ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β ΕΠΙΠΕΔΟΥ: Η ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (2Ο ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΘΗΒΑΣ 2010-2011)

Κυριακή 22 Μαΐου 2011

Η ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (2Ο ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΘΗΒΑΣ 2010-2011)

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β΄ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ Τ.Π.Ε

ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

«Η ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ»

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ: ΜΗΤΑΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΕΠΙΜΟΡΦΟΥΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΑΡΚΟΥΔΗ ΜΑΡΙΑ

Κ.Σ.Ε ¨ 2^ο ΛΥΚΕΙΟ ΘΗΒΑΣ¨

2010 - 2011

ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Τίτλος: Η γειτονιά και το περιβάλλον
Ταυτότητα

Δασκάλα – Δημιουργός: Αρκούδη Μαρία

Γνωστική περιοχή: Το σενάριο αυτό αφορά στα γνωστικά αντικείμενα της Μελέτης Περιβάλλοντος, της Γλώσσας και της Αισθητικής Αγωγής.

Αναφέρεται στην ενότητα « Η γειτονιά και το περιβάλλον»

( Μελέτη Περιβάλλοντος, σελίδα 59) και είναι συμβατό με το σχολικό αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών.

Θέμα: Μια καλύτερη ζωή στο περιβάλλον της γειτονιάς μου.

Σκεπτικό της δραστηριότητας

Το σενάριο βασίζεται στην παρουσίαση μιας ραδιοφωνικής εκπομπής από τους μαθητές, κατά τη διάρκεια της οποίας παρεμβαίνει ο δήμαρχος. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και κάθε ομάδα γίνεται ένας ραδιοφωνικός σταθμός. Τα παιδιά δίνουν ένα όνομα στο σταθμό τους και φτιάχνουν ένα σήμα. Συζητούν προβλήματα που αφορούν το περιβάλλον της γειτονιάς και τα παρουσιάζουν σε μια εκπομπή στο σταθμό τους ( παιχνίδι ρόλων).

Στην εκπομπή παρεμβαίνει, κάποια στιγμή, ο δήμαρχος ο οποίος ζητά από τις ομάδες να στείλουν την πρότασή τους για το σημαντικότερο πρόβλημα της γειτονιάς τους.

· Καινοτομίες:

Η χρήση Η/Υ, internet και συγκεκριμένων λογισμικών word, power point, tux paint και το λογισμικό Μελέτη περιβάλλοντος χρησιμοποιούνται σα γνωστικά εργαλεία και ενισχύουν τη μαθησιακή διαδικασία, αφού υποστηρίζουν διερευνητικού και ανακαλυπτικού τύπου μαθησιακές καταστάσεις, όπου βοηθούν τους μαθητές να προσεγγίσουν τα τοπικά περιβαλλοντικά προβλήματα, να διερευνήσουν τα αίτια και να προτείνουν λύσεις για την αντιμετώπισή τους.

· Προστιθέμενη αξία:

Οι μαθητές χρησιμοποιώντας το internet αναζητούν πληροφορίες που αφορούν τα τοπικά περιβαλλοντικά προβλήματα και εντοπίζουν διάφορες ιστοσελίδες που προβάλλουν τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων. Επίσης, οι μαθητές χρησιμοποιώντας το λογισμικό power point μπορούν να παρακολουθήσουν την προβολή εικόνων που σχετίζεται με τις τοπικές προβληματικές περιβαλλοντικές καταστάσεις. Η χρήση του λογισμικού word δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να έρθουν σε επαφή με διάφορα φύλλα εργασίας και να ασχοληθούν με ενδιαφέρουσες δραστηριότητες έναντι της παραδοσιακής διδασκαλίας. Επίσης, οι ομάδες χρησιμοποιώντας το ενδιαφέρον και εύχρηστο λογισμικό tux paint μπορούν να δημιουργήσουν αφίσες με περιβαλλοντικά μηνύματα. Έπειτα, οι μαθητές χρησιμοποιώντας το λογισμικό της Μελέτης Περιβάλλοντος έρχονται σε επαφή με διάφορες ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και παιδαγωγικά παιχνίδια με θέμα το περιβάλλον. Τέλος, η χρήση του Η/Υ προωθεί τις υπάρχουσες εμπειρίες των μαθητών και παρέχει νέες, ενθαρρύνει την έκφραση των απόψεων, των αντιλήψεων και των ιδεών των μαθητών στο πλαίσιο της μαθησιακής διαδικασίας. Επιπλέον, προωθεί την εμπέδωση της μάθησης και ενθαρρύνει χρήσεις πολλαπλών μορφών αναπαράστασης της πραγματικότητας.

· Γνωστικά – διδακτικά προβλήματα

Οι μαθητές δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με τη χρήση του υπολογιστή και των λογισμικών word, power point. Συγκεκριμένα, κάποιες ομάδες πιθανόν να δυσκολευτούν στην αναζήτηση συγκεκριμένων ιστοσελίδων που προβάλλουν διάφορες προβληματικές καταστάσεις που αφορούν το τοπικό περιβάλλον. Επίσης, ορισμένες ομάδες πιθανόν να αντιμετωπίσουν δυσκολία με την παραγωγή γραπτού λόγου σε κάποιες δραστηριότητες χρησιμοποιώντας το λογισμικό word.

Η δασκάλα θα πρέπει να συντονίζει, να κατευθύνει τις κινήσεις των μαθητών στο χειρισμό των υπολογιστών και να τους δίνει τις απαραίτητες εξηγήσεις όπου χρειάζεται για να ανταποκριθούν στην πορεία διδασκαλίας.

4. Πλαίσιο Εφαρμογής

Σε ποιους απευθύνεται: Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Α΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.

Χρόνος υλοποίησης: Το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 5 διδακτικές ώρες.

Χώρος υλοποίησης: Οι μαθητές θα εργαστούν στην αίθουσα υπολογιστών. Θα χρησιμοποιηθούν 3 υπολογιστές ανάλογα με τον χωρισμό των παιδιών σε ομάδες.

Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών:

Οι πρότερες γνώσεις των μαθητών είναι πολύ σημαντικές ώστε να αποτελέσουν πρόσφορο έδαφος για την οικοδόμηση των νέων γνώσεων. Συγκεκριμένα οι μαθητές ήδη γνωρίζουν να εργάζονται ομαδοσυνεργατικά και έχουν ασχοληθεί με τη χρήση του Η/Υ ( άνοιγμα και τερματισμός του Η/Υ, χρήση του ποντικιού, άνοιγμα ιστοσελίδων) και ειδικότερα με το πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου word και το λογισμικό PowerPoint.

Επίσης, σε προηγούμενα μαθήματα έχει πραγματοποιηθεί συζήτηση με τους μαθητές για διάφορα ερωτήματα σχετικά με το σενάριο που θα πραγματοποιηθεί, όπως για το πώς είναι η γειτονιά τους, για τους γείτονες αλλά και για τον τρόπο ζωής στη γειτονιά τους.

Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία:

Κατά την πραγματοποίηση του σεναρίου θα χρειαστούν ηλεκτρονικοί υπολογιστές, λογισμικό γενικής χρήσης word, PowerPoint,το λογισμικό tux paint,διαδικτυακές διευθύνσεις, το λογισμικό Μελέτη Περιβάλλοντος (Α - Δ τάξη) και ένας προβολέας.

Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης:

Το σχολικό δυναμικό της τάξης αποτελείται από 8 παιδιά.

Επομένως δημιουργούνται τρεις ομάδες αποτελούμενες, η πρώτη και η δεύτερη από τρεις μαθητές και η τρίτη από δύο. Ο χωρισμός των ομάδων γίνεται με συγκεκριμένα κριτήρια ( φύλο μαθητών, επίδοση κ.α.) ώστε οι ομάδες να δουλεύουν με ίσους όρους και κριτήρια για να έχουμε σωστά αποτελέσματα. Το συγκεκριμένο σενάριο θα υλοποιηθεί μέσα στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου και θα χρησιμοποιηθεί η ομαδοσυνεργατική μέθοδος, η μέθοδος επίλυσης προβλήματος και το παιχνίδι ρόλων.

Η εκπαιδευτικός έχει το ρόλο συντονιστή και εμψυχωτή των ομάδων. Λειτουργεί καθοδηγητικά, όποτε χρειάζεται, παρεμβαίνει ως βοηθός της ομάδας, όταν της ζητηθεί και λειτουργεί ενισχυτικά ενορχηστρώνοντας διακριτικά τη διαδικασία.

5.Στόχοι του σεναρίου

Οι μαθητές θα πρέπει:

· Γνωστικοί στόχοι:

Να προσεγγίσουν τα προβλήματα του τοπικού περιβάλλοντος και

να διερευνήσουν τα αίτια που τα προκαλούν.

Να προσπαθήσουν να βρουν λύσεις για την αντιμετώπιση των

τοπικών προβλημάτων στο περιβάλλον της γειτονιάς.

Να παράγουν γραπτό λόγο γράφοντας ένα γράμμα στο δήμαρχο για το σημαντικότερο πρόβλημα της γειτονιάς τους.

· Στόχοι σε επίπεδο δεξιοτήτων:

Να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας δημιουργώντας το δικό τους ραδιοφωνικό σταθμό μέσα από το παιχνίδι ρόλων.

Να αναπτύξουν και να αξιολογήσουν επιχειρήματα που αφορούν τα τοπικά περιβαλλοντικά προβλήματα.

Να αναπτύξουν τη δημιουργική τους σκέψη, την κριτική τους ικανότητα και τη φαντασία τους μέσω της χρήσης των συγκεκριμένων λογισμικών που έχουν αναφερθεί παραπάνω.

· Στόχοι σε επίπεδο στάσεων:

Να τονώσουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση τους μέσα από ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες.

Να υιοθετήσουν περιβαλλοντική συνείδηση.

Να προβληματιστούν για τις αρνητικές συνέπειες που προκαλούν οι άνθρωποι στο τοπικό περιβάλλον.

· Ως προς τη χρήση των Τ.Π.Ε

Να αναπτύξουν θετική στάση απέναντι στον Η/Υ ως εργαλείο άντλησης πληροφοριών.

Να εξοικειωθούν με τη χρήση λογισμικού word ,power point, tux paint, του εκπαιδευτικού λογισμικού Μελέτη Περιβάλλοντος (Α – Δ τάξη) και τη σωστή χρήση του internet για αναζήτηση πληροφοριών.

6.Πορεία διδασκαλίας και υλοποίηση δραστηριοτήτων

Παρουσίαση ροής – εφαρμογής των δραστηριοτήτων:

1^η Διδακτική ώρα

Το μάθημα ξεκινά με την προβολή εικόνων όπου παρουσιάζονται διάφορα προβλήματα σε τοπικό περιβάλλον με τη χρήση του power point.

Έπειτα το μάθημα συνεχίζεται με την παρουσίαση μιας ραδιοφωνικής εκπομπής. Η κάθε ομάδα αναφέρει τα τοπικά περιβαλλοντικά προβλήματα που υπάρχουν στη γειτονιά τους με αφορμή την παρουσίαση των εικόνων που προηγήθηκαν ( π.χ. πλήθος σκουπιδιών εκτός κάδου, μόλυνση του νερού από λύματα εργοστασίων, πολλά σκοτωμένα ζώα στην περιοχή κ.τ.λ.). Με αφορμή τη συγκεκριμένη συζήτηση η δασκάλα προβάλλει με τη χρήση του υπολογιστή διάφορες ιστοσελίδες που δείχνουν αυτές τις προβληματικές καταστάσεις σε διάφορες γειτονιές της χώρας μας πατώντας εδώ ,εδώ, εδώ και εδώ και ζητά από την κάθε ομάδα να επισκεφθεί τις συγκεκριμένες ιστοσελίδες. Μετά το τέλος της προβολής η εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να συμπληρώσουν το 1^ο Φύλλο Εργασίας.

2^η Διδακτική ώρα

Η δεύτερη διδακτική ώρα ξεκινά με την συνοπτική παρουσίαση των τοπικών περιβαλλοντικών προβλημάτων που εντόπισαν και κατέγραψαν οι ομάδες την προηγούμενη ώρα. Στη συνέχεια, τίθεται στις ομάδες το ερώτημα για τον τρόπο επίλυσης των συγκεκριμένων προβλημάτων αλλά και τη συμπεριφορά των ανθρώπων στο τοπικό περιβάλλον ( π.χ. να πετάμε τα σκουπίδια στους κάδους, να κάνουμε ανακύκλωση, να μη σπαταλάμε το νερό άσκοπα, να κάνουμε δεντροφύτευση, να αγαπάμε και να φροντίζουμε τα ζώα κ.τ.λ.).Με αυτόν τον τρόπο συνεχίζεται η συζήτηση στο ραδιοφωνικό σταθμό και γίνεται η παρέμβαση του δημάρχου, ο οποίος αφού συγχαρεί τα παιδιά τους ζητά να του στείλουν την πρότασή τους για το σημαντικότερο πρόβλημα της γειτονιάς τους. Μετά την ολοκλήρωση των απόψεων όλων των ομάδων, η δασκάλα προβάλλει με τη χρήση του internet και τη βοήθεια του προβολέα διάφορες ιστοσελίδες με ομάδες δράσης σχολείων που πραγματοποιούν δεντροφύτευση ή ανακύκλωση πατώντας εδώ, εδώ, εδώ και εδώ. Παράλληλα η εκπαιδευτικός ζητά από τις ομάδες να επισκεφθούν τις συγκεκριμένες ιστοσελίδες και να εκφράσουν τις απόψεις τους. Μετά το τέλος της συζήτησης οι μαθητές συμπληρώνουν το 2^ο Φύλλο Εργασίας.

3^η Διδακτική ώρα

Η τρίτη διδακτική ώρα ξεκινά με την παρουσίαση των τρόπων επίλυσης των περιβαλλοντικών προβλημάτων που εντόπισαν και κατέγραψαν οι ομάδες συμπληρώνοντας το 2^ο Φύλλο Εργασίας. Μετά το τέλος της συζήτησης οι ομάδες καλούνται να δημιουργήσουν αφίσες που θα περιέχουν μηνύματα και ζωγραφιές για μια καλύτερη ζωή στο περιβάλλον της γειτονιάς τους χρησιμοποιώντας το λογισμικό tux paint. Με την ολοκλήρωση της εργασίας οι μαθητές θα πρέπει να εκτυπώσουν τις αφίσες τους. 3^ο Φύλλο Εργασίας

4^η Διδακτική ώρα

Οι ομάδες παρουσιάζουν τις αφίσες τους και έπειτα τις κοινοποιούν στην αυλή του σχολείου ώστε να προβληματίσουν και να παραδειγματίσουν και τους υπόλοιπους μαθητές του σχολείου. Στη συνέχεια, η εκπαιδευτικός ζητά να συμπληρώσουν το 4^ο Φύλλο Εργασίας. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα αναφέρεται στο αίτημα του δημάρχου όπου ζητά από τις ομάδες να αναφέρουν την πρότασή τους για το πιο σημαντικό πρόβλημα της γειτονιάς τους και να του τη στείλουν.

5^η Διδακτική ώρα

Μετά την ολοκλήρωση της επιστολής προς τον δήμαρχο, η πέμπτη διδακτική ώρα ξεκινά με την προβολή του εκπαιδευτικού λογισμικού της Μελέτης Περιβάλλοντος Α – Δ. Η εκπαιδευτικός ξεναγεί τους μαθητές στο περιβάλλον του λογισμικού και εστιάζει κυρίως σε θεματικές ενότητες που αναφέρονται σε περιβαλλοντικά θέματα. Ακολουθεί συζήτηση και η κάθε ομάδα εκφράζει τη γνώμη της σε σχέση με τις περιβαλλοντικές δραστηριότητες που αναφέρονται στο συγκεκριμένο λογισμικό ( π.χ. πώς τοποθετούμε τα διάφορα ανακυκλώσιμα υλικά στους αντίστοιχους κάδους απορριμμάτων, πώς πρέπει να προστατεύουμε το περιβάλλον κ.α.). Έπειτα, γίνεται η προβολή video όπου πραγματοποιείται δενδροφύτευση από ένα δημοτικό σχολείο της χώρας.

Τέλος, η εκπαιδευτικός ζητά από τις ομάδες να ασχοληθούν με δραστηριότητες του συγκεκριμένου λογισμικού που αναφέρονται στο περιβάλλον. Συγκεκριμένα με τη θεματική ενότητα «Αναλαμβάνουμε δράση» και με τη δραστηριότητα «Τοποθετούμε σωστά τα απορρίμματα» . Εκπαιδευτικό λογισμικό Μελέτη Περιβάλλοντος Α – Δ.

7.Αξιολόγηση

Οι μαθητές καθ’ όλη τη διάρκεια του σεναρίου συνεργάστηκαν σε ικανοποιητικό βαθμό. Η χρήση των λογισμικών word, power point, tux paint, Μελέτη Περιβάλλοντος και η αναζήτηση πληροφοριών μέσω internet επιτεύχθηκε ικανοποιητικά παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν κάποιες στιγμές οι ομάδες. Η αξιολόγηση των εργασιών των μαθητών έγινε ανάλογα με την ανάπτυξη πρωτοβουλιών στην εκτέλεση των δραστηριοτήτων, τη συνεργασία και την επικοινωνία των μαθητών (χωρίς να εκδηλωθούν ιδιαίτερα προβλήματα), την ποιότητα της επιχειρηματολογίας και των διαλόγων που ανέπτυξαν προκειμένου να παρουσιάσουν και να υποστηρίξουν τη γνώμη τους για θέματα που αφορούν το περιβάλλον.

8.Επέκταση

Το σενάριο μπορεί να επεκταθεί στο μάθημα της Αισθητικής Αγωγής όπου οι μαθητές με τη χρήση ανακυκλώσιμων υλικών μπορούν να φτιάξουν διάφορες πρωτότυπες κατασκευές και να τις εκθέσουν. Επίσης, στο μάθημα της Ευέλικτης Ζώνης οι μαθητές μπορούν να ασχοληθούν και να λάβουν μέρος σε διάφορες ομάδες δράσης που έχουν ως απώτερο στόχο την οικολογική συνείδηση (αειφόρος ανάπτυξη σχολείων ).Τέλος, μπορούν να συμμετέχουν σε διάφορες εθελοντικές οργανώσεις με στόχο την δενδροφύτευση, την προστασία των αδέσποτων ζώων, την ανακύκλωση κ.α.