Πηγές Ενέργειας (ΚΣΕ ΕΥΒΟΪΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2010-2011)

ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

1. ΤΙΤΛΟΣ
2. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
3. ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
4. ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
5. ΣΤΟΧΟΙ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
6. ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ & ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
7. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
8. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
9. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
10. ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

1. ΤΙΤΛΟΣ: «Πηγές Ενέργειας»

2. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ: Δάσκαλος – Δημιουργός  : Αυξωνίδης Αριστείδης

                            Γνωστική Περιοχή: Φυσικά  ΣΤ’ Τάξης . Το συγκεκριμένο μάθημα, είναι συμβατό με το Α.Π.Σ  (Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών) καθώς αποτελεί ενότητα του βιβλίου Φυσικών της ΣΤ΄τάξης  και οι στόχοι περιγράφονται στο αναλυτικό πρόγραμμα.

                            Θέμα: «Ανανεώσιμες και μη πηγές ενέργειας»

3. ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

• Καινοτομίες: Η παρούσα εργασία είναι μια πρόταση διδασκαλίας της ενότητας «Ανανεώσιμες και μη πηγές ενέργειας» μέσα από διερευνητική – αναληπτική μάθηση με την βοήθεια της τεχνολογίας. Το παρόν σενάριο διδασκαλίας βασίζεται στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία. Ο τρόπος αυτός διδασκαλίας παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα που έχουν να κάνουν με τη δημιουργία επικοινωνίας μεταξύ των μαθητών, αλληλεγγύης και αλληβοήθειας, με την καλλιέργεια των διαπροσωπικών σχέσεων, την έκφραση των προσωπικών τους εμπειριών και την αίσθηση αυτοπεποίθησης. Έτσι επιτυγχάνεται η κοινωνικοποίηση των μαθητών, υπάρχει αλληλεπίδραση και ενθαρρύνεται η αλληλοϋποστήριξη. Ο δάσκαλος αναφέρει το θέμα της έρευνας και εξηγεί την πορεία της διδασκαλίας. Κάνει σαφές, ότι θα υπάρξει ατομική και ομαδική ( εργασίες ομάδων) αξιολόγηση. Με την ολοκλήρωση  των εργασιών των ομάδων, γίνεται παρουσίαση της έρευνας στο σύνολό της.

·         Προστιθεμένη Αξία: Το διαδίκτυο είναι μία τεράστια πηγή γνώσης σε όλες τις επιστημονικές περιοχές, που μάλιστα προσφέρεται πολλές φορές με φιλικό και παραστατικό τρόπο. Επίσης μέσω του διαδικτύου δίνεται η δυνατότητα ακριβούς και γρήγορης αναζήτησης της πληροφορίας μέσω των γνωστών μηχανών αναζήτησης.

• Γνωστικά – Διδακτικά προβλήματα: Ο μαθητής δε θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως παθητικός δέκτης της γνώσης αλλά ενεργώντας με δημιουργικότητα και ενθουσιασμό να κατευθύνεται μόνος του προς τη γνώση και με τη βοήθεια και καθοδήγηση του διδάσκοντα να την κατακτά. Μ’ αυτόν τον τρόπο μαθαίνει τεχνικές ανεύρεσης πληροφοριών, συνθέτει, βγάζει τα δικά του συμπεράσματα ενώ ο διδάσκοντας έχει το ρόλο του διαμεσολαβητή.

4. ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

·         Σε ποιους απευθύνεται: το σενάριο απευθύνεται  στους μαθητές της ΣΤ’ Τάξης του Δημοτικού Σχολείου.

·         Χρόνος υλοποίησης: το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε τέσσερις (2) διδακτικές ώρες.

·         Χώρος υλοποίησης: οι μαθητές θα εργαστούν στον χώρο της τάξης τους και  θα χρησιμοποιήσουν χαρτιά Α4 ένας φορητός υπολογιστής, οθόνη προβολής και προτζέκτορας.

·         Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών : οι μαθητές ήδη γνωρίζουν από προηγούμενα μαθήματα για την ενέργεια, τις ανανεώσιμες και μη πηγές ενέργειας, τη βιομάζα, τα ορυκτά καύσιμα και για τις ανεξάντλητες πηγές ενέργειας . Επίσης οι μαθητές γνωρίζουν τις βασικές δεξιότητες χρήσεις του Η/Υ και είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις δραστηριότητες που θα τους δωθούν.

·         Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία: κατά την πραγματοποίηση του σεναρίου θα χρειαστούν φορητός υπολογιστής, λογισμικό Φυσικών Ε’-ΣΤ’ Τάξης, προτζέκτορας, λογισμικά,Word,φύλλα εργασίας και εκτυπωτής.

·         Κοινωνική ενορχήστρωση: χωρίζουμε τους μαθητές σε ομάδες των δύο (2) ατόμων. Θα χρησιμοιήσουμε την ομαδοσυνεργατική μέθοδο και το παιχνίδι ρόλων. Σε κάθε ομάδα  ένας μαθητής θα είναι χειριστής του Η/Υ και ο άλλος εκφωνητής εναλλάξ.

5.    ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΊΟΥ

Γενικός σκοπός του σεναρίου, είναι να μπορούν να διακρίνουν και να αξιολογούν τις πηγές ενέργειας.

ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

• Να διακρίνουν οι μαθητές και οι μαθήτριες  τις πηγές ενέργειας σε ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες.

• Να αναφέρουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των ανανεώσιμων και μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

• Να θυμηθούν οι μαθητές αυτά που διδάχθηκαν για την ενέργεια.

• Να μάθουν ποιες ονομάζουμε ανανεώσιμες και ποιες μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

ΣΤΟΧΟΙ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

• Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας και αλληλοβοήθειας
• Να ασκηθούν στη λύση προβλημάτων μέσω της συνεκτίμησης στοιχείων για ορθή διεξαγωγή συμπερασμάτων.
• Να δραστηριοποιηθούν μέσα από την έρευνα, την ανάλυση, τη σύνθεση και την παρουσίαση εργασιών

ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ  ΤΩΝ Τ.Π.Ε

·         Να  αντιληφθούν την αξία της εικόνας στη διαδικασία της μάθησης.(μια εικόνα χίλιες λέξεις).

·         Να εξοικειωθούν με τη χρήση  της τεχνολογίας, για την εμπέδωση  της μάθησης. Με τη συνεχή επανάληψη και τη χρήση της τεχνολογίας η γνώση γίνεται κτήμα των  μαθητών.

6. ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Παρουσίαση ροής – εφαρμογής δραστηριοτήτων

Χρειάζεται ένα διδακτικό δίωρο στην αίθουσα διδασκαλίας των μαθητών.

Επιλέχθηκε αυτός ο τρόπος διδασκαλίας, για να είναι εύχρηστο το υλικό και να κατορθώσουμε να έχουμε,  μεγάλη εξοικονόμηση του διδακτικού χρόνου.

Πρώτα έγινε  η προβολή και  έγινε  συζήτησης  πάνω στα θέματα της ενέργειας για δέκα  λεπτά περίπου.

Μετά  έγραψαν  οι μαθητές το  φύλλο εργασίας  και έγινε  η προβολή με τις διαφάνειες που δίνουν τις απαντήσεις  του  φύλλου εργασίας.

Τα παιδιά  έκαναν  αυτοαξιολόγηση των γραπτών τους ανά δυο μαθητών  όπως εργάστηκαν στο φύλλο εργασίας

1^ο ΣΤΑΔΙΟ: Δραστηριότητες περιγραφή

Ζητήσαμε  από τους μαθητές να παρατηρήσουν μια εικόνα του ήλιου και μια εικόνα με πετρέλαιο και να εκφράσουν την άποψή τους, για το είδος της ενέργειας που παίρνουμε σε κάθε περίπτωση.

Στη συνέχεια τους ζητήσαμε να αναφέρουν τη βασική διαφορά της εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας, από αυτή που παίρνουμε από το πετρέλαιο.

Οι μαθητές  ανέφεραν  διαφορετικές πηγές ενέργειας, αλλά και το γεγονός, ότι τα αποθέματα του πετρελαίου κάποτε θα τελειώσουν, ενώ η ενέργεια του ήλιου είναι ανεξάντλητη.

2^ο ΣΤΑΔΙΟ: Αντιμετώπιση

            Δείξαμε  στους μαθητές μέσω του υπολογιστή να παρατηρήσουν διάφορες εικόνες  οι οποίες  παρίσταναν διαφορετικές πηγές ενέργειας, ανανεώσιμες και μη.

 Ρωτήσαμε  τους μαθητές να μας διατυπώσουν τι σημαίνει ανανεώσιμη και μη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, και εξηγούσαμε,  ότι δεν  είχαν  καταλάβει.

            Ζητήσαμε  να περιγράψουν την κάθε εικόνα που βλέπουν και να χαρακτηρίσουν την πηγή ενέργειας που απεικονίζεται  ως ανανεώσιμη ή μη ανανεώσιμη.

Εξετάσαμε   τα κριτήρια με βάση τα οποία τις χαρακτηρίζουν έτσι και μαζί  δείχνοντας  τις   διαφάνειες καταλήξαμε στο συμπέρασμα  ότι:

Ανανεώσιμες ονομάζονται εκείνες οι πηγές ενέργειας οι οποίες ανανεώνονται διαρκώς, σε εύλογο χρονικό διάστημα, με φυσικές διεργασίες. Οι ανανεώσιμες πηγές είναι πρακτικά ανεξάντλητες. Η αξιοποίησή τους δεν επιβαρύνει το περιβάλλον, ορισμένες φορές όμως η αξιοποίησή τους είναι δύσκολη και ιδιαίτερα δαπανηρή.

Οι μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δημιουργήθηκαν με φυσικές διεργασίες στη διάρκεια εκατομμυρίων ετών.

Η ανανέωση αυτών των πηγών δεν είναι πρακτικά δυνατή. Τα κοιτάσματα γαιάνθρακα για παράδειγμα δημιουργήθηκαν από οργανικές πρώτες ύλες που καταπλακώθηκαν από το έδαφος πριν από εκατομμύρια χρόνια. Μετά από τη συζήτηση οι μαθητές θα συμπληρώσουν το φύλλο εργασίας.

Φύλλο εργασίας.

Άσκηση 1

Ποιες μορφές ενέργειας γνωρίζεις;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Άσκηση 2

Τι γνωρίζεις για την ενέργεια από τον ήλιο;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Άσκηση 3

Τι γνωρίζεις για την ενέργεια από το πετρέλαιο;.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Άσκηση  4

Ποια τα θετικά σημεία και ποια τα αρνητικά της ενέργειας από τον ήλιο και της ενέργειας από το πετρέλαιο;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Άσκηση 5

Ποιες μορφές ενέργειας λέμε ανανεώσιμες;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Άσκηση 6

Ποιες μορφές ενέργειας λέμε  μη ανανεώσιμες;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση γίνεται όλη τη διάρκεια του σεναρίου. Ο  δάσκαλος παρακολουθεί, βοηθά  και συντονίζει πάντα διακριτικά τη λειτουργία των ομάδων.

Αξιολογείται :

·         Η ανάπτυξη των πρωτοβουλιών των ομάδων

·         Η συνεργασία και η επικοινωνία  που αναπτύχθηκε μέσα στην ομάδα.

·         Η αξιοποίηση του διαδυκτίου , των νέων εκπαιδευτικών λογισμικών και η χρήση τους από τους μαθητές.

·         Ο τρόπος παρουσίασης των συμπερασμάτων.

8. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

Συζητάμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των ανανεώσιμων και των μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δείχνοντας τις ανάλογες διαφάνειες. Μέσα από τις διαφάνειες θέλουμε οι μαθητές να κατανοήσουν ότι με βάση την σημερινή εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των χρημάτων που επενδύονται και της τεχνολογίας η οποία χρησιμοποιείται έχει  ένα βασικό μειονέκτημα,  είναι ότι

 η συνολική χρήση αυτών των πηγών ενέργειας είναι συγκριτικά μικρή, με μικρή απόδοση και η εκμετάλλευσή τους ιδιαίτερα δαπανηρή. Στο μέλλον όμως  αν επενδύσουμε σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα κάνουμε απόσβεση των χρημάτων που επενδύσαμε και θα έχουμε κι ένα καθαρό περιβάλλον.

Επέκταση

Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη διαδικασία προβολής διαφανειών  ενός μαθήματος για την εμπέδωση των γνώσεων στο τέλος ενός κεφαλαίου και να το εφαρμόσουμε και  για  άλλα μαθήματα των φυσικών επιστημών.

9. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

ΦΥΣΙΚΑ ΣΤ’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ, Βιβλίο μαθητή -  Ο.Ε.Δ.Β., ΑΘΗΝΑ 2008

ΦΥΣΙΚΑ ΣΤ’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ, Βιβλίο δασκάλου -  Ο.Ε.Δ.Β., ΑΘΗΝΑ 2007