Η ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ (ΚΣΕ ΕΥΒΟΪΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2)

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Η ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ

Σακελλαρίου Καλλιόπη-Ηώ

ΚΣΕ «ΕΥΒΟΪΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

Επιμορφωτής: Δρ Μητάκος Δημήτριος

Χαλκίδα, Ιανουάριος 2012

                    

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

1.   ΤΙΤΛΟΣ

2.   ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

3.   ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

4.   ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

5.   ΣΤΟΧΟΙ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

6.   ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ-ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

7.   ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

8.   ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

9.   ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

10.ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

·          Τίτλος

o    Η γωνιά του παραμυθιού.

·          Ταυτότητα

o    Δημιουργός: Σακελλαρίου Καλλιόπη-Ηώ, Δασκάλα ΠΕ 70, Δημοτικό Σχολείο Τριάδας Ν. Εύβοιας, Α΄ τάξη

o    Γνωστική περιοχή: Το σενάριο αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της Γλώσσας της Α΄ τάξης, ενότητα Ο κόσμος των βιβλίων, Μάθημα Στη βιβλιοθήκη.

o    Θέμα: Η γωνιά  του παραμυθιού.

Το θέμα είναι συμβατό με το ΔΕΠΠΣ και το ΑΠΣ, εφόσον αποτελεί θέμα διδακτικής ενότητας του μαθήματος και οι στόχοι που τίθενται άπτονται του συγκεκριμένου αναλυτικού προγράμματος

·          Σκεπτικό της δραστηριότητας

o    Καινοτομίες

Λογισμικά: Word, Power Point, Internet Explorer, Excel, Λογισμικό Γλώσσας Α΄ και Β΄ Δημοτικού του Π.Ι., Kidspiration, Comic Lab.

       Οι ΤΠΕ μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο εργασίας, αλλά και ως ένα εργαλείο διδασκαλίας και περιβάλλον υλοποίησης διδακτικών στόχων, το οποίο όμως λειτουργεί παράλληλα και συμπληρωματικά στους στόχους. Οι δυνατότητες είναι απεριόριστες με τη χρήση των Η/Υ, αρκεί βέβαια, να οργανώνονται δραστηριότητες και διδασκαλίες σχεδιασμένες για να εξυπηρετούν συγκεκριμένους μαθησιακούς και διδακτικούς στόχους, καθώς και να υποστηρίζει σύγχρονα μοντέλα μάθησης.

       Συγκεκριμένα, το λογισμικό του κειμενογράφου συνιστά μία νέα μέθοδο γραφής, ποιοτικά διαφορετική από την παραδοσιακή, πιο εύκολη στη διόρθωση και ευνοεί την πολυτροπικότητα, καθώς έχει τη δυνατότητα εισαγωγής εικόνων.

       To PowerPoint είναι ένα λογισμικό παρουσίασης ανοικτού τύπου. Τα λογισμικά παρουσιάσεων μπορούν να αποτελέσουν ένα πολύ ισχυρό εργαλείο διδασκαλίας, καθώς οι παρουσιάσεις μπορούν να υποστηρίξουν διδασκαλίες με πολλούς και ποικίλους τρόπους. Έτσι μια παρουσίαση μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα για μια διδασκαλία ή να αποτελέσει το πεδίο για σχεδιασμό δραστηριοτήτων drill & practice. Το κύριο πλεονέκτημα που χαρακτηρίζει και την προστιθέμενη αξία των λογισμικών παρουσίασης είναι η χρήση πολλαπλών τρόπων αναπαράστασης (εικόνα, ήχος, κίνηση και βίντεο) καθώς και η χρήση μικρών κειμένων που δεν κουράζουν αλλά αντιθέτως είναι ένας  πολύ φιλικός τρόπος έκφρασης και μετάδοσης ιδεών (οπτικοποίηση). Επιπλέον τα λογισμικά παρουσιάσεων αναπτύσσουν και ενισχύουν δεξιότητες οργάνωσης, σχεδιασμού και επιστημονικής μεθοδολογίας στους μαθητές.

Η πλοήγηση στο διαδίκτυο αποσκοπεί στην αναζήτηση της πληροφορίας και την κριτική της επεξεργασία, με την τεχνική της καθοδηγούμενης διερεύνησης και της ανακάλυψης. Ακόμη,  λειτουργεί ως μέσο επικοινωνίας με την ανάρτηση πληροφοριών.

Το Excel είναι ένα εργαλείο οργάνωσης και επεξεργασίας δεδομένων. Τα λογιστικά φύλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία υπολογισμού, ανάλυσης και λογικής σκέψης. Θεωρούνται ως παράδειγμα γνωστικής τεχνολογίας που ενισχύουν και αναδιοργανώνουν τη νοητική λειτουργία.

Περνώντας τώρα στο λογισμικό της Α΄ Δημοτικού του Π.Ι., οι περισσότερες δραστηριότητες είναι κλειστού τύπου που απαιτούν συγκεκριμένες απαντήσεις και ενέργειες και ελέγχονται από το ίδιο το λογισµικό, αλλά µε έναν τρόπο που λειτουργεί ανατροφοδοτικά και ενισχύει την αυτοαξιολόγηση κάθε παιδιού. Υπάρχουν και δραστηριότητες γραπτής έκφρασης που είναι ανοικτές. Το ρόλο του καθοδηγητή εκεί αναλαμβάνει ο εκπαιδευτικός.

Ως προς την ικανοποίηση στόχων της γλωσσικής διδασκαλίας, µε το λογισµικό αυτό επιδιώκεται η υποστήριξη και της ακρόασης ως γλωσσικής δεξιότητας εκτός της ανάγνωσης και της γραφής.

       Το kidspiration είναι ένα ανοικτού τύπου εκπαιδευτικό  λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης, που επιτρέπει τη δημιουργία νοητικών μοντέλων και στηρίζεται στην εποικοδομητική διδακτική προσέγγιση. Επιπλέον είναι ένα πολυμεσικό εργαλείο που προάγει την κριτική σκέψη και βοηθά τους/τις μαθητές/τριες να κάνουν συσχετισμούς και συγκρίσεις. Αναδύει και διευκολύνει τον εντοπισμό των προγενέστερων ιδεών των παιδιών καθώς και το μετασχηματισμό τους σε επιστημονική γνώση μέσα από την ενεργή συμμετοχή των μαθητών/τριων σε κατάλληλα δομημένες και στοχευμένες δραστηριότητες.

Τo Comic Lab αποτελεί ένα νέο ψηφιακό μέσο κατασκευής κόμικ με δυνατότητα σχεδιασμού, γραφής, παραγωγής πρωτότυπων ιστοριών. Προωθεί τη δημιουργική έκφραση, καθώς ευνοούν τη μάθηση με την οπτικοποίηση της πληροφορίας και αποτελεί ισχυρό κίνητρο για τους μαθητές.   

o    Προστιθέμενη αξία

Η προστιθέμενη αξία των προαναφερόμενων λογισμικών είναι η ανάδυση δεξιοτήτων ενός νέου ψηφιακού γραμματισμού,  που αφορά τη δυνατότητα του ατόμου να λειτουργεί αποτελεσματικά σε διαφορετικές καταστάσεις επικοινωνίας. Οι δεξιότητες αυτές σε συνδυασμό με τα συνεργατικά περιβάλλοντα μάθησης που προτείνονται μέσα από τη συγκεκριμένη διδακτική παρέμβαση προάγουν την ανάπτυξη της νόησης ως διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης όπου κυρίαρχο ρόλο παίζει η γλώσσα (επικοινωνιακή και πολιτιστική  διάσταση της γνώσης) (Ράπτης, Ράπτη, 2004). Από τα παραπάνω προκύπτει πως η διδακτική προστιθέμενη αξία των λογισμικών αυτών συνίσταται στην παραγωγή πολυτροπικών κειμένων και γενικότερα στην προαγωγή του πολυμεσικού τρόπου γραφής.

o    Γνωστικά-διδακτικά προβλήματα

       Οι μαθητές/τριες σε μεγάλο βαθμό γνωρίζουν τη χρήση του Η/Υ. Ο δάσκαλος θα πρέπει να συντονίζει και να δίνει σαφείς οδηγίες για τη χρήση των Η/Υ αλλά και των λογισμικών. Πολλές σύγχρονες διδακτικές μέθοδοι εφαρμόζονται αποτελεσματικότερα με τη χρήση των ΤΠΕ, καθώς o μαθητής αναλαμβάνει ενεργό ρόλο στην οικοδόμηση της γνώσης και ο Η/Υ μπορεί να είναι ο εξειδικευμένος συνεργάτης που παρέχει καθοδήγηση.

·          Πλαίσιο εφαρμογής

o    Σε ποιους απευθύνεται:

Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της A΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου, αλλά με κάποιες αλλαγές θα μπορούσε να υλοποιηθεί και σε μεγαλύτερη τάξη.

o    Χρόνος υλοποίησης:

Το σενάριο θα υλοποιηθεί σε 8 διδακτικές ώρες.

o    Χώρος υλοποίησης:

Οι μαθητές και μαθήτριες θα εργαστούν στο εργαστήριο Η/Υ και θα υπάρχει και ένα προβολικό.

o    Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών

Οι προηγούμενες γνώσεις των μαθητών/τριών είναι σημαντικές, έτσι ώστε να οικοδομηθούν νέες γνώσεις και να αναδειχθούν νέες δεξιότητες. Οι μαθητές και μαθήτριες που συμμετέχουν σε αυτήν τη διδακτική παρέμβαση ήδη γνωρίζουν βασικό χειρισμό του Η/Υ και έχουν έρθει σε επαφή με κάποια λογισμικά. Ως προς την συγκεκριμένη ενότητα γνωρίζουν ήδη τα ρήματα και τον Αόριστο και έχουν αναγνωστεί στην τάξη πολλά παραμύθια.

o    Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία

Κατά την υλοποίηση του διδακτικού σεναρίου θα χρειαστούν ηλεκτρονικοί υπολογιστές, λογισμικό κειμενογράφου Word, λογισμικό παρουσίασης Power Point, Internet Explorer, λογισμικό Excel, Λογισμικό Γλώσσας Α΄ και Β΄ Δημοτικού του Π.Ι., τα λογισμικά Kidspiration και Comic Lab, διαδικτυακές διευθύνσεις, προτζέκτορας και εκτυπωτής. Ακόμη, θα χρησιμοποιηθούν παραμύθια από τη βιβλιοθήκη, χαρτί και μαρκαδόροι.

o    Κοινωνική ενορχήστρωση

       Στο χώρο υλοποίησης του σεναρίου θα χρησιμοποιηθεί το μοντέλο της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας. Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία επιφέρει θετικά αποτελέσματα, τόσο στη σχολική μάθηση όσο και στη γενικότερη ανάπτυξη του παιδιού, καθώς βελτιώνεται η αντίληψή τους για τον εαυτό τους και τους άλλους, αναγνωρίζουν και εκτιμούν τις ατομικές τους προσπάθειες και καλλιεργούν την αυτοπεποίθηση, την αυτοεκτίμηση και την αποτελεσματικότητα. ( Ματσαγγούρας, 1987). Η τάξη χωρίζεται σε 2 ομάδες των τριών μαθητών και 1 των τεσσάρων. Ο χωρισμός γίνεται με βασικό κριτήριο την ανομοιογένεια και την συμμετοχή ενός τουλάχιστον μαθητή που ξέρει να χειρίζεται με σχετική ευχέρεια τον υπολογιστή σε κάθε ομάδα. Η εργασία σε μικρές ομάδες δίνει τη δυνατότητα τόσο στους πιο ικανούς, όσο και στους λιγότερο ικανούς μαθητές να συνεργαστούν και να προχωρήσουν σύμφωνα με το δικό τους ρυθμό. (Ματσαγγούρας, 1987). Βιβλιογραφικά η ομαδοσυνεργατική μάθηση που προτείνεται στη συγκεκριμένη δραστηριότητα στηρίζεται στη θεωρία του εποικοδομισμού του Piaget όπου η μάθηση οικοδομείται μέσω της ανακάλυψης και της εμπειρίας (Ματσαγγούρας, 2002). Ο μαθητής αλληλεπιδρά με το υλικό περιβάλλον (εκπαιδευτικά λογισμικά, ημιδομημένες δραστηριότητες σε φύλλα εργασίας), τους συμμαθητές του και τον εκπαιδευτικό που έχει ρόλο εμψυχωτή και καθοδηγητή. Επίσης, στηρίζεται και στις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις για την μάθηση (Vygotsky, 1993) σύμφωνα με τις οποίες ο μαθητής μεγιστοποιεί τη γνώση του με την αλληλεπίδρασή του με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, που προσπαθούν για έναν κοινό στόχο. Οι κοινωνικογνωστικές θεωρίες υποστηρίζουν τη συνεργατική μάθηση σε όλες τις μορφές και ενθαρρύνουν τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών και γενικότερα την κοινωνική αλληλεπίδραση. Η γραπτή έκφραση και η παραγωγή λόγου είναι μια ενεργητική και συμμετοχική διαδικασία με συγκεκριμένο σκοπό και στόχο (Ράπτης, Ράπτη, 2004). Οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες πάνω σε συγκεκριμένες δραστηριότητες αξιοποιώντας το παιδαγωγικό περιβάλλον των ΤΠΕ στην εκπαίδευση.

·          Στόχοι του σεναρίου

      Ως γενικό σκοπό του σεναρίου ορίζουμε την κατανόηση από τους μαθητές της λειτουργίας των βιβλιοθηκών, την παραγωγή παραμυθιού και τη συνειδητοποίηση της αξίας του βιβλίου.

Ειδικότερα, οι μαθητές στα πλαίσια  της διδασκαλίας αυτής θα πρέπει:

o    Γνωστικοί στόχοι:

Ø  Να γνωρίσουν διάφορες βιβλιοθήκες και να κατανοήσουν τη λειτουργία τους. (1^η διδακτική ώρα: παρουσίαση βιβλιοθηκών, Φύλλο εργασίας 1. 3^η διδακτική ώρα πλοήγηση στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη της biblionet).

Ø  Να εξασκηθούν στις καταλήξεις του Αόριστου –ισα και –ησα, καθώς και στα αντίθετα. (2^η διδακτική ώρα: Φύλλα Εργασίας 2,3&4, άσκηση στο kidspiration).

Ø  Να αποσαφηνίσουν όρους που σχετίζονται με το βιβλίο (συγγραφέας, εικονογράφος, μεταφραστής, τίτλος, εξώφυλλο, οπισθόφυλλο, εκδόσεις). (3^η διδακτική ώρα: δραστηριότητα Τι είμαι; στο kidspiration).

Ø  Να κατασκευάσουν αλφαβητικό κατάλογο παραμυθιών. (4^η διδακτική ώρα: Φύλλο Εργασίας 5).

Ø  Να συνειδητοποιήσουν την αξία του βιβλίου και να γνωρίσουν και άλλες μορφές παραμυθιών (CD, κόμικ). (4^η διδακτική ώρα: δραστηριότητα «Η ιστορία του καλλιεργημένου λύκου από το Λογισμικό του Π.Ι. 6^η διδακτική ώρα: ακρόαση παραμυθιού σε βίντεο του YouTube).

Ø  Να διακρίνουν τη δομή του παραμυθιού. (5^η διδακτική ώρα: δραστηριότητα «Φτιάξε την ιστορία» από το Λογισμικό του Π.Ι., παρουσίαση των δομικών στοιχείων του παραμυθιού. 6^η διδακτική ώρα: Φύλλο Εργασίας 7&8).

Ø  Να δημιουργήσουν κόμικ με ανατροπή του παραμυθιού της Κοκκινοσκουφίτσας.(7^η διδακτική ώρα: δραστηριότητα στο Comic Lab).

Ø  Να παράγουν γραπτό κείμενο (παραμύθι), διακρίνοντας τα δομικά του στοιχεία. (8^η διδακτική ώρα, δραστηριότητα «H αυθάδικη Κοκκινοσκουφίτσα και ο φοβητσιάρης λύκος» στο kidspiration και Φύλλο Εργασίας 11 στο Power Point).

Ø  Τέλος, στις 4 τελευταίες διδακτικές ώρες και με όλες τις δραστηριότητες σκοπός είναι να προαχθεί η φιλαναγνωσία. Μέσα από τη διαδικασία της φιλαναγνωσίας αναδεικνύονται επιμέρους στόχοι, όπως: 

Ø  Να καλλιεργήσουν την αναγνωστική απόλαυση.

Ø  Να ασκηθούν στην προσεκτική ακρόαση.

Ø  Να είναι ικανοί να αναδιηγηθούν ιστορίες, συναισθήματα ή καταστάσεις.

Ø  Να αναπτύξουν δυνατότητες κατανόησης κειμένου.

o    Στόχοι σε επίπεδο δεξιοτήτων

Ø  Να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους ως μέλος μιας ομάδας.

Ø  Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας και επικοινωνίας.

Ø  Να αναπτύξουν το διάλογο και την επιχειρηματολογία.

o    Στόχοι σε επίπεδο στάσεων

Ø  Να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη.

Ø  Να τονώσουν την αυτοπεποίθησή τους μέσα από ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες.

Ø  Να σέβονται τις διαφορετικές απόψεις και να τις αναδιαμορφώνουν με γόνιμο και αποτελεσματικό τρόπο.

Ø  Να προάγουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους.

o    Στόχοι ως προς τη χρήση των Τ.Π.Ε.

Ø  Να αναπτύξουν θετική στάση απέναντι στον Η/Υ ως εργαλείο άντλησης πληροφοριών και ως  περιβάλλον εργασίας.

Ø  Να αντιληφθούν τις βασικές δυνατότητες των λογισμικών που επεξεργάζονται.

Ø  Να εξοικειωθούν με τη χρήση των λογισμικών και συγκεκριμένα:

Πληκτρολόγηση, drug and drop, μορφοποίηση κειμένου, ζωγραφική, εισαγωγή εικόνας.

Ø  Να αντιληφθούν τις δυνατότητες του Η/Υ ως προς την παρουσίαση και παραγωγή πολυτροπικών κειμένων.

·          Πορεία διδασκαλίας και Υλοποίηση δραστηριοτήτων

o    Παρουσίαση ροής-εφαρμογής των δραστηριοτήτων

o    1^η διδακτική ώρα

       Η αφόρμηση γίνεται με την παρουσίαση βιβλιοθηκών ανά τον κόσμο  με τη βοήθεια του λογισμικού παρουσίασης Power Point και με έναν προβολέα. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης και μετά γίνεται συζήτηση για τα χαρακτηριστικά των βιβλιοθηκών, το κτίριο, το εσωτερικό τους, τη λειτουργία τους, διαφορές και ομοιότητες. Το ενδιαφέρον εστιάζεται στα παιδικά τμήματα των βιβλιοθηκών, καθώς το περιβάλλον είναι πιο φιλικό για τους μικρούς μαθητές καταλήγοντας στην τελευταία εικόνα της παρουσίασης που είναι η γνωστή παρέα του βιβλίου μας.

       Έπειτα γίνεται ανάγνωση του κειμένου «Στη βιβλιοθήκη» από εμένα, ακολουθεί συζήτηση και μοιράζεται το Φύλλο Εργασίας 1, που αποσκοπεί στην αξιολόγηση κατανόησης του κειμένου. Η κάθε ομάδα, αφού συμπληρώσει το φύλλο εργασίας, διαβάζει την απάντηση μίας ερώτησης και συζητάμε τις απαντήσεις.

o    2^η διδακτική ώρα

       Τη δεύτερη διδακτική ώρα θα ασχοληθούμε, σύμφωνα με τους στόχους του αναλυτικού προγράμματος, με τις αντίθετες λέξεις και με τον αόριστο των ρημάτων σε –ίζω και σε –ώ.

      Αντίθετα:

       Αρχικά παίζουμε ένα προφορικό παιχνίδι με τους μαθητές με αντίθετες λέξεις. Κάνουμε έναν κύκλο και έχουμε ένα μπαλάκι. Σε όποιον πετάω το μπαλάκι, του λέω και μία λέξη. Ο μαθητής πρέπει να βρει την αντίθετή της, όπως μέρα-νύχτα. Έπειτα συνεχίζουμε δίνοντάς ζευγάρια λέξεων που πρέπει να βρουν αν είναι αντίθετες ή όχι, δηλαδή νύχτα-βράδυ.

       Με αυτήν τη δραστηριότητα ελέγχουμε αν τα παιδιά κατανόησαν την έννοια των αντίθετων λέξεων και προχωράμε στην επόμενη φάση, όπου προβάλλεται στο προβολικό απομονωμένο το σημείο του κειμένου που παρουσιάζει τις αντίθετες λέξεις. Αφού διαβάσουμε το κείμενο, ζητάμε από τις ομάδες να ανοίξουν το Φύλλο Εργασίας 2, όπου ζητάμε να χρωματίσουν τις αντίθετες λέξεις στο κείμενο του προβολικού και, ύστερα από ανακοίνωση και επεξεργασία,  να συμπληρώσουν σε κείμενο με δοσμένες λέξεις τις αντίθετές τους.

Μόλις οι ομάδες τελειώσουν τη συμπλήρωση των ασκήσεων, τις ανακοινώνουν και τις συζητάμε.

      Αόριστος:

       Δουλεύουμε αρχικά όπως και παραπάνω, δηλαδή προφορικά διακρίνουμε τον Αόριστο από τον Παρατατικό. Αφού έχουν αποσαφηνίσει τα χαρακτηριστικά του χρόνου, προβάλλουμε μέρη του κειμένου και έπειτα ζητάμε από τους μαθητές να υπογραμμίσουν τα ρήματα που βρίσκονται στον Αόριστο. Οι οδηγίες δίνονται στο Φύλλο Εργασίας 3. Μόλις τελειώσουν την υπογράμμιση των ρημάτων, τα ελέγχουμε και ταυτόχρονα τα υπογραμμίζουμε και στο προβολικό, για να προχωρήσουμε στην επόμενη δραστηριότητα, όπου καταγράφουν τα ρήματα σε πίνακα στη στήλη του Αόριστου –Φύλλο Εργασίας 4-. Ο Ενεστώτας τους δίνεται. Με τη δραστηριότητα αυτή εντυπώνεται ο κανόνας της ορθογραφίας του Αόριστου στα παιδιά, καθώς η βοηθός-νεράιδα τους δίνει ένα ποιηματάκι.  

       Έπειτα, θα επιχειρήσουμε να αποτυπώσουμε τον κανόνα και σχηματικά με τη χρήση του λογισμικού kidspiration. Δίνεται στα παιδιά μια εργασία όπου θα πρέπει να μετατρέψουν το ρήμα στον Αόριστο και να το βάλουν στη σωστή θέση. Η δραστηριότητα αυτή είναι δραστηριότητα αξιολόγησης, καθώς πρέπει μόνοι τους οι μαθητές να επιλέξουν τη θέση.

       Σε αυτό το σημείο να επισημάνουμε ότι οι απαντήσεις στα Φύλλα Εργασίας 2&4, όπως και στο kidspiration, θα πληκτρολογηθούν από τους μαθητές και τις μαθήτριες, καθώς είναι μικρές λέξεις, που τα παιδιά της Α΄ τάξης μπορούν να διαχειριστούν στον υπολογιστή. Έτσι, ασκούνται και σε βασικές δεξιότητες του Η/Υ, όπως πληκτρολόγηση, τόνος, κεφαλαίο, τελεία.

o    3^η διδακτική ώρα

       Στην 3^η διδακτική ώρα θα ασχοληθούμε με τη δομή μιας βιβλιοθήκης και θα γνωρίσουμε και τις ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες. Θα ξεκινήσουμε με την παρατήρηση στη βιβλιοθήκη της τάξης μας. Σκαρφιζόμενη ένα μικρό τέχνασμα για να κεντρίσω το ενδιαφέρον των παιδιών, θα ψάχνω ένα παραμύθι από τη βιβλιοθήκη μας, το οποίο όμως θα το έχω βάλει με τα βιβλία του σχολείου. Αφού, ύστερα από ψάξιμο, βρούμε το βιβλίο μας, ακολουθεί συζήτηση για την  οργάνωση της βιβλιοθήκης. Δίνουμε οδηγίες στα παιδιά να ανοίξουν το λογισμικό του Internet Explorer και να μπουν στην αρχική σελίδα της μηχανής αναζήτησης Google. Εκεί πληκτρολογούν τη λέξη βιβλιονέτ  και πατάνε το πρώτο αποτέλεσμα. Φυσικά θα συνδεθούν με την ιστοσελίδα της biblionet. Ζητάμε από τα παιδιά να πατήσουν στην αριστερή στήλη τα βιβλία του μήνα και έπειτα να επιλέξουν το μήνα Νοέμβριο 2011.

       Βλέπουμε ότι ανοίγει ένας θεματικός κατάλογος βιβλίων και τονίζουμε ότι θα ήταν αδύνατο να βρούμε το βιβλίο που θα θέλαμε αν ήταν μπερδεμένα. Έπειτα επιλέγουμε τα παιδικά βιβλία και κάνουμε εκεί μια πλοήγηση. Διαβάζουμε τις βασικές πληροφορίες που μας δίνει για το βιβλίο και διαπιστώνουμε ότι αυτές είναι ο συγγραφέας, ο τίτλος του βιβλίου, ο εικονογράφος, ο μεταφραστής, , αν πρόκειται για ξενόγλωσσο βιβλίο, εξώφυλλο, οπισθόφυλλο και οι εκδόσεις. Οι όροι αυτοί δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολοι να κατανοηθούν από τους μαθητές, καθώς κάθε φορά που διαβάζουμε ένα παραμύθι αναφερόμαστε σ’ αυτούς πριν ξεκινήσουμε, οπότε τους ανακεφαλαιώνουμε με ευκολία. Έπειτα τους ζητάμε να πατήσουν επάνω στο εξώφυλλο του βιβλίου και διαπιστώνουμε ότι μας λέει λίγα λόγια για την ιστορία του παραμυθιού, δηλαδή την περίληψη. Αφού τελειώσουμε την ευχάριστη πλοήγησή μας στην ιστοσελίδα της biblionet ζητάμε από τους μαθητές να κάνουν στους υπολογιστές τους τη δραστηριότητα «Τι είμαι;», που αξιολογεί την κατανόηση των παραπάνω όρων. Αυτή η δραστηριότητα γίνεται σε περιβάλλον του λογισμικού kidspiration και τα παιδιά, πέρα από την διδακτική της αξία ως προς τους συντελεστές του βιβλίου και τα μέρη του, εξασκούνται και σε λεπτό χειρισμό με το ποντίκι τους (drug and drop).  

      

Το τελικό αποτέλεσμα της δραστηριότητας είναι αυτό που παρουσιάζεται παρακάτω . Βλέποντας τώρα ολοκληρωμένη την εργασία, ανακεφαλαιώνουμε και συζητάμε τυχόν απορίες.

(Εάν δεν ανοίγει το λογισμικό kidspiration, μπορείτε να δείτε εδώ την εργασία:

Τι είμαι;-αρχικό, Τι είμαι;-τελικό).

o    4η διδακτική ώρα

       Την τέταρτη ώρα της διδακτικής παρέμβασης θα προσπαθήσουμε με τις ομάδες μας να καταγράψουμε τα παραμύθια της βιβλιοθήκης μας, που εμφανίζονται στο Τετράδιο Εργασιών της Γλώσσας της Α’ Δημοτικού και τα έχουμε διαβάσει. Η δραστηριότητα αυτή θα γίνει σε φύλλα εργασίας excel, έτσι ώστε τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με το λογισμικό αυτό και με κάποιες βασικές δυνατότητές του, όπως ταξινόμηση, εύρεση ανάλογα με τον τίτλο ή το συγγραφέα, ή τις εκδόσεις.  

Θα ξεκινήσουμε με μία ευχάριστη δραστηριότητα από το Λογισμικό της Α΄ και Β΄ τάξης Δημοτικού του Π.Ι.

       Εδώ τα παιδιά βλέπουν και ακούνε την «Ιστορία του καλλιεργημένου λύκου» και τον βοηθάνε να επιλέξει από τη βιβλιοθήκη μόνο παραμύθια, μύθους και εικονογραφημένα βιβλία.

       Μέσα από αυτήν την ευχάριστη δραστηριότητα τα παιδιά έρχονται σε επαφή με το κόμικ, ασκούνται στην ανάγνωση αλλά και στην ακρόαση, αλλά και μέσα από το επιλεγμένο παραμύθι συνειδητοποιούν την αξία της ανάγνωσης. Ακόμη διαχειρίζονται τα βιβλία της βιβλιοθήκης και επιλέγουν αυτά που επιθυμεί να διαβάσει ο Λύκος.

       Έτσι, ξεκινάμε και εμείς να συγκεντρώσουμε από τη βιβλιοθήκη μας όλα τα παραμύθια μαζί, για να μην μπερδευόμαστε! Και αν είναι πάρα πολλά; Πώς θα ξέρουμε ποια παραμύθια έχουμε; Μήπως θα πρέπει να κάνουμε έναν κατάλογο όπως είδαμε στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη; Μοιράζουμε λοιπόν τα βιβλία στις 3 ομάδες και ξεκινάνε την καταγραφή σε ημιδομημένα φύλλα εργασίας του excel, υπάρχει δηλαδή η φόρμα. Να πούμε εδώ ότι κάθε ομάδα θα καταγράψει διαφορετικά βιβλία στα φύλλα της και έπειτα θα τα ενώσουμε. Τέλος να επισημανθεί ότι τα ονόματα ξένων συγγραφέων είναι πληκτρολογημένα ήδη στα φύλλα εργασίας, καθώς είναι δύσκολο για τα παιδιά να αποκωδικοποιήσουν ξένες λέξεις, έστω και γραμμένες στα ελληνικά.

Φύλλο Εργασίας 5 Ομάδα Τα ποντικάκια

Φύλλο Εργασίας 5 Ομάδα Τα αρκουδάκια

Φύλλο Εργασίας 5 Ομάδα Τα κουνελάκια

Έπειτα, αφού ελέγξουμε τα φύλλα εργασίας τους, παρουσιάζουμε και τα τρία φύλλα ενωμένα (Η γωνιά του παραμυθιού) και δείχνουμε στα παιδιά πώς να ταξινομήσουν τα βιβλία με αλφαβητική σειρά στο επίθετο του συγγραφέα ή στις εκδόσεις. Έτσι έχουν και μια πρώτη επαφή με μια σημαντική λειτουργία του Excel, την ταξινόμηση. Μπορούμε να εκτυπώσουμε την κατάσταση των παραμυθιών και να τη βάλουμε στη βιβλιοθήκη και φυσικά να την αποθηκεύσουμε για να την ενημερώνουμε.

o    5η διδακτική ώρα

       Σε αυτήν την ώρα θα ασχοληθούμε με το παραμύθι. Κύριος λόγος που αποφάσισα να ασχοληθούμε με το παραμύθι είναι ότι, παρόλο που το παιδί έρχεται σε επαφή με το κειμενικό είδος του παραμυθιού από πολύ μικρή ηλικία, δεν είναι απαραίτητα σε θέση να δημιουργήσει και παραμύθι (Κατή,1992), με την πλοκή που οι δυτικές κοινωνίες απαιτούν να έχει.

       Συνήθως, όταν το παιδί λέει ένα παραμύθι το περιεχόμενό του μπορεί, είτε να έχει επινοηθεί χρησιμοποιώντας ως βάση την αφήγηση προσωπικού γεγονότος ως κειμενικό είδος, είτε να βασιστεί στη μνήμη συγκεκριμένου επεισοδίου ή άλλου παραμυθιού στην επίλυσή του.

Επομένως, οι αφηγηματικές ικανότητες αναπτύσσονται όχι αυθόρμητα, αλλά μέσα από τη γνώση της δομής του συγκεκριμένου κειμενικού είδους, έτσι ώστε να αναδειχθούν οι δομικές κατηγορίες που το διέπουν.  Θα ασχοληθούμε βασικά με τη δομή του παραμυθιού και όχι με την ενδιαφέρουσα αφήγηση, που αφορά μεγαλύτερες ηλικίες και συνδέεται με την ηλικιακή ανάπτυξη (Κωστούλη, 1998).

H ανάλυση της δομής του παραμυθιού (Σακελλαρίου Η., Τεντολούρης, Φ., 1999), αξιοποιώντας σχετικές προτάσεις των Stein και Glenn, συμπεριλαμβάνει τις ακόλουθες κατηγορίες:

·         Προσανατολισμός (Orientation)

·         Εναρκτήριο Γεγονός (Initiating Event)

·         Αντίδραση (Reaction)

·         Προσπάθεια (Attempt)

·         Αποτέλεσμα (Outcome)

·         Κλείσιμο (Coda)

       Θα δουλέψουμε με ένα γνωστό στα παιδιά παραμύθι, την Κοκκινοσκουφίτσα, για να διακρίνουμε τη δομή του. Η επιλογή του γνωστού σε όλα τα παιδιά παραμυθιού έγινε για να μην αποσπώνται οι μαθητές από την πλοκή και να μπορέσουμε να επεξεργαστούμε τα βασικά δομικά στοιχεία του.

Θα ξεκινήσουμε με το λογισμικό της Α΄ και Β΄ Δημοτικού του Π.Ι., όπου υπάρχει και η αφήγηση του παραμυθιού αλλά και άσκηση με τη χρονική αλληλουχία των γεγονότων. Δίνουμε οδηγίες στα παιδιά να ανοίξουν το συγκεκριμένο λογισμικό και να επιλέξουν το παράθυρο της Κοκκινοσκουφίτσας.

       Μόλις το ανοίξουν υπάρχει εικονογράφηση και αφήγηση του παραμυθιού. Έπειτα, προχωράνε στη δραστηριότητα Φτιάξε την ιστορία, όπου μετά από ένα σημείο αφήγησης, πρέπει να βάλουν τις εικόνες στη σωστή σειρά. Σε περίπτωση λάθους, αφήνει το μαθητή να ολοκληρώσει, τον επιβραβεύει, αλλά του επισημαίνει ότι θέλει την ιστορία που άκουσε στην αρχή και τον παραπέμπει και πάλι στις εικόνες.

       Έτσι οι μαθητές καλούνται να ταξινομήσουν τα «επεισόδια» της αφήγησης, ώστε να προκύψει το αρχικό παραμύθι, να κατανοήσουν τη δομή του παραμυθιού και να κατανοήσουν τις σχέσεις χρονικής, τοπικής και λογικής αλληλουχίας στο κείμενο.

       Στο σημείο αυτό εισάγουμε στο Power Point μια παρουσίαση (Η Κοκκινοσκουφίτσα) για να κατανοήσουν τα παιδιά τα βασικά δομικά στοιχεία του παραμυθιού. Να τονιστεί εδώ ότι τα παιδιά δε δουλεύουν μόνα τους αλλά με συζήτηση και καθοδήγηση  διαπιστώνεται ότι, αν η Κοκκινοσκουφίτσα δεν ξεκινούσε για τη γιαγιά της, τίποτε δε θα συνέβαινε. Και ακόμη, αν δε μιλούσε στο λύκο, πάλι τίποτα δε θα συνέβαινε. Και καταλήγουμε στη βασική δομή του παραμυθιού (σκηνικό ή προσανατολισμός, εναρκτήριο γεγονός, αντίδραση, προσπάθεια, αποτέλεσμα, κλείσιμο).

       Μετά από αυτήν τη συζήτηση, κλείνουμε τη διδακτική ώρα βάζοντας τα παιδιά να χρωματίσουν σε ιστοσελίδα ζωγραφικής εικόνες από το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας. Σε κάθε ομάδα δίνονται διαφορετικές ζωγραφιές, καθώς και οδηγίες στο Φύλλο Εργασίας 6. Τις εκτυπώνουμε και τις αναρτάμε στο χώρο δίπλα από τη βιβλιοθήκη μας. (Τα ποντικάκια 1,2,3,4) (Τα αρκουδάκια 1,2,3) (Τα κουνελάκια 1,2,3)

o    6η διδακτική ώρα

      

       Σε αυτήν τη διδακτική ενότητα θα ασχοληθούμε με την αντιστροφή χαρακτήρων και με το διαφορετικό τέλος. Αφορμή είναι το παραμύθι «Τα 3 γουρουνάκια». Το διαβάζουμε και δίνουμε στα παιδιά το Φύλλο Εργασίας 7 (Τα τρία γουρουνάκια) όπου πρέπει να βάλουν το κείμενο στη σωστή σειρά. Αφού διαβαστεί το κείμενο και διορθώσουμε συζητώντας τυχόν παρεκκλίσεις, τα παιδιά ακούνε και βλέπουν σε βίντεο του YouTube το παραμύθι του Ευγένιου Τριβιζά «Τα 3 μικρά λυκάκια». Ενδιάμεσα διακόπτουμε την αφήγηση και κάνουμε ερωτήσεις στα παιδιά για να δώσουμε έμφαση στην αντιστροφή των χαρακτήρων.

Στην αρχή: Ποιοι είναι οι ήρωές μας;

Πριν την εισαγωγή του Ρούνι: Ποιον νομίζετε ότι είδαν; Θα ήταν καλός ή κακός;

Πριν το τέλος: Τι πιστεύετε ότι θα κάνει ο Ρούνι στα λυκάκια;

Έμφαση δίνεται στο απρόσμενο τέλος, όπου συμφιλιώθηκαν λυκάκια και γουρούνι.

       Έπειτα τους δίνεται το Φύλλο Εργασίας 8, όπου συγκρίνουν τα δύο παραμύθια. Ακολουθεί συζήτηση για το ποιο τέλος τους άρεσε περισσότερο.  Μήπως θα ήταν ωραίο να ξαναφτιάχναμε το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας;

o    7η διδακτική ώρα

      

       Για τις δύο τελευταίες διδακτικές ώρες κρατήσαμε τις πιο ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις του παραμυθιού. Σε αυτήν τη διδακτική ώρα θα φτιάξουμε ένα κόμικ με την ιστορία της Κοκκινοσκουφίτσας, κάνοντας ανατροπή του τέλους. Έτσι, οι μαθητές θα έρθουν σε επαφή και με ακόμη ένα κειμενικό είδος που συνδέει την εικόνα με το λόγο άμεσα. Ακόμη, τα κόμικς είναι χρήσιμα στην εκπαίδευση, καθώς αποτελούν μεγάλο κίνητρο για το μαθητή, είναι ευχάριστη διαδικασία, αυξάνουν την ατομική συμμετοχή και καθιστούν τη μάθηση πιο εύκολη (Βασιλικοπούλου, Μπολουδάκης, Ρετάλης, 2007). Οι μαθητές γίνονται δημιουργοί μιας ψηφιακής ιστορίας κατακτώντας δεξιότητες πολυγραμματισμού και καλλιεργώντας τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους.

       Ορμώμενοι από την έκβαση του παραμυθιού στα «Τρία μικρά λυκάκια», αποφασίζουμε να αλλάξουμε το τέλος της «Κοκκινοσκουφίτσας». Συζητάμε το τέλος που θέλουν να έχει το παραμύθι τους και ξεκινάμε την εργασία.

       Τα παιδιά εργάζονται σε  ημιδομημένο κόμικ στο λογισμικό Comic Lab. Εκεί υπάρχει φάκελος με εικόνες για το κόμικ από το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας.

Τα παιδιά, αφού διαβάσουν τις οδηγίες στο Φύλλο Εργασίας 9 και εξηγήσουμε τις βασικές λειτουργίες του συγκεκριμένου λογισμικού, διαβάζουν, συμπληρώνουν τα κείμενα στο κόμικ και συνθέτουν μόνα τους το τέλος, βάζοντας εικόνες και διαλόγους. (Εάν δεν ανοίγει το λογισμικό Comic lab μπορείτε να δείτε την εργασία εδώ: Κοκκινοσκουφίτσα αρχικό, Κοκκινοσκουφίτσα τελικό).

o    8η διδακτική ώρα

       Την τελευταία ώρα της διδακτικής παρέμβασης θα ασχοληθούμε με την… άλλη πλευρά. Μήπως πρέπει να ακούσουμε και την πλευρά του λύκου; Άραγε έγιναν έτσι τα πράγματα; Μήπως δεν κορόιδεψε ο λύκος την Κοκκινοσκουφίτσα, αλλά έγινε το αντίθετο; Μήπως η Κοκκινοσκουφίτσα ήταν ένα αυθάδικο κοριτσάκι που παρεξηγούνταν με το παραμικρό και θύμωνε; Συζητάμε την πλοκή του παραμυθιού και καταλήγουμε στον τίτλο «Η αυθάδικη Κοκκινοσκουφίτσα και ο φοβητσιάρης λύκος». Στο λογισμικό kidspiration φτιάχνουμε ένα πλάνο του παραμυθιού με χαρακτηριστικά των ηρώων και τις πράξεις τους.

 Οδηγίες για τη χρήση του λογισμικού δίνονται στο Φύλλο Εργασίας 10. Έπειτα, αναδιηγούμαστε το παραμύθι μας και το παρουσιάζουμε στο Φύλλο Εργασίας 11.  (Εάν το λογισμικό kidspiration δεν ανοίγει, μπορείτε να δείτε εδώ αποτυπωμένη την αρχική και την τελική εργασία)

·           Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της υλοποίησης του διδακτικού σεναρίου. Η αξιολόγηση των εργασιών των μαθητών γίνεται αναφορικά με:

o    την ανάπτυξη πρωτοβουλιών στην εκτέλεση των ασκήσεων.

o    την ορθότητα των απαντήσεων στα φύλλα εργασίας

o    τη συνεργασία και την επικοινωνία που αναπτύσσεται ανάμεσα στα μέλη των ομάδων αλλά και της σχολικής τάξης για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων.

o    την ποιότητα των επιχειρημάτων και διαλόγων που αναπτύσσουν προκειμένου να υποστηρίξουν τη γνώμη τους στις δραστηριότητες.

·          Επέκταση της δραστηριότητας

Το σενάριο θα μπορούσε να επεκταθεί και στα μαθήματα όλης της ενότητας  του βιβλίου της Α΄ τάξης «Ο κόσμος των βιβλίων».  Θα μπορούσε να συνδυαστεί με επίσκεψη στην τοπική βιβλιοθήκη. Θα  μπορούσαν ακόμη οι τελευταίες δραστηριότητες να εμπλουτιστούν με δραματοποίηση και λήψη βίντεο, με αφήγηση και ηχογράφηση του παραμυθιού.

 Ακόμη, οι τελευταίες διδακτικές ώρες μας δίνουν αφορμή για περαιτέρω επαφή με το εναλλακτικό παραμύθι. Μπορούμε να συγκεντρώσουμε βιβλία με λύκους, οι οποίοι όμως δεν εντάσσονται στο κλασικό μοντέλο του κακού. Ενδεικτικά προτείνονται:

Έχω ράμματα για τη γούνα σου, Μάιρα Παπαθανασοπούλου. Εκδ. Πατάκη.  Στο συγκεκριμένο παραμύθι, τα παιδιά μπορούν να ταξιδέψουν μέσα στις εικόνες του μαζί με την εικονογράφο Δέσποινα Καραπάνου στις Ιστορίες χωρίς τέλος της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης.

Ο καλόκαρδος Λύκος, Geoffrey de Pennart, Εκδ. Παπαδόπουλος.

Ο πράσινος Λύκος, Rene Gouichoux, Εκδ. Παπαδόπουλος.

Το αρνάκι που ήρθε για φαγητό, Steve Smallman, Εκδ.Ρώσση.

Καθώς τα παραπάνω παραμύθια πραγματεύονται τη διαφορετικότητα και την ανατροπή στερεοτύπων, θα μπορούσαν να ενταχθούν στα πλαίσια της Αγωγής Υγείας. Ακόμα θα μπορούσαν να πλαισιώσουν την ενότητα των ζώων στη Μελέτη Περιβάλλοντος.

Τέλος, η παραπάνω διδακτική παρέμβαση θα μπορούσε να ενταχθεί στα πλαίσια του προγράμματος φιλαναγνωσίας, καθώς είναι σύμφωνο με τους βασικούς στόχους του προγράμματος, αλλά και με τις δραστηριότητές του.

·          Βιβλιογραφία

Βιβλίο μαθητή, Γλώσσα Α΄ Δημοτικού (β΄ τεύχος), (2010) Αθήνα: ΟΕΔΒ.

Βιβλίο δασκάλου, Γλώσσα Α΄ Δημοτικού, (2010) Αθήνα: ΟΕΔΒ.

ΦΕΚ  303Β/13-3-2003. ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ, ΥΠΕΠΘ-Π.Ι.

Βασιλικοπούλου, Μ., Μπολουδάκης, Μ., Ρετάλης, Σ., (2007): Αξιοποίηση των ψηφιακών κόμικς στην Εκπαίδευση.Πρακτικά από το 4^ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, Σύρος.

Κατή, Δ., (1992): Γλώσσα και Επικοινωνία στο παιδί. Αθήνα: Οδυσσέας.

Κωστούλη, Τ., (1998): Γραπτό κείμενο και σχολική πράξη. Πανεπιστημιακές Σημειώσεις. Θεσσαλονίκη: ΠΤΔΕ, ΑΠΘ.

Ματσαγγούρας, Η., (1987): Ομαδοκεντρική διδασκαλία και μάθηση: Θεωρία και πράξη της διδασκαλίας κατά ομάδες. Αθήνα: Γρηγόρη.

Ματσαγγούρας, Η., (2002): Στρατηγικές Διδασκαλίας: Η κριτική σκέψη στη Διδακτική πράξη. Αθήνα: Gutenberg.

Ράπτης, Α., Ράπτη, Α., (2004): Μάθηση και Διδασκαλία στην εποχή της Πληροφορίας: Ολική Προσέγγιση Τόμος Α΄. Αθήνα: Αριστοτέλη Ράπτη.

Σακελλαρίου, Η., Τεντολούρης, Φ., (1999): Παραγωγή αφηγηματικών κειμένων: Κοινωνική-Ηλικιακή διαφοροποίηση. Πτυχιακή εργασία (επιβλέπουσα καθηγήτρια: Κωστούλη Τ.). Θεσσαλονίκη: ΠΤΔΕ, ΑΠΘ.

Vygotsky, L.S., (1993): Σκέψη και Γλώσσα. Αθήνα: Γνώση.

Βιβλία που χρησιμοποιήθηκαν για τη διδασκαλία:

Τα τρία γουρουνάκια και άλλα παραμύθια, Εκδόσεις Στρατίκη.

Τα τρία μικρά λυκάκια του Ευγένιου Τριβιζά, Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ.

·           Δικτυογραφία

Οι εικόνες για την παρουσίαση των βιβλιοθηκών πάρθηκαν από:

http://www.alfavita.gr/artro.php?id=52628 (τελευταία επίσκεψη: 19/1/2012)

http://perierga.gr/2011/10/%ce%b2%ce%b9%ce%b2%ce%bb%ce%b9%ce%bf%ce%b8%ce%ae%ce%ba%ce%b5%cf%82-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%8c%ce%bb%ce%bf-%cf%84%ce%bf%ce%bd-%cf%80%ce%b1%ce%bd%ce%ad%ce%bc%ce%bf%cf%81%cf%86%ce%b5%cf%82-%ce%b2%ce%b9/ (τελευταία επίσκεψη: 22/1/2012)

http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?la=1&id=4288 (τελευταία επίσκεψη: 15/12/2011)

http://www.folia.gr/?page_id=98 (τελευταία επίσκεψη: 15/12/2011)

Για την πλοήγηση στην παιδική βιβλιοθήκη:

http://www.biblionet.gr/ (τελευταία επίσκεψη: 22/1/2012)

Το λογισμικό της Γλώσσας Α΄ και Β΄ δημοτικού:

http://ts.sch.gr/repo/online-packages/dim-glossa-a-b/ (τελευταία επίσκεψη: 17/1/2012)

Για τη δραστηριότητα ζωγραφικής:

http://www.ζωγραφίζω.com/%CE%B6%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%9A%CE%BF%CE%BA%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%86%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%B1-%CE%B6%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%AD%CF%82.html (τελευταία επίσκεψη: 9/1/2012)

Για την παρουσίαση του παραμυθιού «Τα τρία μικρά λυκάκια»:

http://www.youtube.com/watch?v=e_Lxz8GqNSM (τελευταία επίσκεψη: 21/1/2012)

Αφορμή για το σχεδιασμό της 8^ης διδακτικής ώρας στάθηκε το ανάγνωσμα:

http://olykos.pblogs.gr/2010/08/to-paramythi-ths-kokkinoskoyfitsas-apo-thn-apopsh-toy-lykoy.html (τελευταία επίσκεψη: 22/1/2012)

Οι εικόνες για τη δημιουργία του κόμικ πάρθηκαν από:

http://www.shutterstock.com/ (τελευταία επίσκεψη: 22/1/2012)

Για τη φιλαναγνωσία:

http://www.minedu.gov.gr/grafeio-typou/deltia-typoy/08-09-10-i-filanagnosia-sta-800-oloimera-dimotika-sxoleia.html (τελευταία επίσκεψη: 19/1/2012)