Εισηγήσεις σεμιναρίου

https://sites.google.com/site/senariabepipedoy/

Διδακτικός Σχεδιασμός και Τ.Π.Ε.

Πέμπτη 3 Μαΐου 2012

ΜΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (ΚΣΕ ΕΥΒΟΪΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2)



         
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α






Α Ν Α Λ Υ Τ Ι Κ Ο   Σ Ε Ν Α Ρ Ι Ο   Δ Ι Δ Α Σ Κ Α Λ Ι Α Σ



« ΜΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ»



ΔΑΣΚΑΛΟΣ- ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ: ΚΟΥΚΟΥΒΙΝΟΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ, δάσκαλος της ΣΤ΄ Δημοτικού του  12ου Δημοτικού Σχολείου Χαλκίδας.

ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ: Το σενάριο αφορά το γνωστικό αντικείμενο ΓΛΩΣΣΑΣ της ΣΤ΄ τάξης, ενότητα 16, μάθημα « ΜΟΥΣΕΙΑ».

ΘΕΜΑ: «Παραγωγή αφηγηματικών, περιγραφικών και επιχειρηματολογικών κειμένων με χρήση ενεργητικής και παθητικής σύνταξης καθώς και αιτιολογικών προτάσεων».



Το θέμα είναι απολύτως συμβατό με το Α.Π.Σ. και το Δ.Ε.Π.Π.Σ, εφόσον αποτελεί θέμα ενοτήτων στα βιβλία Γλώσσας, Μαθηματικών και Γεωγραφίας της ΣΤ΄ τάξης και οι στόχοι που τίθενται  άπτονται πλήρως του αναλυτικού προγράμματος.

v  Γλώσσα: Παραγωγή αφηγηματικών, περιγραφικών και επιχειρηματολογικών κειμένων, χρήση ενεργητικής και παθητικής σύνταξης, αιτιολογικών προτάσεων, επανάληψη γραμματικών φαινομένων, όπως κλίση λογίων ρημάτων, συντακτικών φαινομένων, όπως  μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα, υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο.

v  Μαθηματικά: Εύρεση ποσοστών και δημιουργία γραφημάτων.

v  Γεωγραφία:   Προσανατολισμός, δημιουργία χάρτη.



Το σενάριο υποστηρίζει τη μαθησιακή διαδικασία με την παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ χρησιμοποιώντας:
ü  περιβάλλοντα πρακτικής γραμματισμού (λογισμικό επεξεργαστή κειμένου γενικής χρήσης)
ü  περιβάλλον υπολογιστικού φύλλου  
ü  συστήματα έκφρασης και ανάπτυξης της δημιουργικότητας (πρόγραμμα ζωγραφικής και γραφικών γενικής χρήσης-RNA)
ü  περιβάλλοντα διερεύνησης και ανακάλυψης (εκπαιδευτικά λογισμικά Γλώσσας Ε- ΣΤ’ Δημοτικού).
ü  Εκπαιδευτικό λογισμικό HOT POTATOES.
ü  το λογισμικό ανάπτυξης διαδραστικών διδασκαλιών Smart notebook που συνοδεύει το διαδραστικό πίνακα αφής που θα χρησιμοποιηθεί.
ü  Πολυμεσικά εργαλεία( power point, video, cd).

Ειδικότερα, η προσφορά των ανωτέρω εργαλείων είναι ότι:
*      Το λογισμικό επεξεργασίας κειμένου μπορεί να διευκολύνει την ομαδοσυνεργατική παραγωγή γραπτού λόγου από τους μαθητές, οι οποίοι πειραματίζονται και καταλήγουν σε δικά τους κείμενα μέσα σε ένα ελκυστικό περιβάλλον που καλλιεργεί τη γλωσσική τους έκφραση και δημιουργικότητα.

*      Το λογισμικό  υπολογιστικό φύλλο υποβοηθά τους μαθητές στην οργάνωση , επεξεργασία και την παρουσίαση αριθμητικών δεδομένων. Συνιστά επομένως έναν εύχρηστο τρόπο για υπολογιστική μοντελοποίηση δεδομένων και πληροφοριών.
*      Το λογισμικό ζωγραφικής και σχεδίασης , σαν ένα απλό και εύχρηστο εργαλείο γραφικών γενικής χρήσης με πολλαπλές σχεδιαστικές δυνατότητες, προωθεί τη δημιουργική έκφραση.

*      Τα εκπαιδευτικά λογισμικά της Γλώσσας και Hot Potatoes προσφέρονται ως υποστηρικτικό υλικό για την αποτίμηση με συστηματικό τρόπο του αποτελέσματος της διδακτικής διαδικασίας.
*      Το λογισμικό ανάπτυξης διαδραστικών δραστηριοτήτων Smart notebook ,σαν ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον ανάπτυξης σελίδων στις οποίες μπορούν  να ενσωματωθούν όλα τα είδη αρχείων και να συνδυαστούν με ποικίλους τρόπους και με πληθώρα έτοιμων εργαλείων, προάγει την αλληλεπίδραση με το μαθητή.

*      Το λογισμικό παρουσίασης (Power Point) λειτουργεί ως γνωστικό εργαλείο και διευκολύνει την επικοινωνία και την ανταλλαγή των απόψεων και αποτελεσμάτων των ομάδων με το σύνολο της τάξης.

Οι σύγχρονες θεωρίες μάθησης (κοινωνικός εποικοδομισμός, με εκπροσώ- πους τους Vygotsky, Doise, Mugny και Wenger) υποστηρίζουν ότι η μάθηση συντελείται μέσα σε συγκεκριμένα πολιτισμικά πλαίσια και ουσιαστικά δημιουργείται από την αλληλεπίδραση του ατόμου με άλλα άτομα σε συγκεκριμένες επικοινωνιακές περιστάσεις και μέσω της υλοποίησης κοινών δραστηριοτήτων (common activities). Έτσι ο μαθητής δεν κατασκευάζει την προσωπική του γνώση μέσα σε ένα πολιτισμικό και επικοινωνιακό κενό αλλά πάντοτε μέσα σε ευρύτερα πλαίσια στα οποία η γνώση δημιουργείται και σηματοδοτείται.

Το συγκεκριμένο σενάριο λαμβάνει υπόψη του τις θεωρίες αυτές και είναι σχεδιασμένο έτσι, ώστε να ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών και γενικά την κοινωνική αλληλεπίδραση.

Με τη διδακτική εκμετάλλευση των εκπαιδευτικών λογισμικών που δίνουν τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης σε συνδυασμό με τη βιωματική μάθηση(επίσκεψη στο μουσείο) επιτυγχάνεται η αύξηση του ενδιαφέροντος των μαθητών μου για το γλωσσικό μάθημα και η  αύξηση της συμμετοχής των παιδιών στη διαδικασία συνοικοδόμησης νοήματος.
Με άλλα λόγια, η λειτουργία των παιδιών- δασκάλου ως μια μαθησιακή κοινότητα που επεξεργάζεται, παράγει και αναθεωρεί απόψεις και κείμενα έχει σκοπό τη διεύρυνση των αναπαραστάσεων-οπτικών που έχει για ένα θέμα ,το οποίο εμπίπτει στα ενδιαφέροντα των παιδιών και συνοικοδομεί γνώσεις.

Επιπλέον, τα παιδιά, μέσα από την παραγωγή και την εφαρμογή εννοιολογι-κών χαρτών και τη συνεχή αναθεώρησή τους αλλά και μέσα από την παρα-γωγή γραπτών κειμένων αντιλαμβάνονται πως η παραγωγή οποιασδήποτε μορφής γραπτού κειμένου είναι μια διαλογική διαδικασία που αναδύεται μέσα από την ενεργό εμπλοκή τους σε διαδικασίες συλλογής, σύγκρισης, καταγραφής και αναθεώρησης του περιεχομένου και της γλωσσικής του διατύπωσης.
Έτσι, οι μαθητές δίνουν έμφαση όχι μόνο στο τελικό προϊόν αλλά και στη διαδικασία που οδηγεί σ’ αυτό.
Παράλληλα, με το παρόν σενάριο επιτυγχάνεται η ανάπτυξη στάσεων σεβασμού, συλλογικότητας και  κατανόησης ότι η  μάθηση είναι μια ενεργητική διαδικασία.
Επιτυγχάνεται, επίσης, η ανάπτυξη της ικανότητας άσκησης κριτικής διαφόρων πρακτικών, καθώς και η ανάπτυξη της ικανότητας διαπραγμάτευσης των διαφορετικών γνώσεων με σεβασμό στην προσωπικότητα των συμμαθητών τους.
Τέλος, επιτυγχάνεται η ανάπτυξη της ικανότητας συνεργασίας για υλοποίηση κοινών δραστηριοτήτων (common activities), που έχουν νόημα για τους μαθητές.





Γνωστικά- Διδακτικά προβλήματα
Οι μαθητές γνωρίζουν σε ικανοποιητικό βαθμό τη χρήση του εκπαιδευτικού λογισμικού της ΓΛΩΣΣΑΣ Ε’-ΣΤ’ Δημοτικού, του κειμενογράφου, του προ-γράμματος παρουσιάσεων power point, του προγράμματος υπολογιστικών φύλλων(excel), του προγράμματος ζωγραφικής των WINDOWS και του λογισμικού HOT POTATOES.

Γι’ αυτό και η εκπόνηση των εργασιών δεν χρειάζεται ιδιαίτερες επισημάνσεις και εξηγήσεις.
Στις ελάχιστες περιπτώσεις που κάποια ομάδα αντιμετωπίζει δυσκολίες επεμβαίνω συμβουλευτικά αλλά προπάντων διακριτικά. Η διακριτικότητά μου έγκειται στο γεγονός ότι η οικοδόμηση γνώσης αποτελεί  προνόμιο των μαθητών. Η δική μου συμβολή κατατείνει στη συνεργασία της μαθησιακής κοινότητας, χωρίς να  καθοδηγώ ως αυθεντία αλλά να συμβουλεύω ως ισότιμο μέλος της κοινότητας και να διευκολύνω τη συνεργατική οικοδόμηση γνώσης.

Στη χρήση του προγράμματος ζωγραφικής RNA, επειδή οι μαθητές δεν έχουν εξασκηθεί αρκετά, το φύλλο εργασίας είναι πιο αναλυτικό και όπου χρειάζεται, παρεμβαίνω. Επίσης, επειδή η ενότητα είναι επαναληπτική συγκεκριμένων γραμματικών και συντακτικών φαινομένων, τα προβλήματα που υπάρχουν σε κάποιους μαθητές λύνονται μέσα στις ομάδες με τη βοήθεια των συμμαθητών τους και με διακριτική δική μου παρέμβαση.


   
Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της ΣΤ’ τάξης του Δημοτικού σχολείου

Το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 8 διδακτικές ώρες.

Οι μαθητές θα εργαστούν στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου και θα χρησιμοποιηθούν οι Η/Υ καθώς και  ο διαδραστικός πίνακας  αφής.

Οι πρότερες γνώσεις των μαθητών είναι πολύ σημαντικές ώστε να αποτελέσουν πρόσφορο έδαφος για την οικοδόμηση των νέων γνώσεων.

Οι μαθητές ήδη γνωρίζουν τα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα που θα εμπεδωθούν στη συγκεκριμένη ενότητα (ενεργητική-παθητική σύνταξη, υποκείμενο-ρήμα-αντικείμενο-κατηγορούμενο, μεταβατικά-αμετάβατα, αιτιολο-γικές προτάσεις, σχηματισμός λογίων ρημάτων).

Γνωρίζουν, ακόμη, τη δομή κειμένων αναφορικού και κατευθυντικού λόγου. Επίσης, οι μαθητές είναι, σε ικανοποιητικό επίπεδο, χρήστες Η/Υ, των εκπαιδευτικών λογισμικών και των λογισμικών γενικής χρήσης (κειμενογράφο, πρόγραμμα παρουσίασης, υπολογιστικά φύλλα, πρόγραμμα ζωγραφικής windows).  Επίσης, γνωρίζουν τη χρήση του διαδραστικού πίνακα.

Κατά την πραγματοποίηση του σεναρίου θα χρειαστούν:
Ø  Ηλεκτρονικοί υπολογιστές.
Ø  Διαδραστικός πίνακας αφής.
Ø  Λογισμικό ζωγραφικής και σχεδίασης.
Ø  Λογισμικό επεξεργασίας κειμένου.
Ø  Λογισμικό παρουσίασης.
Ø  Λογισμικό υπολογιστικών φύλλων.
Ø  Λογισμικό ανάπτυξης διαδραστικών διδασκαλιών Smart notebook.
Ø  Εκπαιδευτικό Λογισμικό  γλώσσας Ε’ - ΣΤ’ Δημοτικού.
Ø  Λογισμικό  HOT POTATOES
Ø  Εκτυπωτής και  memory sticks..
Ø  Φύλλα εργασίας.
Ø  Χαρτιά , μαρκαδόροι και μολύβια.
Ø  Βιβλία και λεξικά.
Η τάξη, η οποία θα υλοποιήσει το σενάριο , είναι η ΣΤ’ τάξη του 12ου Δημοτι-κού Σχολείου Χαλκίδας. Αποτελείται από 9 κορίτσια και 8 αγόρια ηλικίας 11-12 ετών.

Οι μαθητές προέρχονται από εργατικές οικογένειες, οι οποίες ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την πρόοδο και το μαθησιακό επίπεδο των παιδιών τους. Υπάρχουν στην τάξη 3 μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, που όμως από την αρχή της σχολικής χρονιάς έχει παρατηρηθεί ότι με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο μπορούν και ανταποκρίνονται στους διδακτικούς στόχους και έχουν βοηθηθεί πολύ με την συνεργασία των ομάδων τους. Πρέπει, ακόμη, να σημειωθεί ότι αυτοί οι μαθητές έχουν ιδιαίτερες δεξιότητες στα καλλιτεχνικά και  πρωτοτυπία ιδεών.
Η τάξη είναι χωρισμένη σε 5 ομάδες, οι οποίες για τη συγκεκριμένη ενότητα έχουν οριστεί από εμένα με κριτήρια να είναι μεικτές και ισοδύναμες σε όλα τα επίπεδα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε κάθε ενότητα της γλώσσας οι ομάδες αλλάζουν με διαφορετικούς τρόπους επιλογής(κλήρωση, επιλογή των ίδιων των μαθητών κλπ.). Τρεις ομάδες αποτελούνται από τρεις(3) μαθητές και δύο ομάδες αποτελούνται από τέσσερις(4) μαθητές. Τα ονόματα των ομάδων είναι: ΣΦΗΚΕΣ, ΤΣΑΚΑΛΙΑ, SUPER ΜΑΘΗΤΕΣ, ΑΠΑΙΚΤΟΙ ΚΑΙ ΑΤΑΚΤΟΙ.
Το σενάριο θα υλοποιηθεί με ομαδοσυνεργατική μέθοδο, καταιγισμό ιδεών, παιχνίδι ρόλων, ανακαλυπτική μέθοδο και χιονοστιβάδα ιδεών.
Αυτές οι διδακτικές μέθοδοι, η εμψύχωση, η καθοδήγηση, η παροχή κινήτρων στους μαθητές και ο συντονισμός της διδασκαλίας από εμένα οδηγεί τους μαθητές στην ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης, στην ανάληψη πρωτοβουλιών, στο να ανακαλύπτουν μόνοι τους τη γνώση και να οικοδομούν τη νέα γνώση τους. Εκφράζουν απόψεις μέσα στην ομάδα αλλά και στην ολομέλεια, αξιολογούν τις απόψεις των συμμαθητών αλλά αυτοαξιολογούν και τις δικές τους απόψεις, αναπτύσσοντας την κριτική τους σκέψη.
                              Σ Τ Ο Χ Ο Ι   Τ Ο Υ   Σ Ε Ν Α Ρ Ι Ο Υ
Ο γενικός σκοπός του σεναρίου μας είναι να κατακτηθεί, στο βαθμό των δυνατοτήτων των μαθητών, ο σχετικός με το θέμα γλωσσικός και κοινωνικός γραμματισμός και να αναπτυχθεί ο κριτικός γραμματισμός τους.  
Ειδικότερα, οι μαθητές με την ολοκλήρωση της διαδικασίας θα πρέπει:

Ø  Nα αναγνωρίζουν τα κύρια σημεία λογοτεχνικών κειμένων και              βάσει αυτών να δημιουργούν περίληψη των κειμένων. (Δραστηριότητα 1β).
Ø  Να  ερμηνεύουν  εννοιολογικούς χάρτες (Δραστηριότητα 1α).
Ø  Να αναπτύσσουν αφηγηματικό και περιγραφικό κείμενο (Δραστηριότητα 2,3).
Ø  Να περιγράφουν διαδρομή σε χάρτη (Δραστηριότητα 4).
Ø  Να διακρίνουν το λόγια ρήματα και να είναι ικανοί να τα χρησιμοποιούν σε προτάσεις. (Δραστηριότητα 5).
Ø  Να αναγνωρίζουν την ενεργητική και παθητική σύνταξη (Δραστηριότητα 6-7).
Ø  Να μετατρέπουν κείμενα ενεργητικής σύνταξης σε παθητική και αντίστροφα (Δραστηριότητα 6).
Ø  Να διακρίνουν τις αιτιολογικές προτάσεις και τη χρησιμότητα τους στο λόγο (Δραστηριότητα 8).
Ø  Να αναγνωρίζουν μέσα σε κείμενα τους κύριους όρους της πρότασης.(Δραστηριότητα 10).
Ø  Να συντάσσουν διαβαθμισμένης δυσκολίας (επίσημες) επιστολές (Δραστηριότητα 11).
Ø  Να δημιουργούν πίνακες δεδομένων στο excel(Δραστηριότητα 3).
Ø  Να αποδίδουν  με γραφική παράσταση  (στήλη) δεδομένα. (Δραστηριότητα 3).
Ø  Να εντοπίζουν τα ιδιαίτερα υφολογικά χαρακτηριστικά των κειμένων, ώστε να κατανοήσουν  τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται διαφορετικό ύφος σε κάθε κείμενο (Δραστηριότητα 7, 8, 11).
Ø  Να διακρίνουν το λεξιλόγιο των υπό επεξεργασία κειμένων σε επίσημο, ανεπίσημο. (Δραστηριότητα 7, 8, 11).

Ø  Να συντάσσουν αφηγηματικό κείμενο περιγραφικό και διαβαθμισμένης δυσκολίας (Δραστηριότητα 1-2).
Ø  Να υπολογίζουν ποσοστά (Δραστηριότητα 3).
Ø  Nα κατασκευάζουν ραβδογράμματα (Δραστηριότητα 3).
Ø  Nα αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας (ΟΛΕΣ ΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ).
Ø  Να επιδεικνύουν ικανότητες σύνταξης επίσημων άρθρων σε εφημερίδα και επίσημων επιστολών (Δραστηριότητα 7,11).
Ø  Να εφαρμόζουν εννοιολογικούς χάρτες για να κατασκευάσουν κείμενα. (Δραστηριότητα 1β, 2, 4).

Ø  Να υιοθετήσουν πρότυπα κριτικής σκέψης και αυτοαξιολόγησης (όλες οι δραστηριότητες).
Ø  Να εξοικειωθούν με την εξαγωγή συμπερασμάτων (Δραστηριότητα 3).
Ø  Να επιλύσουν προβλήματα που δημιουργούνται μέσα στις ομάδες (όλες οι δραστηριότητες).
Ø  Να παροτρύνουν τους συμμαθητές τους στην ανάπτυξη πρωτοβουλιών (όλες οι δραστηριότητες).
Ø  Να προβληματιστούν για τη χρησιμότητα της αλληλοβοήθειας και της συνεργατικής μάθησης (όλες οι δραστηριότητες) .
Ø  Να αμφισβητήσουν την ατομική μάθηση και τον ανταγωνισμό (όλες οι δραστηριότητες)

Ø  Να εξοικειωθούν έτι περαιτέρω στη χρήση των εκπαιδευτικών λογισμικών και των λογισμικών γενικής χρήσης(όλες οι δραστηριότητες)
Ø  Να αναπτύξουν θετική στάση απέναντι απ’ τον Η/Υ ως μέσο δημιουργικής έκφρασης, ανακαλυπτικής και διερευνητικής μάθησης(όλες οι δραστηριότητες)
Ø  Να αναπτύξουν με τη βοήθεια του Η/Υ περιβάλλον δημιουργικής μάθησης και εποικοδομητικής σκέψης. (όλες οι δραστηριότητες)



1η-2η διδακτική ώρα
Στην αρχή της πρώτης διδακτικής ώρας ενημέρωσα τα παιδιά για τον καινούριο ήρωα  με τον οποίο θα ζήσουμε νέες περιπέτειες.
Αυτή τη φορά ο ήρωας μας ήταν ο Λάμπης, που τον γνωρίσαμε  από το τραγούδι «μες στο μουσείο» και από τη δραματοποιημένη αφήγηση της περιπέτειάς του «το άγαλμα που κρύωνε».

Πρόβαλα στο διαδραστικό πίνακα το video του τραγουδιού «μες στο μουσείο», που συνοδεύεται με εικόνες από το νέο μουσείο της Ακρόπολης (εικονική περιήγηση των παιδιών σε μουσείο).

Αμέσως μετά τα παιδιά άκουσαν την δραματοποιημένη αφήγηση  του κειμένου «Το άγαλμα που κρύωνε».

Από την αρχή επέστησα την προσοχή των παιδιών να ακούσουν προσεκτικά το τραγούδι και την αφήγηση, γιατί αμέσως μετά θα τους ζητηθεί να περιγράψουν τον Λάμπη και την περιπέτειά του.
Ακολούθως, ζήτησα από τις ομάδες να μπουν μέσω του Η/Υ τους, στο Φύλλο εργασίας 1, όπου πρέπει να περιγράψουν το Λάμπη και την ιστορία του, αντλώντας στοιχεία από την αφήγηση και από το τραγούδι.

Στη συνέχεια, προέτρεψα τις ομάδες να ανταλλάξουν την  εργασία τους κυκλικά και να γίνουν οι απαραίτητες συμπληρώσεις.  Η ανταλλαγή έγινε  με τη χρήση memory sticks. 

Τα κείμενα συμπληρώθηκαν με την εισαγωγή σχολίων( track changes) του κειμενογράφου και επέστρεψαν στις αρχικές ομάδες.

Αφού συμπληρώθηκαν τα κείμενα και επεστρεψαν στις αρχικές ομάδες πρότεινα στα παιδιά να μπουν στο Σχεδιάγραμμα 1 και να διαπιστώσουν αν το διορθωμένο τους κείμενο έχει όλα τα στοιχεία του σχεδιαγράμματος και έτσι έγινε η αξιολόγηση της εργασίας α’ του φύλλου εργασίας 1.

Η κάθε ομάδα τελειοποίησε την εργασία της και την ανακοίνωσε στη ολομέλεια.

Μετά τις τελικές διορθώσεις, αν υπάρχουν, τοποθέτησε την εργασία της στον ηλεκτρονικό της φάκελο « ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΛΩΣΣΑΣ».

Αμέσως μετά,  οι μαθητές εκπόνησε την β’ εργασία του Φύλλου εργασίας 1.
Στο τέλος της εργασίας πρότεινα στις ομάδες να μπουν  στο σχεδιάγραμμα 2 και να ελέγξουν αν η β΄ εργασία του φύλλου εργασίας 1 έχει όλα τα στοιχεία του Σχεδιαγράμματος 2.

Η κάθε ομάδα  ΑΥΤΟΔΙΟΡΘΩΘΗΚΕ και ανακοίνωσε την εργασία της στην ολομέλεια.

Μετά τις τελικές διορθώσεις, αν υπάρχουν, η κάθε ομάδα τοποθέτησε τη εργασία της στον ηλεκτρονικό της φάκελο.

Ακολούθως, παρότρυνα τις ομάδες να ανοίξουν το Φύλλο εργασίας 2. Εκεί έγραψαν τη συνέχεια της φανταστικής ιστορίας. Επεσήμανα στις ομάδες ότι θα πρέπει πρώτα να φτιάξουν το σχεδιάγραμμα της ιστορίας, χρησιμοποιώντας το εκπαιδευτικό λογισμικό ΓΛΩΣΣΑΣ της Ε’-ΣΤ’ Δημοτικού.

Οι ομάδες ετοίμασαν την ιστορία τους και τις προβάλαμε στο διαδραστικό πίνακα.

Έγινε συζήτηση, διορθώσεις και συμπληρώσεις στις εργασίες.

Μετά την τελειοποίηση των εργασιών οι ομάδες τοποθέτησαν την εργασία τους στον ηλεκτρονικό τους φάκελο.

Στην συνέχεια, παρουσίασα στο διαδραστικό τα διαφορετικά μουσεία που βρήκε ο Λάμπης (κατάλογος μουσείων). Ένα από αυτά τα μουσεία είναι και το Σπαθάριο Μουσείο Καραγκιόζη.

Τότε, ένας μαθητής, ανέφερε ότι έχουμε και στη Χαλκίδα έκθεση με καραγκιοζοφιγούρες που έχει σχεδιάσει ο αείμνηστος Σκαρίμπας.
Με αφορμή την παρατήρηση του μαθητή ρώτησα τους μαθητές ποια άλλα μουσεία γνωρίζουν να υπάρχουν στην πόλη μας.

Οι μαθητές ανέφεραν το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Βυζαντινό Μουσείο και το Λαογραφικό Μουσείο και πρότειναν να επισκεφθούμε το Αρχαιολογικό Μουσείο, επηρεασμένοι από τον ήρωά μας, τον Λάμπη, πράγμα το οποίο έκανα αποδεκτό.

3η- 4η διδακτική ώρα
Το σενάριο συνεχίστηκε μετά την επίσκεψή μας στο Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου τους μαθητές τους περίμενε μια έκπληξη.

Ανακάλυψαν, από την ιστορία των εκθεμάτων, ότι στη γειτονιά του σχολείου μας (στο Πεδίο Βολής ή Βαθροβούνι) υπάρχει η ακρόπολη της Αρχαίας Χαλκίδας.

Τα παιδιά, επιστρέφοντας στο σχολείο, δημιούργησαν ένα ερωτηματολόγιο που το θέμα του ήταν αν γνωρίζουν οι μαθητές του σχολείου μας την ύπαρξη του αρχαιολογικού χώρου.

Μπαίνοντας στην τάξη μου ανακοίνωσαν την ύπαρξη του ερωτηματολογίου. Πήρα αφορμή και επανέφερα τη γνώση που είχαμε συνοικοδομήσει στην προηγούμενη συνάντησή μας,  και τους ζήτησα να μετατρέψουν σε ποσοστά τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου και να δημιουργήσουν σε υπολογιστικό φύλλο τα ανάλογο γράφημα εκπονώντας το Φύλλο εργασίας 3. Με την εκπόνηση της εργασίας 3 παρατήρησαν ότι η πλειονότητα των μαθητών δε γνώριζε την ύπαρξη του χώρου.

Συζητήσαμε, λοιπόν, στην ολομέλεια με ποιον τρόπο θα μπορούσαμε να κάνουμε το χώρο γνωστό στους υπόλοιπους μαθητές. Υπήρξαν πολλές ιδέες και τελικά καταλήξαμε ότι το πιο αποτελεσματικό μέτρο για τη γνωριμία του αρχαιολογικού χώρου ήταν να γίνει μια έκθεση στην στεγασμένη είσοδο του σχολείου, όπου θα μπορούσαν να τη δουν όλοι οι μαθητές.
Συζητήσαμε και καταλήξαμε ότι τα θέματα που θα περιέχει θα είναι:
α) Περιγραφή του Αρχαιολογικού  Μουσείου
β) Οδικός χάρτης διαδρομής από το σχολείο στο μουσείο
γ) Οδικός χάρτης διαδρομής από το  σχολείο στο πεδίο βολής
δ)Φωτογραφικό υλικό από την επίσκεψη στο μουσείο και των εκθεμάτων που βρέθηκαν στην αρχαία Ακρόπολη
ε) Άρθρο για την αρχαία ακρόπολη
στ)Κείμενο με εντυπώσεις των παιδιών από το μουσείο
ζ) Επιστολή προς το Υπουργείο πολιτισμού για αξιοποίηση και διαφήμιση ακρόπολης αρχαίας Χαλκίδας
η)Έκθεση ζωγραφικής με θέμα: «Πώς φαντάζομαι την αρχαία Ακρόπολη της Χαλκίδας».

Τα παιδιά σκέφτηκαν να δημιουργήσουμε ένα πρόγραμμα παρουσίασης (power point) με τα θέματα της έκθεσης.

Ξεκινώντας τις δραστηριότητες της δημιουργίας του πρώτου θέματος της έκθεσης συζητήσαμε στην ολομέλεια της τάξης ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που κάνουν την περιγραφή ενός τόπου πλήρη.

Στο τέλος της συζήτησης ζήτησα από τις ομάδες να μπουν στους Η/Υ και να ανοίξουν το Φύλλο εργασίας 4.
Εκεί υπάρχει εννοιολογικός χάρτης περιγραφής τόπων με βάση τον οποίο οι ομάδες θα αναπτύξουν το περιγραφικό τους κείμενο.

Οι ομάδες τέλειωσαν τις εργασίες τους, ενώθηκαν και δημιούργησαν δύο νέες ομάδες και ένωσαν τα κείμενά τους. Στη συνέχεια, τα δύο κείμενα που έχουν μείνει διαβάστηκαν και το πληρέστερο κρατήθηκε για να αναρτηθεί στην έκθεση, και τοποθετήθηκε στο φάκελο « ΕΚΘΕΣΗ».

Στη συνέχεια, οι μαθητές ανά ομάδες ετοίμασαν το δεύτερο θέμα, την κατασκευή των οδικών χαρτών. Η 1η και 2η ομάδα ανέλαβε τον οδικό χάρτη και τις οδηγίες από το σχολείο μέχρι το Αρχαιολογικό Μουσείο και η 3η , η 4η  και η 5η  ομάδα τον οδικό χάρτη και τις οδηγίες από το σχολείο μέχρι το Πεδίο Βολής.

Με τη μέθοδο του καταιγισμού ιδεών ψάξαμε να βρούμε τον τρόπο δημιουργίας των χαρτών.

Μετά από συζήτηση, όμως, καταλήξαμε ότι ούτε όλους τους δρόμους θυμούνταν, ούτε την ακριβή διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσουν γνώριζαν. Τότε, προέτρεψα τις ομάδες να μπουν στο Φύλλο εργασίας 5, όπου είχα ήδη ετοιμάσει έναν οδικό χάρτη της Χαλκίδας, να βρουν το σχολείο τους σ’ αυτόν τον χάρτη και τον τόπο προορισμού και στη συνέχεια να σχεδιάσουν τη διαδρομή μέσα από το πρόγραμμα ζωγραφικής.

Έπειτα, οι  ομάδες σύγκριναν τους χάρτες που έχουν φτιάξει και αποφάσισαν ποιος από τους χάρτες έχει την πιο σύντομη και την πιο ακριβή διαδρομή. Αυτός κρατήθηκε, για να αναρτηθεί στην έκθεση και τοποθετήθηκε στο φάκελο« ΕΚΘΕΣΗ».

Πρόβαλα στο διαδραστικό πίνακα τους πληρέστερους χάρτες που έχουν συμφωνηθεί ότι θα αναρτηθούν στην έκθεση και με βάση αυτούς τους χάρτες οι ομάδες εκπόνησαν την β’ άσκηση του Φύλλου εργασίας 5.
                        
           
5η – 6η διδακτική ώρα
Τα παιδιά έφεραν όλο το υλικό που είχαν κρατήσει από την επίσκεψη τους στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Άλλα είχαν φωτογραφίες, άλλα είχαν σημειώσεις από αυτά που τους εντυπωσίασαν και άλλα είχαν τον οδηγό του μουσείου με πληροφορίες και την ιστορία του μουσείου και της ακρόπολης της αρχαίας Χαλκίδας.

Με την ευκαιρία ρώτησα τους μαθητές τι τους έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στο μουσείο και δύο μαθητές είπαν ότι τους έκαναν εντύπωση οι επιτύμβιες στήλες που βρίσκονταν έξω από το Μουσείο γιατί μπόρεσαν να διαβάσουν κάποιες αρχαίες λέξεις.

Πιο συγκεκριμένα από τις σημειώσεις τους μου διάβασαν τις λέξεις: έλαβον, υπερέβη, κατέβαλλον, εισήγαγον. Τότε τους εξήγησα ότι υπάρχουν κάποιες λέξεις της αρχαίας ελληνικής, τις οποίες χρησιμοποιούμε αυτούσιες και στην νέα ελληνική και τους υπενθύμισα ότι ονομάζονται λόγιες λέξεις.

Τους κάλεσα να μπουν στο Φύλλο εργασίας 6, στο οποίο υπάρχει κείμενο με λόγια ρήματα και άσκηση του hot potatoes.

Πρόβαλα στο διαδραστικό τη λύση του φύλλου εργασίας και μέσα από την άσκηση καταλήξαμε στον ορισμό των λογίων ρημάτων.

Tα παιδιά, που είχαν αναλάβει να εκθέσουν φωτογραφίες θέλησαν να φτιάξουν ένα κολλάζ με αυτές. Η επιθυμία τους ήταν να βάλουν και πληροφορίες κάτω από κάθε φωτογραφία γι’ αυτό και ανέτρεξαν στον οδηγό του μουσείου.

Αφού βρήκαν κάποια κείμενα, τους ζήτησα να διαβάσουν στην τάξη τις πληροφορίες αυτές. Μετά την ανάγνωση του πρώτου κειμένου, κάποιος μαθητής παρατήρησε ότι το κείμενο είναι δυσνόητο για τους μικρότερους μαθητές.

Παίρνοντας αφορμή από την παρατήρηση του μαθητή ζήτησα από τους μαθητές να βρουν τον τρόπο να γίνει το κείμενο μας πιο κατανοητό για τους μικρότερους μαθητές. Η συζήτηση που διεξήχθη κατέληξε στο ότι το κείμενο είναι δυσνόητο γιατί απευθύνεται σε ενήλικες και έχει παθητική σύνταξη.
Καταλήξαμε, μετά από συζήτηση ότι το κείμενο θα γινόταν πιο κατανοητό αν το μετέτρεπαν σε ενεργητική σύνταξη.

Τότε κάλεσα τους μαθητές να ανοίξουν το Φύλλο εργασίας 7, όπου τους ζήτησα να μετατρέψουν την παθητική σύνταξη του κειμένου σε ενεργητική.

Οι ομάδες, μετά τη συμπλήρωση του φύλλου εργασίας 7 ανακοίνωσαν στην τάξη τα αποτελέσματα της εργασίας τους, έγιναν οι απαραίτητες διορθώσεις και στο τέλος ανακοινώθηκε ο τρόπος μετατροπής παθητικής σύνταξης μιας πρότασης σε ενεργητική (διαδικασία). 

Με τον ίδιο τρόπο οι μαθητές εργάστηκαν και για τις υπόλοιπες φωτογραφίες εκθεμάτων που έχουν, μετατρέποντας και τα υπόλοιπα κείμενα παθητικής σύνταξης σε ενεργητική έχοντας κατανοήσει ότι η παθητική σύνταξη είναι κυρίως για επίσημα κείμενα.

Βλέποντας τις φωτογραφίες από τον αρχαιολογικό χώρο του πεδίου βολής οι μαθητές σκέφτηκαν να γράψουν ένα άρθρο στην τοπική εφημερίδα για να ενημερώσουν τους συμπολίτες τους για τις ανασκαφικές έρευνες στο Βαθροβούνι - Πεδίο Βολής. Συζητήσαμε τι ύφος πρέπει να έχει το άρθρο της εφημερίδας και καταλήξαμε ότι πρέπει να είναι επίσημο. Στην παρατήρηση μιας μαθήτριας ότι τα επίσημα άρθρα είναι σε παθητική σύνταξη, όλοι συμφωνούν. Καλώ, λοιπόν, τις ομάδες να εκπονήσουν το Φύλλο εργασίας 8.

Οι ομάδες μοιράστηκαν τις φωτογραφίες και κατέγραψαν αντικείμενα. Αμέσως μετά η κάθε ομάδα άνοιξε το Λεξικό Τριανταφυλλίδη και βρήκε την ερμηνεία και ετυμολογία της κάθε λέξης της αρχαίας ελληνικής.

Αφού οι ομάδες τελείωσαν την εργασία τους οι εκπρόσωποι της κάθε ομάδας σηκώθηκαν και παρουσίασαν στις άλλες ομάδες τις φωτογραφίες, που προβλήθηκαν στο διαδραστικό πίνακα, λέγοντας την ερμηνεία και την προέλευση της λέξης.

Αφού όλες οι ομάδες παρουσίασαν τις λέξεις τους, έγινε συζήτηση στην τάξη για να κατανοήσουν όλοι τις λέξεις.

Αμέσως μετά, έβγαλα ένα μεγάλο κουτί και ζήτησα από τις ομάδες να βάλουν μέσα τις φωτογραφίες που έχουν μπροστά τους. Ζήτησα από κάθε ομάδα να βγάλει με κλήρο έναν εκπρόσωπο (εξαιρείται ο προηγούμενος εκπρόσωπος που έκανε την παρουσίαση) για να παίξουμε ένα παιχνίδι γνώσεων. Ο εκπρόσωπος της ομάδας, που σηκώθηκε, τράβηξε από το κουτί τρεις τυχαίες φωτογραφίες και σε 30 δευτερόλεπτα έπρεπε να δώσει ερμηνεία και προέλευση των αντικειμένων που εικονίζονταν. Η ομάδα που κέρδισε έλαβε το βραβείο του καλού ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΥ.

7η – 8η διδακτική ώρα
Ξαναμοιράστηκαν οι φωτογραφίες και τα παιδιά κλήθηκαν να δημιουργήσουν ένα κολλάζ. Αφού τα παιδιά τέλειωσαν με το κολλάζ εκθεμάτων ενθουσιασμένος από τη δουλειά τους ανακοίνωσα ότι επειδή έχουν κουραστεί αρκετά το κείμενο εντυπώσεων από το μουσείο θα τους το δώσω έτοιμο και, αν θέλουν, να κάνουν κάποιες συμπληρώσεις.(παιδαγωγικό τρικ)!

Μοίρασα το κείμενο που έχω ετοιμάσει σε κάθε μαθητή και τους ζήτησα να το διαβάσουν προσεκτικά και να πουν αν τους αρέσει. Τα παιδιά, διαβάζοντας το κείμενο, βρέθηκαν σε αμηχανία. Κοιτάχτηκαν μεταξύ τους και υπήρξε απόλυτη σιγή στην αίθουσα. Σε ερώτηση μου. αν συμβαίνει κάτι ,κανείς δεν απάντησε.

Τότε, ένας μαθητής σήκωσε δειλά το χέρι του και είπε ότι δεν έβγαζε νόημα από το κείμενο.

Τα υπόλοιπα παιδιά, μόλις έγινε αυτή η παρέμβαση, άρχισαν να δηλώνουν ένα-ένα ότι και αυτά δεν κατανοούσαν το κείμενο. Με προσποιητή έκπληξη τα ρώτησα τι λείπει από το κείμενο και ανέφεραν ότι λείπει το «γιατί».

Τότε κάλεσα τις ομάδες να μπουν στο Φύλλο εργασίας 9 για να εμπλουτίσουν το κείμενο. Το φύλλο εργασίας 9 είχε μέσα το κείμενο και συναφείς αιτιολογικές προτάσεις, ώστε να συμπληρωθεί. Το κείμενο συμπληρώθηκε, έγιναν οι αναγκαίες διορθώσεις και τέλος το διορθωμένο κείμενο ανακοινώθηκε στην τάξη για να αναρτηθεί στην έκθεση και μπήκε στο φάκελο.
Με αφορμή το συμπληρωμένο κείμενο μοίρασα στους μαθητές το Φύλλο εργασίας 10  , όπου τους ζητήθηκε να  κατατάξουν σε κατηγορίες τους κύριους όρους των προτάσεων.

Μετά το πέρας της εργασίας στο φύλλο εργασίας 10 αντάλλαξαν μεταξύ τους τα κείμενα (τα μέλη της 1ης ομάδας στα μέλη της δεύτερης κ.ο.κ.) και έγιναν οι απαραίτητες διορθώσεις, αν υπάρχουν.

Τελειώνοντας την ενότητα ζήτησα από τις ομάδες να μπουν στο Φύλλο εργασίας 11, όπου κλήθηκαν οι μαθητές να γράψουν μια επίσημη επιστολή προς τον Υπουργό Πολιτισμού όπου ζήτησαν την αξιοποίηση του αρχαιολογικού χώρου του Βαθροβουνίου και την διαφήμισή του.   

Κάνοντας ανακεφαλαίωση και ανατροφοδότηση συζητήσαμε με τους μαθητές σε ποια σύνταξη γράφεται ένα επίσημο κείμενο, το είδος των εξαρτημένων προτάσεων που χρησιμοποιούμε για να υποστηρίξουμε τα επιχειρήματα μας και τα χαρακτηριστικά της επιστολής. Η καλύτερη επιστολή μπήκε στο φάκελο « ΕΚΘΕΣΗ» και ταχυδρομήθηκε στον/ στην  κ. Υπουργό.

Στο τέλος, τα παιδιά δημιούργησαν ζωγραφιές στο Φύλλο εργασίας 12 για την έκθεση με θέμα «Πώς φαντάζομαι την αρχαία Ακρόπολη της Χαλκίδας»,χρησιμοποιώντας το λογισμικό ζωγραφικής RNA και οι ζωγραφιές τους εκτυπώθηκαν και αναρτήθηκαν στην έκθεση.

Η αξιολόγηση γίνεται καθ’ όλη τη διάρκειά του σεναρίου. Οι δραστηριότητες αξιολογούνται στους επιμέρους τομείς:
ü  Χρήση λογισμικών/προγραμμάτων και αξιοποίησή τους στον αναφορικό και κατευθυντικό λόγο:
·         Αξιοποίηση των λογισμικών προγραμμάτων στο έπακρο
·         Εκπαίδευση των μαθητών στα λογισμικά προγράμματα από την αρχή της σχολικής χρονιάς.

ü  Ανάληψη πρωτοβουλιών:
·         Ενεργή συμμετοχή μαθητών καθ’ όλη τη διάρκεια του σεναρίου, Ανάληψη πρωτοβουλιών που ξεπερνούσαν  το δικό μου σχεδιασμό.
·         Δημιουργία  ερωτηματολόγιου από τους μαθητές.
·         Δημιουργία έκθεσης «Πώς φαντάζομαι την αρχαία ακρόπολη της Χαλκίδας».
·         Δημιουργία power point με περιεχόμενο την παρουσίαση της έκθεσης.

ü  Συνεργασία μαθητών:
·         Έντονος ενθουσιασμός των μαθητών για την υλοποίηση των ομαδικών εργασιών.
·         Δημιουργία χάρτη, κολλάζ
·         Ενθουσιώδης συμμετοχή στο παιδαγωγικό παιχνίδι.
·         Άριστη λειτουργία των ομάδων (ομαδοσυνεργατική διδασκαλία).
·         Μείωση παιδαγωγικού θορύβου, λόγω της συνεχούς λειτουργίας των ομάδων.

ü  Ποιότητα ανάπτυξης γραπτού λόγου:
·         Διόρθωση και συμπλήρωση του αναφορικού (αφηγηματικός-περιγραφικός) και του κατευθυντικού (επιχειρηματολογικός) λόγου από τους ίδιους τους μαθητές με σχόλια (track changes)
ü  Συμμετοχή μαθητών:
·         Ενεργή συμμετοχή όλων ανάλογα με τις δεξιότητες τους
·         Αλληλεπίδραση στην τάξη.



Το συγκεκριμένο σενάριο θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί ποιοτικά και ποσοτικά.

Στα πλαίσια της «ποσοτικής» επέκτασης θα μπορούσα να εντάξω στο σενάριο τη διδακτική επίσκεψη στο μουσείο και να αυξήσω τη χρονική διάρκεια του σεναρίου.

Θα μπορούσα να έχω ετοιμάσει ένα φύλλο εργασίας που θα συμπληρωνόταν από τους μαθητές με θέμα:  «Η ζωή των αρχαίων Χαλκιδέων», βασισμένο στα οικιακά σκεύη, αγροτικά εργαλεία, κοσμήματα.

Στη συνέχεια στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης και της Ιστορίας θα μπορούσαν να συγκρίνουν τον τρόπο ζωής των αρχαίων Ελλήνων και των Ελλήνων της Τουρκοκρατίας.

Επίσης, θα μπορούσα να αυξήσω το χρόνο υλοποίησης του σεναρίου με διδακτική επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο του Βαθροβουνίου, όπου τα παιδιά σαν μικροί αρχαιολόγοι θα κατέγραφαν τις ανασκαφές που έβλεπαν (θεμέλια σπιτιών, ναού και δημοσίων κτιρίων), θα μετρούσαν τις διαστάσεις τους και θα υπολόγιζαν το εμβαδό.

Θα μπορούσαν, ακόμη, με κλίμακα 1:100 να απεικόνιζαν το χώρο (ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ).

Ακόμα, στα πλαίσια του γλωσσικού μαθήματος θα μπορούσα να αυξήσω τη χρονική διάρκεια του σεναρίου μου, προτρέποντας τους μαθητές να επισκεφθούν τις ιστοσελίδες των μουσείων, να περιηγηθούν εικονικά σε μουσεία του εσωτερικού και του εξωτερικού και να εκφράσουν τη γνώμη τους με τη χρήση επιχειρηματολογικού κειμένου για το ποιο μουσείο προτείνουν για επίσκεψη και για ποιους λόγους.
Στα πλαίσια τις ποιοτικής επέκτασης του σεναρίου θα μπορούσα να αλλάξω τον τρόπο υλοποίησης του φύλλου εργασίας 5 (ΧΑΡΤΗΣ).

Αντί να δοθεί έτοιμος οδικός χάρτης της πόλης για να προσανατολιστούν οι μαθητές και να δημιουργήσουν ένα κείμενο οδηγιών από το σχολείο τους προς το Αρχαιολογικό Μουσείο και τον αρχαιολογικό χώρο του Βαθροβουνίου, θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το πρόγραμμα Google Earth και να κατευθυνθούν «διά ζώσης», εποπτεύοντας το χώρο από ψηλά, και στο Αρχαιολογικό Μουσείο και στον αρχαιολογικό χώρο του Βαθροβουνίου, περνώντας πάνω από τα σπίτια τους και βλέποντας τη γειτονιά τους (ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ).

Ακόμη, στο φύλλο εργασίας 2 (ιστορία πένας) αντί να χρησιμοποιήσουν εννοιολογικό χάρτη (εκπαιδευτικό λογισμικό Ε-ΣΤ δημοτικού), να δημιουργήσουν το δικό τους κόμικ είτε με τις μπογιές και τα μολύβια τους είτε με το πρόγραμμα ζωγραφικής RNA και μετά να καταγράψουν το κόμικ τους σε κείμενο.






·        Βιβλίο μαθητή γλώσσας ΣΤ’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, 2009, Αθήνα.
·        Βιβλίο δασκάλου γλώσσας ΣΤ’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, 2009, Αθήνα.
·        Τετράδιο Εργασιών γλώσσας ΣΤ’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, 2009, Αθήνα.
·        Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, Η σχολική τάξη (τόμος Α΄), 2001, Αθήνα
·        Πυργιωτάκης Ε. Ιωάννης, Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη, εκδόσεις Ελληνικά γράμματα,2000, Αθήνα.
·        Σύγχρονες τάσεις της εκπαίδευσης στην Κοινωνία της Πληροφορίας, Αναστασιάδης Παναγιώτης, Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2000.
·        Παιδιά, Σχολεία και Υπολογιστές, εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα 2006.
·        Θεωρίες μάθησης και εκπαιδευτική πράξη (Β’ τόμος), Κολιάδης Ε. Αθήνα 1995.
·        «Ειδήσεις από την πόλη της Χαλκίδας», Αμαλία Καραπασχαλίδου, Χαλκίδα 2007.
·         Οδηγός Αρχαιολογικού Μουσείου Χαλκίδας, 2001.








Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου