ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β ΕΠΙΠΕΔΟΥ: Ο ήλιος ο ηλιάτορας, ο πετροπαιχνιδιάτορας (2Ο ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΘΗΒΑΣ 2009-2010)

Κυριακή 29 Μαΐου 2011

Ο ήλιος ο ηλιάτορας, ο πετροπαιχνιδιάτορας (2Ο ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΘΗΒΑΣ 2009-2010)

ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

( Σεμινάριο επιμόρφωσης Β΄ επιπέδου για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη.)

Τίτλος : Ο ήλιος ο ηλιάτορας, ο πετροπαιχνιδιάτορας.

Ταυτότητα :

v Σχεδιασμός : Καράμπελα Παναγιώτα, δασκάλα (http//paididea.blogspot.com)

v Γνωστική περιοχή : Μελέτη Περιβάλλοντος Α΄ τάξης

v Σύνδεση με το Α.Π. : Προβλέπεται για την ενότητα « Ο ήλιος στη ζωή μας »

3. Σκεπτικό δραστηριότητας :

v Καινοτομίες : Ο Η/Υ με τις πολλές του εφαρμογές είναι ένα πολύτιμο εργαλείο στη μαθησιακή διαδικασία Η τεχνολογία έχει τη δυνατότητα να περικλείει και υποστηρίζει μοντελοποιήσεις, προσομοιώσεις και οπτικοποιήσεις, για φαινόμενα και καταστάσεις αδύνατο ή δύσκολο να βιωθούν διαφορετικά( Τ. Α. Μικρόπουλος Π.Τ.Δ.Ε. Ιωαννίνων, ) ιδιαίτερα με τα μέσα της παραδοσιακής διδασκαλίας.

v Προστιθέμενη αξία :

ü Οι συγκεκριμένες δράσεις που αναδεικνύει ένα σενάριο έχουν σκοπό, μέσα από την ενεργό συμμετοχή κάθε ένα μαθητή, την οικοδόμηση της γνώσης .

ü Παρέχονται κίνητρα για περισσότερη διερεύνηση και εμβάθυνση του θέματος.

ü Με τη χρήση εικόνων, βίντεο, μουσικής και παιχνιδιών η διδασκαλία γίνεται πιο ευχάριστη και ελκυστική.

v Γνωστικά – διδακτικά προβλήματα :

Ο ουρανός , ο ήλιος ,τα ουράνια σώματα και τα φαινόμενα που συνδέονται με αυτά στους μαθητές μοιάζουν με μυστήριο. Θέλοντας να ερμηνεύσουν αυτά τα φαινόμενα δημιουργούν τις δικές τους αναπαραστάσεις που έχουν διαμορφώσει μέσα από την καθημερινή τους ζωή και την κοινωνική και πολιτισμική τους διαδρομή. Ένα τέτοιο φαινόμενο που δεν μπορούν να αντιληφθούν με τις αισθήσεις τους είναι η εναλλαγή μέρας και νύχτας. Δυσκολεύονται να αντιληφθούν τη Γη και τον Ήλιο σαν ένα σύστημα και τις κινήσεις της Γης περιστροφή και περιφορά. Αυτό το σενάριο έχει στόχο να κάνει τους μαθητές να προβληματιστούν, να συζητήσουν , να θέσουν τα ερωτήματά τους , να ανιχνεύσουν το φαινόμενο και να οδηγηθούν σε συμπεράσματα . Επίσης έρχονται σε επαφή με τη χρησιμότητα του Ήλιου αλλά και τους κινδύνους που προκαλεί.

4. Πλαίσιο εφαρμογής :

v Απευθύνεται : Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Α΄ τάξης του δημοτικού.

v Χρόνος υλοποίησης : Ο χρόνος που απαιτείται για την υλοποίησή του είναι 4 διδακτικές ώρες.

v Προαπαιτούμενες γνώσεις : α) Προσανατολισμός στο χώρο. Γνωρίζουν ήδη τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. β) Γνωρίζουν τους μήνες, τις εποχές και τις μέρες της εβδομάδας. γ) Εξοικείωση με τον Η/Υ και το ποντίκι . δ) Εξοικείωση με την παραγωγή του γραπτού λόγου .

v Βοηθητικά υλικά και εργαλεία : 1) Σχολικό εγχειρίδιο 2) Βίντεο μέσω διαδικτύου 3) Εικόνες 4) Προβολικό 5) Λογισμικά ( Google Earth) 6) Εκπαιδευτικό λογισμικό Π.Ι. Γεωγραφίας ΣΤ΄ τάξης (για την κίνηση της Γης) 7) Hot- potatoes 8) Χρήση ιστολογίου εκπαιδευτικού 9) Υδρόγειος σφαίρα και φακό 10) Φύλλα εργασίας 11) Λογισμικά γενικής χρήσης( επεξεργαστής κειμένου ,Power Point)

v Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης : Οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες των 2-3 ατόμων ανά υπολογιστή και ανά φύλλο εργασίας. Η εργασία σε ομάδες ευνοεί την αλληλοβοήθεια, ενθαρρύνει τους αδύναμους μαθητές βοηθάει στην ανταλλαγή απόψεων , συμβάλλει στην αυτενεργό διερεύνηση του θέματος . Η εκπαιδευτικός συντονίζει τη διαδικασία, εμψυχώνει τους μαθητές, τους ενθαρρύνει για συνεργασία και έκφραση των απόψεών τους, ώστε να αναπτύξουν κριτική σκέψη. Συντονίζει τις ομάδες και ιδιαιτέρως βοηθάει στη χρήση των λογισμικών και προσέχει να συμμετέχουν όλοι οι μαθητές.

v Στόχοι της δραστηριότητας :

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο :

ü Να κατανοήσουν τις κινήσεις τη Γης και τα διαφορετικά φαινόμενα που οφείλονται σε αυτές.

ü Να εντοπίζουν πάνω στη σφαίρα περιοχές που έχουν μέρα και νύχτα.

ü Να κατανοήσουν την εναλλαγή ημέρας και νύχτας παρατηρώντας τη Γη από το δορυφόρο.

ü Να συνδέσουν τη θέση του ήλιου στον ουρανό με τις έννοιες ανατολή και δύση.

Ως προς τις δεξιότητες :

ü Να χρησιμοποιούν δημιουργικά τις νέες τεχνολογίες και τα αντίστοιχα λογισμικά.

ü Να συμπληρώνουν τα φύλλα εργασίας παράλληλα με τη χρήση του λογισμικού και τη στιγμή που τους το ζητούν.

ü Να κάνουν υποθέσεις για το τι γίνεται σε διαφορετικά μέρη της γης την ίδια στιγμή .

ü Να εξηγούν κάθε φορά αυτό που βλέπουν και να μπορούν να το αναπαραστήσουν και με άλλους τρόπους.

Ως προς τις στάσεις :

ü Να συνειδητοποιήσουν ότι ο ήλιος είναι πηγή ζωής.

ü Να αντιληφθούν την ανάγκη για την προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία.

ü Να ενθαρρυνθούν στη χρήση του διαλόγου και στη σωστή συνεργασία μεταξύ τους ώστε να επικρατεί θετικό κλίμα μέσα στην τάξη.

5. Aνάλυση της δραστηριότητας

Α΄ ΦΑΣΗ

Δραστηριότητα 1

Οι μαθητές προσανατολίζονται στη διερεύνηση της γνωστικής περιοχής μέσω του σχετικού βίντεο-τραγούδι για τον ήλιο. Αυτό λειτουργεί ως προοργανωτής – έναυσμα, που τους ενεργοποιεί νοητικά και συναισθηματικά αναφορικά με τις καινούριες έννοιες.( http://www.youtube.com/watch?v=cttwYg9dUzk )

Μετά την προβολή του βίντεο ρωτάμε τους μαθητές να μας περιγράψουν τις εικόνες και να μας αναφέρουν αν υπήρχε σε όλες τις εικόνες ο ήλιος , σε ποια θέση του ουρανού βρισκόταν και τι χρώμα είχε. Περιμένουμε να μας απαντήσουν εύκολα όλα τα παιδιά. Από τις προϋπάρχουσες εμπειρίες τους συζητάμε τι γίνεται όταν υπάρχει ήλιος στον ουρανό και τι όταν δεν υπάρχει. Με τις κατάλληλες ερωτήσεις τα καθοδηγούμε να μας αναφέρουν τις έννοιες μέρα και νύχτα και να τις συνδέσουν με ανάλογες δραστηριότητες π.χ. Το πρωί πάμε σχολείο, Το μεσημέρι τρώμε , Το βράδυ κοιμόμαστε κ.ο.κ. Σε αυτό το σημείο μπορούμε να αναφέρουμε και τις έννοιες « ανατολή του ήλιου» και «δύση του ήλιου». Μπορούμε να τους προβάλλουμε εικόνες με την διαδρομή του ήλιου και από τις διάφορες θέσεις του μέσα στη μέρα.

Δραστηριότητα 2

Προβληματίζουμε τα παιδιά αν κινείται ο ήλιος ή η γη και τι συμβαίνει όταν έχουμε μέρα και τι όταν έχουμε νύχτα Τα παιδιά από τις εμπειρίες που έχουν πιστεύουν ότι ο ήλιος είναι αυτός που κινείται και όχι η γη. Σε αυτή τη δραστηριότητα στόχο έχουμε να τους εξηγήσουμε μέσα από τα σχετικά βίντεο τι ακριβώς συμβαίνει.

Αφού μας απαντήσουν τους ζητάμε να ανοίξουν, με τη βοήθειά μας, το ιστολόγιο ,http://paididea.blogspot.com/, να διαβάσουν το σχετικό κείμενο και να προσέξουν τις επεξηγήσεις που δίνονται μέσα από τις υπερσυνδέσεις και τις εικόνες.

( περιφορά της γης : http://www.youtube.com/watch?v=d7zzn1QjzwY,

περιστροφή της γης : http://www.slideboom.com/presentations/70624/%CE%9F- %CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%93%CE%B7, )

Ζητάμε να μας περιγράψουν τις κινήσεις της γης και να πραγματοποιήσουν μία σχετική παντομίμα. Μπορούμε στο σημείο αυτό να δείξουμε την κίνηση της γης γύρω από τον εαυτό της με τη βοήθεια της υδρόγειου σφαίρας .

Δραστηριότητα 3

Θέτουμε τον προβληματισμό αν όλα τα μέρη της γης φωτίζονται (έχουν μέρα) την ίδια στιγμή . Αναμένουμε τα παιδιά να μας απαντήσουν θετικά.

Με τη χρήση του προβολέα (όλοι μαζί) παρακολουθούμε το λογισμικό του Π.Ι. της γεωγραφίας της ΣΤ΄τάξης( σχετικά με τις κινήσεις της γης). Τα παιδιά αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι μέρα έχουν μόνο οι περιοχές που φωτίζονται από τον ήλιο.

Τους ζητάμε να εργαστούν ομαδικά και να περιηγηθούν στο Google Earth. Από την προβολή «ήλιος» παρατηρούν ποιες περιοχές έχουν μέρα και ποιες νύχτα, κάτι παρόμοιο μπορεί να γίνει με την υδρόγειο και το φακό. ( Ένας μαθητής κρατάει το φακό και ένας άλλος αλλάζοντας τη θέση της γης, παρατηρούν ποιες περιοχές φωτίζονται κάθε φορά.) Στη συνέχεια τα αφήνουμε να συμπληρώσουν την άσκηση 1 από το φύλλο εργασίας 1 .

Με τη βοήθειά μας αλλάζουμε το ρολόι , στο σχετικό λογισμικό, και εντοπίζουν ποιες περιοχές έχουν μέρα και ποιες νύχτα. Πειραματίζονται στη συνέχεια μόνα τους και έτσι στην ουσία έχουν ασχοληθεί με την άσκηση 2 του ιδίου φύλλου εργασίας.

Ζητάμε να μας πουν τα συμπεράσματά τους, αν τελικά κινείται η γη ή ο ήλιος και τι αντιλαμβανόμαστε εμείς.

Δραστηριότητα 4

Οι μαθητές , ομαδικά και με τη βοήθειά μας όπου χρειάζεται, συμπληρώνουν τις άλλες δύο εργασίες(3 και 4) από το φύλλο εργασίας1 οι οποίες αποτελούν και τις ασκήσεις αξιολόγησης.

Β΄ ΦΑΣΗ

Δραστηριότητα 1

Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να καταλάβουν τη χρησιμότητα του ήλιου αλλά και τους κινδύνους που εγκυμονεί. Τον προβληματισμό αυτό τον θέτουμε μέσα από ένα μύθο.

Οι μαθητές με τη χρήση του ιστολογίου ( http://paididea.blogspot.com/, στην ανάρτηση «Τι μας προσφέρει ο ήλιος» βλέπουν το μύθο http://www.youtube.com/watch?v=YnyRx1zuG_U

< Ο Ήλιος και ο Φαέθων >) . Συζητάμε , μετά το βίντεο, και τους ρωτάμε να μας πουν πως θα ήταν η ζωή στη γη αν ήμασταν πιο κοντά στον ήλιο και αν ήμασταν πιο μακριά. Αναμένουμε τα παιδιά να αναφερθούν στον καιρό και πως αυτός επηρεάζει τη ζωή μας ,στο κλίμα , τη θερμοκρασία, τη βλάστηση, τα ζώα.

Δραστηριότητα 2

Εργάζονται σε ομάδες και συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας 2 .

Δραστηριότητα 3

Οι μαθητές αφού συνεχίσουν τις ιστορίες ,προβληματίζονται ,συζητούν και συμπεραίνουν για το τι μας προσφέρει ο ήλιος. Αφού καταλάβουν τις ευεργετικές ιδιότητες του ήλιου θα τους ζητήσουμε να μας αναφέρουν αν γνωρίζουν ότι ο ήλιος εγκυμονεί κινδύνους και πότε .

Αναμένουμε τα παιδιά να μας απαντήσουν μέσα από την εμπειρία τους .

Προβάλλουμε τις σχετικές διαφάνειες για την προστασία μας από τον ήλιο, ιδιαιτέρως το καλοκαίρι.

Δραστηριότητα 4

Στο τέλος θα πραγματοποιήσουν τις σχετικές ασκήσεις αξιολόγησης από το λογισμικό hot potatoes.

6. Eπέκταση της δραστηριότητας

· Οι μαθητές μπορούν να βρουν , με τη βοήθεια των γονιών τους, μύθους , παροιμίες , αινίγματα, τραγούδια σχετικά με τον ήλιο και τη γη και να τις αναρτήσουμε στον πίνακα ανακοινώσεων της τάξης.

· Μετά από αυτή τη διαδικασία δίνουμε σε κάθε ομάδα μία από τις παρακάτω συνδέσεις να βρουν κάτι σχετικό με το θέμα και να μας το ανακοινώσουν προφορικά ώστε να εξασκηθούν στην αφήγηση.

· Τελειώνοντας έχοντας έρθει σε επαφή με όλα τα προηγούμενα ,φτιάχνουμε όλοι μαζί, ένα παραμύθι και ζωγραφίζουμε κάτι σχετικό.

Αυτές οι παραπάνω δραστηριότητες μπορούν να υλοποιηθούν στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης .

http://asteri2008.pblogs.gr/tags/paramythia-gr.html

http://www.paidika.gr

http://www.snhell.gr/kids/category.asp?id=11