της Αρτάκης της Κυζίκου. Εν συνεχεία πηγαίνουν στην ιστοσελίδα μας για να διαβάσουν πληροφορίες για την Νέα Αρτάκη και τις εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα ως ελάχιστος φόρος τιμής προς τους Μικρασιάτες πρόσφυγες. Έπειτα οι μαθητές μεταβαίνουν στο ιστολόγιο της τάξης για να παρακολουθήσουν δύο βίντεο με παραδοσιακούς χορούς της Αρτάκης. Η αξιολόγηση του συγκεκριμένου προσφυγικού τόπου γίνεται στο φύλλο εργασίας 3 στο οποίο υπάρχει η μαρτυρία της Φεβρωνίας Αργυροπούλου Διακουμή. Ακολούθως οι μαθητές διαβάζουν πληροφορίες για τη Νέα Λάμψακο από την ιστοσελίδα μας οι οποίες σχετίζονται με τον τρόπο διαφυγής και μεταφοράς τους από τη Λάμψακο της Μικράς Ασίας, τα γεωγραφικά όρια της έκτασης που τους δόθηκε για να φτιάξουν τον νέο τους συνοικισμό και τη συγκινητική ιστορία των ιερών κειμηλίων του ναού του Αγίου Τρύφωνα. Ακολουθεί η παρακολούθηση βίντεο στο ιστολόγιό μας με τις συγκλονιστικές μαρτυρίες για την εγκατάσταση στην Νέα Λάμψακο από πρόσφυγες. Στη συνέχεια οι μαθητές καλούνται να λύσουν ατομικά μία άσκηση συμπλήρωσης κενού του λογισμικού Hot Potatoes χάρη στο οποίο επιτυγχάνεται και η αξιολόγησή τους από τον εκπαιδευτικό. Η διδακτική ώρα κλείνει με τα φύλλα εργασίας 4.1, 4.2, 4.3, 4.4 στα οποία οι μαθητές εργάζονται ομαδικά για να πάρουν συνεντεύξεις από πρόσφυγες κατοίκους της Νέας Λαμψάκου. Η πρώτη ομάδα συντάσσει ερωτήσεις με θεματικό άξονα τον ξεριζωμό και τον τρόπο διαφυγής τους, η δεύτερη εστιάζει στην πρώτη εγκατάστασή τους στη Χαλκίδα, η τρίτη στις συνθήκες διαβίωσης που υπήρχαν και η τέταρτη στην τελική εγκατάστασή τους στον νεοσύστατο συνοικισμό της Νέας Λαμψάκου.

8^η Διδακτική ώρα - «Προσφυγικές περιοχές στη Βόρεια Εύβοια»

Στην όγδοη διδακτική ώρα η τάξη μας δραστηριοποιείται αναλύοντας τέσσερα προσφυγικά χωριά της Βόρειας Εύβοιας. Ο λόγος για τον Νέο Πύργο, τον Ταξιάρχη, τη Νέα Σινασό και την Καστανιώτισσα. Οι μαθητές ξεκινώντας από την ιστοσελίδα μας βρίσκουν πληροφορίες για τα τέσσερα αυτά χωριά, οι οποίες εστιάζουν σε γενικότερα ιστορικά στοιχεία αυτών των περιοχών αλλά και στη συμβολή που είχαν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στην ίδρυση και τη γενικότερη ανάπτυξή τους. Ακολουθεί διαδικτυακή περιήγηση εκ μέρους των μαθητών, ώστε να συγκεντρώσουν περισσότερες πληροφορίες για τα προαναφερθέντα μέρη. Η κάθε ομάδα αναλαμβάνει να ψάξει για ένα από τα χωριά και καταγράφει τις συγκεντρωθείσες πληροφορίες σε ένα φύλλο χαρτί. Έπειτα μία-μία οι ομάδες παρουσιάζουν τις εργασίες τους και ακολουθεί διαλογική συζήτηση. Οι εργασίες των μαθητών αναρτώνται στην αίθουσά μας στη «γωνιά της προσφυγιάς» που έχει δημιουργηθεί. Στη συνέχεια οι μαθητές εξασκούνται με δύο δραστηριότητες του λογισμικού Hot Potatoes. Η πρώτη είναι μια ατομική αντιστοίχιση με την οποία οι μαθητές έρχονται σε επαφή με τις λέξεις που χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες πρόσφυγες της Σινασού της Καππαδοκίας. Μέσα από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα τα παιδιά αντιλαμβάνονται μέσω της γλώσσας την ελληνικότητα της αρχαίας Σινασού και τον κομβικό ρόλο που έπαιξε στην άνθιση του ελληνικού πολιτισμού στην περιοχή της Καππαδοκίας. Η δεύτερη είναι ένα συγκεντρωτικό ομαδικό σταυρόλεξο με ερωτήσεις που αφορούν και τα τέσσερα χωριά της Βόρειας Εύβοιας με το οποίο επιτυγχάνεται και η αξιολόγηση της διδακτικής ενότητας.

9^η Διδακτική ώρα - «Προκόπι - Λίμνη»

Στην ένατη διδακτική ώρα το υπάρχον σενάριο έχει ως βάση του το Προκόπι και τη Λίμνη της Βόρειας Εύβοιας. Συνάμα μέσα από αυτή την ενότητα καταδεικνύεται σε μεγάλο βαθμό η βαθιά ορθόδοξη πίστη που διακατείχε τους Έλληνες πρόσφυγες και τους συντρόφευσε στις δύσκολες μέρες του ξεριζωμού και της αναζήτησης της νέας τους πατρίδας. Αρχίζοντας από την ιστοσελίδα της τάξης μας οι μαθητές αντλούν πληροφορίες για τον ξεριζωμό των Ελλήνων κατοίκων του Προκοπίου της Καππαδοκίας, τον τρόπο με τον οποίο κατάφεραν να πάρουν το ιερό σκήνωμα του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου από το ναό του Αγίου Βασιλείου, τις περιπέτειες που έζησαν οι πρόσφυγες μέχρι να φτάσουν στη Χαλκίδα και την τελική επιχείρηση που στήθηκε ώστε να αποσπάσουν οι Προκοπιανοί το σκήνωμα και να το μεταφέρουν στη νέα τους πατρίδα, το Νέο Προκόπι της Βόρειας Εύβοιας. Μετά το πέρας της ανάγνωσης ακολουθεί το φύλλο εργασίας 5 στο οποίο τα παιδιά καλούνται να απαντήσουν ομαδικά σε ερωτήσεις με σκοπό να φανεί ο βαθμός εμπέδωσης των νέων πληροφοριών για το Νέο Προκόπι. Ακολουθεί η επίσκεψη στο ιστολόγιο μας για να παρακολουθήσουν οι μαθητές δύο βίντεο που αναφέρονται στην εγκατάσταση των Μαρμαρινών προσφύγων στη Λίμνη της Βόρειας Εύβοιας. Η αξιολόγηση για τη Λίμνη Ευβοίας επιτυγχάνεται με τη συμπλήρωση ενός ημιτελούς εννοιολογικού χάρτη.

10^η -11^η Διδακτική ώρα - «Πολιτιστική κληρονομιά»

Το συγκεκριμένο διδακτικό δίωρο του σεναρίου έχει ως μαθησιακό άξονα την πολιτιστική παράδοση που έφεραν οι πρόσφυγες και την κληροδότησαν στις επόμενες γενιές. Κληρονομιά που αποτέλεσε κινητήριο μοχλό για την ευρύτερη ανάπτυξη της σύγχρονης Ελλάδας. Τα πολιτιστικά θέματα που αναλύονται είναι η λογοτεχνία και οι σπουδαίοι Μικρασιάτες λογοτέχνες, η μουσική, οι παραδοσιακοί χοροί και τα μουσικά όργανα που προέρχονται από τη Μικρά Ασία. Οι μαθητές επισκεπτόμενοι την ιστοσελίδα της τάξης μας διαβάζουν αρχικά ένα εισαγωγικό κείμενο για τον πολιτισμό των προσφύγων. Κατόπιν ανατρέχουν στο ιστολόγιό μας και συγκεκριμένα στην ετικέτα βιβλία, όπου εκεί τους προτείνονται κάποια από τα γνωστότερα και διαχρονικότερα λογοτεχνικά έργα σπουδαίων Μικρασιατών δημιουργών. Στη συνέχεια μεταβαίνουν στο wiki της τάξης όπου καλούνται να αποφασίσουν και να επιλέξουν μέσω δημοσκόπησης το βιβλίο που τους κέντρισε το ενδιαφέρον. Επιστρέφοντας στην ιστοσελίδα μας μπορούν να δουν τα μικρασιατικά μουσικά όργανα που εμπλούτισαν την ελληνική μουσική. Ακολουθεί ατομική δραστηριότητα με αντιστοίχιση μουσικών οργάνων με το είδος στο οποίο ανήκουν στο λογισμικό Hot Potatoes. Για περαιτέρω εξάσκηση και γνωριμία με τους ήχους των συγκεκριμένων μουσικών οργάνων οι μαθητές επισκέπτονται το λογισμικό της Μουσικής Α΄-Στ΄ του υπουργείου και δραστηριοποιούνται ομαδικά σε συγκεκριμένες ασκήσεις που υποδεικνύονται από τον εκπαιδευτικό στο wiki. Αφού έχουν αποκτήσει οι μαθητές σφαιρική άποψη για τα μουσικά όργανα παίζουν ένα πρωτότυπο και συνάμα διασκεδαστικό παιχνίδι. Το παιχνίδι «Ο μαέστρος» υπάρχει στο ιστολόγιο της τάξης μας και εκεί ανατρέχουν οι μαθητές για να διαβάσουν πώς παίζεται. Παραμένουμε στο ιστολόγιό μας για να ακούσουμε τρία αξέχαστα και διαχρονικά τραγούδια που μελοποιήθηκαν από τον Απόστολο Καλδάρα και ερμηνεύτηκαν από τον Γιώργο Νταλάρα. Εν συνεχεία οι μαθητές επιστρέφουν στην ιστοσελίδα μας για να παρακολουθήσουν βίντεο με τους τέσσερις κυριότερους μικρασιάτικους χορούς: τον απτάλικο, τον χασάπικο, τον καρσιλαμά και τον ζεϊμπέκικο. Το δίωρο κλείνει με την εκμάθηση των παραπάνω χορών στην αυλή του σχολείου μας σε συνεργασία με τον γυμναστή.

12^η Διδακτική ώρα - «Γαστρονομία»

Στην τελευταία διδακτική ώρα οι μαθητές μας ασχολούνται με την πλούσια γαστρονομική παράδοση των προσφύγων. Κάνοντας κλικ από το wiki στον αντίστοιχο σύνδεσμο της ιστοσελίδας μας τα παιδιά διαβάζουν πληροφορίες για τις ξακουστές μικρασιάτικες γεύσεις, τα φαγητά και τα γλυκά με τα οποία εμπλουτίστηκε η ελληνική κουζίνα. Επίσης βλέπουν ένα βίντεο με τα παραδοσιακά γλυκά και φαγητά που δημιουργήθηκε από τον εκπαιδευτικό με το πρόγραμμα movie maker. Ακολούθως επισκεπτόμαστε το ιστολόγιο της τάξης για να διαβάσουμε τη συνταγή για τα αυθεντικά σμυρναίικα κουλουράκια. Η συγκεκριμένη συνταγή υλοποιείται στο χώρο της τάξης μας, καθώς ο εκπαιδευτικός θα έχει φέρει όλα τα απαραίτητα υλικά με τελικό σκοπό να «γλυκαθούν» οι μαθητές μας για τον κόπο που κατέβαλαν στην υλοποίηση του υπάρχοντος σεναρίου. Μετά την επίδειξη των μαγειρικών τους ικανοτήτων τα παιδιά συμπληρώνουν τη δημοσκόπηση που υπάρχει στο ιστολόγιο της τάξης μας και έχει ως θέμα την προτίμησή τους για την προσφυγική περιοχή που θα ήθελαν να επισκεφτεί το σχολείο μας.

Αξιολόγηση

Ο εκπαιδευτικός αξιολογεί αν οι στόχοι που τέθηκαν στο υπάρχον σενάριο κατακτήθηκαν και σε ποιο βαθμό. Η αξιολόγηση αποτελεί μία συστηματική και συνεχή διαδικασία που αποσκοπεί τόσο στην αποτίμηση της διδακτικής πράξης όσο και στην αποσαφήνιση της προόδου κάθε μαθητή χωριστά αλλά και σε συνάρτηση με την ομάδα του.

Διαμορφωτική

Κατά τη διάρκεια του σεναρίου η αξιολόγηση γίνεται με τα φύλλα εργασίας (Word) ελέγχοντας την ορθότητα των απαντήσεων που έχουν δοθεί από τους μαθητές. Επίσης πολύ σημαντική βοήθεια στην αξιολόγηση των μαθητών προσφέρει το λογισμικό Hot Potatoes. Οι ατομικές και οι ομαδικές εργασίες που επιτελούνται με αυτό προσφέρουν μια διαφωτιστική εικόνα για την εμπέδωση της παρεχόμενης γνώσης, χάρη στην ακριβή βαθμολόγηση που προσφέρει το προαναφερθέν λογισμικό. Ένα ακόμα χρήσιμο εργαλείο αξιολόγησης στα χέρια του εκπαιδευτικού είναι το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Inspiration. Η αξιολόγηση στο υπάρχον σενάριο επιτυγχάνεται με τη συμπλήρωση από την πλευρά των μαθητών ημιτελών εννοιολογικών χαρτών. Ο δάσκαλος λαμβάνει επίσης υπόψη του την τήρηση των χρονικών ορίων που έχουν τεθεί για την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων. Η διαλογική συζήτηση που ακολουθεί μετά την ανάγνωση των πληροφοριών που υπάρχουν στην ιστοσελίδα κρίνεται ιδιαιτέρως σημαντική, καθώς οι μαθητές δυσκολεύονται πολλές φορές στην κατανόηση κειμένων και δεν εκφράζουν τυχόν απορίες που προκύπτουν.. Δίνεται μεγάλη σημασία στη συμμετοχή των παιδιών στις συζητήσεις και η ανατροφοδότηση που παίρνουν μέσω αυτών.

Επίσης αξιολογείται η αξιοποίηση του διαδικτύου για αναζήτηση και συλλογή πληροφοριών και η δημιουργική έκφραση των παιδιών με δραστηριότητες στις οποίες χρησιμοποιούν όλες τις αισθήσεις τους (παζλ, κατασκευή καραβιού, εκτέλεση συνταγής, εκμάθηση παραδοσιακών μικρασιάτικων χορών, κολλάζ, δημιουργία αφίσας, διενέργεια συνέντευξης). Σημαντικός τομέας επίσης είναι η συνεργασία, η άμιλλα και ο υγιής ανταγωνισμός που αναπτύχθηκε ανάμεσα στις ομάδες για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων.

Επειδή απευθυνόμαστε σε μαθητές θεωρώ ότι ο δάσκαλος πρέπει να εμφυσήσει ότι το λάθος αποτελεί χρησιμότατο σκέλος της μαθησιακής διαδικασίας. Με τον τρόπο αυτό οι μαθητές απαλλάσσονται από το άγχος, συμμετέχουν περισσότερο στις δραστηριότητες και δείχνουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους.

Πιο αναλυτικά:

Στην 1^η διδακτική ώρα αξιολογείται η κατανόηση του όρου Μικρασιατική Καταστροφή και οι δραματικές συνέπειες που αυτή είχε με τη συμπλήρωση του ομαδικού φύλλου εργασίας 1 και με διαλογική συζήτηση.

Στη 2^η διδακτική ώρα αξιολογείται η εμπέδωση των σημαντικότερων πολιτικών και στρατιωτικών γεγονότων της Μικρασιατικής Εκστρατείας μέσω της συμπλήρωσης κενών του λογισμικού Hot Potatoes.

Στην 3^η διδακτική ώρα αξιολογείται η κατανόηση των γεγονότων του ξεριζωμού των Μικρασιατών προσφύγων με το ομαδικό φύλλο εργασίας 2 και με την ομαδική συμπλήρωση ημιτελούς εννοιολογικού χάρτη του λογισμικού Inspiration.

Στην 4^η διδακτική ώρα αξιολογείται η εμπέδωση της σημασίας της εγκατάστασης των προσφύγων στον ευβοϊκό χώρο μέσω της ατομικής επεξεργασίας ερωτήσεων Σωστού/Λάθους του λογισμικού Hot Potatoes.

Στην 5^η και 6^η διδακτική ώρα αξιολογείται η κατανόηση των πληροφοριών όσον αφορά την πόλη της Χαλκίδας με την ομαδική συμπλήρωση σταυρολέξου του λογισμικού Hot Potatoes.

Στην 7^η διδακτική ώρα αξιολογείται η παρεχόμενη γνώση για τη Νέα Αρτάκη και τη Νέα Λάμψακο με το ομαδικό φύλλο εργασίας 3, με την ομαδική δραστηριότητα συμπλήρωσης κενού των Hot Potatoes και με την διενέργεια συνέντευξης στα φύλλα εργασίας 4.1, 4.2, 4.3 και 4.4.

Στην 8^η διδακτική ώρα αξιολογείται η εμπέδωση των πληροφοριών για τον Νέο Πύργο, τον Ταξιάρχη, τη Νέα Σινασό και την Καστανιώτισσα με την ατομική συμπλήρωση άσκησης πολλαπλής επιλογής και με την ομαδική συμπλήρωση σταυρολέξου του λογισμικού Hot Potatoes.

Στην 9^η διδακτική ώρα αξιολογείται η κατανόηση των πληροφοριών για το Νέο Προκόπι και τη Λίμνη Ευβοίας μέσω του ομαδικού φύλλου εργασίας 5 και με την ομαδική συμπλήρωση ημιτελούς εννοιολογικού χάρτη του λογισμικού Inspiration.

Στη 10^η και 11^η διδακτική ώρα αξιολογείται η εγκαθίδρυση της ιδέας της εξέχουσας συνεισφοράς του προσφυγικού πολιτισμού στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας με την ατομική αντιστοίχιση του λογισμικού Hot Potatoes και με την ενασχόληση με δραστηριότητες του επίσημου Λογισμικού του υπουργείου για το μάθημα της μουσικής.

Στη 12^η διδακτική ώρα αξιολογείται η εμπέδωση των μικρασιάτικων γαστρονομικών γεύσεων με την βιωματική όσο και πρακτική εκτέλεση της συνταγής για τα παραδοσιακά σμυρναίικα κουλουράκια.

Τελική

Ο εκπαιδευτικός σε όλη τη διάρκεια του σεναρίου αξιολογεί και κρίνει το κατά πόσο οι μαθητές της τάξης αξιοποιούν τα λογισμικά προγράμματα στις εκάστοτε δραστηριότητες που επιτελούν. Προσέχει την ευχέρεια που έχουν αποκτήσει και με τα τρία διαδικτυακά εργαλεία που δημιούργησε, χωρίς να αντιμετωπίζουν τεχνικές ή άλλου είδους δυσκολίες, και έχοντας την αίσθηση του πού βρίσκονται ανά πάσα στιγμή. Αξιολογεί επίσης την ενεργή συμμετοχή και την ανάληψη πρωτοβουλιών των μαθητών, τη διάθεση συμμετοχής και συνεργασίας, το επίπεδο επικοινωνίας μεταξύ των μελών και μεταξύ των ομάδων.

Επιπλέον δίνεται στους μαθητές ένα επαναληπτικό φύλλο εργασίας με ερωτήσεις κατανόησης και κρίσεως πάνω στο απόσπασμα από το βιβλίο Αιολική Γη του Ηλία Βενέζη που υπάρχει στην αρχική σελίδα της ιστοσελίδας μας. Τέλος θα ακολουθήσει εποικοδομητική συζήτηση για όλες τις θεματικές ενότητες που πραγματεύεται το υπάρχον σενάριο. Μέσω της συζήτησης οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν τη συμβολή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, να τονίσουν τα σημεία που τους άρεσαν αλλά και αυτά που τους δυσκόλεψαν και να προτείνουν αλλαγές οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν στην αναπροσαρμογή και βελτίωση του σεναρίου.

Επέκταση της δραστηριότητας

Το υπάρχον σενάριο θα μπορούσε να επεκταθεί:

Στο μάθημα της Γλώσσας, εκμεταλλευόμενοι το πλήθος των παρεχόμενων κειμένων θα μπορούσαν να εξασκηθούν σε δραστηριότητες κατανόησης και παραγωγής περιγραφικού κειμένου όπως επίσης και σε δραστηριότητες που αφορούν τη γραμματική και το συντακτικό.

Στο μάθημα της Γεωγραφίας και συγκεκριμένα στην ενότητα Ασία όπου μπορεί να γίνει σύνδεση με τις ελληνικές περιοχές που υπήρχαν στην περιοχή επί χιλιάδες χρόνια.

Στο μάθημα της Μουσικής, με το να γράψουν και να μελοποιήσουν ένα δικό τους τραγούδι για τους πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στο νησί μας, την Εύβοια.

Στο μάθημα των Θρησκευτικών, με το να βρουν περισσότερες πληροφορίες για τον Άγιο Ιωάννη τον Ρώσο, τον Άγιο Τρύφωνα και τα είδη των εκκλησιαστικών κειμηλίων που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες.

Στο μάθημα της Γυμναστικής, με το να μάθουν να χορεύουν μικρασιάτικους χορούς καθώς και άλλους παραδοσιακούς χορούς.

Βιβλιογραφία

Ράπτης, Α., Ράπτη, Α., (2001): Μάθηση και Διδασκαλία στην εποχή της Πληροφορίας: Ολική Προσέγγιση Τόμος Α΄. Αθήνα: Αριστοτέλη Ράπτη

Μπαμπινιώτης, Γ. ( 1985). Εισαγωγή στην Σημασιολογία. Αθήνα (αυτοέκδοση)

Βιβλίο μαθητή ιστορίας Στ’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, 2009, Αθήνα.

Τετράδιο Εργασιών ιστορίας Στ’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, 2009, Αθήνα.

Βιβλίο δασκάλου ιστορίας Στ’ Δημοτικού, γ΄ τεύχος, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, 2007, Αθήνα.

Μητάκος, Δ. (2012). Κριτήρια και χαρακτηριστικά διδακτικού σχεδιασμού σε επίπεδο συγγραφής σεναρίων, Στο Καραβά, Μ. κ.ά. Διδακτικός Σχεδιασμός και Τ.Π.Ε. Συνδέοντας τις βασικές αρχές συγγραφής σεναρίων με τις εφαρμογές τους στη διδακτική πράξη. Αθήνα: Ν.&Σ. Μπατσιούλας, 5-21.

Μητάκος, Δ. (2013). Υλικό εννοιολογικής Χαρτογράφησης. Σημειώσεις Σεμιναρίου Β Επιπέδου στις ΤΠΕ.

Διδακτικός Σχεδιασμός και Τ.Π.Ε. Συνδέοντας τις βασικές αρχές συγγραφής σεναρίων με τις εφαρμογές τους στη διδακτική πράξη. Αθήνα: Ν.&Σ. Μπατσιούλας.

Δικτυογραφία

Τελευταία επίσκεψη στους παρακάτω συνδέσμους 8/10/2014.

Για πληροφορίες κειμένων, τραγουδιών, βίντεο και εικόνων:

Μικρασιατική Καταστροφή

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B9%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE

http://history-pages.blogspot.gr/2012/06/blog-post_2933.html

http://imbrosunion.com/174-2/

http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/kargakos_chrysostom/10thchapter.htm

http://www.egolpion.com/CAEB90C0.el.aspx

https://www.youtube.com/watch?v=5tYeDgr43jo