ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ: ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
Δάσκαλος
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Β΄ ΕΠΙΠΕΔΟΥ
3η
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
ΚΩΔ:
(1512-4)
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ: Dr. ΜΗΤΑΚΟΣ Δ.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ
ΤΑΞH ΣΤ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
ΧΑΛΚΙΔΑ 2012
Περιεχόμενα
1.Τίτλος Σεναρίου
Ηλεκτρομαγνητικές δυνάμεις
“Κίνηση
πολιτισμού”
|
|
2. Ταυτότητα
·
Δάσκαλος
– Δημιουργός: Παπαδημητρίου Απόστολος
·
Γνωστική
περιοχή: Το σενάριο
αυτό αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της Φυσικής ΣΤ΄ τάξης, ενότητα Ηλεκτρομαγνητισμός.
Είναι συμβατό με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (Α.Π.Σ) και το Διαθεματικό
Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ).
·
Θέμα:
Ηλεκτρομαγνητισμός
(Γνώση των Βασικών αρχών των μαγνητικών και ηλεκτρομαγνητικών φαινομένων)
|
|
3. Σκεπτικό της δραστηριότητας
·
Καινοτομίες: Ο Η/Υ καθίσταται ένα
ισχυρό μέσο ενίσχυσης και υποστήριξης της εκπ/κής διαδικασίας. Η χρήση των
Η/Υ, καθώς και συγκεκριμένων εκπαιδευτικών λογισμικών, ως ενισχυτών της
μαθησιακής διαδικασίας, η αξιοποίησή τους ως μέσου οργάνωσης και υλοποίησης
δραστηριοτήτων και δράσεων σε συνδυασμό με τη χρησιμοποίηση των βασικών
υπηρεσιών του διαδικτύου, εισάγουν την πρωτοπορία σε έναν τεχνολογικό
πολιτισμό με ατελείωτες δυνατότητες. Η εισαγωγή της ψηφιακής βιβλιοθήκης, της
διασύνδεσης του ιστού, της παγκόσμιας διαδικτύωσης, της άμεσης και έμμεσης
επικοινωνίας, των δομημένων εκπαιδευτικών σεναρίων, της αναζήτησης και
αξιοποίησης της πληροφορίας, της
παρέμβασης, της ανακάλυψης και αξιολόγησης, των μηχανών αναζήτησης, της
επεξεργασίας εικόνας, βίντεο, ήχου, κίνησης, προσομοίωσης πειραμάτων, της
διαδραστικότητας, των εργαλείων web
2.0,
κ.ά., δημιουργούν ένα νέο σύγχρονο περιβάλλον δόμησης της γνώσης και
καλλιέργειας νοητικών διεργασιών ανώτερου επιπέδου.
Συγκεκριμένα, στο παρόν σενάριο:
·
Η δημιουργία ιστοσελίδας
και χρήσης ενός wiki www.tomathitikomasvlemma.wikispaces.com με
στόχο την ανάρτηση του υλικού των δραστηριοτήτων που αφορά στη διεξαγωγή,
αλλά και την υλοποίηση του σχεδιασμού
του μαθήματος και των διδακτικών μεθόδων, και τη δημιουργία ενός forum
συζήτησης και ανταλλαγής εναλλακτικών ιδεών των μαθητών,
καθώς και της όλης εποπτείας εκ μέρους
του εκπ/κού, σε μια συλλογική και οργανωμένη διαχείριση της δομής του.
·
Η αξιοποίηση της
ιστοσελίδας http://www.slideshare.net/apostolospd για τη δημοσίευση
αρχείου παρουσίασης Power Point στο
διαδίκτυο.
·
Η εισαγωγή του βίντεο
(εικόνας - ήχου – κίνησης, προσομοίωσης
πειράματος) δίνει το έναυσμα ενδιαφέροντος και καλλιεργεί την ανάπτυξη
δεξιοτήτων.
·
Η σύνδεση των υπολογιστών
της τάξης σε δίκτυο συνδράμει στην ομαδοσυνεργατική δράση.
·
Με τη βοήθεια του word
διαμορφώνονται τα φύλλα εργασιών, με το ανάλογο αισθητικό αποτέλεσμα,
κάνοντας χρήση των εργαλείων των προγραμμάτων.
·
Οι διαδικτυακοί τόποι
(Ηλεκτρονικά λεξικά, Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη) και οι μηχανές αναζήτησης,
συμβάλλουν στην αναζήτηση και αξιοποίηση της πληροφορίας.
·
Υπάρχουν αποθηκευμένα
αρχεία σε φακέλους με τις ανάλογες υπερσυνδέσεις για διευκόλυνση και χρήση
του υλικού.
Οι μαθητές επικοινωνούν –
συνεργάζονται – ερευνούν - ανακαλύπτουν και δομούν το τελικό αποτέλεσμα.
·
Προστιθέμενη
αξία: Ο Η/Υ είναι
ένα πολυμορφικό, παραγωγικό και πολιτιστικό
εργαλείο ανάπτυξης και αλληλεπίδρασης. Συμβάλλει στη διευκόλυνση της
κοινωνιογνωστικής μάθησης μέσω της αυθόρμητης εμπλοκής των μαθητών σε δράσεις
και λήψη αποφάσεων. Προωθεί την ομαδοσυνεργατικότητα. Ενισχύει τη
διαθεματικότητα. Παρέχει τη δυνατότητα πειραματισμού και ανακάλυψης και την
ευχέρεια δράσης και εύρεσης εναλλακτικών λύσεων. Ενεργοποιεί τη νοητική
λειτουργία και μετασχηματίζει τη δημιουργική σκέψη σε ικανότητα ποιοτικής,
κριτικής ανάπτυξης. Ως αποτέλεσμα έχει
την επεξεργασία του όγκου των πληροφοριών, την αποκωδικοποίηση, την αξιολόγηση
και την επιλογή.
Δημιουργήθηκε για τις εκπ/κές ανάγκες του παρόντος σεναρίου του μαθήματος
Φυσικής με τη βοήθεια των εργαλείων Web 2.0
και τη χρήση του λογισμικού των wiki η
διαδικτυακή πύλη
www.tomathitikomasvlemma.wikispaces.com, όπου οι μαθητές θα έχουν διαδικτυακή
πρόσβαση στις εργασίες τους, στην πληροφόρηση, στην ανταλλαγή απόψεων και
συζήτησης (forum),
στην επεξεργασία, καθώς και στην εποπτεία των δράσεων από μέρους του εκπ/κού.
Μεταδιδακτικό σχόλιο: Δίνεται η δυνατότητα υποστηρικτικής δράσης
και κατανόησης ακόμη και των μαθητών που δεν παρακολούθησαν την παράδοση του
μαθήματος ή που δεν κατέκτησαν σε αρκετό βαθμό τους στόχους. Ωφελούνται οι
μαθητές πολλαπλά, γίνονται πιο δημιουργικοί, αξιολογούν και αξιολογούνται,
εναλλάσσουν ιδέες και σκέφτονται κριτικά.
Γίνεται προσπάθεια, σχεδόν όλες οι
δραστηριότητες καθώς και τα φύλλα εργασίας, πέρα από την προβολή τους και την
επεξεργασία κατανόησης, να γίνουν διαδικτυακά - ομαδοσυνεργατικά πάνω στο
εργασιακό περιβάλλον του υπολογιστή.
Έτσι, εισάγεται με τη χρήση της
ιστοσελίδας του wiki
στη διδακτική πράξη, η οργάνωση της διδασκαλίας και των εφαρμογών δράσης
αυτής. Η εικόνα (video
προσομοίωσης πειραμάτων), ο ήχος και η κίνηση, ως έναυσμα ενδιαφέροντος και
πειραματικής επεξεργασίας. Υπάρχουν υπερσυνδέσεις που οδηγούν γρήγορα και με
ακρίβεια το μαθητή στα φύλλα εργασίας, στην αναζήτηση της πληροφορίας, στην
αξιοποίηση της εικόνας, με πρόσβαση στο ανάλογο αποθηκευμένο αρχείο ή στο
ηλεκτρονικό λεξικό και την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια, αυξάνοντας την αυτοδύναμη
διερευνητική και ανακαλυπτική ικανότητα. Οι εργασίες αποθηκεύονται εύκολα και
εκτυπώνονται προσδίδοντας το ανάλογο αισθητικό αποτέλεσμα που δρα ως κίνητρο
παρώθησης στην ψυχολογία του μαθητή.
Γνωστικά
– διδακτικά προβλήματα: Οι
μαθητές με μέσο όρο ηλικίας δώδεκα χρόνων
γνωρίζουν πολύ καλά τη χρήση του υπολογιστή. Οι περισσότεροι γνωρίζουν τη χρήση του επεξεργαστή
κειμένου, την αναζήτηση μιας πληροφορίας στο Google, τη χρήση ορισμένων εργαλείων, την
πλοήγηση στους διαδικτυακούς τόπους, αλλά οπωσδήποτε οι δεξιότητες τους
απαιτούν η όλη διαδικασία να υποστηρίζεται κατ’ εξοχήν από τον εκπ/κό. Η
συμβολή του εκπ/κού καθίσταται απαραίτητη με ενεργητικό τρόπο που συμπεριλαμβάνει, εκτός από τις υποδείξεις
– βοήθεια (οπτικά και προφορικά) στο χειρισμό του υπολογιστή και τη
δημιουργία των ανάλογων φακέλων ή φύλλων με αποθηκευμένο, έτοιμο υλικό της
δραστηριότητας, ούτως ώστε ο μαθητής να δύναται να το χρησιμοποιήσει εύκολα,
αποκτώντας θετική στάση για τις Τ.Π.Ε και ταυτόχρονα να επιτυγχάνεται ο
κύριος μαθησιακός στόχος κάθε εργασίας και δράσης.
Μεταδιδακτικό
σχόλιο:
Η διαδικτυακή χρήση των εργαλείων στην πορεία
υλοποίησης της διδασκαλίας είναι απαραίτητο
να ακολουθεί την καθοδηγούμενη
μεθοδευμένη εποπτεία του εκπ/κού, καθότι η κάθε διασύνδεση του μαθητή
να είναι εκ των προτέρων συγκεκριμένη
και ασφαλής για να αποφεύγεται ο οποιοσδήποτε τυχόν κίνδυνος
πλοήγησης, ενώ ταυτόχρονα η όλη διαδικασία εξασφαλίζεται με επιπλέον ασφάλεια μέσα από τους δείκτες
ασφάλειας που παρέχει η πλοήγηση μέσω του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου.
Οι
μαθητές μας έχουν διάφορες εναλλακτικές ιδέες σχετικά με το θέμα του μαγνητισμού
και των μαγνητών.
Πιστεύουν:
·
Ότι όλοι οι
μαγνήτες είναι φτιαγμένοι από σίδηρο.
·
Ότι οι μαγνήτες
έλκουν όλα τα μέταλλα.
·
Ότι οι πόλοι ενός
μαγνήτη μπορούν να απομονωθούν.
·
Ότι οι μαγνητικές
δυναμικές γραμμές ξεκινούν από τον ένα πόλο ενός μαγνήτη και καταλήγουν στον
άλλο.
·
Ότι η μαγνητική
έλξη είναι ίδια σε όλα τα σημεία ενός ραβδόμορφου μαγνήτη.
·
Ότι όσο μεγαλύτερος
είναι ένας μαγνήτης σε μέγεθος, τόσο μεγαλύτερη είναι η έλξη που ασκεί.
·
Ότι οι γεωγραφικοί
και μαγνητικοί πόλοι συμπίπτουν.
·
Ότι τα μαγνητικά
πεδία δεν είναι τρισδιάστατα.
·
Ότι η πυξίδα δεν συσχετίζεται
με το μαγνητισμό.
·
Αρκετοί μαθητές θεωρούν ότι μαγνητική έλξη ασκούν
μόνο οι φυσικοί μαγνήτες. Είναι πιθανό επίσης ότι δε γνωρίζουν τη σύνδεση
μεταξύ ηλεκτρισμού και μαγνητισμού και αντίστροφα.
·
Δε γνωρίζουν ότι
μπορεί να έχουμε ελεύθερη ροή ηλεκτρονίων, δηλαδή παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος,
μέσω ενός μαγνητικού πεδίου. Επιπλέον, δε γνωρίζουν τη διαδικασία παραγωγής
ηλεκτρικού ρεύματος στα διάφορα είδη εργοστασίων της ΔΕΗ.
·
Οι μαθητές δεν μπορούν
να φανταστούν τις πάμπολες εφαρμογές των ηλεκτρομαγνητικών φαινομένων και τις
αλληλοσυσχετίσεις τους στην εξέλιξη του πολιτισμού αλλά και την καθημερινή ζωή
του ανθρώπου.
|
|
4.Πλαίσιο εφαρμογής
·
Σε
ποιους απευθύνεται: Το
σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.
·
Χρόνος
υλοποίησης: Το
σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 8 διδακτικές ώρες.
·
Χώρος
υλοποίησης: Οι 17
μαθητές θα εργαστούν στην αίθουσά τους χωρισμένοι σε τέσσερις ομάδες και θα
χρησιμοποιήσουν 4 laptops
συνδεδεμένα σε δίκτυο και διαδικτυακά συν 1 laptop για τη σύνδεση με projector και την προβολή στην οθόνη όσων
δεδομένων απαιτούνται για την καλύτερη υλοποίηση της μαθησιακής διαδικασίας.
·
Προαπαιτούμενες
γνώσεις των μαθητών: Οι
προαπαιτούμενες γνώσεις των
μαθητών αποτελούν τη βάση της συνέχειας της δόμησης της νέας γνώσης. Είναι εξοικειωμένοι με την
εργασία σε ομάδες. Κατέχουν πολύ καλά τις βασικές δεξιότητες χρήσης Η/Υ και είναι
ικανοί να αναζητήσουν πληροφορίες και
να πλοηγηθούν στο διαδίκτυο.
·
Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία: Για την εφαρμογή και υλοποίηση του
διδακτικού σεναρίου θα
χρησιμοποιηθούν τα wiki, ο επεξεργαστής κειμένου Word, το Power Point, η ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια www.el.wikipedia.org , διαδικτυακές συνδέσεις, Η/Υ,
προτζέκτορας, οθόνη προβολής, εκτυπωτές, scanner, πρόγραμμα παρουσίασης εικόνων,
πρόγραμμα προβολής βίντεο (π.χ. Windows Media Player), φυλλομετρητής διαδικτύου (web browser), ανάλογο υλικό πειραμάτων (μαγνήτες,
διάφορα υλικά, ορθοστάτες, συνδετήρες, καρφιά, πυξίδες, καλώδια, μπαταρίες,
ποδήλατο με δυναμό), φύλλα εργασίας και βιβλία.
·
Κοινωνική
ενορχήστρωση της τάξης: Στο
χώρο υλοποίησης του σεναρίου θα
χρησιμοποιηθεί κυρίως το εποικοδομητικό
μοντέλο μάθησης σε συνάρτηση με
την ομαδοσυνεργατική μέθοδος
διδασκαλίας που θα οδηγήσει τους μαθητές σε μια καθοδηγούμενη διερευνητική
ανακάλυψη της γνώσης.
Η
πορεία διδασκαλίας θα έχει τα παρακάτω στάδια:
α) προσανατολισμός των μαθητών β) ανάδειξη
των ιδεών τους γ) εισαγωγή της νέας γνώσης (αναδόμηση/εμπλουτισμός των ιδεών)
δ) εφαρμογή των νέων ιδεών των μαθητών ε) ανασκόπηση (μεταγνωσιακή φάση) (Χαλκιά, 2010).
Οι
εργασίες των μαθητών θα γίνουν ομαδικά στην
οθόνη του υπολογιστή τους κατά μεγάλο ποσοστό, με σύνδεση στη σελίδα του wiki της τάξης, αλλά και σε εκτυπωμένα φύλλα
εργασίας, για να υπάρχει η εναλλαγή εργασιακού περιβάλλοντος, αλλά και να εργάζονται
όσοι μαθητές συναντούν τυχόν δυσκολίες στη χρήση τoυ wiki. Η σύνθεση των ομάδων θα είναι
ισοδύναμη ως προς την ποιοτική τους συμμετοχή, και θα αποτελείται από αγόρια
και κορίτσια. Γίνεται από τον εκπ/κό ο σκόπιμος χωρισμός (εφαρμογή συνεργατικού τρόπου
οργάνωσης και συνεργατικής μεθόδου διδ/λίας), των μαθητών σε τρεις ομάδες των
τεσσάρων ατόμων και μία ομάδα των πέντε ατόμων. Η σύνθεση της κάθε ομάδας
είναι ανομοιογενής. Έτσι,
εξασφαλίζεται θετική αλληλεξάρτηση των στόχων και ενεργειών, αυξάνονται η αλληλεπίδραση και οι
προσπάθειες αλληλοβοήθειας μεταξύ των μελών, επιτυγχάνονται οι καλές
διαπροσωπικές σχέσεις. Ενδυναμώνεται η αποδοχή, η αμοιβαία εμπιστοσύνη, το
αίσθημα ασφάλειας και δημιουργείται θετική αυτοαντίληψη. Εξασφαλίζονται
ανώτερα μαθησιακά αποτελέσματα, καλύτερη κοινωνικοποίηση, ψυχική ανάταση και
νοητική ανάπτυξη σε όλες τις κατηγορίες των μαθητών και ειδικότερα στα
αδύναμα μέλη της ομάδας. Η κάθε ομάδα αποτελείται από έναν πολύ καλό μαθητή,
έναν καλό, ένα μέτριο και έναν αδύναμο. Ο εκπ/κός αναθέτει συγκεκριμένους
ρόλους.
Οι
ομάδες των μαθητών έχουν ονόματα (1η, 2η, 3η, και 4η).
Ο μαθητής με τη μεγαλύτερη ευχέρεια στη
χρήση του υπολογιστή αναλαμβάνει το χειρισμό του, ένας άλλος αναλαμβάνει την
εκφώνηση των δράσεων και την καταγραφή των ιδεών, διεργασιών και της
συζήτησης, κάποιος αναλαμβάνει το ρόλο του εμψυχωτή της ομάδας που τους
παρακινεί και τέλος, ο πιο καλός μαθητής έχει το ρόλο να εξηγεί τις τυχόν
δυσκολίες στους πιο αδύναμους και ταυτόχρονα να τους βοηθά.
Μεταδιδακτικό Σχόλιο: [ Απαραίτητες προϋποθέσεις αποτελούν η
ισοτιμία και συνεργασία των μελών της ομάδας, καθώς και η ενεργός εμπλοκή
στις δραστηριότητες. Η σύνθεση και οι ρόλοι καλό είναι να αλλάζουν ανάλογα με
τη δραστηριότητα και τους επιδιωκόμενους στόχους. ]
Θα δοθεί η δυνατότητα της διερεύνησης των
θεμάτων, της ανταλλαγής απόψεων, της σύνθεσης των ιδεών τους, της ανάπτυξης
πρωτοβουλιών, της αλληλοβοήθειας, της μεγαλύτερης εξοικείωσης με τη χρήση των
λογισμικών Ο εκπ/κός θα είναι ο κύριος συντονιστής, εμψυχωτής και
καθοδηγητής της διαδικασίας. Θα τους παρακινεί, θα τους ενθαρρύνει και θα
τους δίνει την ευκαιρία να αξιολογούν τις προσπάθειες τους, καθώς και των
άλλων, αναπτύσσοντας την κριτική τους ικανότητα.
Μαθητές:
·
Συζητούν
και ανταλλάσσουν απόψεις και πληροφορίες
·
Πειραματίζονται και
διερευνούν
·
Καταγράφουν τις
παρατηρήσεις τους
·
Αναζητούν πληροφορίες
στο διαδίκτυο
·
Προβληματίζονται –
υποθέτουν
·
Συμπεραίνουν και
καταγράφουν
·
Εμπεδώνουν και
γενικεύουν τη σημασία του φαινομένου καθώς και την εφαρμογή του στην εξέλιξη
του πολιτισμού.
Εκπαιδευτικός:
·
Παρέχει στους
μαθητές υλικό ( πειραματικό υλικό, έντυπο, συνδέσεις σε δικτυακούς τόπους,
κ.λπ.)
·
Παρωθεί τους
μαθητές να ασχοληθούν με το θέμα παρέχοντάς τους κατάλληλα κίνητρα
·
Επικοινωνεί και
συνδιαλέγεται με τις ομάδες των μαθητών
• Παρακολουθεί
την πορεία της έρευνας κάθε ομάδας και παρέχει ανατροφοδότηση.
|
|
5. Στόχοι του σεναρίου
Το σενάριο
έχει ως γενικό σκοπό στην παρούσα διδακτική ενότητα του σχολικού
εγχειριδίου, να διδάξει στα παιδιά τις
βασικές αρχές των μαγνητικών και ηλεκτρομαγνητικών φαινομένων και την
εφαρμογή τους στην εξέλιξη του πολιτισμού μας.
Ειδικότερα
oι μαθητές
πρέπει:
Γνωστικοί
στόχοι:
· Να μάθουν να χρησιμοποιούν σωστά τους όρους
μαγνήτης, μαγνητική έλξη, μαγνητικοί πόλοι, σιδηρομαγνητικά υλικά.
· Να διαπιστώσουν πειραματικά ότι κάποια
μέταλλα, όπως είναι, ο χαλκός, ο χρυσός και το αλουμίνιο δεν έλκονται από
τους μαγνήτες, ενώ άλλα όπως είναι το ατσάλι (χάλυβας), και ο σίδηρος
έλκονται.
· Να παρατηρήσουν ότι ορισμένα υλικά όπως το
γυαλί, το πλαστικό, το ξύλο, δεν έλκονται από τους μαγνήτες.
·
Να διαπιστώσουν ότι
η έλξη σε ένα ραβδόμορφο μαγνήτη είναι ισχυρότερη στα άκρα του.
·
Να διαπιστώσουν
πειραματικά ότι οι μαγνητικές δυνάμεις ασκούνται με επαφή αλλά και από
απόσταση.
· Να χρησιμοποιούν σωστά τους όρους ομώνυμοι
πόλοι, ετερώνυμοι πόλοι, μαγνητικό πεδίο Γης, βόρειος και νότιος μαγνητικός
πόλος, βόρειος και νότιος γεωγραφικός πόλος, μαγνητική πυξίδα.
· Να διαπιστώσουν πειραματικά ότι ένας
ελεύθερος ραβδόμορφος μαγνήτης που αφήνεται να περιστραφεί προσανατολίζεται
με διεύθυνση Βορράς-Νότος.
· Να αναφέρουν ότι ο προσανατολισμός του
μαγνήτη οφείλεται στο μαγνητικό πεδίο της Γης.
· Να αναφέρουν ότι ο βόρειος και νότιος
μαγνητικός πόλος δε συμπίπτουν με το βόρειο και νότιο γεωγραφικό πόλο.
· Να διαπιστώσουν πειραματικά την έλξη των
ετερώνυμων πόλων και την άπωση των ομώνυμων πόλων ενός μαγνήτη.
· Να χρησιμοποιούν σωστά τους όρους μόνιμος
μαγνήτης, ηλεκτρομαγνήτης, πηνίο, κ.ά.
· Να διαπιστώσουν πειραματικά ότι ένας αγωγός
που διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα αποκτά μαγνητικές ιδιότητες.
· Να διαπιστώσουν πειραματικά ότι όταν ένας
μαγνήτης κινείται μέσα σε ένα πηνίο τότε αυτό διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα.
· Να διαπιστώσουν πειραματικά ότι ένας
ηλεκτρομαγνήτης χάνει τις μαγνητικές του ιδιότητες όταν τον αποσυνδέσουμε από
την πηγή ηλεκτρικού ρεύματος.
· Να αναφέρουν τις διαφορές ενός μόνιμου
μαγνήτη από τον ηλεκτρομαγνήτη.
· Να μπορούν να περιγράψουν την αρχή
λειτουργίας μιας ηλεκτρογεννήτριας.
· Να αναφέρουν τουλάχιστον δύο βασικούς
τύπους εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με εφαρμογή των
ηλεκτρομαγνητών.
· Να συνδέσουν τα ηλεκτρομαγνητικά φαινόμενα,
τις ιδιότητές τους και τα αποτελέσματα, με την πρόοδο του ανθρώπινου
πολιτισμού καθώς και τη συμβολή του φαινομένου στην επιστημονική και
τεχνολογική εξέλιξη.
Μέσα από τη διαδρομή εφαρμογής του
σεναρίου προκύπτουν παράλληλα ειδικότεροι σημαντικοί μαθησιακοί στόχοι, όπως
αυτοί αναδεικνύονται παρακάτω στην πορεία διδασκαλίας και στην κάθε
δραστηριότητα και εργασία ξεχωριστά.
Στόχοι σε
επίπεδο δεξιοτήτων:
·
Να μάθουν να
χρησιμοποιούν τη μαγνητική πυξίδα για να προσδιορίζουν πού βρίσκεται ο Βορράς
και να προσανατολίζονται στο χώρο.
·
Να μάθουν να
κατασκευάζουν ένα πηνίο από ένα καλώδιο.
·
Να μάθουν να
εκτελούν απλά πειράματα, να παρατηρούν και να οργανώνουν την καταγραφή των
παρατηρήσεων, εξάγοντας ποιοτικά συμπεράσματα εφαρμόσιμα στην καθημερινή ζωή.
·
Να αναπτύξουν την
ικανότητα αλληλοσυσχετίσεων των φυσικών νόμων.
Στόχοι σε
επίπεδο στάσεων:
· Να διακρίνουν την επιστημονική γνώση από
άλλα είδη γνώσης και να την επιζητούν.
· Να αιτιολογούν τις θέσεις τους βασιζόμενοι
σε επιστημονικά δεδομένα και όχι με βάση διαισθητικές αντιλήψεις.
· Να συνεργαστούν και να ερευνήσουν το
συγκεκριμένο θέμα στα πλαίσια της ομάδας.
· Να αναζητούν ανατροφοδότηση για το έργο
τους τόσο από τον εκπαιδευτικό όσο και από τους συμμαθητές τους.
Στόχοι ως
προς τη χρήση των Τ.Π.Ε.:
î
Να
εξοικειωθούν με τη χρήση των Νέων τεχνολογιών ως δυναμικό εργαλείο.
î
Να
αναπτύξουν θετική στάση για τις Νέες τεχνολογίες.
î
Να
χρησιμοποιούν τα λογισμικά προγράμματα στην επεξεργασία των δραστηριοτήτων
και των Φ.Ε.
|
|
6. Πορεία διδασκαλίας και υλοποίησης δραστηριοτήτων
Παρουσίαση ροής – εφαρμογής των εκπαιδευτικών
δραστηριοτήτων:
1η και 2η
διδακτική ώρα
|
|
Οι μαθητές
καλούνται να συνδεθούν με την ιστοσελίδα του wiki www.tomathitikomasvlemma.wikispaces.com και να ανοίξουν τη σελίδα με τίτλο
«Ο μαγνήτης», ξεκινώντας έτσι τη ροή
των δραστηριοτήτων που συμπεριλαμβάνονται σ’ αυτό. Παρατηρούν τις εικόνες
στην άσκηση Α) από μαγνητάκια κολλημένα σε ένα ψυγείο και πιόνια από ένα μαγνητικό
σκάκι και αναφέρουν περιπτώσεις μαγνητών από την καθημερινή τους ζωή. Στη
συνέχεια μπαίνουν και δίνουν τις απαντήσεις τους στα ερωτήματα στο forum συζήτησης. Οι μαθητές αναμένεται να
αναγνωρίσουν ότι το κοινό σημείο στις δύο περιπτώσεις είναι οι μαγνήτες.
|
|
Οι μαθητές χωρίζονται
σε ομάδες των 4 ατόμων. Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία θα επιτρέψει στους
μαθητές την ενεργητική συμμετοχή στη διερευνητική προσέγγιση της μάθησης που
θα επιχειρήσουμε.
Στη συνέχεια, μοιράζεται
εκτυπωμένο σε κάθε ομάδα το φύλλο εργασίας
1 και γίνεται
συζήτηση για τα θέματα που θέτει το φύλλο εργασίας και μέσω των οποίων θα
αναδειχτούν οι εναλλακτικές ιδέες των μαθητών. Η κάθε ομάδα διατυπώνει υποθέσεις για την εξέλιξη των
πειραμάτων του φύλλου εργασίας, πριν τα εκτελέσουν. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό
οι μαθητές να αιτιολογούν γιατί επέλεξαν την εκάστοτε ιδέα ως την
καταλληλότερη απάντηση για το συγκεκριμένο θέμα. Όλες οι ιδέες των μαθητών
καταγράφονται στον πίνακα της τάξης (ή σε ηλεκτρονικό αρχείο κειμένου). Ο
δάσκαλος μπορεί να κατηγοριοποιεί παράλληλα τις διάφορες ιδέες που
διατυπώνονται.
|
|
Οι μαθητές
εκτελούν το πείραμα 1 υπό την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού. Το υλικό για την
εκτέλεση των πειραμάτων είναι διαθέσιμο στο σχολείο και κάποια υλικά έχουν
φέρει οι ίδιοι οι μαθητές. Μέσα από το πείραμα αυτό οι μαθητές θα ελέγξουν τη
λειτουργικότητα των ιδεών τους. Οι μαθητές καταγράφουν στο forum συζήτησης ανά ομάδα τις παρατηρήσεις
τους από τον πειραματισμό ή και στο εκτυπωμένο φύλλο εργασίας 1.
Στη
συνέχεια, εκτελούν το πείραμα 2 κατεβάζουν το φύλλο
εργασίας «Σιδηρομαγνητικά υλικά» και σημειώνουν τις
παρατηρήσεις τους. Κατόπιν τους ζητείται να αποθηκεύσουν το συμπληρωμένο
αρχείο και να το ανεβάσουν με το όνομα της ομάδας τους στα αρχεία του wiki (Pages and Files ~> Upload Files). Μπορούν επίσης να το εκτυπώσουν.
Ακολουθεί
η εκτέλεση του πειράματος 3 και 4 και καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους στο forum συζήτησης ή και στο ανάλογο
εκτυπωμένο φύλλο εργασίας τους.
Στο
πείραμα 5 οι μαθητές πειραματίζονται με κέρματα του ευρώ και καλούνται να ανατρέξουν στο διαδίκτυο στη wikipedia για να βρουν από τι υλικό είναι κατασκευασμένο κάθε
κέρμα. Συγκρίνουν και συσχετίζουν με τα αποτελέσματα του προηγούμενου
πειράματος και σημειώνουν τις παρατηρήσεις τους στο αντίστοιχο θέμα του forum ή στο εκτυπωμένο φύλλο εργασίας
τους.
Κάποια από
τα αποτελέσματα των πειραμάτων είναι προβλέψιμα από τις εμπειρίες των
μαθητών, ενώ άλλα αναμένεται να τους εκπλήξουν. Για παράδειγμα, αναμένεται οι
μαθητές να μη γνωρίζουν ότι όλα τα μέταλλα δεν είναι σιδηρομαγνητικά υλικά.
Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας του πειραματισμού, ο εκπαιδευτικός
εισάγει τη νέα γνώση, η οποία ερμηνεύει τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων
στις οποίες είχαν εμπλακεί οι μαθητές. Οι μαθητές πρέπει να κατανοήσουν τη
διαφορά του επιστημονικού τρόπου
σκέψης από τον καθημερινό.
|
|
Γίνεται
συζήτηση στην τάξη για το πώς στέκεται το σφουγγάρι κολλημένο στο λευκό
πίνακα. Οι μαθητές εφαρμόζουν τη νέα γνώση σε νέες δραστηριότητες ή
προβλήματα που άπτονται της καθημερινής ζωής για να διαπιστώσουν τη
λειτουργικότητά τους. Χρησιμοποιούμε υλικά με τα οποία έρχονται καθημερινά σε
επαφή, όπως τα κέρματα, οι συνδετήρες και ο λευκός μαγνητικός πίνακας της
τάξης.
|
|
Ο
εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να αντιπαραβάλλουν τις αρχικές ιδέες που
είχαν καταγράψει προηγουμένως με τις νέες ιδέες τους. Οι μαθητές
αναλογίζονται τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν κατά τη διαδικασία και
περιγράφουν την πορεία με την οποία έφτασαν στην τωρινή γνώση.
|
|
3η και 4η διδακτική ώρα
|
|
Οι μαθητές
ανοίγουν τη δεύτερη σελίδα του wiki της τάξης με θέμα «Ο μαγνήτης προσανατολίζεται». Ο
εκπαιδευτικός εισάγει τους μαθητές στο μάθημα με δύο ερωτήσεις σχετικά με
τους ομώνυμους και ετερώνυμους πόλους των μαγνητών και τις απωστικές και
ελκτικές αντίστοιχα δυνάμεις που ασκούνται μεταξύ τους και οι μαθητές
σχολιάζουν στο αντίστοιχο θέμα του forum. Αναμένεται οι ερωτήσεις να
απαντηθούν εύκολα από τους μαθητές, καθώς έχει προηγηθεί το μάθημα «1. Ο
μαγνήτης» στο οποίο τους δόθηκε η δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν μαγνήτες. (Στο
σημείο αυτό δε χρησιμοποιούνται οι όροι «ομώνυμοι, ετερώνυμοι πόλοι»).
|
|
Με βάση το πρώτο ερώτημα αναμένεται ότι θα
αναδειχθούν και οι δύο περιπτώσεις, δηλαδή η περίπτωση κατά την οποία δυο
μαγνήτες έλκονται και η περίπτωση στην οποία απωθούνται. Στο επόμενο ερώτημα,
λοιπόν, με βάση την προηγούμενη διαπίστωση οι μαθητές καλούνται να
«υποθέσουν» ότι ο μαγνήτης μπορεί να μετακινηθεί χωρίς να τον ακουμπήσουμε με
τον άλλο μαγνήτη.
Οι μαθητές καλούνται να διατυπώσουν τις υποθέσεις τους για την
εξέλιξη των πειραμάτων του φύλλου εργασίας, προτού τα εκτελέσουν. Ιδιαίτερα
σημαντικό είναι οι μαθητές να αιτιολογούν γιατί επέλεξαν την εκάστοτε ιδέα ως
την καταλληλότερη απάντηση για το συγκεκριμένο έργο. Όλες οι ιδέες των
μαθητών καταγράφονται στον πίνακα της τάξης.
|
|
Ακολουθεί η σύνδεση των μαθητών με την προσομοίωση πειράματος, όπου τους
δίνεται η δυνατότητα της παρατήρησης των αλληλεπιδράσεων ενός ραβδόμορφου
μαγνήτη, καθώς και να διαπιστώσουν τις αλλαγές του προσανατολισμού της
μαγνητικής πυξίδας ανάλογα και με την πολικότητα του μαγνήτη.
Οι μαθητές εκτελούν το
πείραμα 1 και 2 υπό την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού. Μέσα από τα πειράματα
αυτά οι μαθητές ελέγχουν τη λειτουργικότητα των ιδεών τους. Οι μαθητές
καταγράφουν στο forum
τις παρατηρήσεις τους από τον πειραματισμό ή και στο φύλλο εργασίας 2.
Στο
πρώτο πείραμα οι μαθητές πλησιάζουν τους ομώνυμους και τους ετερώνυμους
πόλους δύο μαγνητών και καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους. Στο σημείο αυτό ο
εκπαιδευτικός εισάγει τους όρους «βόρειος και νότιος πόλος του μαγνήτη» και
«ομώνυμοι και ετερώνυμοι πόλοι».
Μετά
την ολοκλήρωση του δεύτερου πειράματος, ο εκπαιδευτικός εξηγεί στους μαθητές
ότι η γη συμπεριφέρεται σαν ένας τεράστιος μαγνήτης και ότι ο βόρειος
γεωγραφικός πόλος της γης είναι κοντά – αλλά δε συμπίπτει - με το νότιο
μαγνητικό πόλο της Γης. Ο πόλος της πυξίδας που δείχνει το βορρά λέγεται
βόρειος μαγνητικός πόλος. Οι μαθητές αφήνονται να χρησιμοποιήσουν την πυξίδα
και να εξοικειωθούν με αυτή. Ο εκπαιδευτικός προβάλλει την εικόνα της Γης
στην οποία είναι σημειωμένοι ο βόρειος και νότιος γεωγραφικός πόλος, καθώς
και ο βόρειος και νότιος μαγνητικός πόλος. Προτείνονται οι παρακάτω εικόνες:
|
|
Οι μαθητές καλούνται να εφαρμόσουν τη νέα
γνώση για να ερμηνεύσουν τις εικόνες που δίνονται στις δραστηριότητες που
ακολουθούν, ενώ στην τελευταία εφαρμογή καλούνται να εξηγήσουν τον τρόπο με τον
οποίο θα διαπιστώσουν ποια από τα τρία μέταλλα είναι μαγνήτες.
|
|
Ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να
αντιπαραβάλλουν τις αρχικές ιδέες που είχαν καταγράψει προηγουμένως με τις
νέες ιδέες τους. Οι μαθητές αναλογίζονται τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν
κατά τη διαδικασία και περιγράφουν την πορεία με την οποία έφτασαν στην
τωρινή γνώση.
|
|
5η και 6η διδακτική ώρα
|
|
Οι μαθητές ανοίγουν το wiki της τάξης στην τρίτη σελίδα των
δραστηριοτήτων με θέμα «Ο
ηλεκτρομαγνήτης». Ο εκπαιδευτικός εισάγει τους μαθητές στο μάθημα με
εικόνες μεγάλων ηλεκτρομαγνητών που σηκώνουν παλιοσίδερα και τους ρωτάει αν
έχουν δει κάτι αντίστοιχο ξανά. Τους ενημερώνει ότι τα μηχανήματα αυτά
ονομάζονται ηλεκτρομαγνήτες και αφήνει τους μαθητές να υποθέσουν το λόγο για
τον οποίο έχουν αυτή την ονομασία. Οι μαθητές αναμένεται να πλησιάσουν με τις
υποθέσεις τους τον πραγματικό λόγο μέσω της ετυμολογίας των δύο συνθετικών
της λέξης.
Στη συνέχεια, οι μαθητές καλούνται να
διερωτηθούν κατά πόσον είναι δυνατόν να σηκώσει ένας μόνιμος μαγνήτης τέτοιο
βάρος. Με βάση την εμπειρία τους από την έλξη που ασκούν οι μαγνήτες του
εργαστηρίου με τους οποίους έχουν πειραματιστεί πιθανόν να πουν ότι δεν είναι
δυνατόν, ωστόσο αναμένεται να υπάρξουν μαθητές που θα αποκριθούν θετικά. Οι
υποθέσεις τους καταγράφονται στον πίνακα. Ακολουθεί μια ερώτηση που στοχεύει
στην ανάκληση γνώσης από τα μαθήματα που έχουν προηγηθεί.
Οι μαθητές θα πουν ότι για να
ξεκολλήσουν ένα σιδερένιο αντικείμενο από ένα μόνιμο μαγνήτη αρκεί να το
τραβήξουν με λίγη δύναμη.
|
|
Στη φάση αυτή οι μαθητές ρίχνουν μια
ματιά στα πειράματα που ακολουθούν και καλούνται να συζητήσουν πώς πιστεύουν
ότι θα εξελιχθούν και τι θα παρατηρήσουν. Κάθε ομάδα εκφράζει τις υποθέσεις
της αιτιολογώντας το λόγο για τον οποίο κατέληξε στην εκάστοτε υπόθεση. Οι
υποθέσεις των παιδιών καταγράφονται στον πίνακα.
|
|
Οι μαθητές εκτελούν
τα πειράματα 1, 2, 3, 4 και 5 υπό την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού. Μέσα από
τα πειράματα αυτά οι μαθητές ελέγχουν τη λειτουργικότητα των ιδεών τους. Οι
μαθητές καταγράφουν στο forum συζήτησης
τις παρατηρήσεις τους από τον πειραματισμό ή στο εκτυπωμένο φύλλο εργασίας 3.
Στο πρώτο πείραμα οι μαθητές
πλησιάζουν ένα μόνιμο μαγνήτη σε μια πυξίδα και θα διαπιστώσουν ότι η βελόνα
της πυξίδας κινείται και αποπροσανατολίζεται από τη διεύθυνση Βορράς-Νότος
της Γης.
Στη συνέχεια, πραγματοποιούν το
δεύτερο πείραμα και παρατηρούν ότι και πάλι η βελόνα της πυξίδας
περιστρέφεται. Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε στους μαθητές
ότι αν αφήσουν πολύ ώρα το καλώδιο συνδεδεμένο με τη μπαταρία θα γίνει
βραχυκύκλωμα, για το οποίο οι μαθητές είχαν διδαχτεί στη Φυσική της Ε΄
Δημοτικού. Οι μαθητές συγκρίνοντας τις παρατηρήσεις των δύο πειραμάτων πρέπει
να οδηγηθούν στο συμπέρασμα ότι στο δεύτερο πείραμα δημιουργήθηκε μαγνητικό
πεδίο.
Στο τρίτο πείραμα οι μαθητές καλούνται να δημιουργήσουν ένα
πηνίο, κατά προτίμηση με ένα λεπτό καλώδιο. Αφού το συνδέσουν σε μια μπαταρία
και πλησιάσουν την άκρη του σε μερικούς συνδετήρες παρατηρούν ότι δεν
ασκείται επαρκής έλξη ώστε να μετακινηθούν οι συνδετήρες.
Όταν όμως μέσα στο πηνίο υπάρχει ένα
σιδερένιο ή ατσάλινο καρφί (πείραμα 4) και το συνδέσουμε με τη μπαταρία, τότε
οι μαθητές αναμένεται να παρατηρήσουν ότι οι συνδετήρες έλκονται.
Αποσυνδέοντας το καλώδιο από τη μπαταρία (πείραμα 5) η μαγνητική έλξη
σταματάει να ασκείται. Οι μαθητές καλό θα ήταν να επαναλάβουν τη σύνδεση και
αποσύνδεση του καλωδίου με την πηγή μερικές φορές ώστε να διαπιστώσουν ότι οι
μαγνητικές ιδιότητες οφείλονται στη ροή ηλεκτρικού ρεύματος μέσα στο πηνίο.
Πιθανόν οι μαθητές να παρατηρήσουν ότι το καρφί με το πηνίο συνεχίζουν να έχουν
μαγνητικές ιδιότητες για λίγο χρονικό διάστημα αφού αποσυνδεθούν από τη
μπαταρία. Αυτό συμβαίνει γιατί μαγνητίζεται και είναι ο τρόπος με τον οποίο
δημιουργούνται μόνιμοι μαγνήτες.
Στο σημείο αυτό οι μαθητές έχουν τη
δυνατότητα να παίξουν με τις προσομοιώσεις «Μαγνήτης και Ηλεκτρομαγνήτης» στις
καρτέλες «Ραβδόμορφος μαγνήτης» και «Ηλεκτρομαγνήτης» για να εξηγήσουν αφ’
ενός την αλληλεπίδραση του μαγνήτη με τη μαγνητική βελόνα της πυξίδας και τι
συμβαίνει με την αντιστροφή της πολικότητας του μαγνήτη, καθώς επίσης να
διαπιστώσουν τι συμβαίνει όταν ένα πηνίο διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα, πώς
αυτό συμπεριφέρεται και ουσιαστικά το πώς δημιουργείται τελικά ένας
ηλεκτρομαγνήτης.
Τέλος, διατυπώνονται τα συμπεράσματα
που έχουν προκύψει από τον πειραματισμό.
|
|
Οι μαθητές καλούνται τώρα να
εφαρμόσουν τη νέα γνώση εξηγώντας με ποιο τρόπο μπορεί να αφήσει τα
παλιοσίδερα να πέσουν ο χειριστής του ηλεκτρομαγνήτη της εικόνας που δίνεται.
Επιπλέον, καλούνται να ανακαλέσουν στη μνήμη και να καταγράψουν τις διαφορές
του μόνιμου μαγνήτη από τον ηλεκτρομαγνήτη.
|
|
Αφού ολοκληρωθούν οι παραπάνω φάσεις,
ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να αντιπαραβάλλουν τις αρχικές ιδέες
που είχαν καταγράψει προηγουμένως στον πίνακα με τις νέες ιδέες τους. Οι
μαθητές αναλογίζονται τα προβλήματα που αντιμετώπισαν κατά τη διαδικασία,
επισημαίνουν τυχόν απορίες και περιγράφουν την πορεία που ακολουθήθηκε.
|
|
7η και 8η διδακτική ώρα
|
|
Οι μαθητές εργάζονται στην τελευταία
σελίδα των δραστηριοτήτων του wiki με τίτλο
«Ηλεκτρογεννήτρια». Ο εκπαιδευτικός εισάγει τους μαθητές στο μάθημα ρωτώντας
τους αν τα ποδήλατά τους έχουν δυναμό. Αναμένεται κάποιο από τα παιδιά ή
κάποιος φίλος τους να έχει τέτοιο ποδήλατο, οπότε εύκολα θα αναδειχτεί ότι η
λειτουργία του συνδέεται με το άναμμα από το λαμπάκι του ποδηλάτου.
Ανιχνεύουμε με την τρίτη ερώτηση της δραστηριότητας 1, πώς νομίζουν οι
μαθητές ότι ανάβει το λαμπάκι χάρη στο δυναμό. Στη συνέχεια, οι μαθητές
βλέπουν την εικόνα μιας ηλεκτρογεννήτριας που λειτουργεί με βενζίνη/πετρέλαιο
και γίνεται προσπάθεια ανάκλησης σχετικών εμπειριών από τους μαθητές. Πιθανόν
να έχουν έρθει σε επαφή με τέτοιες γεννήτριες σε εξοχικά σπίτια, παζάρια,
λαϊκές αγορές κ.ά. Οι μαθητές καλούνται να διερωτηθούν τι κάνει μια τέτοια
γεννήτρια και στη συνέχεια καταγράφουν τις απόψεις τους ανά ομάδα στο forum συζήτησης στο αντίστοιχο θέμα ή στο
εκτυπωμένο φύλλο εργασίας 4.
|
|
Στη φάση αυτή οι μαθητές ρίχνουν μια
ματιά στα πειράματα που ακολουθούν και καλούνται να συζητήσουν πώς πιστεύουν
ότι θα εξελιχθούν και τι θα παρατηρήσουν. Κάθε ομάδα εκφράζει τις υποθέσεις
της αιτιολογώντας το λόγο για τον οποίο κατέληξε στην εκάστοτε υπόθεση. Οι
υποθέσεις των παιδιών καταγράφονται στον πίνακα.
|
|
Ο εκπαιδευτικός προβάλλει τη δεύτερη
διαφάνεια της Παρουσίασης 1* με τα
μέρη του δυναμό του ποδηλάτου. Πρέπει να έχει φροντίσει ώστε να υπάρχει ένα
ποδήλατο με δυναμό στην τάξη για την εκτέλεση του πειράματος. Μια ομάδα
μαθητών αναλαμβάνει να πραγματοποιήσει το πρώτο πείραμα ως πείραμα επίδειξης. Οι
άλλες ομάδες παρακολουθούν και καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους.
Οι μαθητές παρατηρούν προσεκτικά τα
μέρη του δυναμό κατεβάζουν το αρχείο «Τομή
δυναμό», που τους καλεί να σημειώσουν τα διάφορα μέρη του
δυναμό και ανεβάζουν το αρχείο με το όνομα της ομάδας τους στα αρχεία του wiki (Pages and Files~>Upload Files).
Ο εκπαιδευτικός προβάλλει την τρίτη
διαφάνεια της παρουσίασης και εξηγεί λεπτομερέστερα τον τρόπο λειτουργίας του
δυναμό. Έπειτα βοηθά τους μαθητές να διατυπώσουν το συμπέρασμα από τις
δραστηριότητες, που είναι ότι:
Όταν ένας μαγνήτης
περιστρέφεται με μηχανικό τρόπο μέσα σε ένα πηνίο, τότε προκαλεί την κίνηση
των ελεύθερων ηλεκτρονίων και το πηνίο διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα.
Υπενθυμίζεται στο σημείο αυτό στους μαθητές τι είναι το ηλεκτρικό ρεύμα,
καθώς και η διαπίστωση του κεφαλαίου που προηγήθηκε ότι γύρω από ένα πηνίο
που διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα δημιουργείται μαγνητικό πεδίο. Με τον
τρόπο αυτό οι μαθητές θα διευκολυνθούν στη συσχέτιση ηλεκτρισμού και
μαγνητισμού και τον τρόπο με τον οποίο από τη μια μορφή ενέργειας παράγεται η
άλλη, καθώς επίσης θα κατανοήσουν καλύτερα τον όρο «Ηλεκτρομαγνητισμός» που
στην αρχή της ενότητας πιθανόν τους είχε κάνει εντύπωση.
Στη συνέχεια, οι μαθητές έχουν τη
δυνατότητα να πειραματιστούν και να
δουν στην προσομοίωση 1, την παραγωγή ρεύματος με τη μετακίνηση ενός μαγνήτη
μέσα σε πηνίο, αλλά και άλλες παραμέτρους που επηρεάζουν την αυξομείωση του
ρεύματος (π.χ. αριθμός σπειρών πηνίου, μέγεθος σπειρών πηνίου, περιστροφή
μαγνήτη εντός του πηνίου, τάση, κ.λπ.).
Κατόπιν οι μαθητές παρακολουθούν μια
άλλη προσομοίωση πειράματος για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου λειτουργίας
μιας ηλεκτρογεννήτριας με τη δύναμη ροής του νερού ανοίγοντας την καρτέλα
«Γεννήτρια» της προσομοίωσης 2.
Ο εκπαιδευτικός
δίνει στους μαθητές λίγο χρόνο να μελετήσουν την επόμενη δραστηριότητα με
τους τρεις τύπους εργοστασίων. Οι ομάδες καλούνται να υποθέσουν με βάση τις
εικόνες, πώς παράγεται το ηλεκτρικό ρεύμα σε κάθε εργοστάσιο και να το
περιγράψουν. Στη συνέχεια, προβάλλονται οι διαφάνειες 4, 5 και 6 και ο
εκπαιδευτικός εξηγεί τη λειτουργία κάθε εργοστασίου. Οι μαθητές καταγράφουν
στο forum
τον τρόπο λειτουργίας κάθε εργοστασίου ή στο εκτυπωμένο φύλλο εργασίας 4.
|
|
Οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν
στις δύο τελευταίες ερωτήσεις της δραστηριότητας και για το λόγο αυτό παρακολουθούν
το βίντεο «Πράσινη Ενέργεια» της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης http://www.edutv.gr/index.php?option=
com_content&task=view&id=383&Itemid=104. Γίνεται
συζήτηση σχετικά με την «Πράσινη Ενέργεια», τις «εναλλακτικές/ανανεώσιμες
πηγές ενέργειας».
|
|
Αφού ολοκληρωθούν τα παραπάνω στάδια,
ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να αντιπαραβάλλουν τις αρχικές ιδέες
που είχαν καταγράψει προηγουμένως στον πίνακα με τις νέες ιδέες τους. Οι
μαθητές αναλογίζονται τα προβλήματα που αντιμετώπισαν κατά τη διαδικασία και
επισημαίνουν τυχόν απορίες.
|
|
7. Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του σεναρίου
μέσα από τις σχεδιασμένες δραστηριότητες. Πολλές από τις δραστηριότητες
δημιουργούν τις προϋποθέσεις όχι μόνο ως προς τι μπορεί να επιτύχει ο μαθητής
μόνος του, αλλά και ως προς το πώς κατακτά τους στόχους μέσα από τη
συνεργατική αλληλεπίδραση.
Οι
μαθητές αξιολογούνται εδώ, ως προς την κατάκτηση των αρχικών στόχων
και ειδικότερα:
ü
Ως
προς τη σωστή χρησιμοποίηση των όρων
του ηλεκτρομαγνητισμού.
ü
Ως
προς τη διαπίστωση και το διαχωρισμό των σιδηρομαγνητικών υλικών από τα μη.
ü
Ως
προς την κατανόηση των μαγνητικών δυνάμεων και πεδίων και τις εφαρμογές τους.
ü
Ως
προς την κατανόηση των ιδιοτήτων του μαγνήτη, του προσανατολισμού του στο
γήινο μαγνητικό πεδίο και της έλξης – άπωσης των μαγνητικών του πόλων.
ü
Ως
προς την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας μιας ηλεκτρογεννήτριας.
ü
Ως
προς την κατανόηση του τρόπου παραγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος ανάλογα με
τον τύπο του εργοστασίου.
ü
Ως
προς την αναγνώριση της σπουδαιότητας των νέων οικολογικών μορφών παραγωγής.
πράσινης ενέργειας με την εφαρμογή των
ηλεκτρομαγνητικών φαινομένων για την προστασία του περιβάλλοντος και κατ’
επέκταση της ζωής.
ü
Ως
προς τη συσχέτιση των εφαρμογών των ηλεκτρομαγνητικών ιδιοτήτων στη ραγδαία
εξέλιξη του πολιτισμού και της τεχνολογίας στη ζωή του ανθρώπου.
|
|
8. Επέκταση της δραστηριότητας
Οι μαθητές μπορούν στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης να
ασχοληθούν με μια εργασία που σαν θέμα και στόχο θα έχει τον εντοπισμό των
εφαρμογών των ηλεκτρομαγνητικών ιδιοτήτων στην τεχνολογική εξέλιξη και κατά
συνέπεια στη δημιουργία της πολιτισμικής ανάπτυξης της ανθρώπινης ζωής.
Καλούνται να ανακαλύψουν τις χρήσεις των μαγνητικών – ηλεκτρομαγνητικών
φαινομένων σε κάθε καθημερινή ανθρώπινη δραστηριότητα και να βρουν – δουν,
εφαρμογές που θα τους εκπλήξουν.
Αν υπάρχει η δυνατότητα καλό είναι
να γίνει μια εκπαιδευτική και διδακτική επίσκεψη σε ένα εργοστάσιο παραγωγής
ηλεκτρικής ενέργειας και κάποιος ειδικός να εξηγήσει την όλη διαδικασία και
τον τρόπο παραγωγής του ρεύματος, για να διαπιστώσουν οι μαθητές τον ρόλο των
ηλεκτρογεννητριών και τον τρόπο λειτουργίας τους.
Μπορεί να γίνει μια εργασία που θα τονίζει την ανάγκη
και τους λόγους προώθησης των εναλλακτικών οικολογικών μορφών της «πράσινης»
ενέργειας ή να γράψουν οι μαθητές ένα σχετικό άρθρο που θα αναρτήσουν στην
ιστοσελίδα του wiki
της τάξης τους ή στη
μαθητική τους εφημερίδα, με στόχο την ευαισθητοποίηση των αναγνωστών και την
πληροφόρησή τους.
|
|
9. Βιβλιογραφία
Ø
Κανδήλης,
Π. (2009). Φυσικές Επιστήμες. Πειράματα
και άλλες διαδικασίες έρευνας με απλά μέσα. Αθήνα: Αυτοέκδοση
Ø
Κουλαϊδής,
Β. (2007). Σύγχρονες Διδακτικές Προσεγγίσεις για την Ανάπτυξη
Κριτικής-Δημιουργικής Σκέψης. Αθήνα: Ο.ΕΠ.ΕΚ.
Ø
Ματσαγγούρας,
Η. (2006). Η Κριτική Σκέψη στη Διδασκαλία. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Ø
Ματσαγγούρας
Η. (1995). Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία.
Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρης.
Ø
Ματσαγγούρας
Η. (1998). Οργάνωση και Διεύθυνση της
Σχολικής Τάξης – Εφαρμογές Σύγχρονης Διδακτικής. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.
Ø
Ράπτης,
Α., & Ράπτη-Γαλανουδάκη, Α. (2004). Μάθηση και Διδασκαλία στην εποχή
της Πληροφορίας (Τόμ. Α΄). Αθήνα: Ράπτης.
Ø
Ράπτης,
Α., & Ράπτη-Γαλανουδάκη, Α. (2004). Μάθηση και Διδασκαλία στην εποχή
της Πληροφορίας (Τόμ. Β΄). Αθήνα: Ράπτης.
Ø
Οργανισμός
Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. (2011). «ΦΥΣΙΚΑ» ΣΤ΄ Δημοτικού. Ερευνώ και Ανακαλύπτω.
Βιβλίο Μαθητή. Αθήνα.
Ø
Οργανισμός
Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. (2011). «ΦΥΣΙΚΑ» ΣΤ΄ Δημοτικού. Ερευνώ και
Ανακαλύπτω. Τετράδιο Μαθητή. Αθήνα.
|
|
10. Δικτυογραφία
Ø
Εκπαιδευτική
Τηλεόραση. http://www.edutv.gr/index.php?option=com_content&
task=view&id=383&Itemid=104
Ø
Slideshare. Υπηρεσία
διαδικτυακής φιλοξενίας παρουσιάσεων Power Point: http://www.slideshare.net/apostolospd
Ø PhET
Interactive Simulations University of Colorado: http://phet.colorado.edu/en/simulations/category/physics/electricity-magnets-and-circuits
|
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου