ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β ΕΠΙΠΕΔΟΥ: Μικροί Δημοσιογράφοι (ΚΣΕ ΕΥΒΟΪΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2)

Σάββατο 28 Απριλίου 2012

Μικροί Δημοσιογράφοι (ΚΣΕ ΕΥΒΟΪΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2)

ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ:

ΜΙΚΡΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ

ΓΛΩΣΣΑ Β ΤΑΞΗΣ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Τίτλος διδακτικού σεναρίου

2. Ταυτότητα

2.1 Δάσκαλος – Δημιουργός

2.2 Τάξη στην οποία απευθύνεται

3. Σκεπτικό της δραστηριότητας

3.1 Συμβατότητα με τα ΔΕΠΣ και τα ΑΠΣ

3.2 Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

3.3 Καινοτομίες

3.4 Προστιθέμενη αξία

4. Πλαίσιο εφαρμογής

5. Στόχοι του σεναρίου

6. Πορεία Διδασκαλίας και Υλοποίηση δραστηριοτήτων

7. Αξιολόγηση

8. Επέκταση της δραστηριότητας

9. Βιβλιογραφία

10. Δικτυογραφία

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

Τίτλος διδακτικού σεναρίου

«Μικροί Δημοσιογράφοι»

Ταυτότητα

2.1 Δάσκαλος – Δημιουργός

Λαμπρινόπουλος Αναστάσιος

δάσκαλος στο Δημοτικό Σχολείο Αφρατίου Ευβοίας

2.2 Γνωστική περιοχή

Το σενάριο αυτό αφορά το γνωστικό αντικείμενο της Γλώσσας της Β΄ τάξης, τεύχος γ΄ σελ. 7-16, από την ενότητα 17 με θέμα: «Εφημερίδες – εφημερίδες».

Είναι απόλυτα συμβατό με το ΑΠΣ, αφού υποστηρίζεται ως προτεινόμενη δραστηριότητα του βιβλίου της Γλώσσας της Β΄ τάξης και οι στόχοι άπτονται πλήρως του αναλυτικού προγράμματος της Γλώσσας.

Επιπλέον αποτελεί προτεινόμενο διαθεματικό σχέδιο εργασίας, αφού οι δραστηριότητές του ανταποκρίνονται σε όσα προτείνονται στον πίνακα ΔΕΠΠΣ ως ενδεικτικές δραστηριότητες (σελ. 53).

3. Σκεπτικό Σεναρίου

3.1 Καινοτομίες

Οι ΤΠΕ δίνουν δυνατότητες στους μαθητές ώστε ν’ αποκτήσουν δεξιότητες συνεργατικής μάθησης , να προσεγγίσουν τους Η/Υ ως εργαλεία και πηγές μάθησης και να εξοικειωθούν με το ενεργητικό και διερευνητικό μοντέλο μάθησης.

Θα γίνει χρήση:

1) του λογισμικού του κειμενογράφου word που είναι ένα δυναμικό κι ευέλικτο εργαλείο του υπολογιστή με πολλές δυνατότητες στους μικρούς χρήστες για επεξεργασία, μορφοποίηση και αναδιατύπωση ενός κειμένου. Το κείμενο εύκολα μπορεί να ξαναγραφτεί, να εμπλουτιστεί ή να συντομευτεί. Επομένως βοηθά τα παιδιά να βελτιώσουν τον παραγόμενο λόγο τους. Οι λειτουργίες του της διαγραφής, αντιγραφής, επικόλλησης και της εισαγωγής προσφέρουν πολλές δυνατότητες στο γραπτό λόγο. Τα παιδιά μπορούν να γράψουν και να διορθώσουν το γραπτό λόγο τους, χωρίς την επίβλεψη του δασκάλου. Κι επειδή είναι μικρά δεν μπορεί να τους ζητηθεί να γράψουν μεγάλο κείμενο, για το λόγο ότι δεν έχουν την σχετική ευχέρεια πληκτρολόγησης μεγάλου κειμένου.

2) το πρόγραμμα Power Point είναι ένας εναλλακτικός τρόπος παρουσίασης εργασιών τόσο του εκπαιδευτικού όσο και του μαθητή με τη βοήθεια του βιντεοπροβολέα και είναι ιδανικό για το στάδιο οικοδόμησης της γνώσης και για εποπτικοποίηση της διδασκαλίας του. Οι παρουσιάσεις χαρακτηρίζονται από συντομία, παραστατική ζωντάνια και ουσιαστική περιεκτικότητα γι’ αυτό άλλωστε κρίνεται εύκολο στη χρήση κι ελκυστικό για τους μαθητές. Και το ζητούμενο είναι να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον του μαθητή και να τον κάνουμε σύμμαχο στη μάθηση.

Άλλωστε αν καταφέρουμε να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον του μαθητή, είναι σαν να τον έχουμε κάνει σύμμαχο στη μάθηση.

3) το πρόγραμμα πλοήγησης στο διαδίκτυο (Internet Explorer) παρέχει την ευκαιρία στους μαθητές να έρθουν σε επαφή με πλήθος πληροφοριών για το θέμα που έχουν επιλέξει. Επειδή η ανάπτυξη της ικανότητας του παιδιού για ενεργό αναζήτηση και η κριτική επεξεργασία των πληροφοριών είναι πολύ σημαντικό ζήτημα, τα παιδιά χρειάζεται να χρησιμοποιούν κατάλληλες πηγές έτσι ώστε η αλληλεπίδρασή τους μ’ αυτές να είναι αποτελεσματική. Μέσα στο σχολικό πλαίσιο ο δάσκαλος είναι ο διαμεσολαβητής όλων αυτών των διαδικασιών.

4) το λογισμικό κλειστού τύπου «Πίπης ο Υπολογιστής» από το περιοδικό RAM Kid που αποσκοπεί αποκλειστικά στην εξάσκηση με τη χρήση του ποντικιού και του πληκτρολογίου και τον τρόπο ηλεκτρονικής γραφής, μέσα απ’ το παιχνίδι.

3.2 Προστιθέμενη Αξία

Η προστιθέμενη αξία των νέων τεχνολογιών είναι ότι παρέχουν στο μαθητή ένα πολυμεσικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο οικοδομεί γνώσεις, οργανώνει τη σκέψη του και ταυτόχρονα να παρουσιάζει ένα διαφορετικό αποτέλεσμα εργασίας απ’ ότι στο συνηθισμένο φύλλο του τετραδίου.

Επιπλέον υποστηρίζουν και προωθούν τη μετάβαση:

1) Από τη μετωπική διδασκαλία στη διδασκαλία με ομάδες και συνεργατική μάθηση.

Είναι γεγονός ότι η ομαδική εργασία γενικά είναι πιο ευχάριστη από την ατομική, διότι συμβολίζει την ανάγκη των παιδιών για δράση και ενέργεια. Τους δίνει επίσης ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν μεθόδους, αρχές και λεξιλόγιο τα οποία έχουν διδαχθεί. Εσωστρεφείς και ντροπαλοί μαθητές, οι οποίοι έχουν αναστολές και δύσκολα εμπλέκονται στις μαθησιακές δραστηριότητες μπορούν να συμμετάσχουν ενεργητικά στα δρώμενα της τάξης. Αναμένουμε τους μαθητές να δούμε να συνεργάζονται δυο – δυο μπροστά στους υπολογιστές τους.

2) Από τη διάλεξη ως διδακτική μέθοδο στη συζήτηση και το διάλογο.

Έτσι δίνεται η δυνατότητα στο μαθητή να προβληματιστεί μέσα στο καινούριο περιβάλλον, ν’ αξιολογεί (όσο μπορεί για την ηλικία του), να συμπεραίνει και να διατυπώνει τις απόψεις του μέσα από τη διαδικασία της διαλεκτικής αντιπαράθεσης. Η εμπλοκή του μαθητή επιτυγχάνεται με κατάλληλες ερωτήσεις προβληματισμού (που βέβαια είναι σκόπιμο να σχεδιάζονται από πριν). Ο μαθητής θα μάθει να ρωτά για να λύσει τις απορίες του και να συζητήσει με το διπλανό για κάθε δυσκολία που συναντά.

3) Από την παθητική σε μια κινητοποιημένη σχολική τάξη, μέσα από την ενεργητική συμμετοχή, την επικοινωνία μεταξύ μαθητών και την αυθεντική δραστηριότητα.

Εδώ τους δίνεται η ευκαιρία ν’ αλληλογνωριστούν, να διαμορφώσουν ομαδική ταυτότητα, ν’ ασκήσουν υπακοή απέναντι στην ομάδα – ιδιαίτερα σε περιστάσεις ανταγωνισμού – και να διαμορφώσουν και ν’ αποδεχτούν τις αξίες της ομάδας.

4) Από ένα σύστημα μάθησης στο οποίο όλοι μαθαίνουν τα ίδια πράγματα, σ’ ένα σύστημα που ενδεχομένως ο καθένας μαθητής μαθαίνει διαφορετικά πράγματα, ανάλογα με τις δυνατότητές του. Η δημιουργικότητα π.χ είναι κατά βάθος μια ατομική διαδικασία, η οποία απαιτεί ατομική σκέψη και στοχασμό χωρίς περισπασμούς. Εδώ με την αλληλοβοήθεια οι μαθητές που τελειώνουν γρήγορα βοηθούν τους αργούς και πιο αδύνατους ώστε όλοι να κερδίσουν από τις δραστηριότητες.

3.3 Γνωστικά και διδακτικά προβλήματα

Είναι βέβαιο ότι η μεγάλη πλειοψηφία των μαθητών δεν γνωρίζει τη χρήση του κειμενογράφου Word.

Η αδυναμία επίσης εξασφάλισης ενός υπολογιστή για κάθε μαθητή μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερήσεις εκτέλεσης των εργασιών και άρα ο δάσκαλος θα πρέπει να συντονίζει, να κατευθύνει τις κινήσεις των μαθητών στον χειρισμό των Η/Υ, δεδομένου ότι στο εργαστήριο δεν αντιστοιχεί ένας Η/Υ ανά μαθητή. Ίσως να κάθονται δυο ή τρεις μπροστά σε κάθε Η/Υ. Πρέπει λοιπόν να δίνει εξηγήσεις βήμα – βήμα για να καταλάβουν και να μπορούν ν’ ανταποκριθούν στην πορεία διδασκαλίας.

Επίσης παρά του ότι η έρευνα της Λίνας Βαρσαμίδου για τις σχολικές εφημερίδες που παρουσιάστηκε στο 5^ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής κι Εκπαίδευσης (ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ) στις 7-9 Μαΐου 2010 με θέμα: «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω» αναφέρει τη διαπίστωση ότι: « αποτελούν το χώρο που επιτελούνται επιτυχώς οι στόχοι του ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ, μια που σ’ αυτό το χώρο αφενός μεν αποκτώνται οι δεξιότητες της επικοινωνίας, της χρήσης ποικίλων πηγών κι εργαλείων πληροφόρησης, της συνεργασίας με άλλα άτομα, της κριτικής επεξεργασίας πληροφοριών και η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, αφετέρου δε, συνδυάζονται η διαθεματικότητα, η πολυτροπικότητα, η κριτική ικανότητα, ο τρόπος του να μαθαίνουν οι μαθητές πώς να μαθαίνουν για πληθώρα γνωστικών αντικειμένων και γνωστικών περιοχών», για τους μαθητές των μικρότερων τάξεων είναι αδύνατο να ζητούμε πλήρη ανάπτυξη της κριτικής επεξεργασίας, αλλά να επιμείνουμε στις δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας.

4. Πλαίσιο Εφαρμογής:

· Σε ποιους απευθύνεται: Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Β΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου .

· Χρόνος υλοποίησης: Το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 8 διδακτικές ώρες.

· Χώρος υλοποίησης: Οι μαθητές αρχικά θα εργαστούν στην αίθουσα της τάξης τους και μετά στην αίθουσα υπολογιστών θα χρησιμοποιήσουν τους επτά υπολογιστές και τον εκτυπωτή με τον οποίο είναι συνδεδεμένοι.

· Προαπαιτούμενη γνώση των μαθητών: Οι μαθητές γνωρίζουν τις βασικές δεξιότητες χρήσης των Η/Υ (έχουν έρθει σ’ επαφή στο Νηπιαγωγείο ή το σπίτι ) και είναι σε θέση ν’ ανταποκριθούν στις δραστηριότητες που θα τους δοθούν. Έτσι μπορούν να διαβάζουν, να κατανοούν ένα κείμενο και να γράφουν (με κεφαλαία). Επίσης μπορούν να χειρίζονται το ποντίκι, δεξί – αριστερό κλικ και στο μαρκάρισμα μιας πρότασης ή όλου του κειμένου .

· Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά κι εργαλεία: Κατά τη διενέργεια του σεναρίου θα χρησιμοποιηθούν Η/Υ, λογισμικό γενικής χρήσης Word, λογισμικό παρουσίασης Power Point, το πρόγραμμα πλοήγησης στο διαδίκτυο Internet Explorer και συγκεκριμένες διαδικτυακές διευθύνσεις. Επίσης θα χρησιμοποιηθούν βιντεοπροβολέας, εκτυπωτής, φύλλα εργασίας, μαρκαδόροι, ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, καθώς και λεξικά και βιβλία της βιβλιοθήκης του σχολείου.

· Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης: Οι μαθητές θα χωριστούν σε ανομοιογενείς ομάδες των 2 ή 3 παιδιών ανά Η/Υ. Ίσως εδώ να πρέπει να υπάρχουν κοινά στοιχεία ο τόπος κατοικίας, ενδιαφέροντα και οι κοινωνικές σχέσεις για να μπορεί να δουλέψει η ομάδα.

Μ’ αυτό τον τρόπο θα συνδυαστούν οι ομαδοσυνεργατικές διαδικασίες, οι οποίες είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική διαπραγμάτευση της γνώσης, με την αλληλεπίδραση με την τεχνολογία των υπολογιστών. Και φυσικά έτσι μπορούμε ν’ απαλλαγούμε από κινδύνους αυτοπροβολής, ατομισμού κι εγωιστικής συμπεριφοράς.

Ο δάσκαλος θα συντονίζει τις διαδικασίες, εμψυχώνει, ενθαρρύνει για συνεργασία, καθοδηγεί τους μαθητές και τους δίνει κίνητρα να εκφράσουν τις απόψεις τους.

Ειδικότερα η έκδοση εφημερίδας συνιστά μια δραστηριότητα που ευνοεί ιδιαίτερα την κοινωνικοποίηση και τη μάθηση. (Άλμπερτι 1986).

Επίσης σ’ αυτή τη περίπτωση σημαντικός είναι και ο ρόλος των γονέων. Αν και οι απόψεις διαφέρουν, θεωρώ ότι αυτό είναι παιδαγωγικά ορθό, αλλά και με δεδομένες τις καθημερινές συνθήκες των γονέων, αυτό κρίνεται ιδιαίτερα χρήσιμο.

Η σχολική δημοσιογραφία βοηθά τους μαθητές ν’ αναπτύξουν τη κριτική τους σκέψη, την ικανότητά τους να επικοινωνούν και να γίνουν καλύτεροι κι ενεργοί πολίτες (Bowen & Tantillo 2002).

Η έκδοση της εφημερίδας είναι πρωτίστως μια μαθησιακή δραστηριότητα που στηρίζεται στην αρχή επίλυσης προβλήματος, η οποία αναπτύσσει ανάμεσα στους μαθητές – δημοσιογράφους μια αίσθηση εμπιστοσύνης και ικανότητας (Burns 1997).

5. Στόχοι του Σεναρίου:

Ως γενικό σκοπό του σεναρίου μας ορίζουμε την προετοιμασία των μαθητών στη χρήση εργαλείων επεξεργασίας κειμένων και στη λογική διαχείριση των κειμένων ώστε στο επόμενο στάδιο να λειτουργήσουν ως Μικροί Δημοσιογράφοι.

Γνωστικοί στόχοι

Ο μαθητής :

· ν’ αναγνωρίζει τις εφημερίδες και το περιεχόμενό τους – (Δραστηριότητα 1^η)

· να κατηγοριοποιεί εφημερίδες (πχ. πολιτικές, αθλητικές, οικονομικές,

μαθητικές, τοπικές κά.) – (Δραστηριότητα 1^η)

· να ταξινομεί τα κείμενα μιας εφημερίδας σε ομάδες (πχ. συνεντεύξεις, διαφημίσεις, αγγελίες, σχολιασμοί κά.) - (Δραστηριότητα 1^η)

· να προσδιορίζει τον τίτλο ενός θέματος – (Δραστηριότητα 1^η)

· να συγκεντρώνει πληροφορίες από εφημερίδες - (Δραστηριότητα 1^η)

· να επιλέγει συγκεκριμένες ιστοσελίδες για πλοήγηση – (Δραστηριότητα 5^η)

Στόχοι σε επίπεδο δεξιοτήτων

Ο μαθητής να είναι σε θέση:

· ν’ αναπτύσσει δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας – (Δραστηριότητες 1^η, 4^η, 5^η, 6^η)

· να εφαρμόζει τη συνεργατική μάθηση κι επικοινωνία όχι μόνο προφορικά αλλά και γραπτά – (Δραστηριότητα 6^η)

· να γνωρίζει τη χρήση του πληκτρολογίου και να μπορεί να γράφει κείμενα στον κειμενογράφο Word και να κάνει τις βασικές μορφοποιήσεις (αλλαγή γραμματοσειράς, αλλαγή κεφαλαία – πεζά, στοίχιση, έλεγχο ορθογραφίας) – (Δραστηριότητες 2^η, 3^η, 4^η, 6^η )

Στόχοι σε επίπεδο στάσεων

Ο μαθητής:

· να συμμετέχει ενεργά στη συγγραφή ενός κειμένου - (Δραστηριότητα 6^η)

· να εκτιμά τις δυνατότητες του Η/Υ – (Δραστηριότητες 2^η, 3^η, 4^η, 5^η, 6^η)

· να νιώθει τη χαρά της δημιουργικότητας - (Δραστηριότητα 3^η, 4^η και 6^η)

· να αισθάνεται την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση μέσα από ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες ώστε να νιώθει ένας «Μικρός Δημοσιογράφος» - (Δραστηριότητες 1^η, 4^η, 5^η, 6^η)

Ως προς τη χρήση των ΤΠΕ

· να εξοικειωθεί με τον Η/Υ – (Δραστηριότητες 1^η, 2^η, 3^η, 4^η, 5^η ,6^η )

· ν’ αναπτύσσει θετική στάση απέναντι στον Η/Υ ως εργαλείο άντλησης πληροφοριών και συγγραφής κειμένων – (Δραστηριότητες 5^η , 6^η)

· να οικοδομεί τις γνώσεις του και

· να οργανώνει τη σκέψη του μέσα σ’ ένα πολυμεσικό περιβάλλον – (Δραστηριότητες 1^η, 5^η, 6^η)

6. Πορεία διδασκαλίας και Υλοποίηση δραστηριοτήτων

Σύντομη Περιγραφή Διδασκαλίας

Οι μαθητές αφού παρατηρήσουν διάφορες εφημερίδες μέσα στην τάξη τους, στη συνέχεια θα μετακινηθούν στο εργαστήριο του σχολείου, όπου εκεί με τα κατάλληλα φύλλα δραστηριότητας και μέσα από τις ΤΠΕ θα μάθουν:

· Να χρησιμοποιούν το πληκτρολόγιο με σχετική άνεση

· Να γράφουν ένα μικρό κείμενο και να εισάγουν εικόνα με τον κειμενογράφο Word

· Να παρατηρήσουν εφημερίδες (κυρίως μαθητικές) και να περιηγηθούν στο διαδίκτυο σε συγκεκριμένες διευθύνσεις που θα βρουν αποθηκευμένες σε αρχείο.

· Θα γράψουν τη δική τους εφημερίδα, θα γίνουν Μικροί Δημοσιογράφοι.

Παρουσίαση ροής – εφαρμογής των δραστηριοτήτων

1^η Δραστηριότητα (2 διδ/κές ώρες)

Η αφόρμηση γίνεται μέσα στην τάξη με την παρουσίαση ενός βίντεο με τη βοήθεια του βιντεοπροβολέα, διάρκειας ενός λεπτού. Παρουσιάζει πρωτοσέλιδα εφημερίδων (αντλήθηκε από το youtube και τη βιβλιοθήκη Ηρακλείου Αττικής). Εφημερίδες επίσης έχει φέρει και ο δάσκαλος στην τάξη.

Κατόπιν καλεί τους μαθητές να παρατηρήσουν και να συγκρίνουν τους τίτλους τους στα πρωτοσέλιδα, τα χρώματα και τα γράμματα που χρησιμοποιούν και τους ζητά να τις κατηγοριοποιήσουν σε: πολιτικές, αθλητικές, μαθητικές, τοπικές, περιοδικές, καθημερινές. Αφήνει να συζητήσουν για τις διαφορές μεταξύ τους.

Επίσης τους καλεί να ταξινομήσουν κάποια από τα κείμενα σε ομάδες: συνεντεύξεις, άρθρα, διαφημίσεις, σχολιασμοί, αγγελίες, διαμαρτυρίες κά.

Στη συνέχεια σε ομάδες των δυο μαθητών (ανά θρανίο) καλούνται να συμπληρώσουν το φύλλο εργασίας 1, που αναφέρεται σε εφημερίδες που τους παρουσιάζονται από βιντεοπροβολέα σε πρόγραμμα power –point «ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ».

Στη συνέχεια δίνουμε σε καθεμιά από τις ομάδες διάφορα κείμενα εφημερίδων που έχουμε κόψει τον τίτλο και ζητάμε να τα τοποθετήσουν σύμφωνα με το περιεχόμενό τους (αφού τις μελετήσουν) σε ομάδες (πχ. συνεντεύξεις, διαφημίσεις, σχολιασμοί, επιστολές, αγγελίες κλπ) και αφού επιλέξουν ένα κάθε ομάδα να γράψουν ένα τίτλο που να ταιριάζει φύλλο εργασίας 2.

Μεταδιδακτικό σχόλιο

Το σκεπτικό της δραστηριότητας είναι οι μαθητές ν’ αναπτύξουν θετική στάση από την αρχή για τον υπολογιστή, να οργανώσουν τη σκέψη τους και ν’ αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας όχι μόνο στον προφορικό αλλά και το γραπτό λόγο.

2^η Δραστηριότητα (1 διδ/κή ώρα)

Οι μαθητές μετακινούνται στο εργαστήρι Πληροφορικής. Κάθονται μπροστά από κάθε υπολογιστή όπως είναι χωρισμένοι σε ομάδες, έχοντας μαζί τους ένα πρόχειρο τετράδιο και μολύβι.

Ο δάσκαλος τους ζητά ν’ ανοίξουν από την επιφάνεια εργασίας το λογισμικό κλειστού τύπου «Ο Πίπης ο Υπολογιστής» και στο κομμάτι της Εισαγωγής να δουν και ν’ ακούσουν τη μικρή εισήγηση για το πληκτρολόγιο. Πρέπει να εκτελέσουν τις οδηγίες που τους δίνει ο Πίπης ο Υπολογιστής μέσα από ένα πολυμεσικό περιβάλλον που σίγουρα τ’ απελευθερώνει από την ανία που προκαλεί το καθημερινό πρόγραμμα και με τη μορφή του παιχνιδιού που είναι η «χαρά του παιδιού» οδηγούνται στο ν’ αναπτύξουν την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμησή τους σε ότι καινούριο μαθαίνουν.

Έτσι μετά την εισαγωγή που τους δίνεται η δυνατότητα να γνωρίσουν σε «εικονική πραγματικότητα» τα βασικά πλήκτρα του πληκτρολογίου, συνεχίζουν μέσα από τα παιχνίδια και συγκεκριμένα τα «χαρακτήρες» και «αλεξίπτωτο» να μάθουν να πληκτρολογούν χαρακτήρες που εμφανίζονται στην οθόνη, για να αποκτήσουν σχετική ευχέρεια στην πληκτρολόγηση.

Κατόπιν από το παιχνίδι «πληκτρολόγηση» εξασκούνται στο γράψιμο μεγαλύτερων φράσεων.

Το λογισμικό περιέχει ακόμη τρία παιχνίδια: «κρυμμένες λέξεις», «τριάδες» και «φιδάκι» που και αυτά βασίζονται στη χρήση του πληκτρολογίου με σχετική ευχέρεια και μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη βούληση του δασκάλου και αν ο χρόνος το επιτρέψει.

Μεταδιδακτικό σχόλιο

Το σκεπτικό της συγκεκριμένης δραστηριότητας βασίζεται στην προσπάθεια από πλευράς του δασκάλου ώστε οι μικροί μαθητές ν’ αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στον υπολογιστή και για ν’ ακριβολογούμε φιλική στάση και μέσα από τη χαρά της επιτυχίας που δίνουν οι παιγνιώδεις ασκήσεις ν’ αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση.

3^η Δραστηριότητα (1 διδ/κή ώρα)

Στο εργαστήρι Πληροφορικής ο δάσκαλος ζητά από τους μαθητές ν’ ανοίξουν από την επιφάνεια εργασίας των υπολογιστών τους τα αρχεία με τίτλο «ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΙΟ», που έχει επεξηγήσεις για τα βασικά πλήκτρα και μια δεύτερη με τίτλο «ΚΕΙΜΕΝΟΓΡΑΦΟΣ WORD». Αντίστοιχες εκτυπωμένες σελίδες αυτών των αρχείων μοιράζονται στις ομάδες (καλό να είναι πλαστικοποιημένες) για να τις έχουν μπροστά τους στις πρώτες προσπάθειές τους.

Στη συνέχεια μοιράζεται το φύλλο εργασίας 3. Τώρα πλέον καλούνται να παίξουν με το πληκτρολόγιο πάνω στον κειμενογράφο Word.

Γράφουν τ’ όνομά τους. Στην αρχή με κεφαλαία. Μετά μαθαίνουν να γράφουν μικρά, να βάζουν τόνο, ν’ αφήνουν κενό, ν’ αλλάζουν σειρά.

Έπειτα επιχειρούν να γράψουν μια δική τους πρόταση.

Να σημειωθεί ότι σ’ αυτή τη φάση οι απαιτήσεις του δασκάλου οριοθετούνται από υπομονή και θα πρέπει να παροτρύνει και να επιβραβεύει τις προσπάθειες των μαθητών.

Μεταδιδακτικό Σχόλιο

Το σκεπτικό αυτής της δραστηριότητας είναι (μετά από τρεις διδακτικές ώρες προετοιμασίας) οι μαθητές να αισθανθούν τη χαρά της δημιουργίας μέσα από τη γραφή στο Word. Κι εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ πιθανό να έχουμε μαθητές που να γνωρίζουν ήδη να γράφουν (από το σπίτι), γι’ αυτό ο δάσκαλος πρέπει με ευελιξία να το διαχειριστεί αυτό αλλάζοντας ίσως και τη σύνθεση των ομάδων για να πετύχει καλύτερη αλληλοβοήθεια μεταξύ των μαθητών.

4^η Δραστηριότητα (1 διδ/κή ώρα)

Η πορεία της εκμάθησης στον κειμενογράφο Word πρέπει να είναι εξελικτική, που σημαίνει ότι ξεκινώντας από τα απλά θα οδηγήσουμε τα παιδιά στα πιο περίπλοκα και με βάση τις δυνατότητες του τμήματος.

Στην αίθουσα εργαστηρίου οι μαθητές παίρνουν το φύλλο εργασίας 4, που περιέχει απλές οδηγίες και που ζητά από τα παιδιά να εργαστούν και πάλι στον κειμενογράφο word, διευρύνοντας τις γνώσεις τους στη χρήση του κειμενογράφου.

Θα γράψουν και θα μορφοποιήσουν μια πρόταση και θα κάνουν ορθογραφικό έλεγχο.

Επίσης μαθαίνουν να εισάγουν εικόνα έτοιμη από αρχείο. Συγκεκριμένα οι μαθητές μαθαίνουν να επιλέγουν τη γραμματοσειρά που θέλουν, με το χρώμα που επιθυμούν, να στοιχίζουν την πρότασή τους, να την υπογραμμίζουν, ακόμη να τη γράφουν μ’ έντονα γράμματα. Ιδιαίτερη εντύπωση αναμένεται να κάνουν στους μαθητές οι υπογραμμισμένες με κόκκινο χρώμα λέξεις και η δυνατότητα αυτόματου ορθογραφικού ελέγχου.

Μαθαίνουν επίσης να χρησιμοποιούν την εισαγωγή εικόνας από αρχεία του υπολογιστή (clip Art) και να τη διαμορφώνουν.

Στο σημείο αυτό ο δάσκαλος βρίσκει την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει την ψηφιακή μηχανή. Να τραβήξει ατομικές φωτογραφίες των μαθητών και να τις περάσει στον υπολογιστή κάθε ομάδας ώστε να χρησιμοποιήσει ο κάθε μαθητής τη δική του δίπλα στ’ όνομα που θα υπογράφει την εργασία του.

Μεταδιδακτικό Σχόλιο

Το σκεπτικό της δραστηριότητας είναι ο μαθητής να εκτιμήσει τις δυνατότητες του υπολογιστή και να αισθανθεί τη χαρά της δημιουργικότητας μέσα από τα μικρά θαύματα που μπορεί να καταφέρει πλέον στο νέο περιβάλλον εργασίας.

5^η Δραστηριότητα (1 διδ/κή ώρα)

Ο δάσκαλος έχει δημιουργήσει από πριν ένα αρχείο με τ’ όνομα φύλλο εργασίας 5 και το έχει εγκαταστήσει στην επιφάνεια εργασίας όλων των υπολογιστών. Στο αρχείο αυτό έχουν αποθηκευτεί ιστοσελίδες εφημερίδων με υπερσύνδεση. Έτσι δίνεται στα παιδιά η δυνατότητα της πλοήγησης σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες όχι μόνο για να εξασφαλίσουμε χρόνο, αλλά και για να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα μπουν σε σελίδες με ακατάλληλο περιεχόμενο.

«Το γεγονός ότι το διαδίκτυο αποτελεί ένα μέσο αμφίδρομης επικοινωνίας, θα το καταστήσει με βασική προϋπόθεση την ενεργοποίηση της συνεργατικής διδασκαλίας από το δάσκαλο, εκπαιδευτικό εργαλείο υψηλής ποιότητας και θα συμβάλει να δημιουργηθεί ένα μαθησιακό περιβάλλον που θα διευκολύνει τη μάθηση» (Σπίνουλας Θ, 2000 : 6)

Μεταδιδακτικό Σχόλιο

Με βάση τα παραπάνω το σκεπτικό της δραστηριότητας είναι να δοθεί η δυνατότητα στα παιδιά να παρατηρήσουν διάφορες εφημερίδες στο διαδίκτυο σε ηλεκτρονική μορφή. Να δουν το τίτλο των εφημερίδων, το είδος των άρθρων, τον τρόπο συγγραφής τους, να ενεργοποιηθεί η φαντασία τους, η οποία σαν πανανθρώπινη ιδιότητα χρειάζεται εκμάθηση, εξάσκηση και κατάλληλο περιβάλλον. Παράλληλα δίνονται ευκαιρίες σ’ όλους να δραστηριοποιηθούν γύρω από τα θέματα της εφημερίδας που θα δημιουργήσουν, εφαρμόζοντας την αρχή της αυτενέργειας και την ανακαλυπτική μέθοδο. Επίσης τους δίνεται η δυνατότητα να συζητήσουν μεταξύ τους εποικοδομητικά, να μοιράσουν ή να επιλέξουν θέματα που θέλουν να δουλέψουν στην επόμενη δραστηριότητα που θα είναι η δημιουργία της εφημερίδας τους.

Παρατηρήσεις:

Σ’ αυτό το σημείο μπορούν να χρησιμοποιήσουν το τετράδιό τους και να σημειώσουν με το μολύβι τους ότι τους έχει κάνει ιδιαίτερη εντύπωση στις σελίδες που επισκέπτονται.

Να σημειώσουμε ότι δεν είναι απαραίτητο να επισκεφτούν όλες τις διευθύνσεις που είναι αποθηκευμένες στο συγκεκριμένο αρχείο.

6^η Δραστηριότητα (2 διδ/κές ώρες)

Σ’ αυτή τη φάση οι μαθητές παροτρύνονται να γράψουν την εφημερίδα της τάξης τους.

Ανοίγουν από την επιφάνεια εργασίας τα αρχεία που έχει ήδη εγκαταστήσει ο δάσκαλος σε πρόγραμμα power –point με τίτλο «ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ» και «ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Στ», για να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές από την εφημερίδα που φτιάχνουν οι συμμαθητές τους της Στ τάξης. Συζητούν για τα θέματα που μπορούν να γράψουν και φτιάχνουν ένα κατάλογο θεμάτων στον πίνακα του εργαστηρίου. Στη συνέχεια συζητούν για τον τίτλο που θα δώσουν στην εφημερίδα τους και τι θα έχει σαν πρωτοσέλιδο, φύλλο εργασίας 6.

Κατά ομάδες θ’ αναλάβουν ν’ ασχοληθούν με το πρωτοσέλιδο και τα υπόλοιπα θέματα

(πχ. το χωριό μας, η χριστουγεννιάτικη γιορτή που ετοιμάζουμε, η παράσταση που παρακολουθήσαμε, παρουσίαση ενός βιβλίου, παροιμίες, ανέκδοτα…).

Κάθε ομάδα γράφει τ’ όνομα της δίπλα στο θέμα που επέλεξε στον πίνακα. Έτσι:

· κάθε ομάδα γράφει στο word το θέμα που έχει επιλέξει

· αφού τελειώσουν το γράψιμο χρησιμοποιούν τον έλεγχο ορθογραφίας

· ο δάσκαλος βοηθά (ίσως) την ομάδα που έχει αναλάβει το πρωτοσέλιδο, να μορφοποιήσει τυχόν φωτογραφίες που θα χρησιμοποιήσουν, αλλά και στη διαμόρφωση των φύλλων, αν τα παιδιά δεν τα καταφέρνουν.

· προχωρούν στην εκτύπωση των φύλλων στον εκτυπωτή του εργαστηρίου

· ακολουθεί η διανομή στους συμμαθητές τους στο σχολείο, στους δασκάλους και τους γονείς.

Στις χρηστικές οδηγίες για την τελική μορφή της εφημερίδας ο δάσκαλος πρέπει:

Ø να προσέξει τις αντιθέσεις των χρωμάτων στο πρωτότυπο, ώστε να μην έχει απώλειες στην ασπρόμαυρη απεικόνιση. (Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στις έγχρωμες φωτογραφίες).

Ø Στις επιλογές του εκτυπωτή είναι πολύ χρήσιμο να καθορίσει ποιότητα ανάλυσης άνω από 600 dpi ώστε να έχει μεγάλη ευκρίνεια στα κείμενά των μαθητών.

Μεταδιδακτικό Σχόλιο

Το σκεπτικό της δραστηριότητας είναι να φτάσουμε στο σκοπό του σεναρίου που

θέσαμε εξ αρχής, δηλαδή τη διαφοροποίηση της διαδικασίας μάθησης με τη χρήση ΤΠΕ ώστε να γίνει πιο ελκυστική έξω από τα όρια της σχολικής αίθουσας, του μαθήματος και της ατομικότητας. Και φυσικά να μετατρέψουμε τους μαθητές μας σε Μικρούς Δημοσιογράφους μέσα από ομαδοσυνεργατικές διαδικασίες, αφού θα μπορούν ν’ αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους (στηριζόμενοι στην ισχυρή αυτοεκτίμησή τους) και με τη χαρούμενη διάθεση του παιχνιδιού ν’ αποκτήσουν επικοινωνιακή γραφή, να γίνει η ανάγνωση ευχάριστη διαδικασία και ίσως (παρά τη μικρή ηλικία τους) να τους δώσουμε το έναυσμα για να μπορούν να ελέγξουν την «αλήθεια» της τηλεόρασης και των άλλων ΜΜΕ στα οποία διαρκώς βρίσκονται εκτεθειμένα.

7. Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση γίνεται σε όλη τη διάρκεια των 8 διδακτικών ωρών του Σεναρίου κι έχει να κάνει με την πιστοποίηση του βαθμού κατά τον οποίο οι μαθητές αναπτύσσουν πρωτοβουλίες, αν συνεργάζονται κι επικοινωνούν στις ομάδες τους, αλλά και στην τάξη για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων. Επίσης αξιολογείται το αν είναι σε θέση να χρησιμοποιούν τον κειμενογράφο word με σχετική άνεση ώστε να γράφουν μικρά κείμενα, να τα μορφοποιούν και να εισάγουν εικόνες.

Αν μπορούν επίσης να χρησιμοποιούν συγκεκριμένες διαδικτυακές διευθύνσεις για να συλλέξουν πληροφορίες και να παράγουν υλικό από κείμενα και εικόνες, το οποίο και παρουσιάζουν στους συμμαθητές τους.

Αναμένεται να έχουμε ένα ανομοιογενές σ’ επίδοση τμήμα, όταν όλοι οι μαθητές δε βρίσκονται στο ίδιο μαθησιακό επίπεδο χρήσης υπολογιστών. Αν και γίνεται αρχικά προσπάθεια όλοι οι μαθητές να εξοικειωθούν με τον υπολογιστή, μερικές φορές είναι αναμενόμενο να υπάρχουν «διαφορετικές ταχύτητες» στην εκτέλεση των εργασιών από τους μαθητές.

Επίσης αξιολογείται η ποιότητα επιχειρηματολογίας και διαλόγων που αναπτύσσουν, προκειμένου να παρουσιάσουν και να υποστηρίξουν τη γνώμη τους.

Ο δάσκαλος μπορεί να δώσει το φύλλο αξιολόγησης 7 (προς το τέλος της 6^ης δραστηριότητας) που αφορά την αυτοαξιολόγηση από την πλευρά των μαθητών ως προς:

· την επιτυχία των στόχων

· τον τρόπο λειτουργίας των ομάδων σε συνεργατικά πλαίσια

· την έκφραση των συναισθημάτων τους (ικανοποίηση, διασκέδαση, δυσκολίες κλπ) κατά τη διάρκεια του σεναρίου

Θα πρέπει να τονιστεί σ’ αυτό το σημείο ότι η παρουσία και συνεργασία δυο εκπαιδευτικών (αν υπάρχει δυνατότητα) στο εργαστήριο υπολογιστών κατά τη διάρκεια υλοποίησης του σεναρίου ίσως να είναι ζωτικής σημασίας, διότι οι μαθητές αφενός μεν έχουν πολλές απορίες αφετέρου δε συχνά καταλήγουν να παίζουν με το άλλα λογισμικά και να μην «εκτελούν» τα φύλλα εργασίας.

8. Επέκταση της δραστηριότητας

Το παρόν σενάριο μπορεί να βελτιωθεί και να επεκταθεί όταν εφαρμοστεί στην τάξη, όταν δοκιμαστεί από το μαθητή, όταν ο δάσκαλος μέσα από την εφαρμογή του εντοπίσει ενδεχόμενες ατέλειες και αδυναμίες των μαθητών ώστε να το προσαρμόσει στις ανάγκες της τάξης.

Μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού Σχολείου, αφού αφορά την παραγωγή γραπτού λόγου και μάλιστα μπορεί και πρέπει να επεκταθεί πέρα από τα πλαίσια του Γλωσσικού μαθήματος (γιατί έχει χαρακτήρα τεχνικό – εργαλειακό), στη Μελέτη Περιβάλλοντος, την Αισθητική Αγωγή και την Ευέλικτη Ζώνη (διαθεματικά), όταν μάλιστα δεν γίνει καθόλου αναφορά στους στόχους που έχουν να κάνουν με τις γραμματικές ασκήσεις της ενότητας και αφού απαιτεί αρκετές ώρες μέχρι οι μαθητές να εξοικειωθούν με το πληκτρολόγιο.

Μπορούμε ακόμη να δώσουμε μια αρχική παρόρμηση στους μαθητές μας, πηγαίνοντας μαζί τους μία εκπαιδευτική επίσκεψη σε κάποια τοπική εφημερίδα, ώστε να δουν από κοντά το αντικείμενο.

Επίσης οι μαθητές να παραδειγματιστούν από την επιτυχία που έχει η έκδοση της εφημερίδας των μαθητών της Στ τάξης (για 10^η χρονιά) με τίτλο «Πρώιμες Σχολικές Βολίδες – Αφράτα Νέα», η οποία μάλιστα βραβεύτηκε κατά την περσινή χρονιά στο διαγωνισμό μαθητικών εντύπων του Ιδρύματος Μπότση.

Με την ολοκλήρωση της εφημερίδας μπορεί να γίνει στο χώρο του σχολείου και μία μικρή εκδήλωση, όπου οι μαθητές θα παρουσιάσουν την εφημερίδα τους, τον τρόπο που εργάστηκαν, τις τυχόν δυσκολίες που αντιμετώπισαν και με τον τρόπο αυτό θα νιώσουν ικανοποιημένοι από το δημιούργημά τους.

Η εφημερίδα μπορεί ν’ αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου ή στο ανάλογο blog των εκπαιδευτικών και να ζητηθεί και η γνώμη άλλων μαθητών για τον εμπλουτισμό θεμάτων.

Τέλος οφείλουμε ν’ αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τα νέα Προγράμματα Σπουδών είναι επιθυμητό οι ΤΠΕ να συνεισφέρουν στην εποικοδόμηση των γνώσεων. Αλλά τόσο οι έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Task Force 1996) όσο και οι εμπειρίες από την ελληνική σχολική πραγματικότητα δείχνουν ότι:

«η ένταξη των πολυμέσων στη σχολική πρακτική μπορεί να έχει αποτελέσματα μόνο με καινοτόμες παιδαγωγικές πρακτικές κι ευνοϊκές συνθήκες». Το μάθημα συνεπώς, οφείλει να βασίζεται στο ν’ αναδείξει όλες τις «καλές πρακτικές» που συμπληρώνουν κι εμπλουτίζουν τις παραδοσιακές διδακτικές πρακτικές και ταυτόχρονα στηρίζονται στα συμπεράσματα της θεωρίας του εποικοδομητισμού (Piaget, Vygotsky, Papert). Αυτές οι πρακτικές διακρίνονται στην παιδαγωγική αξιοποίηση των πολυμέσων μέσα από εκπαιδευτικά λογισμικά και τη χρήση του διαδικτύου.

Και θα κλείσουμε με τη διαπίστωση του Φρενέ (1997) ότι:

«αν το σχολείο μπορέσει να εκμεταλλευτεί την αξία της επικοινωνίας μέσα από τη δουλειά στην έκδοση σχολικής εφημερίδας, το παιδί που μέχρι πριν λίγο άφηνε έξω από την πόρτα του σχολείου τα κυρίαρχα ενδιαφέροντα του, τις ευαισθησίες και το καλύτερο μέρος της ζωντάνιας του, θα μπαίνει πλέον με όλη του την καρδιά στο σχολείο <του>».

9. Βιβλιογραφία

v Βιβλίο μαθητή Β Δημοτικού, ΟΕΔΒ 2008, Αθήνα

v Βιβλίο δασκάλου Β Δημοτικού, ΟΕΔΒ 2008, Αθήνα

v ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ Δημοτικού – Γυμνασίου τ.Α σελ. 21-40 2002

v Βαρσαμίδου Λίνα «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω» (από τα πρακτικά του ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ 5^ου Συνεδρίου 2010)

v Ματσαγγούρας Ηλίας «Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση» 2002, Αθήνα

v Παπαδάκης Σπ. – Χατζηπέρης Ν. «Βασικές δεξιότητες στις τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας Γ΄ΚΠΣ Επιχ/κό προγ/μα Κοινωνίας της Πληροφορίας, ΥΠΕΠΘ & ΠΙ- ΕΑΙΤΥ 2005, Αθήνα»

v Αλµπέρτι, Α. (1986). Θέµατα διδακτικής. Λεξικό βασικών όρων σύγχρονης διδακτικής.(Μ. Κονδύλη Mετ.). Αθήνα: Gutenberg.

v Σπίνουλας, Θ., «Το Internet της Παιδείας», Εφημ. Τα Νέα, 19/3/2001.

v Φρενέ, Σ. (1977). Το σχολείο του λαού. (Κ. ∆εναξά-Βενιεράτου Mετ.). Αθήνα:

Οδυσσέας.

v Burns, L. S. (1997). Problem-based Learning (PBL) and journalism education: Is it new jargon for something familiar? Australian Journalism Review, 19(2), 59- 72.

v Bowen, C. P., & Tantillo, S. H. (2002). NCTE/IRA Standards in Classroom

Journalism Projects. Urbana, Ill.: NCTE and JEA.