Ο κόσμος των ζώων στην Πατρίδα μας (ΚΣΕ 5ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΗΒΑΣ)

        

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

1. Τίτλος: «Ο κόσμος των ζώων στην Πατρίδα μας».

2. Ταυτότητα

• Δάσκαλος-Δημιουργός: Σκούφης Θωμάς, δάσκαλος της Β΄τάξης στο 7^ο Δημοτικό Σχολείο Θήβας.
• Γνωστική περιοχή: Το συγκεκριμένο σενάριο αφορά το μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος της  Β΄ Δημοτικού και συγκεκριμένα όλα τα μαθήματα της 6ης διδακτικής ενότητας του βιβλίου. Έχει προεκτάσεις στη Γλώσσα, στα Μαθηματικά, στη Μουσική, στην Αισθητική Αγωγή κι επίσης μπορεί να βρει εφαρμογή στα πλαίσια του προγράμματος της Ευέλικτης Ζώνης καθώς και σε θέματα Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Είναι απόλυτα συμβατό με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών μιας και αποτελεί συγκεκριμένη ενότητα του σχολικού βιβλίου της Μελέτης Περιβάλλοντος της Β΄ Δημοτικού.
• Θέμα: Γνωριμία με τον κόσμο των ζώων της Πατρίδας μας και συσχέτισή τους με τον τόπο στον οποίο ζουν.

3. Σκεπτικό της δραστηριότητας

• Καινοτομίες: Στο διδακτικό σενάριο: «Ο κόσμος των ζώων στην Πατρίδα μας», οι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να έλθουν σε επαφή με δεδομένα, πέρα από αυτά της παραδοσιακής διδασκαλίας.  Μέσα από ομαδικές δραστηριότητες και με την ενεργό συμμετοχή τους θα αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που μας παρέχουν οι εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τ.Π.Ε. και θα εργαστούν μέσα σε ένα ευχάριστο και δημιουργικό περιβάλλον. Θα χρησιμοποιήσουν Η/Υ, εκτυπωτή, προτζέκτορα, ψηφιακή μηχανή και  διάφορα λογισμικά, όπως τον επεξεργαστή κειμένου, το power point, το λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τη Μελέτη Περιβάλλοντος Α-Δ δημοτικού, το kidspiration, το inspiration, το Revelation Natural Art και το hot potatoes.

Με τον επεξεργαστή κειμένου θα καταγράψουν τα ζώα που γνωρίζουν, θα τα ομαδοποιήσουν με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και θα εκφραστούν δημιουργώντας τις δικές τους ιστορίες. Θα μπουν στο διαδίκτυο και θα αναζητήσουν εικόνες, βίντεο και πληροφορίες για τα είδη των ζώων, τον τρόπο που ζουν και αναπτύσσονται και θα συμπληρώσουν τις δραστηριότητές τους στα φύλλα εργασίας. Επίσης, θα αξιοποιήσουν το λογισμικό του Π. Ι.  για τη Μελέτη Περιβάλλοντος και με τα λογισμικά kidspiration και inspiration θα δημιουργήσουν ένα  εικονικό φυσικό  περιβάλλον μαζί με τα ζώα που μπορούν να ζήσουν σε αυτό. Τέλος, με το λογισμικό hot potatoes θα συμπληρώσουν τα σταυρόλεξα  και τις άλλες δραστηριότητες που θα τους δοθούν και θα εκφραστούν με το λογισμικό Revelation Natural Art.

Το εκπαιδευτικό υλικό που έχει δημιουργηθεί θα αναρτηθεί σε wiki έτσι ώστε οι μαθητές να έχουν ενεργητικότερη συμμετοχή, καλύτερη συνεργασία και μεγαλύτερη αλληλεπίδραση.

Οι παραπάνω παιδαγωγικές εφαρμογές των Τ.Π.Ε. συμβάλλουν στην ενεργητική μάθηση των μαθητών, αφού υποστηρίζουν διερευνητικού και ανακαλυπτικού τύπου μεθόδους διδασκαλίας με αποτέλεσμα την ενθάρρυνση και την ενίσχυσή τους κατά την μαθησιακή διαδικασία. Οι συγκεκριμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες που προτείνονται, θα διευρύνουν τις γνώσεις τους και θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής σκέψης τους και στην απόκτηση στάσεων και δεξιοτήτων απέναντι στα ζώα και στο φυσικό περιβάλλον.

• Προστιθέμενη αξία: Η σειρά των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που έχει δημιουργηθεί στο σενάριο αυτό, αποσκοπεί στην παραγωγή γνώσης με βάση τις ενέργειες των ίδιων των μαθητών και αξιοποιώντας παράλληλα τις εκπαιδευτικές δυνατότητες που μας παρέχουν οι Τ.Π.Ε. Οι τεράστιες δυνατότητες του Η/Υ στην αναζήτηση, οργάνωση, αποθήκευση, ανάκληση και επεξεργασία των πληροφοριών, καθώς επίσης και η διασύνδεσή του με άλλα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα, ενισχύουν σημαντικά τη διδασκαλία και βοηθούν τους μαθητές να ανακαλύψουν τη γνώση μέσα από τη χαρά της δικής τους συμμετοχής αυξάνοντας έτσι την ποιότητα της παρεχόμενης διδασκαλίας. Επίσης ο Η/Υ, εκτός από πηγή πληροφόρησης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εποπτικό και επικοινωνιακό μέσο, ως μέσο τεχνολογικού αλφαβητισμού και ως μέσο εκτόνωσης, χαράς και δημιουργίας δίνοντας έτσι νέες δυνατότητες στη μαθησιακή διαδικασία.  

Οι μαθητές μου θα  προσεγγίσουν τη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα διαθεματικά και θα εκφράσουν τις γνώσεις, τις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντά τους μέσα σε ένα συνεργατικό περιβάλλον μάθησης. Με την αξιοποίηση του διαδικτύου και των άλλων δυνατοτήτων του Η/Υ, θα μάθουν να αναζητούν πληροφορίες, να παρατηρούν, να συγκρίνουν, να κάνουν υποθέσεις, να κατανοούν κείμενα σχετικά με τα ζώα, τον τρόπο ζωής τους, τις ανάγκες τους, τα προβλήματά τους και την άμεση σχέση τους με το περιβάλλον στο οποίο ζουν.

Μέσα από το wiki θα έχουν καθημερινή επαφή με το διδακτικό σενάριο και θα μπορούν έτσι να παρακολουθούν καλύτερα την εξέλιξη της διδακτικής πορείας. Έτσι, θα προωθηθούν οι υπάρχουσες γνώσεις τους,  θα αυξηθούν οι εμπειρίες τους και το ενδιαφέρον τους για παραπέρα γνώση και θα ενισχυθεί η συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Μέσα σ’ αυτό το νέο περιβάλλον μάθησης, αλλάζει και ο δικός μου ρόλος. Δε μεταφέρω έτοιμες γνώσεις όπως στην παραδοσιακή διδασκαλία, αλλά διευκολύνω τους μαθητές μου να τις κατακτήσουν ή να τις κατασκευάσουν. Οι μαθητές απ’ την πλευρά τους οικοδομούν τη γνώση και διερευνούν προβλήματα μέσα σ’ ένα  δημιουργικό  και μαθητοκεντρικό περιβάλλον μάθησης που προωθεί τις υπάρχουσες εμπειρίες των μαθητών και καλλιεργεί δεξιότητες επικοινωνίας και αναζήτησης πληροφοριών.

• Γνωστικά – διδακτικά προβλήματα: Οι μαθητές, λόγω της ιδιαίτερης αγάπης που έχουν για τα ζώα και της βιωματικής γνώσης που έχουν αποκτήσει από την καθημερινή τους ζωή, γνωρίζουν αρκετά πράγματα για τα ζώα  και το περιβάλλον τους και δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στη διαδικασία χειρισμού του όγκου των πληροφοριών του διαδικτύου, γιατί δεν έχουν αναπτυγμένες δεξιότητες πρόσβασης και κριτικής ανάγνωσής τους. Παράλληλα, θα πρέπει να έχει οργανωθεί κατάλληλα το εργαστήριο πληροφορικής και το σχέδιο εργασίας του μαθήματος που θα παρουσιαστεί με το λογισμικό power point, να είναι εύχρηστο και κατανοητό, έτσι ώστε με τον ανάλογο συντονισμό και τις απαραίτητες εξηγήσεις να μπορέσουν να ανταποκριθούν στην πορεία διδασκαλίας.

4. Πλαίσιο εφαρμογής

• Σε ποιους απευθύνεται: Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Β΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.
• Χρόνος υλοποίησης: Το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 8 διδακτικές ώρες.
• Χώρος υλοποίησης: Οι μαθητές θα εργαστούν στην αίθουσα υπολογιστών του σχολείου μας και θα χρησιμοποιήσουν  7 Η/Υ σταθερούς, 1 Η/Υ φορητό κι ένα βιντεοπροβολέα.
• Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών: Οι μαθητές έχουν μάθει να εργάζονται σε ομάδες και γνωρίζουν να συνεργάζονται και να αλληλεπιδρούν για να πετύχουν τους κοινούς τους στόχους. Έχουν αρκετές εμπειρίες και γνώσεις πάνω στα θέματα που θα διαπραγματευτούν, μιας και οι ίδιοι μένουν σε μικρή πόλη και οι περισσότεροι κατάγονται από χωριά της επαρχίας της Θήβας όπου υπάρχουν αρκετά ζώα. Επίσης, γνωρίζουν τις βασικές δεξιότητες χρήσης του Η/Υ και μπορούν να ανταπεξέλθουν στις δραστηριότητες που θα τους δοθούν.
• Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία: Κατά την πραγματοποίηση του διδακτικού σεναρίου «Ο κόσμος των ζώων στην Πατρίδα μας», θα χρειαστούν Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές αντίστοιχοι των ομάδων εργασίας της τάξης, λογισμικό γενικής χρήσης ( Word), λογισμικό παρουσίασης (Power Point), 1 φορητός Η/Υ, ψηφιακή μηχανή, προτζέκτορας,  εκτυπωτής, ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια (el. Wikipedia), φύλλα εργασίας, διαδικτυακές διευθύνσεις και διάφορα υλικά χρήσης, όπως χαρτιά, ψαλίδια, μαρκαδόροι, χαρτόνια, κόλλες, τετράδια, κ.ά. Θα χρησιμοποιηθούν ακόμη διάφορα λογισμικά όπως το kidspiration, το inspiration, το Revelation Natural Art, το hot potatoes και το λογισμικό του Π. Ι.  για τη Μελέτη Περιβάλλοντος. Επίσης, θα πρέπει να υπάρχουν διάφορα βιβλία του σχολείου σχετικά με το θέμα μας και η παιδική σχολική εγκυκλοπαίδεια:«Τα ζώα του τόπου μας».

·         Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης: Οι μαθητές θα χωριστούν σε ομάδες των 2-3 ατόμων φροντίζοντας σε κάθε ομάδα να υπάρχει ένας μαθητής με ευχέρεια στη χρήση Η/Υ και μέσα σε κλίμα εμπιστοσύνης θα συνεργαστούν, θα ανταλλάξουν απόψεις και θα αυτενεργήσουν προκειμένου να διερευνήσουν το θέμα τους. Το διδακτικό σενάριο θα πραγματοποιηθεί στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου και  θα χρησιμοποιηθεί η ομαδοσυνεργατική μέθοδος διδασκαλίας. Η συνεργαζόμενη ομάδα θα αποτελεί τη βασική μονάδα του εργαστηρίου  και την κινητήρια δύναμη της διδασκαλίας. Όλοι οι μαθητές σταδιακά θα αναλάβουν πρωτοβουλίες και μέσα από την ομαδική δράση θα οικοδομήσουν τη νέα γνώση. Οι ομαδοκεντρικές διδασκαλίες επιφέρουν θετικά αποτελέσματα τόσο στη σχολική μάθηση όσο και στη γενικότερη ανάπτυξη του παιδιού, ιδίως στους τομείς της κοινωνικής και της γνωστικής ανάπτυξης (Ματσαγγούρας 2008).                  

Κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας και της διεκπεραίωσης των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, εγώ θα έχω το ρόλο του συντονιστή και εμψυχωτή των ομάδων. Θα καθοδηγώ τους μαθητές και θα τους ενισχύω δίνοντάς τους κίνητρα να εκφράσουν τις απόψεις τους και να αξιολογήσουν τις απόψεις των συμμαθητών τους ώστε να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη. Επίσης, θα προγραμματίζω το χρόνο επαφής των μαθητών μου με την κάθε δραστηριότητά τους και θα φροντίζω έτσι ώστε να συνειδητοποιούν το στόχο και την πορεία που θα ακολουθήσουν. Αυτό θα τους βοηθήσει να αναπτύξουν τόσο μεταγνωστικές ικανότητες όσο και ικανότητες αυτοαξιολόγησης.  

5.  Στόχοι του σεναρίου 

 Ο γενικός σκοπός του σεναρίου είναι να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με τον κόσμο των ζώων που υπάρχουν στην Πατρίδα  μας, να γνωρίσουν τον τρόπο ζωή  τους, τις ανάγκες τους, τα προβλήματά τους και να τα συσχετίσουν με το περιβάλλον στο οποίο ζουν και αναπτύσσονται.

     Ως προς το γνωστικό αντικείμενο:         

Μετά το τέλος της διδασκαλίας, οι μαθητές θα πρέπει:

• Να γνωρίσουν τα ζώα της Πατρίδας τους και να τα συσχετίσουν με το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζουν. (Σε όλο το διδακτικό σενάριο)
• Να μάθουν να τα κατηγοριοποιούν σε ήμερα (κατοικίδια) και άγρια (ζώα του δάσους) με βάση τη συμπεριφορά τους και το χώρο που ζουν. (1^ο & 3^ο Φύλλο εργασίας.)
• Να κατανοούν τους βασικούς παράγοντες επιβίωσης των ζώων καθώς επίσης και τον τρόπο αναπαραγωγής τους. (4^ο, 7^ο, 8^ο & 11^ο Φύλλο εργασίας)
• Να τα ταξινομούν με βάση τα εξωτερικά χαρακτηριστικά τους  καθώς επίσης και με κριτήριο το είδος της διατροφής τους. (5^ο, 6^ο, 9^ο,10^ο & 11^ο Φύλλο εργασίας)
• Να καταλάβουν την έννοια της προσαρμογής των ζώων στο φυσικό περιβάλλον και να μάθουν τους τρόπους προσαρμογής τους. (8^ο Φύλλο εργασίας)
• Να γνωρίσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα και τις συνήθειες των ζώων μέσα από μύθους, παροιμίες, ανέκδοτα και τραγούδια. (9^ο &10^ο Φύλλο εργασίας)

      Στόχοι σε επίπεδο δεξιοτήτων:

• Να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας έτσι ώστε να πετύχουν τους επιδιωκόμενους στόχους. (Σε όλο το διδακτικό σενάριο)
• Να μάθουν να χρησιμοποιούν τα διάφορα λογισμικά και να δημιουργούν ζωγραφικές αναπαραστάσεις των ζώων μέσα στο φυσικό τους περιβάλλον. (3^Ο & 4^Ο Φύλλο εργασίας)
• Να εξασκηθούν στην ικανότητα  αναγνώρισης των ζώων, στον τρόπο γραφής τους και στην ικανότητα κατηγοριοποίησής τους με βάση κάποια κριτήρια. (1^ο, 2^ο, 4^ο, 5^ο, 6^ο, 9^ο & 11^ο Φύλλο εργασίας)

      Στόχοι σε επίπεδο στάσεων:

• Να εκφράσουν ελεύθερα στην ομάδα τους και σ’ όλη την τάξη τις ιδέες, τις απόψεις, τις εμπειρίες  και τα συναισθήματά τους σχετικά με τα ζώα. (Σε όλες τις φάσεις του διδακτικού σεναρίου)
• Να κινητοποιήσουν τη δημιουργική σκέψη τους, να αναπτύξουν την κριτική ικανότητα και να απελευθερώσουν τη φαντασία τους. (Καθ’ όλη τη διάρκεια του σεναρίου)
• Να προσεγγίσουν τις σχέσεις ανθρώπων-ζώων και να υιοθετήσουν φιλικές συμπεριφορές προς τα ζώα. (3^ο, 8^ο, 9^ο, 11^ο & 12^ο Φύλλο εργασίας)

     Ως προς τη χρήση νέων τεχνολογιών:

• Να εξοικειωθούν με τα σύγχρονα πολυμέσα (εικόνα, ήχο, βίντεο, κ.ά.) και να μάθουν να τα χρησιμοποιούν στη διδακτική πράξη. (Σε όλες τις δραστηριότητες του διδακτικού σεναρίου)
• Να αναπτύξουν δεξιότητες πρόσβασης και κριτικής ανάγνωσης των πληροφοριών από το διαδίκτυο. (2^ο, 3^ο, 7^ο, 8^ο, 9^ο, 10 & 12^ο Φύλλο εργασίας)
• Να μάθουν να χρησιμοποιούν τα διάφορα λογισμικά που έχουν γνωρίσει και να δημιουργούν δικές τους πρωτότυπες εργασίες. (Σε όλα τα Φ. Ε.)
• Να εκφραστούν μέσα από τον επεξεργαστή κειμένου, τη ζωγραφική και   τα παιχνίδια που τους παρέχουν τα διάφορα λογισμικά. (1^ο, 3^ο, 4^ο, 6^ο, 9^ο, 11^ο & 12^ο Φύλλο εργασίας)

6. Πορεία διδασκαλίας και υλοποίηση δραστηριοτήτων

- Παρουσίαση ροής-εφαρμογής των δραστηριοτήτων:

1^η Διδακτική ώρα

Η αφόρμηση γίνεται με την παρουσίαση στο Power Point και με προβολή στον προτζέκτορα εικόνων οι οποίες απεικονίζουν διάφορα ζώα της Πατρίδας μας. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης οι μαθητές λένε το όνομα του κάθε ζώου και παράλληλα κάνουν σχόλια για τη συμπεριφορά του, τις κινήσεις του, τις συνήθειές του και τη φωνή του. Τους πληροφορώ πως το σύνολο των ζώων ενός τόπου ονομάζεται πανίδα και άρα τα ζώα του τόπου μας, ελληνική πανίδα. Επίσης, τους εξηγώ ότι θα ασχοληθούμε για αρκετά μαθήματα με το συγκεκριμένο θέμα και πως θα γνωρίσουν τον κόσμο των ζώων που ζουν στη χώρα μας. Κατόπιν, οι ομάδες ανοίγουν τον υπολογιστή τους και εργάζονται στο 1^ο φύλλο εργασίας στο οποίο θα γίνει μια πρώτη ταξινόμηση των ζώων σε ήμερα (κατοικίδια, ζώα του σπιτιού)  και σε άγρια ζώα (ζώα του δάσους & των θαλασσών-λιμνών). Έπειτα, ζητείται από τους μαθητές να συζητήσουν στην ομάδα τους για τις εικόνες που είδαν και να κάνουν υποθέσεις για τον τρόπο ζωής των ζώων, τις ανάγκες τους, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και τη σχέση που έχουν με το περιβάλλον στο οποίο ζουν. Κάθε ομάδα λέει τη γνώμη της και  γίνεται συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων.

Στη συνέχεια, στο 2^ο φύλλο εργασίας, κάθε ομάδα αναλαμβάνει να βρει στο διαδίκτυο και στη διεύθυνση www.google.gr, όσα ήμερα και άγρια ζώα του 1^ου φύλλου εργασίας μπορεί κι αφού τις αντιγράψει, τις παρουσιάσει στις υπόλοιπες ομάδες.

2^η Διδακτική ώρα

Οι μαθητές αναφέρουν όσα κατοικίδια ζώα γνωρίζουν και αυτά που γνωρίζουν από κοντά ή τα έχουν στο σπίτι τους. Λένε τα ονόματα των ζώων τους και περιγράφουν στους υπόλοιπους μαθητές τις συνήθειες και τη συμπεριφορά τους. Συζητούν για τις ανάγκες που έχουν τα ζώα, για τους τρόπους που πρέπει να τα φροντίζουμε και για τη χρησιμότητά τους. Δίνεται το 3^ο φύλλο εργασίας και αφού ακούσουν το τραγούδι: Ήταν ένας γάιδαρος, ανοίγουν το λογισμικό kidspiration και δημιουργούν ένα αγρόκτημα με τα κατοικίδια ζώα που γνωρίζουν. Στη συνέχεια, κάθε ομάδα επιλέγει ένα διαφορετικό κατοικίδιο ζώο και αφού το μεγεθύνει, το εκτυπώνει και το παρουσιάζει (όνομα, περιγραφή, προσφορά, κ.ά.) στις άλλες ομάδες της τάξης. Έπειτα, μπαίνουν στο διαδίκτυο και βρίσκουν εικόνες από κατοικίδια ζώα τις οποίες τις εκτυπώνουν και τις κάνουν κολλάζ για τον πίνακα ανακοινώσεων της τάξης τους.

      3^η Διδακτική ώρα

Γίνεται συζήτηση για τον τρόπο που γεννιούνται τα ζώα, τον τρόπο ανάπτυξής τους καθώς επίσης και για το ρόλο που διαδραματίζουν οι γονείς τους. Δίνεται το 4^ο φύλλο εργασίας και οι μαθητές καλούνται να ταξινομήσουν τα ζώα με βάση τον τρόπο που γεννούν: σ’ αυτά που γεννούν αυγά (ωοτόκα) και σ’ αυτά που γεννούν μικρά (θηλαστικά). Στη συνέχεια, ανοίγουν το λογισμικό Revelation Natural Art και δημιουργούν ζωγραφικές συνθέσεις με θηλαστικά και ωοτόκα ζώα του δάσους και του σπιτιού. Τέλος, παρακολουθούν από το youtube το παραμύθι: Ο λύκος και τα εφτά κατσικάκια.

4^η Διδακτική ώρα

Οι μαθητές παρακολουθούν το παραμύθι: Ο λαγός και η χελώνα το οποίο προβάλλεται με τον προτζέκτορα και συζητούν για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχουν τα δύο ζώα. Στη συνέχεια ζητείται από τους μαθητές στο 5^ο φύλλο εργασίας να ταξινομήσουν τα ζώα με βάση τα εξωτερικά χαρακτηριστικά τους και τον τρόπο που μετακινούνται (τετράποδα, πτηνά, ερπετά, ψάρια, έντομα). Έπειτα, από το λογισμικό hot potatoes ανοίγουν το σταυρόλεξο των ζώων και αφού το συμπληρώνουν με την ομάδα τους, το παρουσιάζουν στις υπόλοιπες ομάδες.

      5^η ώρα εργασίας.

Δίνεται το 6^ο φύλλο εργασίας και οι μαθητές ακούνε από το youtube τα τραγούδια: Η καλή μας αγελάδα, Μια γίδα μια φορά και τα τραγουδούν και οι ίδιοι. Στη συνέχεια γίνεται συζήτηση για τις βασικές ανάγκες των ζώων (νερό, τροφή, αέρας, φωλιά) και τις συσχετίζουν με το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζουν. Έπειτα συζητούν για το είδος της διατροφής τους και τα κατηγοριοποιούν σε φυτοφάγα, σαρκοφάγα και παμφάγα ζώα. Επισημαίνεται η διαφορά που έχουν τα φυτοφάγα από τα σαρκοφάγα ζώα όσον αφορά τη θέση των ματιών τους καθώς επίσης και η διαφορετική κατασκευή των διάφορων οργάνων τους για να πιάνουν την τροφή τους.

Στη συνέχεια, στο 7^ο φύλλο εργασίας οι μαθητές μπαίνουν στο διαδίκτυο και αναζητούν εικόνες για τα μέρη στα οποία τα ζώα φτιάχνουν τις φωλιές τους για να προστατευτούν από το κρύο, τους εχθρούς τους και να γεννήσουν τα αυγά ή τα μικρά τους: μέσα στο χώμα, πάνω στα κλαδιά των δέντρων, σε σπίτια, σε φυσικές τρύπες δέντρων ή σπηλιές, καθώς επίσης και γι’ αυτά που κουβαλούν μαζί τους το σπίτι τους. Στο τέλος μπαίνουν στο διαδίκτυο και στην ηλεκτρονική διεύθυνση: Απειλούμενα είδη – wwf,  βρίσκουν πληροφορίες για τα απειλούμενα είδη ζώων της χώρας μας και συζητούν για τα προβλήματα που δημιουργούν στα ζώα και στο  περιβάλλον στο οποίο ζουν οι ανθρώπινες παρεμβάσεις .

Οι μαθητές ανταποκρίνονται ευχάριστα στις δημιουργικές δραστηριότητες που προτείνονται και δημιουργούν πρωτότυπα  έργα για τα σπιτάκια των ζώων και το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζουν.

6^η Διδακτική ενότητα

Με τον προτζέκτορα γίνεται παρουσίαση διάφορων εικόνων με ζώα τα οποία το χειμώνα αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης και εισάγεται η έννοια της προσαρμογής στο φυσικό περιβάλλον. Οι μαθητές συζητούν για τις δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ζώα αυτά και προσπαθούν να αιτιολογήσουν τη συμπεριφορά τους αυτή. Μέσα από τη συζήτηση που κάνουν στην ομάδα τους και την παρουσίαση των απόψεων όλων των ομάδων, συνειδητοποιούν ότι πολλά ζώα προσαρμόζονται στο φυσικό περιβάλλον γιατί δεν βρίσκουν τροφή, για να προστατευτούν από το κρύο και να προφυλαχτούν από τους εχθρούς τους. Εισάγονται οι έννοιες της χειμερίας νάρκης, της αποδημίας των πουλιών και της χρωματικής προσαρμογής και οι μαθητές καλούνται να διαβάσουν τις πληροφορίες που έχουμε αντλήσει για τις έννοιες αυτές από την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια (el. wikipedia) αλλά και από άλλες διαδικτυακές κι έντυπες πηγές. Δίνεται το 8^ο φύλλο εργασίας και οι μαθητές καλούνται να αντιστοιχίσουν τη λύση που βρίσκει το κάθε ζώο για να προσαρμοστεί στο φυσικό περιβάλλον.

Στη συνέχεια παρακολουθούν το παραμύθι: Τα σκιουράκια βρίσκουν καινούρια φωλιά.

7^η Διδακτική ώρα

Δίνεται το 9^ο φύλλο εργασίας και οι μαθητές αναζητούν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ζώων καθώς επίσης και τις συνήθειές τους μέσα από τραγούδια, παροιμίες, ποιήματα και αινίγματα που βρίσκουν στην ιστοσελίδα http://www.paidika.gr και στη θεματική ενότητα: Παραμύθια. Επίσης, βρίσκουν πολλά  αινίγματα για τα ζώα και τις συνήθειές τους στην ιστοσελίδα: http://www.ainigmata.gr και παίζουν με τις δραστηριότητες που περιέχει.

Στη συνέχεια,  και στο 10^ο φύλλο εργασίας, μπαίνουν ξανά στο διαδίκτυο και στην ιστοσελίδα www.paidika.gr: Παραμύθια > Αισώπου Μύθοι και η κάθε ομάδα επιλέγει ένα μύθο του Αισώπου με πρωταγωνιστές διάφορα ζώα. Αφού τον αντιγράψουν, τον εκτυπώσουν και τον διαβάσουν, τον παρουσιάζουν στην τάξη τους με όποιο τρόπο επιθυμούν.

Οι μαθητές συνεργάζονται στην ομάδα τους με κέφι και απαντούν στις δραστηριότητες τους με μικρή σχετικά δυσκολία. Συνειδητοποιούν ότι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που έχουν τα ζώα τα βοηθούν να επιβιώσουν στο δύσκολο φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζουν.

8^η Διδακτική ώρα

Ανακεφαλαίωση - αξιολόγηση.

Γίνεται ανακεφαλαίωση των όσων είδαμε για τα ζώα της Πατρίδας μας και διαπιστώνεται ο βαθμός επίτευξης των αρχικών στόχων που τέθηκαν. Οι μαθητές απαντούν στο 11^ο φύλλο εργασίας για τα είδη των ζώων  με βάση τα τέσσερα κριτήρια που γνωρίσαμε: το πού ζουν, το είδος της διατροφής τους, το πώς αναπαράγονται και με ποιο τρόπο μετακινούνται. Επίσης, συζητούν με την ομάδα τους και απαντούν στις ερωτήσεις που τους δίνονται στο ίδιο φύλλο εργασίας:

ü  Γιατί στα παλαιότερα χρόνια οι άνθρωποι είχαν περισσότερα ζώα στο σπίτι τους;

ü  Γιατί υπάρχουν τόσα αδέσποτα ζώα γύρω μας;

ü  Πώς μπορείτε κι εσείς να βοηθήσετε ένα ζώο που χρειάζεται βοήθεια;

Στη συνέχεια, στο 12^ο φύλλο εργασίας ανοίγουν το λογισμικό Revelation Natural Art, ζωγραφίζουν το αγαπημένο τους ζώο και το παρουσιάζουν στις υπόλοιπες ομάδες. Τέλος, από την ιστοσελίδα www.paidika.gr: Ζωγραφίζω >Ζώα, επιλέγουν όποιο ζώο επιθυμούν, το εκτυπώνουν και το ζωγραφίζουν με τους μαρκαδόρους τους.

- Τα εργαλεία: Με το λογισμικό γενικής χρήσης θα γίνουν τα φύλλα εργασίας στα οποία θα εργαστούν οι μαθητές και θα αλληλεπιδράσουν προκειμένου να επιτύχουν τους εκπαιδευτικούς στόχους.

Θα αξιοποιήσουν το διαδίκτυο για να αντλήσουν πληροφορίες, εικόνες, κείμενα και μέσα από την κριτική ανάγνωσή τους θα τα χρησιμοποιήσουν για τις διδακτικές τους δραστηριότητες.

Θα χρησιμοποιήσουν την ιστοσελίδα του σεναρίου και από το σπίτι τους και θα αυξήσουν τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση κι επικοινωνία.

Τέλος, σε όλη τη διάρκεια του σεναρίου θα χρησιμοποιηθεί το λογισμικό παρουσίασης Power Point και σε μερικές περιπτώσεις όπως η αφόρμηση, η παρουσίαση των παραμυθιών και  η προβολή των εικόνων, ο φορητός υπολογιστής κι ο  προτζέκτορας.

- Οι πηγές: Οι μαθητές για να πετύχουν τους διδακτικούς τους στόχους, επισκέπτονται συγκεκριμένους δικτυακούς τόπους (http://www.paidika.gr, http://google.gr, http://www.ainigmata.gr, http://www.wwf.gr) και αντλούν τις πληροφορίες που τους είναι απαραίτητες για τις δραστηριότητές τους.

7. Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση των μαθητών γίνεται σε όλη τη διάρκεια του σεναρίου καθώς και στο τέλος της ανακεφαλαιωτικής διαδικασίας.

Η αξιολόγηση γίνεται αναφορικά με την ανάπτυξη πρωτοβουλιών από τους ίδιους τους μαθητές, τη διάθεσή τους για συνεργασία στις ομαδικές δραστηριότητες, την ικανότητα αποτελεσματικής επικοινωνίας κατά τη διάρκεια της διεκπεραίωσης του σεναρίου και την  ποιότητα του επιχειρηματικού τους λόγου. Επίσης, για τον τρόπο που αξιοποίησαν το διαδίκτυο, την ικανότητα άντλησης, επεξεργασίας και κριτικής αξιολόγησης των πληροφοριών, τη δυνατότητα χρήσης των εκπαιδευτικών λογισμικών και την αυτενεργό συμμετοχή τους σε κάθε εκπαιδευτική δραστηριότητα.

8. Επέκταση της δραστηριότητας

Το σενάριο «Ο κόσμος των ζώων στην Πατρίδα μας» θα μπορούσε να επεκταθεί και στα μαθήματα της μουσικής και της θεατρικής αγωγής. Στο μάθημα της θεατρικής αγωγής θα δίνονταν η ευκαιρία και η δυνατότητα στους μαθητές να δημιουργήσουν ένα θεατρικό έργο για τα απειλούμενα ζώα της πατρίδας μας και να το παρουσιάσουν στο σχολείο μας στις 4 Οκτωβρίου - Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων - ή στο τέλος της σχολικής χρονιάς, με σκοπό την ευαισθητοποίηση των μαθητών για τα υπό εξαφάνιση ζώα. Επίσης, την ώρα της μουσικής να μάθουν να τραγουδούν όλα τα τραγούδια που μιλάνε για τα ζώα.

Επίσης, προτείνεται:

ü  Να φωτογραφίσουν τα δικά τους κατοικίδια ζώα και να φτιάξουν ένα βιβλίο με τίτλο: «Τα δικά μας ζώα».

ü  Να γίνει ενημέρωση από κάποιο κτηνίατρο της περιοχής για τον τρόπο φροντίδας των κατοικίδιων ζώων και για τις τυχόν ασθένειες που πρέπει να προσέχουν.

ü  Να γίνει εκπαιδευτική επίσκεψη στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο και να δουν οι μαθητές από κοντά την μεγάλη ποικιλία των ζώων που υπάρχει εκεί.

ü  Να παίξουν τα παιχνίδια: «Ο λύκος και το αρνάκι», «Περνά περνά η μέλισσα», «Πετάει πετάει ο γάιδαρος» και να χαρούν από τη δραστηριότητα αυτή.

ü  Να αναρτήσουν το υλικό που δημιούργησαν στην ιστοσελίδα του σχολείου μας.

ü  Να φέρουν στο σχολείο δικά τους βιβλία με ιστορίες για ζώα και να τα διαβάσουν εκεί ή να τα δανειστούν μεταξύ τους.

ü  Προτείνεται τέλος, να αξιοποιηθούν οι παρακάτω ιστοσελίδες του διαδικτύου για την πληρέστερη ενημέρωση των μαθητών και τη βελτίωση των γνώσεών τους. 

http://www.parnitha-np.gr/index_panida.htm                            http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=518

      http://elerpe.org/homegr.htm

            http://www.mani.org.gr/panida/                                

            http://www.archelon.gr/contents/sponsor_aturtle.php

9. Βιβλιογραφία

v  Μελέτη Περιβάλλοντος Β΄ Δημοτικού (Βιβλίο μαθητή)

v  Μελέτη Περιβάλλοντος Β΄ Δημοτικού (Τετράδιο εργασιών)

v  Μελέτη Περιβάλλοντος Β΄ Δημοτικού (Βιβλίο δασκάλου)

v  Μελέτη Περιβάλλοντος Α΄ Δημοτικού (Βιβλίο μαθητή)

v  Μελέτη Περιβάλλοντος Γ΄ Δημοτικού (Βιβλίο μαθητή)

v  Σχολική Πολύχρωμη Εγκυκλοπαίδεια των Ζώων, Εκδόσεις Στρατίκη

v  Έγχρωμη εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή, Εκδόσεις Δομή 1996

v  Πληροφορική και εκπαίδευση (Συνολική προσέγγιση) Α. Ράπτης - Α. Ράπτη, Αθήνα 1998

v  Μάθηση και διδασκαλία στην εποχή της πληροφορικής, Τόμος Α΄,   Ράπτης 2002.

v  Η Σχολική Τάξη, Η. Ματσαγγούρας, Αθήνα 2008

v  Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση, Η. Ματσαγγούρας, Αθήνα 2004

v  Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) & Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών,2002,τομ. Α΄Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο

10. Δικτυογραφία

http://www.paidika.gr

http://www.google.gr

http://www.ainigmata.gr

http://www.wwf.gr

http://okosmostonzoon.wikispaces.com