ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ:
ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Β΄ ΕΠΙΠΕΔΟΥ
3η
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
ΚΩΔ:
(1512-4)
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ: Dr. ΜΗΤΑΚΟΣ Δ.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
ΜΑΘΗΜΑ: ΓΛΩΣΣΑ
ΤΑΞH Γ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
ΧΑΛΚΙΔΑ 2012
Περιεχόμενα
1.Τίτλος Σεναρίου |
Ο χορός των χιονονιφάδων
|
2. Ταυτότητα |
·
Δάσκαλος
– Δημιουργός: Παπαδημητρίου Απόστολος
·
Γνωστική
περιοχή: Το σενάριο
αυτό αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της Γλώσσας Γ΄ τάξης, ενότητα 2.1 -
Μάθημα «Πολιτείες ντυμένες στα λευκά». Είναι συμβατό με το Αναλυτικό
Πρόγραμμα Σπουδών (Α.Π.Σ) και το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος
Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ)
·
Θέμα:
Η αφήγηση ως
κειμενικό είδος του αναφορικού λόγου στην εξέλιξη καταστάσεων και συμβάντων
στο χρόνο.
|
3. Σκεπτικό της δραστηριότητας |
·
Καινοτομίες: Ο Η/Υ καθίσταται ένα
ισχυρό μέσο ενίσχυσης και υποστήριξης της εκπ/κής διαδικασίας. Η χρήση των
Η/Υ, καθώς και συγκεκριμένων εκπαιδευτικών λογισμικών, ως ενισχυτών της
μαθησιακής διαδικασίας, η αξιοποίησή τους ως μέσου οργάνωσης και υλοποίησης
δραστηριοτήτων και δράσεων και με τη χρησιμοποίηση των βασικών υπηρεσιών του
διαδικτύου, εισάγουν την πρωτοπορία σε έναν τεχνολογικό πολιτισμό με
ατελείωτες δυνατότητες. Η εισαγωγή της ψηφιακής βιβλιοθήκης, της διασύνδεσης του
ιστού, της παγκόσμιας διαδικτύωσης, της άμεσης και έμμεσης επικοινωνίας, των
δομημένων εκπαιδευτικών σεναρίων, της αναζήτησης και αξιοποίησης της πληροφορίας, της παρέμβασης, της
ανακάλυψης και αξιολόγησης, των μηχανών αναζήτησης, της επεξεργασίας εικόνας,
βίντεο, ήχου, κίνησης, της διαδραστικότητας, των εργαλείων web,
κ.ά., δημιουργούν ένα νέο σύγχρονο περιβάλλον δόμησης της γνώσης και
καλλιέργειας νοητικών διεργασιών ανώτερου επιπέδου.
Συγκεκριμένα στο παρόν σενάριο:
·
Η χρήση βιντεοπροβολέα με
τη βοήθεια του λογισμικού Power
Point σηματοδοτεί μια άλλη διάσταση της
οργανωμένης παρουσίασης και εφαρμογής των διδακτικών ενεργειών. Γίνεται η
παρουσίαση των κειμένων του σχολικού εγχειριδίου και αξιοποιείται στην
επεξεργασία τους. Προβάλλονται σε διαφάνεια ο προοργανωτής καθώς και όλες οι
δραστηριότητες. Υπάρχουν υπερσυνδέσεις με τα φύλλα εργασίας και με πηγές
άντλησης πληροφοριών.
·
Η εισαγωγή του βίντεο (εικόνας - ήχου –
κίνησης) δίνει το έναυσμα ενδιαφέροντος.
·
Η σύνδεση των υπολογιστών
της τάξης σε δίκτυο συνδράμει στην ομαδοσυνεργατική δράση.
·
Με τη βοήθεια του Excel
και του word διαμορφώνονται οι γραμματικοί πίνακες και
τα φύλλα εργασιών, με το ανάλογο αισθητικό αποτέλεσμα, κάνοντας χρήση των
εργαλείων των προγραμμάτων.
·
Οι διαδικτυακοί τόποι
(Ηλεκτρονικά λεξικά, Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη) και οι μηχανές αναζήτησης,
συμβάλλουν στην αναζήτηση και αξιοποίηση της πληροφορίας.
·
Το λογισμικό πρόγραμμα Word,
αλλά και το Publisher
δίνει την εναλλακτική δυνατότητα εύκολης κατασκευής του πρωτοσέλιδου της
εφημερίδας.
·
Το λογισμικό Cmap Tools
στο Φ.Ε 2 εισάγει την ιδέα του εννοιολογικού χάρτη.
·
Το λογισμικό
Ιδεοκατασκευές δίνει την ευκαιρία αξιοποίησης και εφαρμογής των τεχνικών
γραπτής αφηγηματικής ή περιγραφικής έκφρασης.
·
Υπάρχουν αποθηκευμένα
αρχεία σε φακέλους με τις ανάλογες υπερσυνδέσεις για διευκόλυνση και χρήση
του υλικού.
Οι μαθητές επικοινωνούν –
συνεργάζονται – ανακαλύπτουν και δομούν το τελικό αποτέλεσμα.
·
Προστιθέμενη
αξία: Ο Η/Υ είναι
ένα πολυμορφικό, παραγωγικό και πολιτιστικό
εργαλείο ανάπτυξης και αλληλεπίδρασης. Συμβάλλει στη διευκόλυνση της
κοινωνιογνωστικής μάθησης μέσω της αυθόρμητης εμπλοκής των μαθητών σε δράσεις
και λήψη αποφάσεων. Προωθεί την ομαδοσυνεργατικότητα. Ενισχύει τη
διαθεματικότητα. Παρέχει την δυνατότητα πειραματισμού και ανακάλυψης και την
ευχέρεια δράσης και εύρεσης εναλλακτικών λύσεων. Ενεργοποιεί τη νοητική
λειτουργία και μετασχηματίζει τη δημιουργική σκέψη σε ικανότητα ποιοτικής,
κριτικής ανάπτυξης. Ως αποτέλεσμα έχει
την επεξεργασία του όγκου των πληροφοριών, την αποκωδικοποίηση, την
αξιολόγηση και την επιλογή.
Γίνεται προσπάθεια στο παρόν σενάριο, σχεδόν
όλες οι δραστηριότητες καθώς και τα φύλλα εργασίας, πέρα από την προβολή τους
και την επεξεργασία κατανόησης, να γίνουν ομαδοσυνεργατικά πάνω στο
εργασιακό περιβάλλον του υπολογιστή. Έτσι εισάγεται με τη χρήση του λογισμικού Power
Point
στη διδακτική πράξη, η οργάνωση της διδασκαλίας και των εφαρμογών δράσης
αυτής. Η εικόνα (video),
ο ήχος και η κίνηση, ως έναυσμα ενδιαφέροντος. Παρουσιάζονται τα κείμενα του
σχολικού εγχειριδίου καθώς και όλες οι δραστηριότητες της ενότητας και
γίνεται η επεξεργασία παρατήρησης, ανάλυσης, συζήτησης και κατανόησης.
Υπάρχουν υπερσυνδέσεις που οδηγούν γρήγορα και με ακρίβεια το μαθητή στα
φύλλα εργασίας, στην αναζήτηση της πληροφορίας, στην αξιοποίηση της εικόνας,
με πρόσβαση στο ανάλογο αποθηκευμένο αρχείο, ή στο ηλεκτρονικό λεξικό και την
ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια, αυξάνοντας την αυτοδύναμη ερευνητική και
ανακαλυπτική ικανότητα. Τα γραμματικά φαινόμενα παρουσιάζονται σε πίνακες με
τη χρήση των λογισμικών Excel και
Word,
αναλύονται και εφαρμόζονται στα ανάλογα Φ.Ε. Με αυτή τη δράση οι μαθητές
εξελίσσονται και στην εκμάθηση των λογισμικών γενικής χρήσης. Οι εργασίες αποθηκεύονται εύκολα και
εκτυπώνονται προσδίδοντας το ανάλογο αισθητικό αποτέλεσμα που δρα ως κίνητρο
παρώθησης στην ψυχολογία του μαθητή. Tο λογισμικό Cmap
Tools εισάγει μια ενδιαφέρουσα
μορφή δράσης, εύρεσης και σύνθεσης λέξεων με πολυδιάστατη ωφέλεια. Η χρήση
του Λογισμικού «Ιδεοκατασκευές» φέρνει σε επαφή τους μαθητές με μια άλλη
δημιουργική μορφή ομαδοσυνεργατικής σύνταξης και σύνθεσης γραπτής έκφρασης
ιδεών (αφήγησης ή και περιγραφής). Η αναζήτηση μέσω του ηλεκτρονικού λεξικού
και της ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης λέξεων, εννοιών, πρόσθετων πληροφοριών
αυξάνουν την ερευνητική και αυτοδύναμη ανακαλυπτική ικανότητα. Μαθαίνουν να
επικολλούν εικόνες, κείμενα, να προσθέτουν πλαίσια κειμένου, κελιά, να μορφοποιούν
αισθητικά τις εργασίες τους. Έτσι δημιουργούν άρθρα και λεζάντες και
στοιχειοθετούν πρωτοσέλιδα εφημερίδων με δεδομένα και δυνατότητες τέτοιες που
μόνο η σύγχρονη Τ.Π.Ε παρέχει στη διδακτική εφαρμογή και πράξη.
·
Γνωστικά
– διδακτικά προβλήματα: Οι
μαθητές με ηλικία εννέα χρόνων δε
γνωρίζουν ακόμη, όπως είναι φυσικό, καλή χρήση του υπολογιστή. Οι
περισσότεροι γνωρίζουν τα βασικά
στοιχεία χρήσης του επεξεργαστή κειμένου, αναζήτηση μιας πληροφορίας στο Google, αλλά οπωσδήποτε οι περιορισμένες δεξιότητες
τους απαιτούν η όλη διαδικασία να υποστηρίζεται κατ’ εξοχήν από τον Εκπ/κό. Η
συμβολή του εκπ/κού καθίσταται απαραίτητη με ενεργητικό τρόπο που συμπεριλαμβάνει, εκτός από τις υποδείξεις
– βοήθεια (οπτικά και προφορικά) στο χειρισμό του υπολογιστή, και τη
δημιουργία των ανάλογων φακέλων ή φύλλων με αποθηκευμένο, έτοιμο υλικό της
δραστηριότητας, ούτως ώστε ο μικρός μαθητής να δύναται να το χρησιμοποιήσει
εύκολα, αποκτώντας θετική στάση για τις Τ.Π.Ε και ταυτόχρονα να επιτυγχάνεται
ο κύριος μαθησιακός στόχος κάθε εργασίας και δράσης.
·
Οι
μαθητές δε γνωρίζουν τα ειδικότερα σημεία ανάπτυξης, καθώς και τους άξονες
πάνω στους οποίους πρέπει να δομούν τον αφηγηματικό λόγο. Δεν είναι ακόμη
ικανοί να εκφράσουν είτε προφορικά είτε γραπτά μια πολύ καλή περιληπτική αναδιήγηση,
επειδή δε έχουν κατανοήσει και διδαχθεί φυσικά ακόμη, την «αλλαγή» της θέσης
του προσώπου στο ρόλο του αφηγητή και την «είσοδό του» στην «καρδιά» των
γεγονότων μιας διήγησης που κινείται σε χωροχρονικά πλαίσια με αλληλουχία και
αιτιολόγηση των συμβάντων. Να μάθουν να χρησιμοποιούν προτάσεις αιτιολογικές,
συμπερασματικές αλλά και χρονικές με τους ανάλογους συνδέσμους συνδέσμους ή
επιρρήματα.
·
Πρέπει να μάθουν ως αφηγητές να αξιοποιούν
τη δράση, να την παρουσιάζουν ως είδηση, να τιτλοφορούν τα γεγονότα
περιεκτικά και συναρπαστικά.
·
Δε
γνωρίζουν την σημαντικότητα της στοιχειοθέτησης ενός πρωτοσέλιδου μιας
εφημερίδας, το ρόλο του και την αξία της ενημέρωσης με τον τρόπο που αυτή
πρέπει να καταγράφεται.
·
Όσον
αφορά τη γραμματική δεν γνωρίζουν καλά την κλίση διάφορων περιπτώσεων ρημάτων
σε παρελθοντικούς χρόνους και κυρίως να κατανοήσουν τη διάκριση της όψης,
ανάμεσα στον Παρατατικό και στον Αόριστο.
·
Εξυπακούεται
ότι και το λεξιλόγιό τους χρειάζεται εμπλουτισμό και ορθογραφική εξάσκηση.
|
4.Πλαίσιο εφαρμογής |
·
Σε
ποιους απευθύνεται: Το
σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Γ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.
·
Χρόνος
υλοποίησης: Το
σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 14 διδακτικές ώρες.
·
Χώρος
υλοποίησης: Οι 16
μαθητές θα εργαστούν στην αίθουσά τους χωρισμένοι σε τέσσερις ομάδες (των
τεσσάρων μελών) και θα χρησιμοποιήσουν 4 laptops συνδεδεμένα σε δίκτυο συν 1 laptop για τη σύνδεση με projector και την προβολή στην οθόνη όσων
δεδομένων απαιτούνται για την καλύτερη υλοποίηση της μαθησιακής διαδικασίας.
·
Προαπαιτούμενες
γνώσεις των μαθητών: Οι
προαπαιτούμενες γνώσεις των
μαθητών αποτελούν τη βάση της συνέχειας της δόμησης της νέας γνώσης. Οι μαθητές έχουν πολύ καλή
αναγνωστική ικανότητα και ικανότητα γραφής. Γνωρίζουν να δομούν προτάσεις και
παραγράφους σε ένα κείμενο, γνωρίζουν την κλίση ουσιαστικών και επιθέτων,
τους αριθμούς και τις πτώσεις τους. Γνωρίζουν τους χρόνους των ρημάτων, τα
πρόσωπα και γενικά τη χρήση τους στο λόγο. Είναι εξοικειωμένοι με την εργασία
σε ομάδες. Κατέχουν βασικές δεξιότητες χρήσης Η/Υ και αρκετοί από αυτούς
είναι σε θέση να αναζητήσουν
πληροφορίες στο διαδίκτυο.
·
Απαιτούμενα
βοηθητικά υλικά και εργαλεία: Για
την εφαρμογή και υλοποίηση του διδακτικού σεναρίου θα χρησιμοποιηθούν κυρίως
γενικής χρήσης λογισμικά, όπως είναι το Word, το Power Point, το Excel, το Publisher, η ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια (el.wikipedia.org), διαδικτυακές συνδέσεις, Η/Υ,
προτζέκτορας, οθόνη προβολής, εκτυπωτές, scanner, χαρτιά, μαρκαδόροι και φύλλα εργασίας.
Επίσης, θα υπάρχουν προς αξιοποίηση βιβλία και λεξικά από τη βιβλιοθήκη του
σχολείου και χάρτες όλων των ειδών.
Κοινωνική
ενορχήστρωση της τάξης: Στο
χώρο υλοποίησης του σεναρίου θα
χρησιμοποιηθεί κυρίως η ομαδοσυνεργατική
μέθοδος διδασκαλίας. Οι εργασίες των μαθητών σε 4 ομάδες θα γίνουν στην οθόνη του υπολογιστή τους κατά
μεγάλο ποσοστό, αλλά και ατομικά σε εκτυπωμένα φύλλα εργασίας, για να υπάρχει
η εναλλαγή εργασιακού περιβάλλοντος, αλλά και να αναδεικνύονται οι ατομικές
δυνατότητες. Η σύνθεση των ομάδων θα είναι ισοδύναμη ως προς την ποιοτική
τους συμμετοχή, και θα αποτελείται από αγόρια και κορίτσια. Γίνεται από τον
εκπ/κό ο σκόπιμος χωρισμός (εφαρμογή
συνεργατικού τρόπου οργάνωσης και συνεργατικής μεθόδου διδ/λίας), των μαθητών
σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων. Η σύνθεση της κάθε ομάδας είναι ανομοιογενής. Έτσι, εξασφαλίζεται
θετική αλληλεξάρτηση των στόχων και ενεργειών, αυξάνονται η αλληλεπίδραση και οι
προσπάθειες αλληλοβοήθειας μεταξύ των μελών, επιτυγχάνονται οι καλές
διαπροσωπικές σχέσεις. Ενδυναμώνεται η αποδοχή, η αμοιβαία εμπιστοσύνη, το
αίσθημα ασφάλειας και δημιουργείται θετική αυτοαντίληψη. Εξασφαλίζονται
ανώτερα μαθησιακά αποτελέσματα, καλύτερη κοινωνικοποίηση, ψυχική ανάταση και
νοητική ανάπτυξη σε όλες τις κατηγορίες των μαθητών και ειδικότερα στα
αδύναμα μέλη της ομάδας. Η κάθε ομάδα
αποτελείται από έναν πολύ καλό μαθητή, έναν καλό, ένα μέτριο και έναν
αδύναμο. Ο εκπ/κός αναθέτει συγκεκριμένους ρόλους.
Οι
ομάδες των μαθητών έχουν ονόματα χρωμάτων (πράσινη ομάδα, πορτοκαλί, μπλε,
κόκκινη), όπως αυτό προκύπτει και από το χρωματισμό των τεσσάρων χαμογελαστών
προσώπων δίπλα από το όνομα κάθε ομάδας.
Ο μαθητής με τη μεγαλύτερη ευχέρεια στη
χρήση του υπολογιστή αναλαμβάνει το χειρισμό του, ένας άλλος αναλαμβάνει
συντονιστής των διεργασιών και της συζήτησης, κάποιος αναλαμβάνει το ρόλο του
εμψυχωτή της ομάδας που τους παρακινεί και τέλος, ο πιο καλός μαθητής έχει το
ρόλο να εξηγεί τις τυχόν δυσκολίες στους πιο αδύναμους και ταυτόχρονα να τους
βοηθά.
Μεταδιδακτικό
Σχόλιο:
[ Απαραίτητες προϋποθέσεις αποτελούν η ισοτιμία και
συνεργασία των μελών της ομάδας, καθώς και η ενεργός εμπλοκή στις
δραστηριότητες. Η σύνθεση και οι ρόλοι καλό είναι να αλλάζουν ανάλογα με τη
δραστηριότητα και τους επιδιωκόμενους στόχους. ]
Θα δοθεί η δυνατότητα της διερεύνησης των
θεμάτων, της ανταλλαγής απόψεων, της σύνθεσης των ιδεών τους, της ανάπτυξης
πρωτοβουλιών, της αλληλοβοήθειας, της μεγαλύτερης εξοικείωσης με τη χρήση των
λογισμικών (Βλέπε 2η διδακτική ώρα ).
Ο εκπ/κός
θα είναι ο κύριος συντονιστής,
εμψυχωτής και καθοδηγητής της διαδικασίας. Θα τους παρακινεί, θα τους ενθαρρύνει
και θα τους δίνει την ευκαιρία να αξιολογούν τις προσπάθειες τους, καθώς και
των άλλων, αναπτύσσοντας την κριτική τους ικανότητα.
|
5. Στόχοι του σεναρίου |
Το σενάριο έχει
ως γενικό σκοπό στην παρούσα διδακτική ενότητα του σχολικού
εγχειριδίου, με αφορμή ένα φυσικό φαινόμενο της εποχής (το χιόνι), να διδάξει
στα παιδιά το κειμενικό είδος του
αναφορικού λόγου (αφήγηση).
Ειδικότερα
oι μαθητές
πρέπει:
Γνωστικοί
στόχοι:
► Να αντιληφθούν πώς οι εξωτερικές
αλλαγές του περιβάλλοντος δρουν και επιδρούν στον ψυχισμό ενός αφηγητή των
γεγονότων.
► Να κατανοήσουν πώς διαμορφώνεται το
πλάνο μιας αφήγησης και ποια είναι η οργανωτική δομή και η αλληλουχία
σύνδεσης των γεγονότων στο χρόνο και στο χώρο.
► Να γνωρίσουν τον τρόπο εξέλιξης της
πλοκής των καταστάσεων και πώς αξιοποιεί ο συγγραφέας τα βασικά σημεία μιας
ιστορίας.
► Να αξιοποιήσουν τα σημεία αυτά στην
παραγωγή λόγου γραπτής αφηγηματικής έκφρασης και διατύπωσης.
► Να παράγουν αφηγηματικό προφορικό
λόγο.
► Να βελτιώσουν την αναγνωστική και
ορθογραφική τους ικανότητα.
► Να εμπλουτίσουν ορθογραφικά και
ερμηνευτικά το λεξιλόγιό τους.
► Να κατανοήσουν και να επεξεργαστούν
κείμενα.
► Να αναγνωρίσουν και να χρησιμοποιήσουν την
υποτακτική σύνδεση των προτάσεων στο λόγο και να κάνουν χρήση των αιτιολογικών, συμπερασματικών και
χρονικών προτάσεων, για να συσχετίζουν
συμβάντα με εναλλαγή συνδέσμων και επιρρημάτων.
► Να αξιοποιήσουν τους παρελθοντικούς
χρόνους, (κυρίως Παρατατικό και
Αόριστο στην παρούσα φάση), στη χρονική σειρά της αφήγησης.
► Να εξοικειωθούν με την
ειδησεογραφική αφήγηση.
► Να συντάσσουν λεζάντες και τίτλους.
► Να δημιουργήσουν εξώφυλλο εφημερίδας.
► Να επιλέξουν τη σημαντική πληροφορία και να
την αξιοποιήσουν ανάλογα.
► Να αναπτύσσουν κριτική στάση
απέναντι στα γεγονότα και να καλλιεργήσουν τη δημιουργική σκέψη.
Μέσα από τη διαδρομή εφαρμογής του
σεναρίου προκύπτουν παράλληλα ειδικότεροι σημαντικοί μαθησιακοί στόχοι, όπως
αυτοί αναδεικνύονται παρακάτω στην πορεία διδασκαλίας και στην κάθε
δραστηριότητα και εργασία ξεχωριστά.
Στόχοι
σε επίπεδο δεξιοτήτων:
§ Να οπτικοποιούν και να ερμηνεύουν
καταστάσεις.
§ Να αναλύουν δεδομένα.
§ Να αναπτύξουν τη δεξιότητα της
συγκέντρωσης και της εστίασης της προσοχής.
§ Να αναπτύξουν την ικανότητα της περιληπτικής
αναδιήγησης γεγονότων.
§ Να τονώσουν την αυτοπεποίθεσή τους.
§ Να παίρνουν κριτική στάση απέναντι
στα γεγονότα.
§ Να αναζητούν πληροφορίες, να τις
συσχετίζουν και να τις αξιοποιούν.
§ Να αναπτύξουν την ικανότητα της επικοινωνίας
και της διατύπωσης του προφορικού και γραπτού λόγου.
Στόχοι
σε επίπεδο στάσεων:
o Να επικοινωνούν και να συνεργάζονται
o Να σέβονται τον συνομιλητή τους και
τις απόψεις της ομάδας.
o Να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους και να
συναποφασίζουν στα πλαίσια της ομάδας.
o Να αναπτύσσουν διάφορες μορφές
επικοινωνίας καλλιεργώντας το διάλογο, τη συζήτηση, το σχολιασμό και την
υπευθυνότητα της αιτιολόγησης των θέσεών τους.
o Να αποδέχονται την κριτική
αξιολόγηση και να δέχονται να αυτοαξιολογούνται.
o Να νιώσουν ότι η δημιουργικότητα
αποδίδει καρπούς και δημιουργεί αισθήματα ευφορίας, υπηρηφάνεια και αναγνώρισης.
Στόχοι
ως προς τη χρήση των Τ.Π.Ε.:
î
Να
εξοικειωθούν με τη χρήση των Νέων τεχνολογιών ως δυναμικό εργαλείο
î
Να
αναπτύξουν θετική στάση για τις Νέες τεχνολογίες.
î
Να
χρησιμοποιούν τα λογισμικά προγράμματα στην επεξεργασία των δραστηριοτήτων
και των Φ.Ε.
|
6. Πορεία διδασκαλίας και υλοποίησης δραστηριοτήτων |
Παρουσίαση ροής – εφαρμογής των δραστηριοτήτων:
1η διδακτική ώρα
Το
έναυσμα ενδιαφέροντος (αφόρμηση)
δίνεται στους μαθητές με την προβολή στο λευκό πίνακα (ή την οθόνη προβολής),
ενός βίντεο με τη βοήθεια του λογισμικού Power Point και την παράλληλη χρήση ενός
προτζέκτορα. Το βίντεο
παρουσιάζει υπέροχες χειμωνιάτικες εικόνες επενδεδυμένες με τη μουσική του Antonio Vivaldi (The Four Seasons - Winter). Οι μαθητές παρακολουθούν το
βίντεο για πέντε έως οκτώ λεπτά, ενθουσιάζονται από τις ξεχωριστές
χειμωνιάτικες εικόνες, τους δημιουργούνται συναισθήματα που διεγείρουν
οπτικές μνήμες δικών τους εμπειριών και καλλιεργείται ένα θετικότατο κλίμα
εισαγωγής τους στην ενότητα του μαθήματος (ψυχοκινητικός στόχος). Κατόπιν, ακολουθεί μια μικρή συζήτηση ή
σχολιασμός εντυπώσεων και ανάλογων προσωπικών εμπειριών. Επιδιώκουμε με αυτόν
τον τρόπο οι εικόνες να παίξουν σημαντικό ρόλο στην πρόκληση κατ’ αρχάς της
προφορικής γλωσσικής δραστηριότητας των μαθητών (δημιουργικός, επικοινωνιακός
λόγος), αφού σχετίζονται άμεσα με τις εμπειρίες τους. Τέτοιες προσωπικές
εμπειρίες και καταστάσεις που πιθανόν έχουν ζήσει, θα τους εμπλέξουν σε
προσωπική δράση, η οποία κατά ένα μεγάλο μέρος θα είναι και γλωσσική
(γνωστικός). Θα σχολιάσουν, θα σκεφθούν, θα μιλήσουν, θα ρωτήσουν το δάσκαλό
τους (κύριο μέλημα του εκπ/κού η ενεργητική και αυτόνομη συμμετοχή στη
συζήτηση) και θα οδηγηθούν στην ανάπτυξη των γνωστικών δεξιοτήτων και στην
καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης, που αποτελούν βασικούς στόχους κάθε
μαθησιακής διαδικασίας (ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας και διατύπωσης,
τόνωση της αυτοπεποίθησης, κριτική στάσης στα γεγονότα, προβληματισμός για
τις συνέπειες).
Μεταδιδακτικό
Σχόλιο:
[ Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι οι εικόνες είναι φορείς πληροφοριών,
ερμηνείας και κατανόησης (και από αδύναμους μαθητές). Οπτικοποιούν διάφορες
καταστάσεις, δίνουν ερεθίσματα για γλωσσική παραγωγή (προφορική και γραπτή),
γίνονται δύναμη φαντασίας, ενεργοποιούν το μαθητή και τον παρωθούν συναισθηματικά
για έρευνα – ανακάλυψη, κατάκτηση και δημιουργικότητα (διερεύνηση,
συσχετισμοί, συνέπειες, λήψη αποφάσεων και ενεργειών). ]
Ακολουθεί
η οπτικοποιημένη παρουσίαση του προοργανωτή της ενότητας, με σκοπό τον
προϊδεασμό των παιδιών σχετικά με τα θέματα με τα οποία θα ασχοληθούμε στην
πορεία.
Μεταδιδακτικό
Σχόλιο:
[ Με την ανάλυση του κύκλου των παραστάσεων, των ιδεών,
των εμπειριών και των βιωμάτων του μαθητή οι οποίες είναι συγγενείς με το
μάθημα, με τη συσχέτισή τους με τα προηγούμενα και την υπόδειξη της ειδικής
ωφέλειας, επιτυγχάνεται η διανοητική προετοιμασία των παιδιών, με το
συστηματικό καθορισμό του περιεχομένου της νέας ενότητας. Η παρατήρηση
αποτελεί αρχικό στοιχείο μάθησης που οδηγεί στην κατανόηση και ολοκληρώνεται
με την προσπάθεια. Μετατρέπει την πορεία μάθησης σε πορεία διδασκαλίας.
Προπαρασκευάζει ψυχολογικά και διανοητικά
το μαθητή, να δεχθεί τη νέα γνώση μέσα σε ένα πλαίσιο συνθηκών
εξασφάλισης της κατανόησης της νέας διαδικασίας μάθησης. ]
Ακολουθεί
η παρουσίαση με το λογισμικό Power Point
στην οθόνη και στα laptops του
1ου κειμένου της ενότητας του σχολικού τους βιβλίου με τίτλο «Η
πόλη χάθηκε στο χιόνι», σε σύνδεση με την ιστοσελίδα του Παιδαγωγικού
Ινστιτούτου. Oι
μαθητές διαβάζουν μεγαλόφωνα, με τη σειρά, ο καθένας
από μια παράγραφο του κειμένου. Κατόπιν, χρησιμοποιώντας το σχολικό τους
εγχειρίδιο, διαβάζει ο καθένας σιωπηρά, εντοπίζοντας και υπογραμμίζοντας
τυχόν άγνωστες λέξεις. Γίνεται η διευκρινιστική επεξήγηση αυτών των λέξεων με
τη συμμετοχή των μαθητών και με παρεμβάσεις, όπου είναι απαραίτητο, του
δασκάλου. Στη συνέχεια, οι μαθητές απαντούν στις ερωτήσεις (πού, ποιος, πότε,
τι έγινε, τι είδε, τι παρατήρησε ο ήρωας της ιστορίας πηγαίνοντας στη
δουλειά, τι σκέψεις έκανε, τι του είπε ο αποθηκάριος, πώς αντέδρασε) – (διαφάνεια
5 – δραστηριότητα 1η), που προβάλλονται στην οθόνη σε σχέση με την
επεξεργασία (ξεκλείδωμα) του κειμένου και την κατανόησή του.
Μεταδιδακτικό
Σχόλιο:
[ Η όλη διαδικασία έχει ως στόχο την άσκηση και
βελτίωση της αναγνωστικής ικανότητας (οπτικά και ακουστικά), τη συγκέντρωση
και την εστίαση της προσοχής του παιδιού στα σημεία του μαθήματος που θα του
δώσουν τις απαντήσεις στις ερωτήσεις νοηματικής επεξεργασίας και θα το
οδηγήσουν στην κατανόηση της ιστορίας του κειμένου (γνωστικός στόχος). Ο
μαθητής καλείται να επιλέξει και να δομήσει μια απάντηση, επιτυγχάνοντας έτσι
νοητικές διεργασίες καλλιέργειας της κριτικής του σκέψης (γνωστικός στόχος).]
2η διδακτική ώρα
Παρουσιάζεται στην οθόνη ένα σχέδιο υπόμνημα
– οδηγός (δραστηριότητα 2η) που αποτελεί τη βάση «κίνησης» της
αναδιήγησης του κειμένου σε συνδυασμό και με τις ερωτήσεις κατανόησης –
επεξεργασίας του μαθήματος που
προηγήθηκαν (δραστηριότητα 1η). Ζητείται από τις ομάδες των
μαθητών να ανατρέξουν και να ανοίξουν το δικό τους π.χ φύλλο εργασίας 1 ομάδα κόκκινη και να αναδιηγηθούν γραπτώς,
σύντομα και περιεκτικά, την ιστορία του κειμένου. Στο φύλλο εργασίας 1,
υπάρχουν έτοιμα τα πλαίσια κειμένου στα οποία αντιστοιχούν ανάλογες
απαντήσεις στις ερωτήσεις κατανόησης του κειμένου. Οι απαντήσεις
καθοδηγούνται από τον οδηγό του υπομνήματος (διαφάνεια – δραστηριότητα 2η).
Εστιάζεται η προσοχή στη νοηματική σύνδεση που πρέπει να επιτύχει η κάθε
ομάδα, στη σύντομη και περιεκτική απάντηση και στη θέση που έχει πλέον ο
μαθητής (αφηγητής) σχετικά με το γεγονός. Μέσα από αυτή τη δραστηριότητα,
καλούνται οι μαθητές να αποδώσουν το περιεχόμενο, δηλαδή τη γραπτή περιληπτική αναδιήγηση ενός συγκεκριμένου κειμένου, να
αναδιατυπώσουν στην ουσία περιληπτικά μια δοσμένη αφηγηματική ιστορία και όχι
κάτι φανταστικό ή κάτι δικό τους. Η αναδιήγηση αποτελεί τεχνική γραψίματος
και συμβάλλει στη δημιουργική γραφή. Σκοπός της είναι η ενίσχυση της
βραχυπρόθεσμης μνήμης και η άσκηση της γλωσσικής απόδοσης γεγονότων με όλες
τις παραμέτρους μιας αφήγησης. Οι μαθητές αποκτούν τη δεξιότητα της
αναγνωστικής ή ακουστικής συγκέντρωσης (γνωστικός στόχος), τη δεξιότητα της
κατανόησης του κειμένου (γνωστικός στόχος), την ικανότητα οργάνωσης των γεγονότων,
αλλά και της αναδιατύπωσης αυτών από μια θέση διήγησης. Επίσης, εξασκούν τη
δική τους ικανότητα γλωσσικής έκφρασης, διατύπωσης ή αναδιατύπωσης και
δόμησης των βημάτων της εξέλιξης μιας ιστορίας (γνωστικοί στόχοι).
3η διδακτική ώρα
Προβάλλεται στην οθόνη
η δραστηριότητα 3. Ένας μαθητής διαβάζει την εκφώνηση και ο εκπ/κός εξηγεί
στους μαθητές το περιεχόμενο της. Οι μαθητές αναγνωρίζουν τις λέξεις που
βρίσκονται στο σχολικό τους βιβλίο στην ενότητα «Παίζω με τις λέξεις».
Ζητείται από τον εκπ/κό να εργαστεί η κάθε ομάδα, ανοίγοντας το φύλλο εργασίας 2 άσκηση 1η, και να ανατρέξει για πληροφορίες
που αφορούν τη σημασία των λέξεων στο ηλεκτρονικό λεξικό. Κατόπιν, οι ομάδες
ανοίγουν το ηλεκτρονικό τους ορθογραφικό και ερμηνευτικό ευρετήριο και
εισάγουν στο ανάλογο γράμμα την ερμηνεία της κάθε λέξης. Επιπλέον, για
άντληση περισσότερων πληροφοριών τους δίνεται η εναλλακτική σύνδεση με την
ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια. Στη
συνέχεια, έχουν τη δυνατότητα ανοίγοντας το φάκελο εικόνες ευρετηρίου να βρουν και να εισάγουν στο ευρετήριό τους την
ανάλογη εικόνα για κάθε λέξη. Στόχος της δραστηριότητας αυτής είναι οι
μαθητές να κάνουν χρήση του ηλεκτρονικού λεξικού, αναζητώντας την κατάλληλη
πληροφορία, να γνωρίσουν τη σημασία της νέας λέξης, να γράψουν και να μάθουν
την ορθογραφία της λέξης, να διευρύνουν και να εμπλουτίσουν το λεκτικό τους
πλούτο, να συστηματοποιήσουν και να οργανώσουν ένα σημασιολογικό, αλφαβητικό
αρχείο λέξεων και ταυτόχρονα, μέσω της εικόνας που ενθέτουν, να επιτυγχάνεται
η οπτικοποίηση της έννοιας (γνωστικός στόχος).
Μεταδιδακτικό
Σχόλιο:
[ «Μια εικόνα χίλιες λέξεις». Η εικόνα μιας λέξης – σε σχέση με την
προφορική ερμηνεία που πολλές φορές είναι αναποτελεσματική, αφού αρκετοί
μαθητές πιθανόν να μην έχουν καταλάβει πλήρως και επακριβώς τη σημασία ή να
την ξεχάσουν αργότερα – προσφέρει εμβάθυνση κατανόησης, δημιουργεί δε ένα
πεδίο ευρύτερης ερευνητικής πρωτοβουλίας και ανακάλυψης, προσδίδοντας
ικανοποίηση και χαρά στο μαθητή (συναισθηματικός στόχος). Πυροδοτεί συνειρμούς
που κινούν δημιουργικά τη σκέψη και εξασφαλίζουν τις προϋποθέσεις συνύφανσης
της λειτουργικής διδασκαλίας (γνωστικοί και ψυχοκινητικοί στόχοι – ανάπτυξη
δεξιοτήτων – θετική εξοικείωση με τον Η/Υ ως εργαλείο άντλησης πληροφοριών) .
]
4η διδακτική ώρα
Οι μαθητές καλούνται
να ασχοληθούν με τη 2η άσκηση του
φύλλου εργασίας 2
σχηματίζοντας οικογένειες λέξεων (συγγενικές). Στην συγκεκριμένη άσκηση τους δίνεται
στο ηλεκτρονικό φύλλο εργασίας ένας εννοιολογικός χάρτης, κατασκευασμένος στο
λογισμικό πρόγραμμα Cmap
Tools, που στο
κέντρο του περιέχει τη θεματική λέξη-«ρίζα», η οποία θα αποτελέσει το εφαλτήριο
δημιουργίας συγγενικών ομόρριζων σύνθετων λέξεων. Εξακτινώνονται περιμετρικά
των δύο λέξεων «οδός» και «δρόμος», πλαίσια κειμένου ενσωματωμένα στα σχήματα
του εννοιολογικού χάρτη. Βέλη οδηγούν και συνδέουν την έννοια των λέξεων ως
προς την παραγωγή και υπάρχουν ενδεικτικά παραδείγματα κατανόησης της
σύνθεσης. Ζητείται η κάθε ομάδα να συζητήσει και να καταγράψει αυτές τις λέξεις.
Για καλύτερη και περισσότερη εμβέλεια προτρέπεται κάθε ομάδα να κάνει χρήση
του ηλεκτρονικού λεξικού για διερεύνηση και ανακάλυψη τυχόν περισσοτέρων
συγγενικών λέξεων.
Μεταδιδακτικό σχόλιο: [ Ο εκπ/κός συμβάλλει στην όλη προσπάθεια, όπως και στην προηγούμενη
άσκηση, δίνοντας τις κατευθύνσεις χειρισμού, πλοήγησης, γραφής των λέξεων
στον εννοιολογικό χάρτη και παρεμβαίνει επεξηγηματικά, όπου χρειάζεται.
Ενθαρρύνει και παρακινεί τους μαθητές, προσφέρει την ασφάλεια και τη σιγουριά
της διεκπεραίωσης της όλης προσπάθειας. Επιβραβεύει κάθε επιτυχημένη
ανταπόκριση και βοηθά όπου διακρίνει δυσκολίες.
Οι μαθητές γίνονται ικανοί στη
δημιουργία σύνθετων συγγενικών λέξεων, εμπλουτίζουν
και διευρύνουν το λεξιλόγιό τους
(η γλώσσα διαμορφώνει πολιτισμό), εξασκούνται ορθογραφικά (γνωστικοί στόχοι),
αποκτούν τη δεξιότητα της αναζήτησης της πληροφορίας και αξιοποίησης αυτής,
συνεργάζονται και ανταλλάσουν ιδέες, αναπτύσσοντας την επικοινωνία
(κοινωνιογνωστικές δεξιότητες). ]
5η και 6η διδακτική
ώρα
Ένα
δίωρο δημιουργικής γραφής. Οι μαθητές πραγματοποιούν ατομική εργασία στο τετράδιό τους. Η εργασία συνίσταται σε παραγωγή
γραπτής έκφρασης με βάση το μοντέλο της αφήγησης – διήγησης, πάνω σε ένα
γνωστό γεγονός που οι μαθητές καλούνται να δώσουν τη δική τους φανταστική
υπόθεση δίνοντας κι ένα δικό τους τέλος στην ιστορία που αφηγούνται. Στην
προβολή της διαφάνειας με το λογισμικό Power Point, εμφανίζεται το θέμα της εργασίας. Ο
εκπ/κός εξηγεί μέσα από την προβολή της διαφάνειας, αλλά και πολύ περισσότερα
προφορικά στους μαθητές τις παραμέτρους με βάση τις οποίες θα εργαστούν.
Τονίζει το γεγονός ότι πρέπει να φανταστούν τη συνέχεια της ιστορίας από την
τελευταία παράγραφο του κειμένου και μετά, δηλαδή την εξέλιξή της και την
πλοκή της και να δώσουν ένα δικό τους ενδιαφέρον τέλος. Επισημαίνονται οι
άξονες μιας καλής φανταστικής αφήγησης. Πρέπει να προσέξουν τη θέση τους ως
αφηγητές, να βρουν νέα πρόσωπα που συνδέονται με τα συμβάντα, να υπάρχει
συνέπεια και συνέχεια στα γεγονότα, να γίνεται σωστή χρήση παρελθοντικών
χρόνων, να χρησιμοποιούν επίθετα και αιτιολογικές προτάσεις, να εναλλάσσουν
το λεξιλόγιό τους στη σύνδεση των προτάσεων χρησιμοποιώντας διαφορετικούς
χρονικούς, συμπερασματικούς και αιτιολογικούς συνδέσμους ή επιρρήματα. Για το
σκοπό αυτό δίνονται στον πίνακα λεξούλες-σύνδεσμοι ή επιρρήματα που μπορούν
να χρησιμοποιήσουν οι μαθητές προς διευκόλυνσή τους (γιατί, επειδή, επομένως,
καθώς, ενώ, μόλις, όταν, έπειτα, κατά
τη διάρκεια, επομένως ταυτόχρονα…).
Μεταδιδακτικό
Σχόλιο:
[ Στόχος της εργασίας είναι η παραγωγή γραπτής
έκφρασης. Είναι μια πρώτη προσπάθεια καλλιέργειας και δόμησης αφηγηματικού
λόγου, στο χωροχρόνο με αλληλουχία συμβάντων. Διδάσκονται τα στοιχεία δομής
και οργάνωσης μιας αφήγησης, αφού σ’ αυτή την ηλικία δεν είναι ακόμη
αντιληπτά από το μαθητή. ]
Όταν
ολοκληρωθεί η εργασία μερικοί μαθητές καλούνται να την παρουσιάσουν.
Διαβάζουν την αφηγηματική ιστορία που φαντάστηκαν ως συνέχεια των γεγονότων
με ήρωα τον Μαρκοβάλντο. Ακολουθεί η αξιολόγηση στην τάξη από τους ίδιους
τους μαθητές και τον εκπ/κό. Αυτοαξιολογούνται και αξιολογούνται με βάση τα εξής
κριτήρια: πόσο πρωτότυπες ήταν οι ιδέες τους, αν υπήρχε χρονική και λογική
αλληλουχία, αν περιείχε εμπλουτισμένο λεξιλόγιο με καλολογικά στοιχεία, αν η
διατύπωση των ρημάτων διατηρήθηκε στους παρελθοντικούς χρόνους, αν
αιτιολογούσαν καταστάσεις και συμβάντα, αν έδωσαν ένα ενδιαφέρον και
πρωτότυπο τέλος στην ιστορία. Μεταδιδακτικό Σχόλιο: Επικεντρώνουμε στη διαμορφωτική αξιολόγηση,
στην επίτευξη των αρχικών στόχων. Ο εκπ/κός επισημαίνει τα σημεία που πρέπει να συζητηθούν από όλους μαζί,
καθοδηγεί τη συζήτηση σε εναλλακτικές διατυπώσεις βελτίωσης. Δεν κρίνει τα
λάθη, αλλά τα χρησιμοποιεί ως αναπόσπαστο μέρος της μαθησιακής διαδικασίας
για αναδόμηση της γνώσης (εποικοδομισμός). Κοιτάζει την πρόοδο της έκφρασης και την αυτοβελτίωση
του κάθε μαθητή.
7η διδακτική ώρα
Με
τη βοήθεια του λογισμικού Power Point
προβάλλεται στην οθόνη σε σύνδεση με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο το Κεφ.2 της ενότητας, που αποτελεί και
τη συνέχεια της ιστορίας του Κεφ. 1. Γίνεται κι εδώ ανάγνωση του κειμένου μεγαλόφωνα
από τους μαθητές κι αφού εντοπίσουν πιθανές άγνωστες λέξεις ή φράσεις που δεν
κατανοούν γίνεται από την τάξη σχετική συζήτηση κι επεξήγηση. Στη συνέχεια,
προβάλλεται η διαφάνεια με τη δραστηριότητα 6, στην οποία περιέχονται οι
ερωτήσεις ξεκλειδώματος του κειμένου (ποια πρόσωπα παίρνουν μέρος στην
εξέλιξη της ιστορίας, πώς βρέθηκαν δυο χιονάνθρωποι στην αυλή, τι τρόμαξε τα
παιδιά, σε τι κατάσταση ήταν ο ήρωας όταν άρχισε το φτυάρισμα, ποιο το τέλος
της ιστορίας), για την καλύτερη κατανόηση και επεξεργασία. (Οι στόχοι αναφέρονται στην ανάλογη
ενότητα της 1ης διδακτικής ώρας).
Αφού
ολοκληρώνεται η επεξεργασία και η κατανόηση του κειμένου ζητείται από τους
μαθητές να παρατηρήσουν μια νέα διαφάνεια στην οποία παρουσιάζεται
οπτικοποιημένα ένας πίνακας ρημάτων. Ο εκπ/κός αναλύει τα περιεχόμενα του
πίνακα. Είναι η 7η δραστηριότητα που απεικονίζει τους
παρελθοντικούς χρόνους Παρατατικό και Αόριστο του ρήματος “παίζω”. Ζητά από
ένα μαθητή να κλίνει μεγαλόφωνα τον Παρατατικό κι από ένα δεύτερο τον
Αόριστο. Επισημαίνονται με διαφορετικό χρώμα οι καταλήξεις και τονίζεται η παρατεταμένη διάρκεια που έχει ένα
ρήμα σε χρόνο Παρατατικό σε σχέση με τη στιγμιαία διάρκεια του Αορίστου (γνωστικός στόχος). Η
κατανόηση του διαχωρισμού αυτού είναι σημαντική για τη χρήση του ανάλογου
χρόνου, στο λόγο και τη δόμηση μιας συντακτικής πρότασης – έκφρασης. Οι
μαθητές καλούνται να ανοίξουν το φύλλο εργασίας 3, όπου θα εργαστούν ομαδικά σε ένα
φύλλο του Excel,
κλίνοντας ένα κατ’ επιλογή δικό τους ρήμα, ανάλογα με το παράδειγμα το οποίο
έχουν από πάνω (ρ. παίζω).
Μεταδιδακτικό Σχόλιο: Στόχος
της δραστηριότητας, όπως εννοείται και παραπάνω, είναι η άσκηση των μαθητών
στην κλίση των ρηματικών παρελθοντικών χρόνων Παρατατικού και Αορίστου, καθώς
και στη διάκριση της συνοπτικής όψης του Αορίστου και της εξακολουθητικής
όψης του Παρατατικού για εφαρμογή σε αφηγηματικό λόγο.
8η διδακτική ώρα
Σε αυτή την ώρα
συνεχίζεται η εξάσκηση για επίτευξη των παραπάνω στόχων. Προβάλλεται μια νέα
διαφάνεια με ομαδοποιημένα ρήματα και πάλι στους δύο αυτούς παρελθοντικούς
χρόνους και μία τρίτη διαφάνεια με ρήματα που χρειάζονται ειδικότερη προσοχή,
επειδή ανήκουν είτε στα ανώμαλα ρήματα είτε χρήζουν ορθογραφικής προσοχής,
αφού εξαιρούνται από την ομαδοποίηση ρημάτων με την ίδια κατάληξη. Εδώ ο
εκπ/κός εφιστά την προσοχή, επισημαίνει και επεξηγεί τόσο ως προς τις
καταλήξεις από ορθογραφικής άποψης, όσο και ως προς τις διαφορές που
προκύπτουν μεταξύ Παρατατικού και Αορίστου (ως προς τη συζυγία των ρημάτων
και την αλλαγή ορισμένων που δεν ακολουθούν τους γραμματικούς και
ορθογραφικούς κανόνες).
Oι
μαθητές ανοίγουν ένα κατασκευασμένο με το λογισμικό Word φύλλο εργασίας 4 (υπάρχει ένα για κάθε ομάδα με το
όνομα και το χρώμα της), και εργάζονται σε πνεύμα ομαδοσυνεργατικότητας,
ανταλλαγής ιδεών και εύρεσης λύσεων για την επίτευξη του καλύτερου
αποτελέσματος. Υπάρχουν στο φύλλο αυτό δύο
εργασίες. Στην πρώτη άσκηση ζητείται να συμπληρώσουν οι μαθητές
τις προτάσεις βάζοντας τα ρήματα των
παρενθέσεων στο λόγο, σε χρόνο αόριστο και στο κατάλληλο πρόσωπο. Στη δεύτερη
άσκηση, στην ίδια σελίδα, ο εκπ/κός δημιουργεί ένα δικό του ενδιαφέρον
αφηγηματικό κείμενο, στην «εικόνα και το θέμα» της ενότητας και δίνει τα
ρήματα σε ενεστώτα χρόνο μέσα σε παρενθέσεις με χρώμα μπλε. Οι ομάδες
διαβάζουν την εκφώνηση που τους ζητά να μετασχηματίσουν τα ρήματα από το
παρόν στο παρελθόν προσέχοντας το χρόνο που θα χρησιμοποιήσουν, το πρόσωπο
και τις καταλήξεις των ρημάτων. Η αντικατάσταση γίνεται με χρώμα μωβ. Είναι
μια εφαρμογή των όσων διδάχτηκαν οι μαθητές τις δύο αυτές ώρες με στόχο να
αξιολογηθεί η κατανόηση των διαφορών κάποιων ρημάτων αφ’ ενός και αφ’ ετέρου
να διαπιστωθεί η κατάκτηση της
χρησιμοποίησης των ρημάτων σε διηγηματικό κείμενο.
Μεταδιδακτικό
Σχόλιο:
[ Στην εικόνα των ασκήσεων τοποθετούμε έξυπνες εικόνες
ή clip
art
με ευρηματικό κειμενάκι που ενθουσιάζει τα παιδιά, προσθέτει ζωντάνια και
χρώμα και δημιουργεί ευχάριστο περιβάλλον (στόχος η αμεσότητα των ασκήσεων και η ψυχική ευφορία). Σε όλη τη διάρκεια
των εργασιών, ο εκπ/κός επιβλέπει βοηθά και κατευθύνει το χειρισμό του laptop της ομάδας, ενθαρρύνει τις
προσπάθειες των παιδιών. ]
9η και 10η διδακτική
ώρα
Σε αυτό το διδακτικό
δίωρο οι μαθητές γνωρίζουν πλέον, τα στάδια δόμησης ενός αφηγηματικού
κειμένου και της γραπτής έκφρασης, με τις δραστηριότητες της αναδιήγησης και
της αφήγησης της φανταστικής ιστορίας που προηγήθηκαν. Καλούνται τώρα να
εισέλθουν και να εργαστούν με το εκπαιδευτικό λογισμικό Ιδεοκατασκευές. Στόχος είναι η εξοικείωση τους με
ένα άλλο είδος παραγωγής και σύνθεσης ηλεκτρονικού κειμένου αφήγησης και
ταυτόχρονης αξιοποίησής του μέσα στα πλαίσια της ομαδοσυνεργατικότητας, της
καταγραφής ιδεών και της αλληλεπίδρασης της γνώσης. Αφού ανοίξει τις Ιδεοκατασκευές,
η κάθε ομάδα εισέρχεται με το όνομά της και αφού επιλεγεί η λέξη «Αφήγηση»
ξεκινά η διαδικασία. Ο εκπ/κός δίνει το θέμα: «Τα γενέθλια αυτά ήταν
αξέχαστα». Την ίδια στιγμή, δίνει στα παιδιά και κάποιες λέξεις-«κλειδιά» για
το θέμα. Οι λέξεις που δίνονται είναι: επίσκεψη,
τούρτα, δώρα, γάτα. Οι λέξεις-«κλειδιά» είναι μια τεχνική η οποία βοηθά
τους μαθητές να ξεδιπλώσουν τη φαντασία τους (ψυχοκινητικός στόχος). Οι
μαθητές καταγράφουν τις λέξεις και στη
συνέχεια δημιουργούν
προτάσεις με τις ιδέες τους.
Μεταδιδακτικό
Σχόλιο: [ Το λογισμικό συμβουλεύει και
καθοδηγεί τα παιδιά (έχουν τοποθετηθεί ενδεικτικά εικονίδια – οδηγοί στη Διαφάνεια
15, Δραστηριότητα 8η που επιτρέπουν στον εκπ/κό να αναλύσει
την αρχική διαδρομή). Τους προσφέρει λεξιλόγιο βελτίωσης της έκφρασης και
τους τονίζει τις παραμέτρους μιας καλής διήγησης. Τους δίνει στοιχεία
διαμόρφωσης, τους επιτρέπει την εκτύπωση της εργασίας τους και την αποθήκευσή
της. Γενικά, οι μαθητές έρχονται σε επαφή με κάτι διαφορετικό και αποκτούν
μια νέα εμπειρία. Είναι μια εισαγωγή στη μάθηση με τη χρήση των Τ.Π.Ε.]
11η διδακτική ώρα
Προβάλλεται
το τελευταίο κεφάλαιο της ενότητας, το Κεφ.3 με τίτλο «Τόσο χιόνι δεν
ξανάγινε». Διαβάζεται μεγαλόφωνα από τους μαθητές και στη συνέχεια, γίνονται
ερωτήσεις επεξεργασίας του κειμένου ολιγόλεπτης όμως διάρκειας (παρατηρήστε
τη φωτογραφία και περιγράψτε τι βλέπετε, διαβάστε τι γράφει στο κάτω μέρος
της φωτογραφίας, πώς είναι γραμμένος ο τίτλος, δείτε από πού προέρχεται το
κείμενο και πώς θα το χαρακτηρίζατε κ.ά.). Ο εκπ/κός έχει προϊδεάσει από την
προηγούμενη μέρα τους μαθητές, κατατοπίζοντάς τους για το θέμα που
επεξεργάζεται το τελευταίο κεφάλαιο της ενότητας. Τους ζητείται
να συλλέξουν και να προσκομίσουν στην τάξη τους διάφορες εφημερίδες,
ακόμη και περιοδικά, που τυχόν υπάρχουν στο σπίτι τους. Τα παιδιά πράγματι
φέρνουν πολλές και διαφορετικές εφημερίδες, αλλά και περιοδικά. Η κάθε ομάδα
αναλαμβάνει να παρατηρήσει πάνω στις εφημερίδες που έχει μπροστά της τους τίτλους των άρθρων και κατόπιν,
γίνεται μια ανάγνωση των διάφορων τίτλων. Επισημαίνονται μέσα από τη συζήτηση
διάφορα χαρακτηριστικά αυτών των τίτλων. Εφιστούμε την προσοχή των παιδιών και ως
προς την αισθητική και ως προς τη συντακτική δομή των τίτλων των άρθρων. Αφήνουμε
τους μαθητές να ανακαλύψουν όλα
εκείνα τα στοιχεία που αμέσως μετά θα πάρουν μπρος στα μάτια τους μια δομική
μορφή και σύνθεση. Τώρα, ο εκπ/κός έρχεται και προβάλλει στην οθόνη τη διαφάνεια
με τη δραστηριότητα 9. Διαβάζουμε στα παιδιά ένα άρθρο που δημιουργήσαμε και
αποτελεί το έναυσμα ενδιαφέροντος και την εισαγωγή στη διδασκαλία της
διαδικασίας εξοικείωσης με τα ειδησεογραφικά κείμενα. Συγκεκριμένα,
διδάσκεται ο τρόπος που δημοσιεύεται ένα συμβάν σε ένα άρθρο εφημερίδας, ενώ
κυρίως το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στον τίτλο του άρθρου ή του ρεπορτάζ
και στη διατύπωση και σύνταξη. Δίνονται οδηγίες και άξονες άντλησης της
πληροφορίας και διατύπωσης της είδησης σε ένα αναγνωστικό κοινό. Ειδικά
επισημαίνεται ότι ο τίτλος πρέπει να είναι ελκυστικός, σύντομος και περιεκτικός,
να μην περιέχει ρήμα (ελλειπτική πρόταση), να έχει αισθητική (π.χ. έντονα –
μεγάλα γράμματα). Μετά γίνεται μια ανταλλαγή ιδεών μεταξύ των μελών της κάθε ομάδας και σκέφτονται
έναν τίτλο που θα έβαζαν στο συγκεκριμένο άρθρο που προβάλλεται κι έχει διαβαστεί.
Καταγράφονται οι τίτλοι των παιδιών στον πίνακα και μετά εμφανίζεται στην
προβολή ο τίτλος του εκπαιδευτικού.
Αξιολογούμε με βάση
τη φόρμα τι πέτυχαν οι μαθητές. Κατόπιν, ανοίγουμε το φύλλο εργασίας 5 και η κάθε ομάδα στο δικό της φύλλο
εργασίας αναλαμβάνει να διαβάσει τα άρθρα που δημιουργήσαμε εκ των
προτέρων και να βάλει ένα τίτλο για το καθένα από αυτά ως μικροί
δημοσιογράφοι – ρεπόρτερ. Στο φύλλο εργασίας ο μαθητής έχει βοήθεια, αφού
εικόνες παιδιών εμφανίζονται να τα οδηγούν, δίνοντας τα σημαντικά σημεία
αναφοράς της πορείας και της σκέψης που θα ακολουθήσουν.
12η διδακτική ώρα
Σε συνέχεια της προηγούμενης δραστηριότητας
προβάλλεται μια νέα διαφάνεια με δύο χειμωνιάτικες εικόνες, έστω από κάποια
εφημερίδα (έναυσμα ενδιαφέροντος). Ζητείται από τους μαθητές να τις
παρατηρήσουν και να τις σχολιάσουν με μια πολύ μικρή φράση. Διευκρινίζεται
στα παιδιά ότι η φράση θα τοποθετηθεί στο κάτω μέρος της εικόνας –
φωτογραφίας με σκοπό να ενημερώνει τον αναγνώστη μιας εφημερίδας για το
γεγονός. Το είδος αυτό του επιγραμματικού σχολίου χαρακτηρίζεται ως λεζάντα. Οι μαθητές έχουν δει και έχουν
διαβάσει λεζάντες σε φωτογραφίες εφημερίδων ή περιοδικών ή και των βιβλίων
τους. Ανατρέχουν και στα αποκόμματα των εφημερίδων που ήδη έχουν μπροστά
τους. Στόχος είναι η προετοιμασία, να συνειδητοποιήσουν δηλαδή την έννοια και
το μηχανισμό διατύπωσης της έκφρασης. Να κατανοήσουν τη συσχέτιση των πληροφοριών ανάμεσα σε ένα γλωσσικό και ένα εικονικό κείμενο.
Κάθε ομάδα ανοίγει το φύλλο εργασίας 6ο και αναλαμβάνουν παίρνοντας από το
φάκελο «Images»
ένα αρχείο φωτογραφιών (Υλικό φωτογραφιών για
λεζάντα),
που έχει ετοιμάσει ο εκπ/κός, να τις επικολλήσουν στο φύλλο εργασίας. Έπειτα,
στα διαμορφωμένα πλαίσια κειμένου στο κάτω μέρος, σε συνεργασία τοποθετούν
τη δική τους λεζάντα. Όταν τελειώσουν αποθηκεύουν την εργασία τους και
μπορούν να την εκτυπώσουν. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει τις λεζάντες στην τάξη.
Γίνεται σχολιασμός και ανταλλαγή απόψεων εκ μέρους των ομάδων με συντονιστή της
διαδικασίας τον εκπ/κό. Αξιολογούνται με βάση την προσπάθεια συσχετισμού της
πληροφορίας της εικόνας και της απόδοσής της γλωσσικά με τη μικρότερη δυνατή
φράση – πρόταση.
13 και 14η διδακτική ώρα
Η
ενότητα ολοκληρώνεται με τη σύνθεση –
σύνταξη και διαμόρφωση ενός πρωτοσέλιδου μιας εφημερίδας.
Ο εκπ/κός έχει τη δυνατότητα αρχικά να
παρουσιάσει κάποια πρωτοσέλιδα εφημερίδων και να προκαλέσει μια συζήτηση στην
τάξη με κύριο άξονα την πρώτη σελίδα μιας εφημερίδας. Τα παιδιά κάνουν τις
παρατηρήσεις τους, αλλά και τις διαπιστώσεις τους. Συγκεντρώνονται
κωδικοποιημένα σε ένα σχεδιάγραμμα στον πίνακα οι διαπιστώσεις τους (π.χ.
ομοιότητες ή και διαφορές των εφημερίδων, όσον αφορά το πρωτοσέλιδο κάθε μιας,
ως προς τη μορφή και τη στοιχειοθέτηση). Μέσα από ερωτήσεις οδηγούμε τους
μαθητές στα σημεία που θέλουμε να επικεντρωθεί η προσοχή τους.
Παρουσιάζουμε στην
οθόνη προβολής με τις δυνατότητες του Power Point τη στοιχειοθέτηση και τη σύνταξη
μιας πρώτης σελίδας εφημερίδας αναλυτικά. Προβάλλουμε δηλαδή κομμάτι – κομμάτι ολόκληρη τη
σελιδοποίηση και ως προς το χώρο, και ως προς τα σημεία, τη δόμηση, την
ονομασία, τη σύνταξη, τη λεζάντα, τις φωτογραφίες, τους τίτλους, τα άρθρα κ.λπ.
Δίνεται η δυνατότητα στο μαθητή με οπτική
απεικόνιση να δει βήμα - βήμα τη διαδικασία και ταυτόχρονα, να καθοδηγείται από τις οπτικές πληροφορίες
και οδηγίες που υπάρχουν.
Οι μαθητές καλούνται
να ανοίξουν τώρα το πρωτοσέλιδο Φ.Ε 7ο. Ενημερώνονται ότι η τάξη θα
προσπαθήσει να δημιουργήσει ένα πρωτοσέλιδο της μαθητικής εφημερίδας του
σχολείου. Το υλικό βρίσκεται ήδη αποθηκευμένο, έτοιμο εκ των προτέρων από τον
εκπ/κό (υλικό πρωτοσέλιδου
μαθητικής εφημερίδας), μιας
και ο στόχος είναι η στοιχειοθέτηση - σύνθεση και η δομή - μορφή και όχι η
δημιουργία καθ’ αυτής της εφημερίδας.
Ο εκπ/κός σε υποστηρικτικό ρόλο
καθοδηγεί τα παιδιά στην αντιγραφή και επικόλληση του υλικού στο φύλλο
εργασίας και αφήνει την εφαρμογή της
σύνθεσης στην ευθύνη της ομάδας.
Οι μαθητές, έχοντας δει και την προβολή, συνθέτουν το
υλικό και δημιουργούν τελικά το πρωτοσέλιδο, που στην τελική του μορφή παρουσιάζεται
στην οθόνη του υπολογιστή τους, δίνοντάς τους τη χαρά και την ικανοποίηση της
δημιουργίας και την κατανόηση των στόχων που θέσαμε.
Τα εργαλεία: Το λογισμικό παρουσίασης Power Point χρησιμοποιείται από την αρχή ως το
τέλος της διδασκαλίας. Με το λογισμικό επεξεργασίας κειμένου Word δημιουργούνται τα φύλλα εργασίας, καθώς και το ορθογραφικό-ερμηνευτικό λεξικό
λέξεων. Επίσης, σε ένα τέτοιο φύλλο έχει τοποθετηθεί το υλικό με το οποίο γίνεται
η σύνθεση του εξώφυλλου της μαθητικής εφημερίδας. Με το υπολογιστικό φύλλο Excel δημιουργείται το φύλλο εργασίας 3
με τους παρελθοντικούς χρόνους των ρημάτων (Παρατατικός – Αόριστος). Με το
λογισμικό Word
δημιουργήθηκε το πρωτοσέλιδο φύλλο εργασίας 7ο,
καθώς και το φύλλο που περιέχει το υλικό
με το οποίο θα συνθέσουν το πρωτοσέλιδο της μαθητικής εφημερίδας και πάλι σε
φύλλο Word.
Εναλλακτικά ο εκπαιδευτικός χρησιμοποίησε και το λογισμικό Publisher, για να δούνε οι μαθητές και τη
δημιουργία του ίδιου φύλλου με εφαρμογή ενός άλλου προγράμματος. Το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης CmapTools, αξιοποιείται στην κατασκευή σχεδιαγράμματος
για τις συγγενικές λέξεις και τη δημιουργία του φύλλου εργασίας 2.
Οι πηγές: Τα μέλη κάθε ομάδας για να πετύχουν
τη διεκπεραίωση των εργασιών τους και ό,τι τους ζητείται, αναζητούν και
αντλούν υλικό από συγκεκριμένους δικτυακούς τόπους:
Παιδαγωγικό
Ινστιτούτο Διδακτικά Πακέτα Δημοτικού
Βικιπαίδεια. Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια
Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα. Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας
Ηλεκτρονικός
Κόμβος για την υποστήριξη των διδασκόντων την Ελληνική Γλώσσα
|
7. Αξιολόγηση |
Η αξιολόγηση
γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του σεναρίου μέσα από τις σχεδιασμένες
δραστηριότητες. Πολλές από τις δραστηριότητες δημιουργούν τις προϋποθέσεις
όχι μόνο ως προς τι μπορεί να επιτύχει ο μαθητής μόνος του, αλλά και ως προς
το πώς κατακτά τους στόχους μέσα από τη συνεργατική αλληλεπίδραση.
Για το
λόγο αυτό, το παρόν σενάριο είναι δομημένο με τρόπο τέτοιο που
συμπεριλαμβάνει δραστηριότητες κατανόησης και επεξεργασίας κειμένου, λεξιλογικό
εμπλουτισμό, δραστηριότητες εμπέδωσης
γραμματικοσυντακτικών φαινομένων, δραστηριότητες παραγωγής προφορικού και δόμησης γραπτού λόγου και αυτοαξιολόγησης.
Καλύπτει τις ανάγκες του μαθητή να χειρίζεται το αναφορικό είδος λόγου (της
αφήγησης), να τον δομεί λεξικογραμματολογικά, να συνθέτει δικό του ή να
τροποποιεί και να επεξεργάζεται κείμενα. Να βάζει τίτλους σε άρθρα, λεζάντες
σε ειδησεογραφικές φωτογραφίες και τέλος να δημιουργεί εξώφυλλο εφημερίδας.
Οι μαθητές αξιολογούνται εδώ, ως προς την
κατάκτηση των αρχικών στόχων και ειδικότερα:
ü Ως προς την αναγνωστική και
ορθογραφική ικανότητα και τη δημιουργική έκφραση.
ü Τη δημιουργία σύνθετων λέξεων.
ü Την αποτελεσματική επεξεργασία των
κειμένων με τις ανάλογες ερωτήσεις και απαντήσεις.
ü Την παραγωγή ιδεών και την
πρωτοτυπία σκέψης.
ü Την εκμάθηση και σωστή κλίση των
ρημάτων σε χρόνο Παρατατικό και Αόριστο,
αλλά και την ορθότητα αυτών στη δομή του λόγου.
ü Την αφηγηματική συγγραφή μιας περιληπτικής
αναδιήγησης ή μιας φανταστικής ιστορίας ή ενός πραγματικού συμβάντος.
ü Την κατανόηση των αιτιολογικών
συνδέσμων και υποτακτικών προτάσεων στον αφηγηματικό λόγο, με τη χρήση
επιρρημάτων συνδέσμων και
δευτερευουσών προτάσεων.
ü Την αλληλουχία των γεγονότων της
αφήγησης στο χωροχρόνο.
ü Την αναζήτηση και αξιοποίηση μιας
πληροφορίας
ü Τη συμμετοχή και την προσπάθεια στις
εργασίες και δραστηριότητες της ομάδας
καθώς και τις πρωτοβουλίες και τη
δημιουργικότητα.
ü Τη δημιουργία τίτλων και λεζάντας
άρθρων.
ü Την κατασκευή – στοιχειοθέτηση
πρωτοσέλιδου εφημερίδα την αισθητική δομή και την ευρηματικότητα.
Τέλος είναι δυνατή ανά δραστηριότητα ή στο τέλος μιας
ενότητας να δοθεί στους μαθητές ένα φύλλο αυτοαξιολόγησης.
Εδώ ένα τέτοιο φύλλο είναι της μορφής που υπάρχει στο φάκελο Φ.Ε.
|
8. Επέκταση της δραστηριότητας |
Το
σενάριο πραγματεύεται στις δραστηριότητες του τελευταίου κεφαλαίου της
ενότητας 2.1 και συγκεκριμένα στο 3ο κεφάλαιο με τίτλο «Τόσο χιόνι δεν
ξανάγινε», τη δημιουργία τίτλων σε άρθρα και σε ρεπορτάζ εφημερίδων, καθώς
και τη δημιουργία ανάλογης λεζάντας σε φωτογραφικό υλικό ειδησεογραφικών
γεγονότων. Επίσης, οι μαθητές καθίστανται ικανοί να γνωρίζουν τη σύνθεση και
τη σύνταξη του πρωτοσέλιδου φύλλου μιας εφημερίδας.
Το
σενάριο θα μπορούσε να επεκταθεί διαθεματικά στο μάθημα της Μελέτης
Περιβάλλοντος, στην ενότητα 8 Κεφάλαιο 5 «Οι εφημερίδες και τα περιοδικά μας
ενημερώνουν». Αποτελεί «κρίκο» των
διαθεματικών στόχων της επικοινωνίας και της ενημέρωσης, της αλληλεπίδρασης,
της επέκτασης και αξιοποίησης των όσων γνωρίζουν οι μαθητές από το μάθημα της
γλώσσας.
Οι
μαθητές μπορούν επίσης να πραγματοποιήσουν επίσκεψη σε τοπική εφημερίδα, για
να έρθουν σε επαφή με τη διαδικασία σύνθεσης, φωτοσύνθεσης και εκτύπωσης. Να
δουν, να ρωτήσουν, να λύσουν τις προσωπικές τους απορίες.
Μια
άλλη πρόταση είναι να επισκεφθούν ένα ραδιοφωνικό σταθμό της περιοχής κα να
εκφωνήσουν μια ανακοίνωση ή κάποιο άρθρο που θα έχουν ετοιμάσει στην τάξη
σχετικό με κάποιο επίκαιρο μαθητικό θέμα. Να υποδυθούν το ρόλο του
ραδιοφωνικού ρεπόρτερ ή και να πάρουν συνέντευξη από πρόσωπα που έχουν
θεσμικό ρόλο.
Να εφαρμόσουν δηλαδή στην πράξη όλα
όσα συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη κατάκτηση, αλλά και διεύρυνση των
διδακτικών στόχων της ενότητας.
|
9. Βιβλιογραφία |
Ø Κουλαϊδής, Β. (2007). Σύγχρονες Διδακτικές Προσεγγίσεις
για την Ανάπτυξη Κριτικής-Δημιουργικής Σκέψης. Αθήνα: Ο.ΕΠ.ΕΚ.
Ø Ματσαγγούρας, Η. (2006). Η Κριτική Σκέψη στη Διδασκαλία.
Αθήνα: Μεταίχμιο.
Ø Ματσαγγούρας Η. (1995). Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία. Αθήνα: Εκδόσεις
Γρηγόρης.
Ø Ματσαγγούρας Η. (1998). Οργάνωση και Διεύθυνση της Σχολικής Τάξης
– Εφαρμογές Σύγχρονης Διδακτικής. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.
Ø Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. (2009). Γλώσσα Γ΄
Δημοτικού. Τα απίθανα μολύβια. Βιβλίο Δασκάλου. Αθήνα.
Ø Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. (2009). Γλώσσα Γ΄
Δημοτικού. Τα απίθανα μολύβια. Βιβλίο Μαθητή. Αθήνα.
Ø Παπαχρίστου, Β., Κουρεμένος, Γ., & Μάνδαλος, Λ. (2002).
Η Επανάσταση στη Διδασκαλία του Γλωσσικού Μαθήματος. Αθήνα: Εκδόσεις
"Η Προοπτική".
Ø Παπαχρίστου Β. & Μάνδαλος Λ. (1999). Η διδασκαλία του Σκέφτομαι και Γράφω. Αθήνα:
Εκδόσεις «Η Προοπτική».
Ø Ράπτης, Α., & Ράπτη-Γαλανουδάκη, Α. (2004). Μάθηση
και Διδασκαλία στην εποχή της Πληροφορίας (Τόμ. Α΄). Αθήνα: Ράπτης.
Ø Ράπτης, Α., & Ράπτη-Γαλανουδάκη, Α. (2004). Μάθηση
και Διδασκαλία στην εποχή της Πληροφορίας (Τόμ. Β΄). Αθήνα: Ράπτης.
|
10. Δικτυογραφία |
Ø Πύλη για την
Ελληνική Γλώσσα. Λεξικό της κοινής νεοελληνικής: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου