ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ Τ.Π.Ε ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
Επιμορφούμενη : Τσαρίδου Στυλιανή
« Ο π λ α ν ή τ η ς μ α ς ‘υ π ο φ έ ρ ε ι ’ »
Επιμορφωτής : Μητάκος Δημήτριος
Κ.Σ.Ε : 2ο Λύκειο Θήβας
Θήβα, 2010- 2011
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1) Τίτλος …………………………………………………………………...σελ. 3
2) Ταυτότητα……………………………………………………………… σελ. 3
3) Σκεπτικό δραστηριότητας…………………………………………… ..σελ. 3-4
4) Πλαίσιο εφαρμογής………………………………… ………………….σελ. 4-5
5) Στόχοι σεναρίου…………………………………………………………σελ. 5-6
6) Πορεία διδασκαλίας και υλοποίησης δραστηριοτήτων………………σελ. 6-8
7) Αξιολόγηση……………………………………………………………….σελ. 8
8) Επέκταση δραστηριότητας………………………………………………σελ. 9
9) Βιβλιογραφία………………………………………………………………σελ. 9
10) Δικτυογραφία……………………………………………………………...σελ. 9
Σενάριο Διδασκαλίας στη Σχολική Τάξη στα πλαίσια επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στη χρήση των ΤΠΕ ( Β’ Επιπέδου)
1) Τίτλος
Ο πλανήτης μας «υποφέρει»
2) Ταυτότητα
· Δημιουργός : Τσαρίδου Στέλλα, δασκάλα 9ου Δημοτικού Σχολείου Θήβας
· Το σενάριο αυτό αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της Μελέτης Περιβάλλοντος της Δ΄ Τάξης, ενότητα 3η : « Η φύση είναι το σπίτι μας. Φυσικό περιβάλλον και προστασία».
Είναι συμβατό με το σχολικό αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών.
· Θέμα : « Απορρίμματα και Ανακύκλωση».
3) Σκεπτικό δραστηριότητας
Η Μελέτη του Περιβάλλοντος είναι από τη φύση της διαθεματική, γιατί προϋποθέτει την αξιοποίηση γνώσεων από πολλά γνωστικά αντικείμενα του σχολικού προγράμματος, τη σύνδεσή τους, την εφαρμογή και την επέκτασή τους στην καθημερινή ζωή των μαθητών. Κατά συνέπεια, οι διδακτικές προσεγγίσεις που συνάδουν με την ιδιαιτερότητα του μαθήματος είναι οι εποικοδομητικές, οι ανακαλυπτικές, οι βιωματικές, οι συνεργατικές και οι ολιστικές (ο μαθητής ως ερευνητής, ως δημιουργός νοημάτων)..
Συγκεκριμένα, σε αυτό το σενάριο οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που θα χρησιμοποιηθούν θα είναι βασισμένες στο διερευνητικό και ανακαλυπτικό μοντέλο μάθησης που θα συμβάλλουν στην καλλιέργεια δημιουργικής έκφρασης και κριτικής σκέψης. Οι διδακτικές προσεγγίσεις που θα ακολουθήσουν, είναι ολιστικές αφού θα ξεκινήσουν από τις εμπειρίες των μαθητών και θα στοχεύσουν στη σύλληψη μιας ευρύτερης εικόνας γύρω από το θέμα των σκουπιδιών και της ανακύκλωσης. Η προσωπική και ενεργός εμπλοκή των μαθητών θα δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες για σταδιακή οικειοποίηση της γνώσης και μεταφορά/εφαρμογή της σε νέες καταστάσεις. Μέσα από ομαδικές εργασίες θα δοθεί έμφαση στις δεξιότητες επικοινωνίας, χρήσης ποικίλων πηγών και εργαλείων πληροφόρησης, επικοινωνίας και συνεργασίας με άλλα άτομα.
Για την επίτευξη των παραπάνω, χρήσιμα εργαλεία θα είναι και ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, ο προτζέκτορας, λογισμικά γενικής και ειδικής χρήσης. Χάρη σ’ αυτά προωθούνται δραστηριότητες επικοινωνίας και αναζήτησης πληροφοριών.
Με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή προωθούνται οι εμπειρίες των μαθητών, ενθαρρύνεται το αίσθημα της ελεύθερης έκφρασης ιδεών, απόψεων, αντιλήψεων. Τέλος, προωθείται η εμπέδωση της μάθησης και ενθαρρύνονται χρήσεις πολλαπλών μορφών αναπαράστασης της πραγματικότητας.
Μπορεί να παρουσιαστούν κάποιες δυσκολίες στη χρήση του Η/Υ, αλλά με τη βοήθεια και την υπομονή του εκπαιδευτικού όλα μπορούν να κυλήσουν ομαλά
Από την υλοποίηση αυτού του σεναρίου προσδοκάται ο μαθητής και η μαθήτρια να κατανοήσει έννοιες και να οικειοποιηθεί συμπεριφορές, ξεφεύγοντας από τον παραδοσιακό, «μονότονο» τρόπο διδασκαλίας στον οποίο έχουν συνηθίσει. Μέσα από παιγνιώδεις και εναλλακτικές δραστηριότητες, αναμένεται από την εκπαιδευτικό να επιτευχθούν οι στόχοι και ο αρχικός σκοπός του συγκεκριμένου μαθήματος, έτσι όπως προστάζει και το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών.
4) Πλαίσιο εφαρμογής
· Σε ποιους απευθύνεται:
Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Δ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.
· Χρόνος υλοποίησης:
Το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 6 διδακτικές ώρες.
· Χώρος υλοποίησης
Οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες και η κάθε ομάδα θα έχει τη δυνατότητα χρήσης ενός τουλάχιστον ηλεκτρονικού υπολογιστή. Η εκπαιδευτικός θα έχει το δικό της ηλεκτρονικό υπολογιστή συνδεδεμένο με ένα προτζέκτορα, για να είναι έτοιμη σε κάθε περίπτωση να λύσει τυχόν δυσκολίες που θα παρουσιαστούν, δείχνοντάς τα στον προτζέκτορα αν είναι απαραίτητο.
· Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών και μαθητριών
Οι πρότερες γνώσεις των μαθητών είναι πολύ σημαντικές ώστε να αποτελέσουν πρόσφορο έδαφος για την οικοδόμηση νέων γνώσεων. Οι μαθητές/ -τριες αναμένεται να γνωρίζουν τα προβλήματα του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος που ζουν. Από όσα ακούν και βλέπουν καθημερινά να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν ποιες είναι οι αιτίες και οι συνέπειες της κακής διαχείρισης του φυσικού πλούτου της γης.
· Απαιτούμενα βοηθητικά εργαλεία
Κατά την πραγματοποίηση του σεναρίου θα χρειαστούν εγκυκλοπαίδειες , περιοδικά με περιβαλλοντικό περιεχόμενο, εκπαιδευτικά λογισμικά γενικής και ειδικής χρήσης , Επίσης, ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια, διαδικτυακές διευθύνσεις, λογισμικό παρουσίασης (Power Point), προτζέκτορας, φύλλα εργασίας.
· Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης
Στο χώρο υλοποίησης του σεναρίου θα χρησιμοποιηθεί η ομαδοσυνεργατική μέθοδος διδασκαλίας, η επίλυση προβλήματος- αφού τα παιδιά θα προτείνουν λύσεις για την αποφυγή συσσώρευσης απορριμμάτων- και το παιχνίδι ρόλων (debate).
Η εκπαιδευτικός θα συντονίζει τη διαδικασία, θα εμψυχώνει, θα ενθαρρύνει για συνεργασία, θα καθοδηγεί τους μαθητές και θα τους δίνει κίνητρα να εκφράσουν τις απόψεις τους και να αξιολογήσουν τις απόψεις των συμμαθητών τους, ώστε να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη. Η εργασία σε ομάδες θα ευνοήσει την αλληλοβοήθεια, την ανταλλαγή απόψεων και τη σταδιακή ανάληψη πρωτοβουλιών.
5) Στόχοι σεναρίου
Γενικός σκοπός του σεναρίου είναι ο/η μαθητής/-τρια μετά το τέλος της διαδικασίας να εμπεδώσει και να κατανοήσει πως ο πλανήτης και ειδικότερα η χώρα στην οποία ζει, χρειάζεται προσοχή και φροντίδα, για να μπορεί να μας προσφέρει απλόχερα όλα όσα χρειαζόμαστε για να μπορούμε να ζούμε όλοι αρμονικά και υγιεινά.
Ειδικότερα, με την ολοκλήρωση της διδασκαλίας θα πρέπει οι μαθητές και οι μαθήτριες να:
ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
· Να διερευνήσουν τα αίτια και τις συνέπειες που έχουν στη ζωή μας τα συσσωρευμένα απορρίμματα.
· Εντοπίζουν πότε ένα αντικείμενο μπορεί να ανακυκλωθεί.
· Να συγκρίνουν και να εξάγουν συμπεράσματα από στατιστικά δεδομένα και έρευνες.
· Να συντάσσουν ερωτηματολόγια, να συγκεντρώνουν και να επεξεργάζονται τις απαντήσεις σε πίνακες και γραφήματα.
ΣΤΟΧΟΙ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ
· Να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας.
· Να διαχωρίζουν τα σκουπίδια σωστά και να τα ρίχνουν στους σωστούς κάδους ανακύκλωσης.
· Να ενημερώνουν, βοηθούν, δείχνουν, προτρέπουν τους συνανθρώπους τους, τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η ανακύκλωση.
ΣΤΟΧΟΙ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΤΑΣΕΩΝ
· Να ευαισθητοποιηθούν για το πρόβλημα των απορριμμάτων στο άμεσο περιβάλλον τους και γενικότερα στο σύγχρονο κόσμο.
· Να αξιολογήσουν τη σημασία της ανακύκλωσης των υλικών καθημερινής χρήσης για την προστασία του περιβάλλοντος.
· Να εφαρμόζουν απλές πρακτικές ανακύκλωσης στην καθημερινή τους ζωή.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ
· οι μαθητές αναμένεται να αναπτύξουν θετική στάση απέναντι στον Η/Υ ως εργαλείο άντλησης πληροφοριών
· να εξοικειωθούν με τη χρήση λογισμικών.
6) Πορεία διδασκαλίας και Υλοποίηση δραστηριοτήτων
1η Διδακτική ώρα
Η αφόρμηση γίνεται με την παρουσίαση στους/στις μαθητές/-τριες μιας εικόνας με μια έρευνα στο PowerPoint σχετική με τα απορρίμματα και τα προβλήματα που αυτά δημιουργούν.
Η παρουσίαση γίνεται με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή και με παράλληλη χρήση προτζέκτορα. Οι μαθητές και οι μαθήτριες παρατηρούν τις εικόνες και συζητούν για αυτές αλλά και για το σχόλιο που υπάρχει από κάτω. Στη συνέχεια η κάθε ομάδα, καλείται να καταγράψει σε ένα πίνακα «αραχνόγραμμα» λέξεις που, συζητώντας στην ομάδα τους, συνέδεσαν με τη λέξη απορρίμματα. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει αυτά που έγραψε και δίνεται μια πρώτη ιδέα στην εκπαιδευτικό για το τι έχουν στο μυαλό τους τα παιδιά γύρω από το θέμα αυτό.
2η Διδακτική ώρα
Η δεύτερη διδακτική ώρα θα ξεκινήσει με μια δραστηριότητα. Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα καταγράψουν τα απορρίμματα που βρίσκουν στο καλάθι της τάξης τους και θα παρατηρήσουν τα υλικά από τα οποία είναι κατασκευασμένα. Στη συνέχεια η κάθε ομάδα θα επισκεφτεί μια άλλη σχολική τάξη, θα παρατηρήσει επίσης τους κάδους του σχολείου και θα καταγράψει τα απορρίμματα που πετούν οι υπόλοιποι συμμαθητές τους. Μόλις τελειώσουν, θα συνεργαστούν οι ομάδες και θα παρουσιάσουν τα δεδομένα που συνέλεξαν, κατηγοριοποιώντας τα σε ομάδες. Σε ένα έγγραφο Word θα κάνουν έναν πίνακα και θα γράφουν σε τι αριθμό βρέθηκε το συγκεκριμένο σκουπίδι. Π.χ. «κουτάκι από χυμό……….45» κ.ά.
3η Διδακτική ώρα
Μετά την καταγραφή των αποτελεσμάτων της έρευνάς τους, γίνεται μία συζήτηση για το πόσο πολύ επιβαρύνεται τελικά το περιβάλλον, όταν βομβαρδίζεται καθημερινά από τόσα πολλά σκουπίδια. Ξεκινώντας από τον αριθμό των ημερήσιων απορριμμάτων ενός σχολείου, ο μαθητής και η μαθήτρια αναλογίζεται για το τι γίνεται τελικά όσο περνά ο καιρός και πόσο μάλλον, όταν τα σκουπίδια αυτά δεν προέρχονται μόνο από μια σχολική μονάδα, αλλά απ’ όλους μας καθημερινά. Έτσι, έχοντας ως αφορμή τον αναστοχασμό αυτό των παιδιών, γίνεται από την εκπαιδευτικό παρουσίαση ενός βίντεο του διαδικτύου σχετικό με την ανακύκλωση και τα οφέλη της. http://www.youtube.com/watch?v=2LOlmReFsZ8&feature=related
Μετά από την προβολή, η κάθε ομάδα αναλαμβάνει να βρει πληροφορίες για την ανακύκλωση . Θα ανατρέξει σε περιοδικά, βιβλία, εγκυκλοπαίδειες, αλλά και στο διαδίκτυο και θα ψάξει σε μηχανές αναζήτησης όσο περισσότερα χρήσιμα στοιχεία. Η εκπαιδευτικός προσπαθεί να καθοδηγήσει τους/τις μαθητές/-τριες με το να τους βοηθά με τις λέξεις-κλειδιά που μπορούν να βάλουν στις μηχανές αναζήτησης.
4η διδακτική ώρα
Θα ξεκινήσει με μια δραστηριότητα σε κάθε ομάδα. Αφού πληροφορηθούν για την ανακύκλωση, τα στάδια και τον τρόπο διαχωρισμού των σκουπιδιών θα τους δοθεί ένα φύλλο εργασίας, στο οποίο θα πρέπει να διαχωρίσουν τα απορρίμματα και να τα ενώσουν με τους σωστούς κάδους ανακύκλωσης. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1.doc .
Μόλις τελειώσουν με τη συμπλήρωσή τους, η κάθε ομάδα θα ασχοληθεί με το λογισμικό ειδικής χρήσης για τη Μελέτη Περιβάλλοντος Α’-Δ΄ Δημοτικού, που προτείνεται από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Οδηγίες χρήσης λογισμικού « Μελέτη Περιβάλλοντος Α’-Δ’ Δημοτικού» (1)
5η διδακτική ώρα
Το λογισμικό της Μελέτης Περιβάλλοντος θα συνεχιστεί κ αυτή την ώρα.
6η διδακτική ώρα
Η τελευταία διδακτική ώρα θα τελειώσει με δύο δραστηριότητες. Η πρώτη θα είναι ένα παιχνίδι, (debate), που θα παίξουν τα παιδιά μεταξύ τους, που θα τα βοηθήσει στη μεταξύ τους επικοινωνία και στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης και επιχειρηματολογίας. Θα χωριστούν σε τρεις ομάδες. Η μία θα υπερασπιστεί την άποψη ότι τα σκουπίδια πρέπει να ανακυκλώνονται για να προστατευτεί το περιβάλλον όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, αλλά και μακροπρόθεσμα. Η δεύτερη ομάδα θα υπερασπίζεται την ιδέα, ότι αφού υπάρχουν «ειδικοί» χώροι μεταφοράς των σκουπιδιών, οι χωματερές, δεν υπάρχει λόγος ανακύκλωσης. Και τέλος, η τελευταία ομάδα θα έχει το ρόλο του διαμεσολαβητή και θα οργανώνει και ελέγχει τη συζήτηση μεταξύ των δύο ομάδων.
Μετά το τέλος της δραστηριότητας αυτής, θα υπάρχει ελεύθερη ώρα για τα παιδιά, αφήνοντάς τα να διασκεδάσουν… Κάθε ομάδα( οι αρχικές ομάδες που έχουν καθοριστεί) θα αναζητήσει στο διαδίκτυο τις παρακάτω διευθύνσεις και θα παίξει παιχνίδια σχετικά με την ανακύκλωση.
7) Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του σεναρίου. Η αξιολόγηση των εργασιών των μαθητών γίνεται αναφορικά με την ανάπτυξη πρωτοβουλιών στην εκτέλεση των μαθησιακών έργων, τη συνεργασία και τη διαθεματική επικοινωνία που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο των ομάδων και της σχολικής τάξης για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων, την αξιοποίηση διαδικτυακών διευθύνσεων και εποπτικών υλικών προκειμένου να συλλέξουν πληροφορίες και την ποιότητα της επιχειρηματολογίας που θα αναπτύξουν για να παρουσιάσουν και να υποστηρίξουν τη γνώμη τους.
Μπορεί επίσης να γίνει και αξιολόγηση σε γνωστικό επίπεδο με ένα φύλλο εργασίας που θα δοθεί στα παιδιά, για να ελεγχθεί αν όντως επιτεύχθηκε ο στόχος της διάκρισης των σκουπιδιών σε ανακυκλώσιμα και μη ανακυκλώσιμα, καθώς επίσης, και με το λογισμικό ειδικής χρήσης που αναφέρθηκε παραπάνω.
8) Επέκταση δραστηριότητας
Μία ηλεκτρονική «επίσκεψη» σε κάποιο εργοστάσιο ανακύκλωσης . Οι μαθητές θα δουν μέσω διαδικτύου όλη τη διαδικασία διαλογής, διαχωρισμού των ανακυκλώσιμων σκουπιδιών και θα ενημερωθούν από τους ειδικούς πώς τελικά ένα παλιό χαρτί φτάνει στα χέρια μας καινούριο, αναγεννημένο. http://www.youtube.com/watch?v=ZyvR4lbPbqA
Επίσης, μπορεί να γίνει και μία εργασία στην αυλή του σχολείου, με την οποία τα παιδιά θα δουν βιωματικά τι ακριβώς γίνεται από τη στιγμή που «αφήνουμε» τα σκουπίδια μας έξω από τους κάδους απορριμμάτων (φαινόμενο Λιπασματοποίησης- Κομποστοποίησης). Αναλυτικότερα, για να καταλάβουν οι μαθητές και οι μαθήτριες τι γίνονται τα διάφορα υλικά στο έδαφος, προτείνεται να θάψουν ξεχωριστά στην αυλή του σχολείου ψωμί, φρούτα, χαρτί, μέταλλο και πλαστικό. Μετά από 40 ημέρες να τα βγάλουν, και θα δουν τα παρακάτω αποτελέσματα:
• Το σκέτο ψωμί θα έχει αρχίσει να χαλάει ενώ αυτό που έβαλαν σε αλουμινόχαρτο δεν θα έχει πάθει τίποτα.
• Το μήλο κι αυτό θα έχει αποσυντεθεί.
• Το χαρτί θα έχει αρχίσει να αλλοιώνεται.
• Το κουτάκι αναψυκτικό όπως και ένα πλαστικό κομμάτι δεν θα έχει πάθει τίποτα.
Στόχος της εκπαιδευτικού είναι να κατανοήσουν και τελικά να επιβεβαιώσουν τα παιδιά, απ’ ό, τι θεωρητικά έμαθαν μέχρι τώρα, ότι η φύση από μόνη της προσπαθεί να αποσυνθέσει και να απορροφήσει τα υλικά που πετάμε, όταν αυτά όμως είναι πλαστικό ή μέταλλο χρειάζεται πάρα πολύς χρόνος.
9) Βιβλιογραφία
- Βιβλίο μαθητή, Μελέτη Περιβάλλοντος Δ΄ τάξης Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 2010, Αθήνα.
- Βιβλίο δασκάλου , Μελέτη Περιβάλλοντος Δ΄ τάξης Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 2010, Αθήνα.
- Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, Η σχολική τάξη (τόμος Α΄), 2001, Αθήνα.
- Πυργιωτάκης Ε. Ιωάννης , Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2000, Αθήνα.
10) Δικτιογραφία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου