Η Κωνσταντινούπολη από την Κτίση ως την Άλωση. (ΚΣΕ ΕΥΒΟΪΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2010-2011)

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ Τ.Π.Ε.

1. Τίτλος: Η Κωνσταντινούπολη από την Κτίση ως την Άλωση.

2. Ταυτότητα:

Ø  Δάσκαλος-Δημιουργός : Βασίλειος Θεμελής

Ø  Γνωστική περιοχή: Το σενάριο αυτό αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της Ιστορίας της Ε΄ τάξης. Το θέμα είναι αντιστοιχισμένο με τα διδασκόμενα μαθήματα του βιβλίου 6, 7, 10, 11, 15, 30, 34, 35, 36 που αναφέρονται στην Κωνσταντινούπολη.

Είναι συμβατό με το ΔΕΠΠΣ και το ΑΠΣ. Τα μαθήματα μπορούν να        αποτελέσουν αφετηρία και στήριγμα για την καλύτερη διδασκαλία και επέκτασή τους. Το σενάριο μπορεί να πραγματοποιηθεί και στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης. Μπορεί να αναπτυχθεί σε βάθος χρόνου με τη μορφή σχεδίου εργασίας, να δουλεύεται και να συμπληρώνεται κατά τη διάρκεια των αντίστοιχων μαθημάτων και να παρουσιαστεί στο τέλος της χρονιάς  με τη μορφή της επανάληψης και επέκτασης.

Ø  Θέμα: Μελέτη της Κωνσταντινούπολης από την κτίση της  το  330 μ.Χ. ως την άλωση της το 1453 μ.Χ.

3.    Σκεπτικό της δραστηριότητας:

                

Ø  Καινοτομίες: Η πραγματοποίηση του σεναρίου είναι μία διαδικασία που δε στηρίζεται αποκλειστικά στις σελίδες του σχολικού βιβλίου. Αξιοποιείται στο πλαίσιο μιας συνθετικής εργασίας με στόχο μέσα από τη χρήση Η/Υ και συγκεκριμένων λογισμικών οι μαθητές να γνωρίσουν την πρωτεύουσα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και να κατανοήσουν καλύτερα τη σημασία της και να επεκτείνουν τις γνώσεις τους γι` αυτή. Οι μαθητές μέσα από ομαδοσυνεργατική διδασκαλία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με τις πηγές και αναπτύσσουν την κριτική τους σκέψη. Με διερευνητικού – ανακαλυπτικού τύπου δραστηριότητες οικοδομούν και διευρύνουν τις γνώσεις τους. Η μάθηση με τη βοήθεια των πολυμέσων γίνεται πιο ελκυστική.

Ø  Προστιθέμενη αξία: Οι μαθητές θα καλλιεργήσουν δεξιότητες ανωτέρου επιπέδου όπως αναζήτησης και διαχείρισης πληροφοριών, εικονικών αναπαραστάσεων, ανακάλυψης σχέσεων, αυτενέργειας και εξαγωγής συμπερασμάτων. Ο Η/Υ παρέχει νέες και αυθεντικές εμπειρίες στους μαθητές και προωθεί την εμπέδωση της μάθησης.

Ø  Γνωστικά – διδακτικά προβλήματα: Οι μαθητές ήδη γνωρίζουν τη χρήση των λογισμικών που προτείνονται και έχουν εμπειρία σε ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες. Τυχόν προβλήματα που θα δημιουργηθούν κατά την επεξεργασία των πληροφοριών θα λυθούν με τη βοήθεια του δασκάλου ο οποίος στην πορεία της διδασκαλίας διαμεσολαβεί, υποστηρίζει και συντονίζει.

4.  Πλαίσιο εφαρμογής:

Ø  Σε ποιους απευθύνεται: Το σενάριο απευθύνεται στους 18 μαθητές της Ε₂ τάξης του 4^ου Δημοτικού Σχολείου Χαλκίδας.

Ø  Χρόνος υλοποίησης: Το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε πέντε (5) διδακτικές ώρες.

Ø  Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών: Οι πρότερες γνώσεις των μαθητών είναι πολύ σημαντικές ώστε να αποτελέσουν πρόσφορο έδαφος για την οικοδόμηση νέων. Οι μαθητές ήδη γνωρίζουν τις βασικές δεξιότητες χρήσης του Η/Υ και μπορούν να ανταποκριθούν στις δραστηριότητες που προτείνονται. Επίσης γνωρίζουν ήδη για τη μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Ρώμη στο Βυζάντιο, τον πλούτο και τη δόξα της Κωνσταντινούπολης ανά τους αιώνες καθώς και τους κίνδυνους που αντιμετώπισε.

Ø  Απαιτούμενα βοηθητικά εργαλεία: Κατά την πραγματοποίηση του σεναρίου θα χρειαστούν:

                      I.     επτά (7) φορητοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές (6 για τους μαθητές και 1 για το δάσκαλο),

                    II.    λογισμικό γενικής χρήσης (word),

                   III.     λογισμικό παρουσίασης (power point),

                  IV.     ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια (wikipedia),

                   V.    επιλεγμένες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο,

                  VI.    λογισμικό Google Earth,

                 VII.     διαδραστικός χάρτης,

               VIII.     λογισμικό Hot potatoes,

                  IX.    4 φύλλα εργασίας και

                   X.    1 φύλλο αξιολόγησης.

Ø  Χώρος υλοποίησης: Το σενάριο θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα διδασκαλίας της τάξης. ( Οι μαθητές θα χωριστούν σε ομάδες των τριών (3) ατόμων και θα χρησιμοποιήσουν έξι (6) φορητούς υπολογιστές με σύνδεση στο διαδίκτυο).

Ø  Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης: κάθε ομάδα σύμφωνα με τις οδηγίες του δασκάλου και ανάλογα με το φύλλο εργασίας θα επεξεργάζεται το ίδιο θέμα. Οι μαθητές αλληλοβοηθούνται, ανταλλάσσουν απόψεις, διερευνούν, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες. Ο δάσκαλος συντονίζει και καθοδηγεί τους μαθητές.

5.  Στόχοι του σεναρίου:

    

     Ως γενικό σκοπό του σεναρίου μας ορίζουμε την ανάπτυξη από τους μαθητές ιστορικής σκέψης και ιστορικής συνείδησης. Σκοπός μας είναι οι μαθητές μας να γίνουν «μικρο-ιστορικοί» και «μικρο-ερευνητές». Να αποκτήσουν, να οργανώσουν και να βαθύνουν τη γνώση ώστε αυτή να αποκτήσει διάρκεια χρόνου.

         Ειδικότερα θα πρέπει:

1)    Γνωστικοί στόχοι:

                                          I.    Να γνωρίσουν και να κατακτήσουν τη δεσπόζουσα θέση της Κωνσταντινούπολης την εποχή εκείνη τόσο από γεωγραφική όσο και από πολιτιστική και οικονομική άποψη.

                                        II.    Να μάθουν ότι η Κωνσταντινούπολη ήταν «το μήλο της έριδος» για γειτονικούς λαούς και τους λόγους που συνέβαινε αυτό.

                                       III.    Να γνωρίσουν την οχύρωση της Πόλης, τα αμυντικά κτίσματα και την αρχιτεκτονική τους, τη ζωή των πολιτών, τη διατροφή, την ενδυμασία και να μπορούν να αναφέρουν σχετικά στοιχεία.

                                      IV.    Να αντλήσουν πληροφορίες και να μάθουν για την άλωση της Κωνσταντινούπολης καθώς και σχετικούς θρύλους και παραδόσεις που υπάρχουν μέχρι και σήμερα.

2)    Στόχοι σε επίπεδο δεξιοτήτων και στάσεων:

                                          I.    Να καλλιεργήσουν δεξιότητες επικοινωνίας, συνεργασίας και διαλόγου.

                                        II.    Να εξασκηθούν στην άντληση, διαχείριση, επεξεργασία και οργάνωση πληροφοριών.

3)    Ως προς τη χρήση των Τ.Π.Ε.

                                          I.    Να εξοικειωθούν με τη χρήση των λογισμικών

                                        II.    Να αναπτύξουν θετική στάση απέναντι στον Η/Υ ως εργαλείο άντλησης πληροφοριών.

6.  Πορεία διδασκαλίας και υλοποίηση δραστηριοτήτων

       1^η Διδακτική ώρα

Η διδασκαλία ξεκινά με τον έλεγχο της προγενέστερης γνώσης που αφορά τη μεταφορά της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας από τη Ρώμη στο Βυζάντιο από τον Κωνσταντίνο. Ο δάσκαλος εξηγεί στους μαθητές πως θα εργαστούν για την επεξεργασία του θέματος και οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες. Μοιράζεται το 1^ο φύλλο εργασίας. Ξεκινά η χρήση του κειμένου με τους υπερσυνδέσμους και συγκεκριμένα ενεργοποιούνται από τους μαθητές οι υπερσύνδεσμοι:

Κωνσταντίνος:

   Βυζάντιο:

Θέση εξαιρετική:

Κωνσταντινούπολη:

Οι μαθητές συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας και ανακοινώνουν τα αποτελέσματα στην τάξη.

          2^η Διδακτική ώρα

Μοιράζεται το 2ο φύλλο εργασίας και οι μαθητές χρησιμοποιούν τους υπερσυνδέσμους:

Οχυρώνεται:

   τείχη:

στολίζεται με κτίσματα:

παλάτι:

κέντρα:

Κάθε ομάδα με βάση τις πληροφορίες συνεργάζεται και συμπληρώνει το φύλλο εργασίας. Ανακοινώνονται οι πληροφορίες στην τάξη και ακολουθεί συζήτηση.

         3^η Διδακτική ώρα

Χρησιμοποιούνται οι υπερσύνδεσμοι:

Ιουστινιανός:

Αγίας Σοφίας:

σύμβολο της ορθοδοξίας:

αυτοκράτορες

δοξολογίες

Συμπληρώνεται το 3^ο φύλλο εργασίας. Οι μαθητές διαβάζουν τις απαντήσεις στην τάξη. Τα παιδιά επίσης σχολιάζουν με το δάσκαλο τα σημεία που κέντρισαν το ενδιαφέρον τους από την εικονική περιήγηση στο ναό της Αγίας Σοφίας.

         4^η Διδακτική ώρα

Χρησιμοποιούνται οι υπερσύνδεσμοι:

Άραβες

Φράγκοι

Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος

πολιορκείται

« Η Πόλις εάλω».

Συμπληρώνεται το 4^ο φύλλο εργασίας. Διαβάζονται οι απαντήσεις.

         5^η Διδακτική ώρα

Γίνεται συζήτηση και σχολιασμός από το δάσκαλο και τα παιδιά σημαντικών σημείων του θέματος που επεξεργάστηκαν καθώς και στοιχείων που τους εντυπωσίασαν. Στη συνέχεια ασχολούνται με τις δραστηριότητες του λογισμικού hot potatoes.

7.  Αξιολόγηση:

Η αξιολόγηση γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του σεναρίου αναφορικά με:

Ø   Την εκτέλεση των δραστηριοτήτων

Ø   Τη συνεργασία που αναπτύχθηκε

Ø   Την αξιοποίηση των λογισμικών για τη συλλογή των      κατάλληλων πληροφοριών και τη συμπλήρωση των φύλλων εργασίας.

Η αξιολόγηση θα γίνει ενδιάμεσα και τελικά από τον εκπαιδευτικό μέσα από το διάλογο και την παρατήρηση καθώς και από τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων που παρουσιάζονται στα φύλλα εργασίας.

8.  Επέκταση δραστηριότητας:

Οι μαθητές μπορούν να δημιουργήσουν μία παρουσίαση με τη βοήθεια του λογισμικού παρουσίασης (power point) που θα αφορά στην Κωνσταντινούπολη σήμερα και θα περιέχει σχετικές πληροφορίες, φωτογραφίες, αξιοθέατα. Επίσης μπορούν να γράψουν ένα κείμενο με τις ιδέες τους σχετικά με το τι θα συνέβαινε αν δεν είχε γίνει η άλωση της Πόλης από τους Τούρκους το 1453μ.Χ.

9. Βιβλιογραφία:

Ø   Το βιβλίο ιστορίας της Ε΄ τάξης του δημοτικού.

Ø   Το βιβλίο του δασκάλου ιστορίας της Ε΄ δημοτικού.