Ταξιδεύοντας με τον Οδυσσέα (ΚΣΕ 5ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΗΒΑΣ)

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών στη Χρήση των ΤΠΕ στη Διδακτική Πράξη 2011-2012

Β΄ Επίπεδο

Διδακτικό Σενάριο Μαθήματος Ιστορίας

1. Τίτλος: «Ταξιδεύοντας με τον Οδυσσέα».

2.    Ταυτότητα:

·         Δάσκαλος – Δημιουργός: Βούλγαρη Αγγελική, εκπαιδευτικός κλ. ΠΕ 70 στο 4^ο Δημ. Σχ. Θήβας.

·         Γνωστική περιοχή: Το σενάριο αυτό αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της Ιστορίας της Γ΄ τάξης, ενότητα 6 «Οι περιπέτειες του Οδυσσέα».

               Το θέμα το οποίο επιλέχθηκε είναι απόλυτα συμβατό με το ΑΠΣ και τα ΔΕΠΠΣ, εφόσον αποτελεί ενότητα του σχολικού βιβλίου της Γ΄ Τάξης Δημοτικού και οι διδακτικοί στόχοι άπτονται του αναλυτικού προγράμματος σπουδών.

v  Θέμα: Οι περιπέτειες του Οδυσσέα κατά την επιστροφή του στην Ιθάκη, μετά το τέλος του Τρωικού πολέμου.

3.    Σκεπτικό της δραστηριότητας

v Καινοτομίες:

Το σενάριο αυτό θα πραγματοποιηθεί με εντατική χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Οι μαθητές μας θα μάθουν για τις περιπέτειες του Οδυσσέα κάνοντας περιήγηση στην ιστοεξερεύνηση, αντλώντας γνώσεις και πληροφορίες από το διαδίκτυο ( Wikipedia, Ελληνική Μυθολογία) και χρησιμοποιώντας λογισμικά όπως το λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για την Ιστορία Γ΄ Δημοτικού, τα λογισμικά ειδικής χρήσης Kidspiration και Hot potatoes καθώς και το Google earth.

Οι ΤΠΕ χρησιμοποιούνται εδώ ως γνωστικό εργαλείο μέσα στο πλαίσιο της μαθητοκεντρικής διδασκαλίας. Η χρήση τους συμβάλει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, στην ικανότητα διερεύνησης και αναζήτησης πληροφοριών από ένα ευρύ φάσμα δεδομένων και στη διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης. Έτσι ενισχύεται η μαθησιακή διαδικασία και οι μαθητές μας θα μπορέσουν να αναπτύξουν γνωστικές ικανότητες υψηλού επιπέδου όπως κριτική σκέψη, λήψη αποφάσεων, διερεύνηση και ανακάλυψη, αναδιοργάνωση της προϋπάρχουσας γνώσης. ( ΕΑΙΤΥ-Κλάδος ΠΕ 70 Τεύχος 2^α)

Επίσης, οι ΤΠΕ βοηθούν στη δόμηση κύριων ιστορικών εννοιών και τον καθορισμό των σχέσεων μεταξύ τους. Βοηθούν τους μαθητές να μπορέσουν να εξετάζουν αίτια και συνέπειες, να κατανοούν τις έννοιες του ιστορικού χώρου και χρόνου. Με αυτό τον τρόπο καλλιεργείται η ιστορική σκέψη, γίνονται οι μαθητές ικανοί να αναζητούν ιστορικές πηγές στο διαδίκτυο και γίνονται οι ίδιοι μέτοχοι των μυθολογικών και ιστορικών στιγμών.

Ακόμη, οι ΤΠΕ αποτελούν και το περιβάλλον όπου θα εφαρμοστούν και θα πραγματοποιηθούν οι διδακτικοί στόχοι του μαθήματος, αφού οι μαθητές – ομαδικά ή ατομικά – ενεργούν και δραστηριοποιούνται στους υπολογιστές. Συγκεκριμένα, οι μαθητές θα δραστηριοποιηθούν σε περιβάλλον ιστοεξερεύνησης, όπου θα πραγματοποιηθεί όλη η εκπαιδευτική διαδικασία. Οι μαθητές θα πλοηγηθούν στην ιστοεξερεύνηση και θα αντλήσουν όλες τις γνώσεις αυτενεργώντας.

v Προστιθέμενη αξία:

Οι ΤΠΕ θεωρούνται ως εν δυνάμει εργαλεία που επεκτείνουν ή και ενισχύουν τις γνωστικές δεξιότητες των μαθητών και τους παρέχουν ένα πολυμεσικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο οικοδομούν γνώσεις που έχουν νόημα γι΄αυτούς.

Συγκεκριμένα, στη διδασκαλία της Ιστορίας, η χρήση των ΤΠΕ επιτρέπει τη δυνατότητα πολυμεσικής και πολυτροπικής παρουσίασης και επεξεργασίας της ιστορικής γνώσης καθώς και την πολλαπλή και εναλλακτική αναπαράσταση ιστορικών γεγονότων και καταστάσεων.  

Στο σενάριο θα χρησιμοποιήσουμε το λογισμικό ανοικτού τύπου εννοιολογικής χαρτογράφησης Kidspiration. Η εννοιολογική χαρτογράφηση είναι ένας τρόπος οπτικοποίησης των σχέσεων ανάμεσα σε διάφορες έννοιες. Ιδίως για το μάθημα της Ιστορίας, η δημιουργία ή η συμπλήρωση ενός εννοιολογικού χάρτη χρησιμεύει στην ανίχνευση πρότερων γνώσεων, την ανάδυση και καταγραφή των αναπαραστάσεων, την ανάλυση της σκέψης, την επεξεργασία της πληροφορίας και λειτουργεί ως μέσο ανταλλαγής και επικοινωνίας ιδεών μεταξύ των μαθητών.

Με το λογισμικό ανοικτού τύπου «Hot Potatoes» δημιουργούνται ασκήσεις αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης που είναι ευχάριστες για τους μαθητές, λόγω της δυνατότητας εξάσκησης και επίλυσης πάνω στο περιβάλλον του υπολογιστή. Ακόμα η ανατροφοδότηση, που είναι δυνατή σε αυτού του είδους τις ασκήσεις, βοηθά σημαντικά στην ενίσχυση της γνώσης από τους μαθητές, λόγω της δυνατότητας διορθωτικής παρέμβασης που έχουν. Με αυτόν τον τρόπο η γνώση ενισχύεται και τελικά κατακτάται.

Το λογισμικό του Π. Ι. για την Ιστορία λειτουργεί ως ένα ελκυστικό και πολυμεσικό εργαλείο γνώσης για τους μαθητές. Οι μαθητές ακούνε το μάθημα οπτικοποιημένο και ενισχυμένο από χάρτες, εικόνες και διαλόγους με σκοπό την καλύτερη κατανόησή του. Εξασκούνται σ’ ένα ιδιαιτέρως ευχάριστο και πολυμορφικό περιβάλλον και έτσι η κατάκτηση της γνώσης γίνεται άμεσα και απρόσκοπτα.

Τέλος, η χρήση του λογισμικού γραφικών γενικής χρήσης Revelation Natural Art δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα να εκφράσουν δημιουργικά τις γνώσεις και τις αντιλήψεις τους για τα ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα. Η αξιοποίησή του μέσα στην τάξη  - ατομικά ή ομαδικά – καλλιεργεί τη δημιουργική έκφραση, την ιστορική απεικόνιση της γνώσης και κατ’ επέκταση τη συναισθηματική νοημοσύνη.  (Μ. Φραγκάκη, 2007)

v Γνωστικά – διδακτικά προβλήματα

 Οι μαθητές είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση του Η/Υ σε ικανοποιητικό βαθμό. Μια βασική δυσκολία που ενδέχεται να εμφανιστεί είναι κατά πόσο οι μαθητές μας θα καταφέρουν να δραστηριοποιηθούν στο περιβάλλον της ιστοεξερεύνησης. Πρόκειται για έναν εντελώς νέο τρόπο ανακάλυψης της γνώσης και της μάθησης, μέσω αυτενέργειας των μαθητών στο διαδίκτυο. Οπότε, η παρέμβασή μας θα είναι συνεχής και απαραίτητη για να δημιουργήσουμε κλίμα εμπιστοσύνης και ευμάρειας.

Άλλη μια δυσκολία που μπορεί να αντιμετωπίσουν είναι στην κατανόηση του χάρτη του Google Earth, λόγω της ελάχιστης εμπειρίας που διαθέτουν. Οι μαθητές σε αυτήν την ηλικία δεν έχουν ασχοληθεί με ανάγνωση και δραστηριοποίηση πάνω σε γεωγραφικούς χάρτες, οπότε υπάρχει η πιθανότητα να δυσκολευτούν στην κατανόησή του, ιδιαίτερα όσον αφορά το μέγεθος των  αποστάσεων που κάλυψε ο Οδυσσέας κατά το πολύχρονο ταξίδι του.

Μία επιπλέον δυσκολία που ενδέχεται να εμφανιστεί είναι κατά τη συμπλήρωση των εννοιολογικών χαρτών. Ο εννοιολογικός χάρτης αποτελεί ένα σύνθετο πολυμεσικό λογισμικό που βοηθά στην αναπαράσταση των πρότερων γνώσεων των μαθητών με ένα νέο τρόπο οπικοποίησης των σχέσεων και των εννοιών. Επειδή λοιπόν οι μαθητές μας είναι σε μικρή ακόμη ηλικία, ίσως δυσκολευτούν να τον κατανοήσουν και να τον συμπληρώσουν. Γι’ αυτό θα πρέπει να δώσουμε εξ’ αρχής σαφείς οδηγίες, να επιβλέπουμε συνεχώς τις ενέργειες τους και να καθοδηγούμε όπου παρατηρούμε δυσκολίες.

Πάντως είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η συνεχής καθοδήγηση, ο συντονισμός ενεργειών και η επίβλεψη των μαθητών μας σ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης των δραστηριοτήτων κρίνεται απαραίτητη. Η παρουσία μας μέσω διευκρινιστικών, διορθωτικών παρεμβάσεων και ανατροφοδοτικών κινήσεων θα βοηθήσει τους μαθητές μας να κατακτήσουν τη γνώση, να εργάζονται σε ένα κλίμα συνεργασίας, εμπιστοσύνης και συναισθηματικής κάλυψης  και εμάς να επιτύχουμε τους στόχους της διδασκαλίας μας.

4.    Πλαίσιο εφαρμογής

v Σε ποιους απευθύνεται:

Το σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Γ΄ Δημοτικού, οι οποίοι στην ηλικία αυτή έρχονται σε πρώτη επαφή και αναπτύσσουν το ενδιαφέρον τους  για πρόσωπα και γεγονότα της ελληνικής μυθολογίας.

v Χρόνος υλοποίησης

Το παρόν σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 8 διδακτικές ώρες.

v Χώρος υλοποίησης

Το σενάριο απαιτεί οι μαθητές να εργαστούν εξ΄ ολοκλήρου στην αίθουσα πληροφορικής ή να χρησιμοποιήσουν τα laptop που υπάρχουν στο σχολείο.

v Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών

Τα παιδιά θα πρέπει να έχουν εμπεδώσει την ήδη διδαχθείσα ύλη της προηγούμενης ενότητας, που αφορά τον Τρωικό πόλεμο, γιατί η νέα ενότητα αποτελεί συνέχειά της. Ειδικότερα θα επικεντρωθούμε στις γνώσεις τους για  τον Οδυσσέα, τις ενέργειες και τη στάση του κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου. Ακόμα θα πρέπει να έχουν σχετική εξοικείωση με τα λογισμικά που θα χρησιμοποιήσουμε όπως το Revelation Natural Art και το Hot potataoes. Τέλος, θα πρέπει να διαθέτουν στοιχειώδεις γνώσεις χρήσης του υπολογιστή, αφού εδώ θα πρέπει να δουλέψουν σε περιβάλλον διαδικτυακό (ιστοεξερεύνηση) και να ασχοληθούν με δραστηριότητες αρκετά απαιτητικές.

v Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία

Για την υλοποίηση του σεναρίου θα μας χρειαστούν ηλεκτρονικοί υπολογιστές στους οποίους θα είναι εγκατεστημένα: ο επεξεργαστής κειμένου, το λογισμικό παρουσίασης Powerpoint, το λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για την  Ιστορία Γ΄- Δ΄ Δημοτικού, τα λογισμικά ειδικής χρήσης «Hot Potatoes» και « Revelation Natural Art», το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης «Kidspiration», ένας βιντεοπροβολέας και ένας εκτυπωτής.

v Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης

Οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες των 2-3 ατόμων. Λόγω της φύσης των δραστηριοτήτων τις οποίες  θα κληθούν να επεξεργαστούν οι μαθητές, ο συγκεκριμένος αριθμός των μελών της ομάδας είναι ο πιο κατάλληλος, έτσι ώστε να έχουν όλοι το χώρο, το χρόνο και το ρόλο που απαιτείται για να κατακτήσουν τη γνώση. Λειτουργώντας ως ένα οργανωμένο σύνολο, η ομάδα αναγκάζεται να προσφέρει κάθε βοήθεια στα μέλη της, ώστε όλοι να αποκτήσουν το προκαθορισμένο ελάχιστο ποσοστό των γνώσεων και δεξιοτήτων.(Ματσαγγούρας,1994)

Είναι απαραίτητο οι ομάδες να αποτελούν ένα ανομοιογενές  σύνολο, έτσι ώστε να επωφεληθούν όλοι οι μαθητές, ακόμα και οι γνωστικά ασθενέστεροι. Με την ενδοομαδική συνεργασία οι μαθητές έχουν περισσότερες ευκαιρίες διατομικής επικοινωνίας, αυξάνεται ο βαθμός αποδοχής του καθενός από την ομάδα με τον επιμερισμό της εργασίας και την αλληλεξάρτηση και έτσι καλλιεργούνται στάσεις αποδοχής και των «διαφορετικών» μαθητών. (Ματσαγγούρας, 1994). Οι «ασθενείς» μαθητές αποκτούν θετική εικόνα για τον εαυτό τους και αυτό τους βοηθά να κατακτήσουν ευκολότερα τη νέα μάθηση.

Κατά τη διάρκεια της πραγματοποίησης του σεναρίου, ο ρόλος μας είναι καθοδηγητικός και ανατροφοδοτικός.  Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να διδάξουμε – όταν οι περιστάσεις το απαιτούν – συγκεκριμένες κοινωνικές ικανότητες ή να υποδείξουμε διαδικασίες επεξεργασίας του υλικού. (Ματσαγγούρας, 1994). Για να γίνουμε πιο σαφείς, εποπτεύουμε και κατευθύνουμε τις συνεργατικές δραστηριότητες των ομάδων, ενθαρρύνουμε τις επιθυμητές μορφές συμπεριφοράς, συμβουλεύουμε τις ομάδες, αποτελούμε το μεσολαβητή μεταξύ των ομάδων και των ατόμων και  βοηθάμε τις ομάδες στην εξεύρεση λύσεων στα προβλήματα που παρουσιάζονται, χωρίς όμως να τα επιλύουμε οι ίδιοι. (Ματσαγγούρας, 1994).

5.    Στόχοι του σεναρίου

Ως γενικός σκοπός του σεναρίου ορίζεται η ανάπτυξη ενδιαφέροντος από τους μαθητές για την ελληνική μυθολογία και τις επιβιώσεις της στη γλώσσα, τη λογοτεχνία και την τέχνη. Να έρθουν – εν τέλει- σε πρώτη επαφή με την πολιτιστική μας κληρονομιά και να την εκτιμήσουν.  

                  Ειδικότερα, οι μαθητές με την ολοκλήρωση της διδασκαλίας θα πρέπει:

v Ως προς το γνωστικό αντικείμενο:

α) να γνωρίζουν τις περιπέτειες του Οδυσσέα μετά την άλωση της Τροίας. ( Με όλες τις δραστηριότητες και τα φύλλα εργασίας)

β) να έχουν κατανοήσει τη δίψα για γνώση που είχε ο Οδυσσέας, όπως αυτή εκδηλώνεται κατά την παραμονή του στις διάφορες χώρες που φτάνει με τα πλοία του. (Με όλες τις δραστηριότητες και τα φύλλα εργασίας).

γ) να έχουν κατανοήσει και εξακριβώσει τις σχέσεις του Οδυσσέα με τους συντρόφους του. ( Με την παρουσίαση « Το ταξίδι της επιστροφής» και κυρίως την συζήτηση σχετικά με το τρίπτυχο ‘χρησμός Τειρεσία – πράξεις συντρόφων – συνέπειες’).

δ) να γνωρίζουν το μύθο του Σίσυφου και τη συσχέτισή του με τη σημερινή εποχή. ( Με την επίσκεψη στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Μυθολογίας).

ε) να έχουν κατανοήσει την ανθρωπομορφική αντίληψη των αρχαίων για τους Θεούς και τις σχέσεις Θεών – ανθρώπων. (Σε όλη την παρουσίαση όπου ο Οδυσσέας έρχεται σε επαφή με Θεούς).

στ) να γνωρίζουν ήθη, έθιμα και πτυχές του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού (ταφικά έθιμα - ομηρική φιλοξενία - υβριστική συμπεριφορά και συνέπειες). (Με την παρουσίαση εικόνων, πινάκων ζωγραφικής που αναπαριστούν θέματα από την επίσκεψη του Οδυσσέα σε διάφορα μέρη. Επίσης με το Φύλλο Εργασίας 6 και συζήτηση με τους μαθητές).

ζ) να γνωρίζουν τα κύρια σημεία της αναγνώρισης του Οδυσσέα από τα άτομα της οικογενείας του. ( Με τα φύλλα εργασίας 8 και 9 ).

η) να γνωρίζουν το τέλος του έπους με την αποκατάσταση της τάξης στην Ιθάκη και την επικράτηση της ειρήνης. ( Με την παρουσίαση των ενοτήτων, το λογισμικό ιστορίας του Π.Ι. και το Φύλλο εργασίας 10).

θ) να έχουν κατανοήσει την αφοσίωση του Οδυσσέα στο νόστο και την αξία του αγώνα του ανθρώπου για την επίτευξη των στόχων του. ( Με όλες τις δραστηριότητες και την παρουσίαση των ενοτήτων).

ι) να έχουν κατανοήσει ότι οι περιπέτειες του Οδυσσέα αποτελούν έναν ύμνο για τους τολμηρούς ναυτικούς της εποχής. ( Με όλες τις δραστηριότητες και την παρουσίαση των ενοτήτων).

v Σε επίπεδο δεξιοτήτων:

    α) να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας,                                                     αφού θα εργαστούν κατά βάση ομαδοσυνεργατικά. ( Με όλες τις δραστηριότητες και το Φύλλο εργασίας 3).

    β) να αναπτύξουν ικανότητες διερεύνησης, συλλογής, ανάλυσης, οργάνωσης και επεξεργασίας δεδομένων. ( Με τα φύλλα εργασίας 1, 2, 8 και 9).

    γ) να αποκτήσουν την ικανότητα να εντοπίζουν τις ομοιότητες και τις διαφορές των διαφορετικών λαών και πολιτισμών που συναντά ο Οδυσσέας. ( Με όλες τις δραστηριότητες και τη χρήση του Λογισμικού της Ιστορίας του Π. Ι.).

δ) να αποκτήσουν ικανότητες γραπτής και εικονικής αναπαράστασης των προσώπων και των τόπων από όπου πέρασε ο Οδυσσέας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του. (Με το Φύλλο εργασίας 10, τη χρήση του λογισμικού RNA καθώς και τις δραστηριότητες των κατασκευών).

v Σε επίπεδο στάσεων:

    α) να τονώσουν την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμησή τους μέσα από ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες. ( Με όλα τα φύλλα εργασίας,  τις δραστηριότητες διερεύνησης στο Διαδίκτυο και τις δραστηριότητες  κατασκευών). 

    β) να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη σκιαγραφώντας τις συμπεριφορές και τα συναισθήματα των προσώπων και των λαών ου γνωρίζουν. ( Με την παρουσίαση των ενοτήτων και τη συζήτηση με τους μαθητές).

    γ) να κατανοήσουν ότι πίσω από τους μύθους μπορούμε να αναγνωρίσουμε ιστορικές αλήθειες. ( Με την παρουσίαση των ενοτήτων και τη συζήτηση με τους μαθητές).

    δ) να θαυμάσουν βασικά στοιχεία του ήθους του ήρωα. ( Με την παρουσίαση των ενοτήτων και τη συζήτηση με τους μαθητές).

    ε) να εκτιμήσουν τις αξίες και τον πολιτισμό της ομηρικής εποχής. (Με την παρουσίαση των ενοτήτων και όλες τις δραστηριότητες).

v Ως προς τη χρήση των ΤΠΕ:

            α) να αναπτύξουν θετική στάση απέναντι στον ηλεκτρονικό υπολογιστή ως μέσο πρόσβασης σε ιστορικές πηγές (κείμενα, εικόνες, ήχους). ( Με την περιήγηση των μαθητών στην ιστοσελίδα της «Ελληνικής Μυθολογίας» και στη Wikipedia).

            β) να αναπτύξουν δεξιότητες χρήσης και αξιοποίησης των λογισμικών Kidspiration, Hot Potatoes,  Revelation Natural Art και του λογισμικού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για την Ιστορία της Γ΄- Δ΄ Δημοτικού.

            γ) να αναπτύξουν ικανότητες διερεύνησης και αναζήτησης πληροφοριών στο διαδίκτυο. ( Με την περιήγηση των μαθητών στην ιστοεξερεύνηση, στο Google Earth, στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Μυθολογίας και του Ελληνικού Πολιτισμού, στη Wikipedia).

6. Πορεία Διδασκαλίας και Υλοποίηση δραστηριοτήτων.

     Παρουσίαση ροής – εφαρμογής των δραστηριοτήτων:

1^η Διδακτική  Ώρα.

      Αφόρμηση για την εισαγωγή στη νέα ενότητα 6, που αφορά τις περιπέτειες του Οδυσσέα κατά την επιστροφή του στην Ιθάκη, θα αποτελέσει μία εναρκτήρια συζήτηση με τους μαθητές για όσα έμαθαν στην προηγούμενη ενότητα.

      Ήδη βρίσκονται, ανά ομάδες, μπροστά στους υπολογιστές τους. Τους λέμε να ανοίξουν τον Internet explorer και να αναζητήσουν την ιστοεξερεύνηση με τον τίτλο «Ταξιδεύοντας με τον Οδυσσέα». Όταν το βρουν, τους ενημερώνουμε ότι το μάθημά μας θα γίνει μέσω αυτής της σελίδας και όλες οι δραστηριότητες θα πραγματοποιηθούν διαδικτυακά. Θα έχουν τη συνεχή βοήθειά μας, αλλά όλες οι ενέργειες θα γίνονται  από τους ίδιους.Για να γνωρίσουμε λοιπόν το νέο τρόπο αυτοδιδασκαλίας, τους δείχνουμε τις ενότητες από τις οποίες αποτελείται η ιστοεξερεύνηση και πώς θα προχωράμε για να κατακτήσουμε τη νέά γνώση.

Αφού τους κατατοπίσουμε σχετικά με την πορεία διδασκαλίας που θα ακολουθήσουμε, τους λέμε να βρουν και να ανοίξουν το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Πρόκειται για μία άσκηση αντιστοίχησης με τη βοήθεια του λογισμικού Hot Potatoes. Με αυτήν την άσκηση οι μαθητές ανακαλούν ό,τι έμαθαν στην προηγούμενη ενότητα και ιδιαίτερα τα σημαντικότερα πρόσωπα που πήραν μέρος στον Τρωικό πόλεμο. Επιπλέον αξιολογούμε το γνωστικό επίπεδο των μαθητών μας και έτσι προετοιμαζόμαστε ανάλογα για την εισαγωγή στη νέα ενότητα.

Αφού ολοκληρώσουν το φύλλο εργασίας 1, κάνουμε μία συζήτηση για το πώς τελείωσε ο Τρωικός πόλεμος και λέμε στα παιδιά να βρουν και ν’ ανοίξουν τον εννοιολογικό χάρτη για το τέλος του Τρωϊκού πολέμου. Το ίδιο κάνουμε κι εμείς με τη βοήθεια του υπολογιστή και ενός βιντεοπροβολέα. Τους δείχνουμε τον ημιδομημένο εννοιολογικό χάρτη (ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2), που θα πρέπει να συμπληρώσουν χρησιμοποιώντας τις πρότερες γνώσεις τους από την σχετική ενότητα.  

                            

 Βοηθάμε και διευκολύνουμε τους μαθητές μας όπου καταλαβαίνουμε ότι αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Με αυτόν τον τρόπο τους καθοδηγούμε στην ανακάλυψη των συνεπειών της καταστροφής της Τροίας για όλους τους Αχαιούς και ιδίως για τον Οδυσσέα. Κάνουμε και μία νύξη γενικά για τις συνέπειες των πολέμων στους ανθρώπους και στους λαούς, καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας, είτε πρόκειται για τους νικητές είτε για τους χαμένους.

Επισημαίνουμε ότι όλοι οι Αχαιοί επέστρεψαν στις πατρίδες τους με κάποιες απώλειες, αλλά ο Οδυσσέας πέρασε τις περισσότερες συμφορές και περιπλανιόταν στη θάλασσα για δέκα χρόνια μέχρι να φτάσει τελικά στην Ιθάκη. Σε αυτό το σημείο βρίσκουμε από τις πηγές και ανοίγουμε το Google Earth και δείχνουμε στα παιδιά πού είναι η Τροία και πού η Ιθάκη και σημαδεύουμε με κίτρινο χρώμα την απόσταση και το ταξίδι που έπρεπε να κάνει ο Οδυσσέας.

           

Λόγω της δυσμένειας των Θεών όμως, δυνατοί άνεμοι τους σπρώχνουν προς τη Χώρα των Κικόνων. Εδώ προτείνουμε να ανοίξουν το Powerpoint με τίτλο «Το ταξίδι του Οδυσσέα», και κάνοντας ένα κλικ πάνω στο καραβάκι να το δουν να μετακινείται στη Χώρα των Κικόνων. Βλέπουμε έτσι την αλλαγή της πορείας του Οδυσσέα και των συντρόφων του. Ρωτάμε τότε στους μαθητές μας αν γνωρίζουν τους Κίκονες, τους προτείνουμε να ανοίξουν το  Powerpoint με τίτλο «Το ταξίδι της επιστροφής» και συγκεκριμένα την πρώτη ενότητα που αναφέρεται στους Κίκονες και να διαβάσουν τι έγινε εκεί.

 Στη συνέχεια συνεχίζουμε με το « Ταξίδι του Οδυσσέα» και με κλικ οι μαθητές μετακινούν το καραβάκι στη Χώρα των Λωτοφάγων. Μελετάμε τη δεύτερη ενότητα από το «Ταξίδι της επιστροφής» που αφορά τους Λωτοφάγους και συζητάμε για τις περιπέτειες που έζησαν ως αυτό το σημείο ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του.

Τελειώνοντας τη πρώτη διδακτική ώρα επιφυλάσσουμε μία έκπληξη στα παιδιά. Τα ενημερώνουμε ότι τις περιπέτειες του Οδυσσέα θα τις παρακολουθήσουν και με κινούμενα σχέδια. Τους λέμε λοιπόν να βρουν την ιστοσελίδα You Tube που βρίσκεται στις πηγές και να πληκτρολογήσουν «Οι περιπέτειες του Οδυσσέα». Εκεί θα παρακολουθήσουμε  το πρώτο μέρος της Οδύσσειας ως την άφιξή τους στη Χώρα των Λωτοφάγων. Με αυτόν τον τρόπο η γνώση οπτικοποιείται και γίνεται πιο ευχάριστη, πιο ελκυστική και τελικά κατανοείται και κατακτάται ευκολότερα.

2^η  Διδακτική Ώρα.

            Η 2^η διδακτική ώρα αφιερώνεται αποκλειστικά στην άφιξη του Οδυσσέα και των συντρόφων του στο Νησί των Κυκλώπων. Έχοντας πάντα ανοικτό το Powerpoint «Το ταξίδι του Οδυσσέα», κάνουν κλικ μετά τη  Χώρα των Λωτοφάγων και το καραβάκι ταξιδεύει στο Νησί των Κυκλώπων.

Στη συνέχεια τα παιδιά διαβάζουν τη δεύτερη ενότητα από το powerpoint « Το ταξίδι της επιστροφής», όπου μιλάμε για ό,τι συνέβη στο νησί του Κύκλωπα και παρακολουθούν την ενότητα από το video με τα κινούμενα σχέδια που αφορά την παραμονή του Οδυσσέα σε αυτό το νησί. Συζητάμε με τα παιδιά τη συμπεριφορά του Κύκλωπα Πολύφημου και ζητάμε τις απόψεις τους. Ενισχύουμε τη διαμόρφωση των απόψεων τους φέρνοντας παραδείγματα από προηγούμενα μαθήματα, όσον αφορά τη φιλοξενία των άλλων λαών που έχουν γνωρίσει. Επίσης επισημαίνουμε ξανά την εξυπνάδα και το κοφτερό μυαλό του Οδυσσέα και πώς αυτή η «δύναμή» του μπόρεσε να σώσει αυτόν και τους συντρόφους του.

Κατόπιν προτείνουμε στους μαθητές να ανοίξουν το λογισμικό του Π. Ι. για την Ιστορία και να μεταβούν στην ενότητα των δραστηριοτήτων και συγκεκριμένα στη δραστηριότητα 2 και να φτιάξουν το παζλ με την τύφλωση του Πολύφημου. Πρόκειται για μία ελκυστική δραστηριότητα με παιγνιώδη χαρακτήρα που θα αρέσει πολύ στα παιδιά. Μετά  τους λέμε να ανοίξουν το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3, και στο περιβάλλον του λογισμικού RNA να δημιουργήσουν έναν Κύκλωπα όπως τον φαντάζονται ή με παρόμοιο τρόπο με αυτόν που έχουν δει από τις εικόνες που τους έχουμε παρουσιάσει.

Στο τέλος της διδακτικής ώρας ασχολούνται με το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4. Πρόκειται για μία άσκηση συμπλήρωσης κενών, σχετική με τις δύο ενότητες που έχουν γνωρίσει ως τώρα. Έτσι θα αξιολογήσουμε τη διαδικασία μάθησης που έχουμε εφαρμόσει καθώς και το αν η χρήση των ΤΠΕ βοήθησε στην καλύτερη και ευκολότερη κατάκτηση της γνώσης.

3^η  Διδακτική Ώρα.

            Στην αρχή της 3^ης διδακτικής ώρας οι μαθητές έχουν κατακτήσει τους στόχους των τριών πρώτων ενοτήτων και συνεχίζουμε με την τέταρτη ενότητα. Στην ώρα αυτή θα δουν τη συνέχεια του ταξιδιού στο νησί του Αιόλου, στους Λαιστρυγόνες και στο νησί της μάγισσας Κίρκης. Και εδώ οι μαθητές θα μετακινήσουν το καραβάκι στο PPT στους αντίστοιχους τόπους και θα παρακολουθήσουν την εξέλιξη του ταξιδιού μέσω της παρουσίασής μας με το PPT.  Γίνεται πλέον κατανοητό το μέγεθος των συμφορών που αντιμετώπισε ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του αλλά επισημαίνουμε ότι όλα αυτά αποτελούν τελικά αποτέλεσμα και σθνέπεια των πράξεών τους. Έτσι κατακτάται ο στόχος μας για εμπέδωση των συνεπειών που έχουν οι πράξεις μας,(καλές ή άσχημες), ακόμα και στη σημερινή εποχή.

Εναλλακτικά προτείνουμε στους μαθητές να ανοίξουν το λογισμικό του Π.Ι. για την Ιστορία και να ακούσουν την εξέλιξη του ταξιδιού του Οδυσσέα μέχρι που φτάνει στο νησί της Κίρκης.

   

Στη συνέχεια παρακολουθούν και το video με τα κινούμενα σχέδια πάλι μέχρι αυτό το σημείο. Κατόπιν αναθέτουμε στις ομάδες να βρουν και να γράψουν διαφορές που μπορεί να επεσήμαναν στις δύο περιγραφές. Μπορούν να εμπλουτίσουν την καταγραφή με δημιουργία εικαστικών στοιχείων, δηλαδή χρησιμοποιώντας το Revelation Natural Art, να απεικονίσουν στιγμιότυπα από όσα γνώρισαν έως τώρα. Συζητάμε τις καταγραφές των ομάδων και βγάζουμε συμπεράσματα.

Ως αξιολόγηση λέμε στα παιδιά να ανοίξουν το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5, που σχετίζεται με την ανάκληση των ήδη κατακτηθεισών γνώσεων, αλλά και  να ασχοληθούν με την επίλυση των ασκήσεων 7 και 9 που υπάρχουν στο λογισμικό της Ιστορίας του Π.Ι.

    

                                  (Άσκηση 9 )

4^η Διδακτική Ώρα.

      Η 4^η διδακτική ώρα αρχίζει με τη μετακίνηση του καραβιού του Οδυσσέα στον Άδη. Συζητάμε με τα παιδιά τι θυμούνται – από τα προηγούμενα μαθήματα – για το πώς περιγράφεται αυτό το μέρος. Παρακολουθούν την επόμενη ενότητα από το PPT « Το ταξίδι της επιστροφής» που αναφέρεται στο τι είδε ο Οδυσσέας στον Κάτω Κόσμο, τι έθιμα παρουσιάζονται και με ποιους συναντήθηκε. Εδώ κάνουμε ιδιαίτερη μνεία στο γεγονός ότι ένας ζωντανός πηγαίνει στον Άδη και προσπαθούμε να ανακαλέσουμε πρότερες γνώσεις σχετικά με ποιοι άλλοι ήρωες έχουν επισκεφτεί τον Κάτω κόσμο. Επειδή είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι θα θυμηθούν τον Ηρακλή αλλά ίσως όχι τον Ορφέα, τους αναφέρουμε εμείς αυτόν τον ήρωα. Συγχρόνως τα καλούμε να μπουν στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Μυθολογίας όπου θα βρουν περισσότερες πληροφορίες για αυτούς τους ήρωες και κυρίως για τους λόγους που τους οδήγησαν να κατέβουν στον Άδη.

 Λέμε στα παιδιά να μπουν στην ιστοσελίδα http://www.mythologia.8m.com/sisifos.html και να διαβάσουμε όλοι μαζί την ιστορία του Σίσυφου. Δίνουμε έμφαση στο βασανιστήριο που βίωνε και στο γεγονός ότι έχει παραμείνει παροιμιώδες ως σήμερα.

      Στη συνέχεια θα ταξιδέψουμε ως τις Σειρήνες και τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη. Οι μαθητές παρακολουθούν τις περιπέτειες που έζησαν ο Οδυσσέας και οι συντρόφοι του περνώντας από εκείνα τα μέρη, μέσω του PPT« Το ταξίδι της επιστροφής». Βλέπουν διάφορες αναπαραστάσεις των Σειρήνων (πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά έργα και φωτογραφίες) και συζητάμε για την αξία του ελληνικού μύθου που έχει εμπνεύσει τόσους καλλιτέχνες ανά τους αιώνες. Με αυτήν την επισήμανση επιτυγχάνεται ο διδακτικός στόχος που θέσαμε εξαρχής για την αξία του πολιτισμού της ομηρικής εποχής.

      Ολοκληρώνοντας τη συγκεκριμένη διδακτική ώρα, προτείνουμε στους μαθητές να δουλέψουν ανά ομάδες. Η μία ομάδα θα ασχοληθεί με την κατασκευή του καραβιού του Οδυσσέα χρησιμοποιώντας χαρτόνι και κόλλες γλασέ. Η δεύτερη ομάδα θα κατασκευάσει μία Σειρήνα, η τρίτη τη Σκύλλα, η τέταρτη τη Χάρυβδη και η πέμπτη ομάδα θα αναπαραστήσει την περιοχή του Κάτω κόσμου, όπως τη φαντάζονται. Φυσικά θα καθησυχάσουμε τα παιδιά – που θα αναστατωθούν λόγω της δυσκολίας των κατασκευών - λέγοντάς τους ότι θα έχουμε μεγάλη βοήθεια από την καθηγήτρια των Εικαστικών. Ενισχύουμε τη διάθεσή τους αναφέροντας ότι στο τέλος του κεφαλαίου αυτού, όλα τα έργα τους θα παρουσιαστούν στην τάξη μας και μετά και στους υπόλοιπους μαθητές του σχολείου μας. Όντως τα παιδιά ξεκινούν τη συνεργασία μεταξύ τους συζητώντας αρχικά για τον τρόπο που θα δημιουργήσουν την κατασκευή που τους έχει ανατεθεί. Παρατηρούμε ότι κατά την εργασία σε ομάδες, η μάθηση επιτυγχάνεται εξαιτίας της αλληλεπίδρασης του ατόμου με άλλα άτομα, σε συγκεκριμένες επικοινωνιακές περιστάσεις (κοινωνικοπολιτικές θεωρήσεις Vygotsky, Doise).

5^η Διδακτική Ώρα.

      Στο ξεκίνημα αυτής της διδακτικής ώρας οι μαθητές έχουν ήδη σημειώσει κάποια πρόοδο με τις κατασκευές τους και είμαστε πολύ χαρούμενοι για τη δημιουργική τους εξέλιξη. Διαπιστώσαμε επίσης τη βελτίωση των ενδοομαδικών τους σχέσεων και επομένως την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου για την ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας και συνεργασίας.

      Κατόπιν επανερχόμαστε στο ταξίδι του ήρωά μας, που φτάνει στο Νησί του Θεού Ήλιου. Τα παιδιά μετακινούν το πλοίο του και διαβάζουν για τα γεγονότα που συνέβησαν στο νησί του Ήλιου. Επιμένουμε στο τρίπτυχο: χρησμός Τειρεσία – αντίδραση και πράξεις συντρόφων – συνέπειες. Έτσι επιτυγχάνεται ο διδακτικός στόχος για την κατανόηση και εξακρίβωση των σχέσεων του Οδυσσέα με τους συντρόφους του, για το ήθος του αλλά και για ήθη και τις πτυχές του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.

      Σημειώνουμε στους μαθητές μας ότι κύρια συνέπεια ήταν ο χαμός όλων των συντρόφων του Οδυσσέα και η επιβίωση μόνο του ήρωά μας, ο οποίος καταφτάνει στο νησί της Καλυψώς. Παρακολουθούν τη συνέχεια της παρουσίασης (Το ταξίδι της επιστροφής), μετακινούν το πλοίο του και  τονίζουμε την παραμονή του εκεί για επτά χρόνια και την αναχώρησή του μετά από θεϊκή παρέμβαση. Σε αυτό το σημείο προτείνουμε να χαλαρώσουμε λίγο και να παρακολουθήσουν το video με τα κινούμενα σχέδια μέχρι την αναχώρηση από το νησί της Καλυψώς. Θεωρούμε απαραίτητο να δώσουμε μία χαλαρωτική ανάσα στα παιδιά μας για να μπορέσουν να αφομοιώσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις νέες πληροφορίες.

      Προχωρώντας με την ίδια τακτική διδασκαλίας, οι μαθητές παρακολουθούν την άφιξη του Οδυσσέα στο  νησί των Φαιάκων, τη φιλοξενία που του πρόσφεραν και τη βοήθεια για την επιστροφή στην Ιθάκη. Εδώ τονίζουμε την αξία των εθίμων που επικρατούσαν στην ομηρική εποχή, όπως ήταν η ομηρική φιλοξενία και η υποχρέωση που ένιωθαν για προσφορά βοήθειας προς τους ξένους.

      Στο τέλος της ώρας τα παιδιά επιλύουν το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6, με το οποίο αξιολογούμε  αν έχουν κατακτηθεί - ως αυτό το σημείο - οι γνώσεις που τους έχουν προσφερθεί. Οι μαθητές συμπληρώνουν με ευκολία και επιτυχία το φύλλο εργασίας, γεγονός που μας αποδεικνύει την επίτευξη των στόχων μας, διδακτικών – στάσεων – δεξιοτήτων.

6^η Διδακτική Ώρα.

      Η διδακτική ώρα ξεκινά με το πλοίο του Οδυσσέα να κατευθύνεται προς τον τελικό προορισμό του, την Ιθάκη, φυσικά με ενέργειες των μαθητών. Γίνεται συζήτηση για το χρόνο που πέρασε από όταν έφυγε από την Τροία έως τη στιγμή που φτάνει τελικά στην Ιθάκη. Συγχρόνως ανοίγουν το λογισμικό του Π.Ι. για την Ιστορία και ακούν τη διήγηση για την άφιξη στην Ιθάκη.

                       

Επειδή όμως θέλουμε να δώσουμε περισσότερες πληροφορίες στους μαθητές, ανοίγουν και το PPT που έχουμε φτιάξει και περιέχει όλο το ιστορικό για την άφιξη του Οδυσσέα, τις καταστάσεις  που αντιμετώπισε και το πώς επικράτησε τελικά ειρήνη και ευημερία στο νησί της Ιθάκης. 

Με την ολοκλήρωση του ταξιδιού, ανοίγουμε συζήτηση για το ποια σημεία τους έκαναν εντύπωση σε αυτήν την ενότητα. Επιμένουμε περισσότερο στον τρόπο που αντιμετωπίζει ο Οδυσσέας τους μνηστήρες και αν συμφωνούν με αυτό. Αφού ακούσουμε τις απόψεις των μαθητών, διευκρινίζουμε ότι η μνηστηροφονία για την ομηρική εποχή δεν αποτελούσε πράξη που θα επέφερε τιμωρία στον αυτουργό, αλλά απαραίτητη για την τιμωρία των μνηστήρων, που καταχράστηκαν την ομηρική φιλοξενία  και τελικά για την επικράτηση της ειρήνης. Έτσι καταλήγουμε στην επίτευξη του στόχου μας για τη γνωριμία με τα ήθη και έθιμα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.

      Επισημαίνουμε ακόμα την αναγκαιότητα της θεϊκής παρέμβασης για την οριστική επικράτηση της ειρήνης στο νησί της Ιθάκης. Εξηγούμε στα παιδιά ότι στα αρχαία ελληνικά κείμενα, το τέλος ενός έργου  πάντα περιείχε θεϊκή παρέμβαση, κάτι που μας δείχνει την πίστη των αρχαίων Ελλήνων στους Θεούς του Όλυμπου.

      Κλείνοντας τη διδακτική ώρα, λέμε στα παιδιά να ανοίξουν την ενότητα των δραστηριοτήτων στο λογισμικό του Π.Ι. για την Ιστορία και να εργαστούν πάνω στην άσκηση 10. Μετά από αυτό προτείνουμε να συμπληρώσουν και το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7 , που αφορά όλη την ενότητα και έτσι αποτελεί, στην ουσία, άσκηση αξιολόγησης της διδαχθείσας ύλης.

Όταν ολοκληρώσουν τα φύλλα εργασίας, τα ελέγχουμε και διαπιστώνουμε ότι οι διδακτικοί μας στόχοι όντως επιτεύχθηκαν. Ακόμα η χρήση των λογισμικών και των φύλλων εργασίας ανέδειξαν το μαθητοκεντρικό μοντέλο της διερευνητικής  μάθησης μέσα από την αναζήτηση της γνώσης σε διαφορετικούς τόπους και με διάφορους τρόπους.

     

7^η – 8^η Διδακτική Ώρα.

      Το τελευταίο διδακτικό δίωρο θα αφιερωθεί σε επαναληπτικές – αξιολογικές ασκήσεις. Πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητο να εξακριβώσουμε το βαθμό επίτευξης των γνωστικών στόχων που θέσαμε εξαρχής και κατόπιν να προχωρήσουμε στους υπόλοιπους.

      Αρχικά προτείνουμε στους μαθητές να ανοίξουν το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8 και το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 9, και λέμε να εργαστούν ομαδικά, για να διαπιστώσουμε την πορεία και το κλίμα συνεργασίας και αλληλεξάρτησης που διαπνέει τις ομάδες. Έτσι θα διαπιστώσουμε αν ο σχετικός στόχος μας καλλιεργήθηκε, κατακτήθηκε και εξελίχθηκε.

      Αφού ολοκληρώσουν τις ασκήσεις, τις συζητάμε όλοι μαζί στην τάξη, καταλήγουμε στις σωστές απαντήσεις και επεμβαίνουμε διορθωτικά όπου χρειάζεται. Σαν επιβράβευση των προσπαθειών τους, ανακοινώνουμε ότι θα παρακολουθήσουν την υπόλοιπη ταινία με κινούμενα σχέδια. Τα παιδιά ακούν με μεγάλη χαρά αυτήν την πρόταση. Με την ολοκλήρωση της ταινίας συζητάμε για τα σημεία που τους έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση. Ακούμε διάφορες απόψεις των ομάδων και ζητάμε να  επιχειρηματολογήσουν  για την επιλογή τους επιβραβεύοντας όλες τις προσπάθειες.

      Στη συνέχεια οι μαθητές – ανά ομάδα -  επιλύουν τις ασκήσεις 4, 5 και 6 του λογισμικού της Ιστορίας, στη  ενότητα των δραστηριοτήτων.

                         

Ανακοινώνουν τις απαντήσεις στην τάξη και  αξιολογούμε από κοινού αν είναι σωστές ή όχι. Κατόπιν κάθε ομάδα θα πραγματοποιήσει εκ νέου το ταξίδι του Οδυσσέα, επιλέγοντας τη χρονική σειρά της επίσκεψης των τόπων που πήγε ο Οδυσσέας. Αυτή η άσκηση υπάρχει στον αρχικό χάρτη, που βρίσκεται στο λογισμικό της Ιστορίας του Π.Ι.

                     

Με αυτήν τη δραστηριότητα επιθυμούμε να αξιολογήσουν οι μαθητές μας, μόνοι τους, το επίπεδο κατάκτησης της γνώσης που αφορά την ενότητα. Επιπρόσθετα συμπληρώνουν το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 10, όπου ζητάμε να αναπτύξουν με λίγα λόγια τις απόψεις τους για θέματα σχετικά με την περιπλάνηση του Οδυσσέα. Αυτή  η δραστηριότητα ευνοεί και καλλιεργεί την ανάπτυξη της γραπτής έκφρασης, σημείο καίριο για τη διδασκαλία, αφού αποτελεί κύριο σκοπό των μαθημάτων της Γ’ τάξης. 

      Τελειώνοντας κι αυτή τη δραστηριότητα, πιστεύουμε ότι είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για εικαστική αναπαράσταση των περιπετειών του Οδυσσέα. Γράφουμε στον πίνακα της τάξης σχετικές επιλογές (ζωγραφίζουμε τα  κυριότερα πρόσωπα  με τη βοήθεια του RNA, σχεδιάζουμε σε χαρτόνι ένα σταθμό της πορείας του Οδυσσέα, κάνουμε μία μικρή δραματοποίηση του διαλόγου του Οδυσσέα με τον Πολύφημο). Οι ομάδες επιλέγουν με ποιο θέμα θα ασχοληθούν και τους διαθέτουμε την υπόλοιπη ώρα. Γνωρίζουμε και ευελπιστούμε ότι τα αποτελέσματα θα ικανοποιήσουν όλους μας. Στο τέλος της ώρας παρουσιάζουμε τα επιτεύγματα της κάθε ομάδας στις υπόλοιπες, τις επιβραβεύουμε και αναρτούμε τις δημιουργίες τους στον πίνακα της τάξης.

Σε αυτό το σημείο προτείνουμε να μπουν στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Πολιτισμού και να παίξουν με « το παιχνίδι της Οδύσσειας». Πρόκειται για ένα διαδραστικό παιχνίδι που αναπαριστά τις διαδρομές που ακολούθησε ο Οδυσσέας, κάνοντας συγχρόνως ερωτήσεις και εκτυλίσσεται ανάλογα με τις απαντήσεις των παιδιών. Οι μαθητές ασχολούνται με μεγάλη χαρά γιατί η παιγνιώδης μορφή του τους ευχαριστεί, ξεκουράζει και αποτελεί σημαντική μορφή αξιολόγησης για την επίτευξη των στόχων της ενότητας. 

      Στο τέλος του διδακτικού δίωρου, ζητάμε από τους μαθητές να εκφράσουν τις απόψεις τους για την δραστηριοποίηση τους στην ιστοεξερεύνηση και τις εντυπώσεις τους για την εξέλιξη της διδασκαλίας με αυτόν τον τρόπο. Αποκομίζουμε ιδιαίτερα θετικά σχόλια, γιατί αναφέρουν ότι η διαδικτυακή ενασχόληση ήταν κάτι διαφορετικό και πολύ πιο ενδιαφέρον από τη συνηθισμένη διδασκαλία. Μάλιστα πρότειναν να επεκταθεί αυτή η δραστηριότητα και σε άλλα μαθήματα. Αυτή η θετική ανταπόκριση των μαθητών μας μας απέδειξε περίτρανα την ανάγκη για αλλαγή της παραδοσιακής διδασκαλίας και την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη σχολική καθημερινότητα.

     Τα εργαλεία

Το λογισμικό γενικής χρήσης Word θα χρησιμοποιηθεί για να  δημιουργηθούν τα φύλλα εργασίας με πιο ελκυστικό τρόπο για τους μαθητές. Αποτελεί εξέλιξη η γραφή κειμένων με αυτόν τον τρόπο γιατί η δημιουργία πολυτροπικών κειμένων και ασκήσεων  κάνει πιο ευχάριστο το μάθημα και η γνώση επιτυγχάνεται άνετα, απρόσκοπτα και ευχάριστα για τους μαθητές μας.

Με το λογισμικό παρουσίασης Powerpoint θα παρουσιαστούν στη τάξη, πολυτροπικά, τα μαθήματα της ενότητας καθώς και το ταξίδι του Οδυσσέα. Αποφασίσαμε να γίνει η παρουσίαση των μαθημάτων με αυτόν τον τρόπο γιατί ξεφεύγουμε από την παραδοσιακή εκπαίδευση που χαρακτηρίζεται από λογοκεντρισμό και δίνουμε έμφαση στην αναπαράσταση με εικόνες, ήχους, κίνηση και βίντεο.

Με το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Kidspiration, οι μαθητές θα συμπληρώσουν έναν εννοιολογικό χάρτη, γεγονός που χρησιμεύει στην ανίχνευση πρότερων γνώσεων, την καταγραφή αναπαραστάσεων, την ανάλυση της σκέψης, την επεξεργασία της πληροφορίας και λειτουργεί ως μέσο ανταλλαγής και επικοινωνίας ιδεών .

 Με το λογισμικό ειδικής χρήσης Hot Potatoes θα δημιουργήσουμε αλληλεπιδραστικές ασκήσεις συμπλήρωσης κενών, αντιστοίχισης, πολλαπλών απαντήσεων και ένα σταυρόλεξο.

Με την πλοήγηση στο διαδίκτυο θα δώσουμε στους μαθητές μας τη δυνατότητα να αναζητούν πληροφορίες, να βρίσκουν απαντήσεις στα ερωτήματά τους. Συγκεκριμένα θα μπορούν να πλοηγηθούν στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Μυθολογίας, της Wikipedia, στο You Tube για την αναζήτηση ταινιών με θέμα την Οδύσσεια και στο Google Earth για να γνωρίσουν τους τόπους από όπου πέρασε ο ήρωάς μας.

Τέλος, με το λογισμικό ειδικής χρήσης Revelation Natural art οι μαθητές θα αναπαραστήσουν με δημιουργικό τρόπο, ατομικά και ομαδικά, τόπους, πρόσωπα και καταστάσεις σχετικές με τις περιπλανήσεις του Οδυσσέα. Έτσι θα καλλιεργηθεί η έκφραση και η δημιουργικότητά τους με το να δημιουργήσουν πολλαπλές αναπαραστάσεις. (Φραγκάκη Μ., 2007).

7.  Αξιολόγηση.

Η αξιολόγηση αυτού του σεναρίου γίνεται καθ΄ όλη τη διάρκειά του, αναφορικά με:

• τα φύλλα εργασίας που δίνονται στις ομάδες.
• την ικανότητα να χρησιμοποιούν λογισμικά ειδικής χρήσης.
• Την ικανότητα που αναπτύσσουν να δραστηριοποιούνται στην ιστοεξερεύνηση, να αυτενεργούν και να αυτοαξιολογούνται, να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για αναζήτηση πληροφοριών και ιστορικών πηγών, να αντιπαραθέτουν απόψεις και να τις συγκρίνουν μεταξύ τους.
• τη δεξιότητα που αναπτύσσουν να καταγράφουν τις προσωπικές τους απόψεις, να επιχειρηματολογούν, να τις υποστηρίζουν και να τις παρουσιάζουν στο σύνολο της τάξης.
• τη συνεργασία και τη διαμαθητική επικοινωνία που αναπτύσσουν μέσα στο πλαίσιο της ομάδας αλλά και όλης της τάξης.
• την ικανότητα χρήσης του Η/Υ σε όλες τις δραστηριότητες που τους δίνονται και κατ΄ επέκταση στην κατάκτηση της γνώσης.

8. Επέκταση της δραστηριότητας.

Το σενάριο θα μπορούσε να επεκταθεί στο μάθημα της Γλώσσας όπου μπορούμε να μιλήσουμε για τα ήθη και τα έθιμα της αρχαίας ελληνικής εποχής αλλά και των διαφορετικών λαών που συναντά ο Οδυσσέας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του. Επίσης μπορούμε να αναθέσουμε στις ομάδες μας να αναζητήσουν ομοιότητες και διαφορές σχετικές με τη χρήση γλωσσικών ιδιωμάτων, παίρνοντας ως μέτρο σύγκρισης τα κείμενα της Οδύσσειας του Ομήρου και τις σύγχρονες περιγραφές.

Μπορούμε να επεκταθούμε και να εμβαθύνουμε στο Θεατρικό παιχνίδι, δίνοντας ιδιαίτερες διαστάσεις στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του Οδυσσέα, των συντρόφων του αλλά και τη στάση των Θεών απέναντι στους ανθρώπους. Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις παραμέτρους, μπορούμε να αναβιώσουμε σκηνές από την Οδύσσεια δίνοντας έμφαση στα προσωπικά χαρακτηριστικά των ηρώων.

Πάντως η σπουδαιότερη επέκταση θα μπορούσε να γίνει στο μάθημα της Αισθητικής Αγωγής, γιατί παρέχει δυνατότητες για περαιτέρω δημιουργική έκφραση των μαθητών. Οι ομάδες – όπως ήδη έχουμε αναφέρει -  έχουν ξεκινήσει την κατασκευή κάποιων τόπων/σταθμών του ταξιδιού του Οδυσσέα. Πάντα με την επικουρική συμμετοχή της καθηγήτριας των Εικαστικών, οι ομάδες θα μπορούσαν να κατασκευάσουν ένα τρισδιάστατο θαλάσσιο χώρο  που θα απεικονίζει τη Μεσόγειο Θάλασσα. Η κατασκευή θα μπορούσε να γίνει με πηλό και χαρτόνι και να χρωματιστεί με τέμπερες. Πάνω σε αυτόν το χώρο θα τοποθετήσουν τους σταθμούς στο ταξίδι του Οδυσσέα. Ακόμα μπορεί μια ομάδα μπορεί να κατασκευάσει τα κυριότερα πρόσωπα του κάθε τόπου και να τα τοποθετήσουν στην ανάλογη περιοχή. Τέλος, μπορούν να χρησιμοποιήσουν το καράβι του Οδυσσέα, να το τοποθετήσουν πάνω στην Τροία και να το μετακινούν από τόπο σε τόπο. Αυτή η εργασία μπορεί, στο τέλος, να τοποθετηθεί σε ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο του σχολείου, έτσι ώστε να γίνει σημείο αναφοράς για όλες τις τάξεις, αλλά ακόμα και για τις μελλοντικές τάξεις της Γ’ Τάξης.

 9. Βιβλιογραφία.

¨      Βιβλίο μαθητή Γ΄ Δημοτικού «Ιστορία – από τη Μυθολογία στην Ιστορία» , Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 2009, Αθήνα.

¨      Βιβλίο δασκάλου Γ΄ Δημοτικού, «Ιστορία – από τη Μυθολογία στην Ιστορία», Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 2009, Αθήνα.

¨      Ματσαγγούρας Ηλίας, Στρατηγικές διδασκαλίας: Από την πληροφόρηση στην κριτική σκέψη (τόμος δεύτερος), 1994,Αθήνα.

¨      Φραγκάκη Μαρία, Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών – Τεύχος 2 – Κλάδοι ΠΕ 60 – Πε 70, 2007.

10.  Δικτυογραφία. 

: http://www.youtube.com

: http://www.mythologia.8m.com/grmenu.html

: http://www.mythologia.8m.com/sisifos.html

: http://en.wikipedia.org/wiki/Main_Page.

: http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Paixnidia/od-g1.htm

: Google earth