Εισηγήσεις σεμιναρίου

https://sites.google.com/site/senariabepipedoy/

Διδακτικός Σχεδιασμός και Τ.Π.Ε.

Σάββατο 10 Ιανουαρίου 2015

ΚΑΙ ΣΑΝ ΧΤΙΣΜΕΝΗ ΕΚΕΙ ΑΠΟ ΚΙΜΩΛΙΑ ΒΑΘΙΑ ΝΑ ΧΑΝΕΤΑΙ Η ΧΑΛΚΙΔΑ ΠΕΡΑ

ΔΑΣΚΑΛΑ - ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ: ΜΠΟΥΤΣΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ: Το σενάριο αφορά το γνωστικό αντικείμενο ΓΛΩΣΣΑΣ της Ε΄ τάξης, ενότητα 10, μάθημα « ΜΥΣΤΗΡΙΑ – ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ».

ΘΕΜΑ: Η σύνδεση της συγκεκριμένης γλωσσικής ενότητας με  την  τοπική Ιστορία της Χαλκίδας. Ένα ταξίδι στο χτες με στόχο τη βαθύτερη γνώση ότι ο σύγχρονος κόσμος αποτελεί συνέχεια του παρελθόντος. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, οι μαθητές κατανοούν καλύτερα τον εαυτό τους και το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο ζουν.
Το θέμα που επιλέχθηκε είναι συμβατό με το Α.Π.Σ. και το Δ.Ε.Π.Π.Σ., εφόσον αποτελεί θεματική ενότητα του μαθήματος της γλώσσας της Ε΄ τάξης Δημοτικού. Στο Πρόγραμμα Σπουδών, η γλωσσική διδασκαλία στο Δημοτικό στηρίζεται στη μάθηση και την αξιολόγηση (αυτοαξιολόγηση, ετεροαξιολόγηση), στην συνεργασία μέσα σε ομάδες, στην ενθάρρυνση ανάληψης πρωτοβουλιών, στην ενεργοποίηση της δημιουργικότητας και της φαντασίας, στη διαπολιτισμικότητα, στο σεβασμό στη διαφορετικότητα (διαφοροποιημένη διδασκαλία).Επίσης εισάγεται η πρόσβαση στα μέσα πληροφόρησης. Αξιοποιούνται οι δυνατότητες που προσφέρουν τα προγράμματα του ηλεκτρονικού υπολογιστή, καθώς και το διαδίκτυο για την αναζήτηση πληροφοριών. Όλα αυτά έχουν ως στόχο ο μαθητής να βιώνει ενεργά τη γλώσσα στην πολλαπλότητά της και να καταστεί ικανός να χρησιμοποιεί τα γλωσσικά μέσα με τρόπο αποτελεσματικό και κατάλληλο για την κάθε ειδική περίσταση επικοινωνίας.

ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ


ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ: Βασική καινοτομία του σεναρίου είναι το ίδιο του το θέμα για την τοπική Ιστορία της Χαλκίδας μέσα από τη Γλώσσα, την Ιστορία, τη Γεωγραφία, τη Λογοτεχνία ,τη Θεατρική Αγωγή και τη χρήση των ΤΠΕ για τους μαθητές της Ε’ Δημοτικού.
Στη Γλώσσα, προκειμένου τα παιδιά να προσεγγίσουν την Ιστορία της πόλης μας, αλλά παράλληλα να διδαχθούν και τα αντίστοιχα γραμματικά φαινόμενα, έχουν επιλεχθεί από τη δασκάλα κείμενα από τη λογοτεχνία, την Ιστορία και τον τοπικό Τύπο.
Η σύνδεση της διδασκαλίας της ενότητας «Η Άλωση της Χαλκίδας» με τη δημιουργία ενός θεατρικού δρώμενου από τα παιδιά δίνει μία διαφορετική προσέγγιση στην τοπική Ιστορία . Με Φύλλο Οδηγιών η δασκάλα ενθαρρύνει τους μαθητές να παίξουν ρόλους, να «ντύσουν» πραγματικά ή φανταστικά ιστορικά πρόσωπα με σκέψεις, λόγια  και πράξεις, με σκοπό την απόκτηση της «ιστορικής ενσυναίσθησης» (Pattiz,2004).
 Οι ΤΠΕ προσφέρουν νέες προσεγγίσεις και το μάθημα γίνεται πολυτροπικό, διαταράσσοντας τις καθιερωμένες ρουτίνες της τάξης. Ενδυναμώνουν τη διδακτική διαδικασία και δρουν συμπληρωματικά στη μαθησιακή πράξη, σπάζοντας την παγωμένη και στατική εργονομία του βιβλίου. Προκειμένου να υποστηριχθεί η διαδικασία της μάθησης αξιοποιούνται, ως μέσα διδασκαλίας, μάθησης και εργασίας, λογισμικά, όπως: επεξεργασίας κειμένου (MS Word), παρουσίασης (Power Point), πολυμεσικά εργαλεία (Movie Maker), επεξεργασίας γραφικών (Tux Paint), διαδικτυακές εφαρμογές (Internet, Google Earth), λογισμικό Ιδεοκατασκευές 2, Hot Potatoes, λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Inspiration 9. Πιο συγκεκριμένα:
§  Με το λογισμικό επεξεργασίας κειμένου (MS Word), σε ελκυστικά φύλλα εργασίας, οι μαθητές εκπονούν ασκήσεις για τα γραμματικά φαινόμενα της ενότητας, παράγουν  γραπτό λόγο (περιγραφή φανταστικού αντικειμένου, συγγραφή άρθρου για εφημερίδα και κειμένων που συνοδεύουν εικόνες), επεξεργάζονται νοηματικά λογοτεχνικά και ιστορικά κείμενα (πραγματολογικές ερωτήσεις και περίληψη). Επίσης, έχουν τη δυνατότητα να αποθηκεύσουν, να μετασχηματίσουν, να κάνουν εύκολα διορθώσεις, ν’ αλλάξουν το νόημα, τη χροιά ακόμη και το περιεχόμενο των ψηφιοποιημένων εργασιών. Μπορούν  να χρησιμοποιήσουν υπερσυνδέσμους και να προσθέσουν εικόνες.  
§   Με τα λογισμικά παρουσίασης (Power Point, Movie Maker) δίνεται, αφενός, η δυνατότητα στη δασκάλα να διδάξει τη συγκεκριμένη ενότητα με την προβολή εικόνων, βίντεο, ηχητικών ντοκουμέντων, ώστε οι μαθητές να προσεγγίσουν την Χαλκίδα του χτες με ευχάριστο και ξεκούραστο τρόπο. Αφετέρου, οι μαθητές καλούνται, μέσα από συνεργατικές δράσεις, αφού αξιοποιήσουν πληροφορίες και φωτογραφίες για την Παλαιά Γέφυρα και τα ιστορικά κτήρια, να κάνουν τις δικές τους παρουσιάσεις.  
§  To λογισμικό Hot Potatoes αξιοποιείται από τη δασκάλα για τη δημιουργία ενός παιχνιδιού ερωτήσεων για την Άλωση της Χαλκίδας.
§  Το λογισμικό επεξεργασίας γραφικών (Tux Paint) με τη μεγάλη ποικιλία εργαλείων, βοηθάει τον μαθητή να αναπτύξει τη δημιουργικότητά του, ζωγραφίζοντας μια μηχανή του χρόνου.
§  H εφαρμογή Google Earth δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να περιηγηθούν σε ψηφιακό χάρτη, να εντοπίσουν τη γεωγραφική θέση της Χαλκίδας, να εκτυπώσουν τους χάρτες αυτούς και να τους χρησιμοποιήσουν στην περιήγησή τους στην πόλη.
§  Αξιοποιώντας συγκεκριμένους διαδικτυακούς ιστότοπους, οι μαθητές έχουν εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες και φωτογραφίες για: α) την εκπόνηση παρουσίασης για την Παλαιά γέφυρα και β) τη δημιουργία «Οδηγού ξενάγησης».
§  Το λογισμικό Ιδεοκατασκευές 2 αποτελεί υποστηρικτικό εργαλείο στην παραγωγή γραπτού λόγου. Οι μαθητές, περνούν από το μοντέλο της συνειρμικής γραφής στο μοντέλο της επεξεργασμένης γραφής, στην περιγραφή της μηχανής του χρόνου. 
§  Το λογισμικό Publisher δίνει την ευκαιρία στους μαθητές να δώσουν σε ένα απλό κείμενο την εικόνα ενός άρθρου εφημερίδας.
§  Το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Inspiration 9 αποτελεί μια γραφική αναπαράσταση όπου οι κόμβοι αντιπροσωπεύουν τις έννοιες και  οι συνδέσεις τις σχέσεις μεταξύ των εννοιών όλου του διδακτικού σεναρίου. Η δασκάλα οργανώνει τις σκέψεις της, αναθεωρεί, διαγράφει, προσθέτει και μετακινεί έννοιες,  αφού οι αλλαγές ολοκληρώνονται γρήγορα και εύκολα, μέχρι να ολοκληρώσει τον βασικό κορμό του σεναρίου. Έτσι οι αναγνώστες του σεναρίου έχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της διδακτικής ροής.

ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ: Η προστιθέμενη αξία του σεναρίου είναι πολύπλευρη. Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας διαμεσολαβούν προκειμένου να δομηθεί η νέα γνώση με πιο άρτιο, δυναμικό και αλληλεπιδραστικό  τρόπο.  Με μέσο τον υπολογιστή επιτρέπεται η καταγραφή, επεξεργασία, αποθήκευση και μετάδοση αναπαραστάσεων πληροφοριών με τρόπο πολυμεσικό. Η διδασκαλία γίνεται ελκυστική και διεγείρεται η προσοχή και η ανταπόκριση των μαθητών. Η γνωριμία τους με την τοπική Ιστορία της Χαλκίδας προσεγγίζεται πολλαπλά μέσω εικόνων, μουσικής, βίντεο και λογοτεχνικών κειμένων. Οι μαθητές διεισδύουν  σε γεγονότα που έλαβαν χώρα και σε πρόσωπα που έδρασαν στο παρελθόν κι εκείνοι δεν τα έζησαν.
Με την καθοδήγηση και την ενθάρρυνση των μαθητών στη χρήση των ΤΠΕ, αυξάνεται η διάθεσή τους για ενεργοποίηση και δημιουργία μέσα από διερευνητικές, ομαδοσυνεργατικές και διαθεματικές προεκτάσεις (Σταυρίδου, 2000). Υποστηρίζονται οι διαφορετικοί ρυθμοί μάθησης μέσα σε μία τάξη (διαφοροποιημένη διδασκαλία). Οι μαθητές, είτε ατομικά είτε ως μέλη μιας ομάδας, αξιοποιούν τις ΤΠΕ ως εργαλεία έκφρασης και οικοδόμησης της γνώσης, ως εργαλεία μάθησης και πληροφόρησης για την εκπόνηση εργασιών, δραστηριοτήτων, παρουσιάσεων και αξιολόγησης. Έτσι, γίνονται συνδιαμορφωτές και συναξιολογητές της μαθησιακής πράξης.

ΓΝΩΣΤΙΚΑ – ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ: Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας είναι εξοπλισμένο με διαδραστικούς πίνακες, καθώς και με ηλεκτρονικούς υπολογιστές σε διαμορφωμένο εργαστήριο πληροφορικής. Χρησιμοποιούνται στην εκπαιδευτική πράξη λογισμικά γενικής και ειδικής χρήσης όπως MS Word, Power Point, Tux Paint, Publisher, Hot potatoes, το λογισμικό Ιδεοκατασκευές 2, η εφαρμογή Google Earth και το διαδίκτυο. Βέβαια, η δασκάλα είναι πάντα δίπλα στους μαθητές, δίνει συγκεκριμένες οδηγίες για την εκπόνηση των εργασιών, τους ενθαρρύνει και λειτουργεί επικουρικά, όπου τη χρειάζονται.



ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ


ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ: Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Ε΄ τάξης  του 1ου Δημοτικού Σχολείου Χαλκίδας.

ΧΡΟΝΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Το σενάριο υλοποιείται σε 12 διδακτικές ώρες. Επειδή, όμως, έχει προεκτάσεις και σε άλλα μαθήματα, όπως Θεατρική Αγωγή, Εικαστικά, Πληροφορική, Γεωγραφία, Ιστορία, θα μπορούσε να υλοποιηθεί σε μεγαλύτερο εύρος χρόνου.

ΧΩΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Το σενάριο υλοποιείται:
α) στο Εργαστήριο Πληροφορικής του σχολείου, το οποίο διαθέτει ηλεκτρονικούς υπολογιστές και διαδραστικό πίνακα αφής,
β) στο προαύλιο του σχολείου, όπου οι μαθητές κάνουν ένα δρώμενο σχετικό με την πολιορκία της Χαλκίδας από τους Τούρκους και παίζουν το παιχνίδι του κρυμμένου θησαυρού,
γ) εκτός σχολείου, καθώς οι μαθητές κάνουν περιήγηση στην πόλη με σαφή στοχοθεσία, η οποία θεωρείται απαραίτητη για τη μαθησιακή πράξη μέσω του βιώματος.
.
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ: Στο μάθημα της Γλώσσας, οι μαθητές γνωρίζουν να χωρίζουν ένα κείμενο σε εννοιολογικές παραγράφους με πλαγιότιτλους και να συνθέτουν περίληψη. Έχουν ήδη διδαχθεί τους τρόπους με τους οποίους εκφράζεται ο χρόνος (δευτερεύουσες χρονικές προτάσεις, επιρρήματα, εμπρόθετους προσδιορισμούς, αιτιατική και γενική του χρόνου). Επίσης, μπορούν να παράγουν γραπτό λόγο (αφηγηματικό, περιγραφικό, επιχειρηματολογικό), ταξινομώντας τις αυθόρμητες σκέψεις τους σε δομημένο κείμενο.
Στο μάθημα της Ιστορίας, οι μαθητές έχουν ήδη διδαχθεί την Άλωση της Πόλης από τον Μωάμεθ τον Β΄ τον Πορθητή, ώστε να μπορέσουν να κάνουν τους συσχετισμούς για την Άλωση της Χαλκίδας από τον ίδιο σουλτάνο, μερικά χρόνια αργότερα.
Στα πλαίσια της θεατρικής Αγωγής, οι μαθητές έχουν εξασκηθεί να αυτοσχεδιάζουν με θεατρικά δρώμενα και να εκφράζονται μέσα απ’ αυτά.
Όσον αφορά τις Νέες Τεχνολογίες, οι μαθητές έχουν ευχέρεια στον χειρισμό του ηλεκτρονικού υπολογιστή και του διαδραστικού πίνακα αφής. Χρησιμοποιούν με αρκετή άνεση τα λογισμικά, μπορούν να περιηγούνται στο διαδίκτυο, αναζητώντας την πληροφορία σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες, λεξικά και χάρτες. Στο Word, ξέρουν να γράφουν κείμενα να τα αποθηκεύουν , να αντιγράφουν και να επικολλούν (άλλα κείμενα ή φωτογραφίες), να εκτυπώνουν. Γνωρίζουν να δημιουργούν ένα άρθρο στο Publisher, να ζωγραφίζουν στο Tux Paint και να εκπονούν ασκήσεις σε Hot Potatoes. Μπορούν να κάνουν παρουσιάσεις στο Power Point. Επίσης, έχουν μάθει να τραβάνε ψηφιακές φωτογραφίες και να τις αποθηκεύουν.

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ:
§  Λογισμικά γενικής και ειδικής χρήσης
§  Διαδραστικός πίνακας αφής
§  Ηλεκτρονικοί υπολογιστές
§  Εκτυπωτής
§  Φωτογραφικές μηχανές
§  Πλαστικοποιητής
§  Χαρτί Α4
§  Διαφάνειες πλαστικοποίησης Α4
§  Χαρτί του μέτρου
§  Τετράδια
§  Μολύβια
§  Μαρκαδόρους
§  Πανιά, χάρτες, παλιά καπέλα, ρούχα, για το θεατρικό δρώμενο

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΝΟΡΧΗΣΤΡΩΣΗ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ: Η Ε΄ τάξη αποτελείται από 16 μαθητές, 8 αγόρια και 8 κορίτσια. Στην εφαρμογή του σεναρίου αξιοποιούνται οι ομαδοσυνεργατικές μορφές διδασκαλίας (Ματσαγγούρας, 2000). Οι μαθητές, στις εργασίες γνωστικής προσέγγισης (γραμματικής, παραγωγής γραπτού λόγου, επεξεργασίας κειμένου), δουλεύουν σε ομάδες των δύο ατόμων, οι οποίες σχηματίζονται από τη δασκάλα με κριτήριο την απόδοση των μελών (ένας πολύ καλός και ένας πιο αδύναμος μαθητής). Αυτές οι ομάδες συνδυάζουν καλύτερα την αλληλεπίδραση με την τεχνολογία των υπολογιστών αλλά και τις ομαδοσυνεργατικές διαδικασίες. Επιπροσθέτως, η δασκάλα να μπορεί να ελέγχει διακριτικά το ρυθμό εργασίας κάθε μέλους, αλλά και της ομάδας συνολικά. Σε εκπόνηση εργασιών ανακαλυπτικής και κοινωνικογνωστικής προσέγγισης (εξερεύνηση στην πόλη, δημιουργία «Οδηγού ξενάγησης», εργασίες για την Παλαιά γέφυρα, θεατρικό δρώμενο), όπου οι μαθητές μπορούν να μοιραστούν περισσότερες αρμοδιότητες, δουλεύουν σε ομάδες των τεσσάρων, πάλι χωρισμένες από τη δασκάλα με βάση: α) την απόδοσή τους (ένας πολύ καλός, δύο μέτριοι και ένας αδύναμος), β) τις δεξιότητες( κάποιοι χειρίζονται πολύ καλά τον υπολογιστή ή τη φωτογραφική μηχανή) και γ) τα ενδιαφέροντά τους (συμφωνούν να αξιοποιήσουν πληροφορίες για ένα συγκεκριμένο θέμα).
Ως προς τις θεωρίες μάθησης αξιοποιείται η αλληλεπιδραστική μάθηση (Vygotsky,1978). Η προσέγγιση αυτή τοποθετεί τον μαθητή ως δρων υποκείμενο και τη συνεργασία ως πηγή νοητικής ανάπτυξης. Στα πλαίσια της ομάδας, οι μαθητές ρωτούν, σχολιάζουν, επικοινωνούν, ανταλλάσσουν απόψεις και πληροφορίες, αλληλοκαλύπτονται σε γνώσεις και δεξιότητες, αυτενεργούν, αισθάνονται υπεύθυνοι και καλλιεργείται η αλληλεγγύη.
Οι μαθητές μαζί με τη δασκάλα συναποφασίζουν για το περιεχόμενο της κάθε διδακτικής ενότητας, η οποία διαμορφώνεται  με βάση τα ενδιαφέροντά τους, τις επιθυμίες τους, τους προβληματισμούς τους και τα βιώματά τους. Όλοι μαζί είναι συνδημιουργοί στη διεξαγωγή όλης της διδακτικής πράξης.
Ο ρόλος της δασκάλας είναι να καθοδηγήσει στην ανακαλυπτική μάθηση μέσω των ομαδικών εργασιών και των βιωματικών δράσεων, να συνεργάζεται με τους μαθητές της για να πετύχει το καλύτερο δυνατό μαθησιακό αποτέλεσμα, να τους ενθαρρύνει και μεσολαβεί διακριτικά όπου θεωρεί πως είναι ανάγκη.
Ο Vygotsky βλέπει το παιδί σαν «οικοδόμημα» που «χτίζει» σταδιακά τον εαυτό του. Με την εκπόνηση ομαδοσυνεργατικών εργασιών σε όλο το συγκεκριμένο σενάριο, καθώς και την παρουσίασή τους στην ολομέλεια της τάξης, η αξιολόγηση γίνεται εποικοδομητική, μέσα από την αλληλεπίδραση των μελών (δασκάλας και μαθητών), οι οποίοι αποτελούν τη «σκαλωσιά» (Κόμης,2004), το πλαίσιο στήριξης για να μπορέσει το παιδί να καταστεί ικανό και να προχωρήσει με σιγουριά.





ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ


ΣΚΟΠΟΣ: Βασικός σκοπός του διδακτικού σεναρίου είναι, μέσα από κείμενα (ιστορικά, λογοτεχνικά, ενημερωτικά) και φωτογραφίες που «φωτίζουν» διαφορετικές περιόδους της τοπικής Ιστορίας, οι μαθητές να γνωρίσουν τη Χαλκίδα που χάθηκε και να «βιώσουν» κοινωνικοϊστορικές καταστάσεις που δεν έζησαν, ώστε να εξηγήσουν καλύτερα το παρόν και να διαμορφώσουν το μέλλον με υπευθυνότητα.

ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ:
Οι μαθητές καλούνται να:
§  Αντλήσουν ιστορικά στοιχεία και πληροφορίες για την τοπική Ιστορία της Χαλκίδας (Κείμενο 1, Κείμενο 2, Φ.Ε.6, Φ.Ε.8, Παιχνίδι με ερωτήσεις σε Hot Potatoes).
§  Επεξεργαστούν νοηματικά ιστορικό κείμενο (Φ.Ε.4).
§  Χωρίσουν νοηματικές παραγράφους με πλαγιότιτλους και συνθέσουν περίληψη (Φ.Ε.4).
§  Ξαναθυμηθούν τους προσδιορισμούς του χρόνου (Φ.Ε.6,Γραμματική 2).
§  Αναγνωρίζουν και να χρησιμοποιούν τον υποθετικό λόγο (Φ.Ε.1, Φ.Ε.2 Γραμματική 1).
§  Περιγράψουν ένα φανταστικό αντικείμενο (Περιγραφή Αντικειμένου, Φ.Ε.3, Σχεδιάγραμμα 1).
§  Αναπτύξουν επιχειρηματολογικά κείμενα (Φ.Ε.5, Σχεδιάγραμμα 2, Φ.Ε.8).


§   ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ:
Οι μαθητές είναι ικανοί να:
§  Αναπτύξουν τη συνεργασία και την επικοινωνία με τα υπόλοιπα μέλη της τάξης (΄0λα τα Φ.Ε.).
§  Αξιοποιήσουν πληροφορίες, τόσο από το διαδίκτυο, όσο και βιωματικά, για να φτιάξουν τις δικές τους εργασίες (Φ.Ε.7, Φ.Ε.10, Φ.Ε.11).
§  Παρουσιάσουν εργασίες (΄0λα τα Φ.Ε.).
§  Δημιουργήσουν και να παρουσιάσουν ένα θεατρικό δρώμενο (Φ.Ε.9).

ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΣΤΑΣΕΙΣ:
Οι μαθητές μπορούν να:
§  Είναι υπομονετικοί και πρόθυμοι να βοηθήσουν τους συμμαθητές τους (΄0λα τα Φ.Ε.).
§  Βελτιώσουν την αυτοεικόνα τους, με την παρουσίαση των εργασιών (΄0λα τα Φ.Ε.).
§  Αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη (Φ.Ε.4, Φ.Ε.5, Φ.Ε.8).
§  Εξοικειωθούν με την αυτοαξιολόγηση και την ετεροαξιολόγηση, με τις παρουσιάσεις όλων εργασιών στην ολομέλεια της τάξης (΄0λα τα Φ.Ε.).
§  Είναι δημιουργικοί και να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες (Φ.Ε.9, Φ.Ε.10, Φ.Ε.11).
§  Ευαισθητοποιηθούν σε θέματα που αφορούν τη Χαλκίδα (Φ.Ε.4, Φ.Ε.5,
Φ.Ε.6, Φ.Ε.8,Φ.Ε.9, Κείμενο 2).

ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΤΠΕ:
Οι μαθητές αποκτούν μεγαλύτερη εξοικείωση με τη χρήση του Η/Υ, εφόσον:
§  Χρησιμοποιούν το λογισμικό επεξεργασίας κειμένου MS Word (Φ.Ε.1, Φ.Ε.2, Φ.Ε.3, Φ.Ε.4, Φ.Ε.5, Φ.Ε.6, Φ.Ε.8, Φ.Ε.11 - ΟΜΑΔΑ4, Φ.Ε.11 ΟΜΑΔΑ 5).
§  Εκφράζονται και δημιουργούν με το λογισμικό Tux Paint  (Φ.Ε.3).
§    Αξιοποιούν το λογισμικό Ιδεοκατασκευές 2 (Φ.Ε.3).
§  Εξασκούνται στις  παρουσιάσεις, με τη χρήση του  Power Point  (Φ.Ε.7 - ΟΜΑΔΑ 2, Φ.Ε.7 - ΟΜΑΔΑ 3, Φ.Ε.11 - ΟΜΑΔΑ 1, Φ.Ε.11 - ΟΜΑΔΑ 2, Φ.Ε.11 - ΟΜΑΔΑ 3).
§  Γράφουν ένα άρθρο με το Publisher  (Φ.Ε.5, Φ.Ε.7 - ΟΜΑΔΑ1,Φ.Ε.7 - ΟΜΑΔΑ4).
§  Αξιοποιούν το λογισμικό  Hot Potatoes (Παιχνίδι ερωτήσεων).
§  Αξιοποιούν πληροφορίες από το διαδίκτυο ( Φ.Ε.7, Φ.Ε.10, Φ.Ε.11).


1η - 2η Διδακτική ώρα:
«Η μηχανή του χρόνου»


Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας βρίσκεται στην πλατεία Πεσόντων Οπλιτών, δίπλα από το Τζαμί Εμίρ Ζαδέ και την Κρήνη του Χαλίλ. Σε πολύ μικρή απόσταση βρίσκονται η Αγία Παρασκευή, η Εβραϊκή Συναγωγή, η Οικία της οδού Παίδων, η Οικία του Βάιλου, καθώς και πολλά διατηρητέα κτήρια . Η γειτονιά αυτή είναι το πιο παλιό ιστορικό κομμάτι της πόλης, το λεγόμενο «Κάστρο». Οι μαθητές έχοντας όλα αυτά τα οπτικά ερεθίσματα,  εκφράζουν απορίες για τα μνημεία και δείχνουν ενδιαφέρον για την τοπική Ιστορία. Με την ενότητα «Μυστήρια – Επιστημονική φαντασία» δίνεται η ευκαιρία.

Στον διαδραστικό πίνακα της τάξης, προβάλλεται, ως προοργανωτής, μια ιστορία γραμμένη από τη δασκάλα, σε πρόγραμμα Power Point. Οι μαθητές ανακαλύπτουν μ’ αυτό τον τρόπο ότι το θέμα της ενότητας αφορά φανταστικά ταξίδια στο χρόνο. Γνωρίζουν τον ήρωα της ιστορίας, τον Ευριπίδη, που θα είναι ο ξεναγός τους και θα δίνει στους μαθητές τις οδηγίες για τις εργασίες τους σε όλη τη διάρκεια του σεναρίου.
Οι μαθητές είναι χωρισμένοι από τη δασκάλα σε οχτώ ομάδες των δύο σύμφωνα με την απόδοση των μελών ( ένας πολύ καλός και ένας πιο αδύναμος μαθητής, ανεξαρτήτου φύλου). Η δασκάλα τους ζητάει ν’ ανοίξουν το MS Word να διαβάσουν προσεκτικά την ιστορία και στο Φύλλο Εργασίας 1, να συμπληρώνουν τους υποθετικούς λόγους μέσα από το κείμενο.
Μετά προβάλλεται στον διαδραστικό πίνακα μια διαφάνεια, Γραμματική 1, για τις υποθετικές προτάσεις, όπου οι μαθητές εισάγονται στη διάκριση υπόθεσης – απόδοσης και στην αναγνώριση του υποθετικού λόγου. Η δασκάλα κάνει προφορική εξάσκηση με κάθε μαθητή ξεχωριστά, δίνοντας την υπόθεση και ζητώντας την απόδοση ή το αντίστροφο. Έπειτα ανοίγουν το Φύλλο Εργασίας 2 που περιέχει ασκήσεις εμπέδωσης του γραμματικού φαινομένου. Όταν ολοκληρώσουν, το Φύλλο με τις ασκήσεις προβάλλεται στον διαδραστικό. Ένας από κάθε ομάδα ανεβαίνει στον πίνακα εκ περιτροπής και χρησιμοποιώντας τη γραφίδα του διαδραστικού κάνει από μία άσκηση. Έτσι γίνεται η διόρθωση του Φύλλου Εργασίας 2, αλλά και η ανατροφοδότηση από την υπόλοιπη τάξη και τη δασκάλα.

Στη συνέχεια προβάλλεται στο διαδραστικό η Περιγραφή Αντικειμένου και οι μαθητές ξαναθυμούνται τον τρόπο που περιγράφεται ένα αντικείμενο και ταξινομούν τις ιδέες τους στο Σχεδιάγραμμα 1.
Η δασκάλα τους ζητάει από τους μαθητές ν’ ανοίξουν το Φύλλο Εργασίας 3 και με τη βοήθεια του λογισμικού Ιδεοκατασκευές 2, να περιγράψουν μια μηχανή του χρόνου και να επιλέξουν πού θέλουν να ταξιδέψουν μ’ αυτήν.
Οι εργασίες αποθηκεύονται. Στη συνέχεια ανοίγουν το λογισμικό Tux Paint και ζωγραφίζουν τη μηχανή του χρόνου που έχουν ήδη περιγράψει.
Στο τέλος η κάθε ομάδα, μεταφέροντας τα δεδομένα με στικάκια στον υπολογιστή του διαδραστικού πίνακα, προβάλλει στην υπόλοιπη τάξη ολοκληρωμένη την εργασία. Έτσι η υπόλοιπη τάξη και η δασκάλα κάνουν διορθώσεις και γίνεται και η αξιολόγηση του Φύλλου Εργασίας 3.
Οι ομάδες αποφασίζουν ότι θέλουν να ταξιδέψουν με τη χρονομηχανή στη Μεσαιωνική Χαλκίδα, για να γνωρίσουν καλύτερα την πόλη τους. Αναλαμβάνουν πρωτοβουλία να συγκεντρώσουν φωτογραφίες, γκραβούρες, παλιούς χάρτες, βιβλία, παλιά αντικείμενα για να φτιάξουν τη γωνιά της «Χαλκίδας του Χτες» και να αξιοποιήσουν το υλικό στη μαθησιακή πράξη


3η – 4η  Διδακτική ώρα:
 «Το Κάστρο του Νεγκροπόντε»


Οι μαθητές φέρνουν παλιές φωτογραφίες της Χαλκίδας. Αυτό  θα έχει σαν αφορμή αυτό το δίωρο να είναι αφιερωμένο στη μεσαιωνική, περιτειχισμένη περιοχή της Χαλκίδας που ονομαζόταν «Κάστρο».
«Η πόλη της Χαλκίδας περιβαλλόταν από ισχυρά και δυσπόρθητα τείχη. Αυτά δημιουργούσαν ένα «Κάστρο» ξεκινούσαν από τη σημερινή γέφυρα, εκτείνονταν σ’ όλο το μήκος της παραλίας, ως το Στρογγυλό, ανέβαιναν  την Ελ. Βενιζέλου, συνέχιζαν στην περιοχή που βρίσκονται τα παλιά ΚΤΕΛ και το λαογραφικό μουσείο (τα μόνα τμήματα του τείχους που διασώζονται μέχρι σήμερα), μέχρι κάτω τη Σχολή Πεζικού και το Τελωνείο. Επίσης υπήρχε τάφρος  που χώριζε την πόλη, στη μέσα στο φρούριο περιοχή, το  Κάστρο, και στην έξω πόλη, το Προάστιο, τη σημερινή περιοχή της Σουβάλας».
 Αυτή η γειτονιά έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους μαθητές, αφού σ’ αυτή την περιοχή στεγάζεται το σχολείο μας.
Πριν ξεκινήσει το ταξίδι πίσω στο χρόνο, γίνεται η αφόρμηση με μία ερώτηση. Συγκεκριμένα, η δασκάλα ρωτάει τους μαθητές σε ποια περιοχή της Χαλκίδας πάει ο νους τους, όταν ακούνε τη λέξη «κάστρο». Σχεδόν όλοι απαντούν «το κάστρο του Καράμπαμπα».
Στη συνέχεια προβάλλεται στο διαδραστικό πίνακα της τάξης, ένα βίντεο με τίτλο «Το Κάστρο του Νεγκροπόντε». Είναι  φτιαγμένο από τη δασκάλα σε Movie Maker και περιέχει φωτογραφίες και γκραβούρες της εποχής. Η δασκάλα ζητάει από τους μαθητές να δώσουν μεγάλη προσοχή στο βίντεο, αφού θα ανατρέψει τα δεδομένα τους
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης οι μαθητές και η δασκάλα συζητούν για: τις περιοχές που απεικονίζονται, πού διαφέρουν και πού μοιάζουν με τη σημερινή Χαλκίδα, τι είναι αυτό που τους εντυπωσιάζει, γιατί πιστεύουν ότι γκρεμίστηκαν τα τείχη, πώς θα ήταν η Χαλκίδα σήμερα, αν ήταν περιτειχισμένη, πώς θα την προτιμούσαν και γιατί (πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα).
Μετά οι μαθητές βλέπουν τρεις απεικονίσεις του Κάστρου: πώς παρουσιάζεται σ’ έναν παλιό χάρτη, στο πρώτο τοπογραφικό διάγραμμα και  σ΄ έναν σύγχρονο χάρτη. Η δασκάλα τους δίνει λεπτομερείς πληροφορίες για τις πύλες, τους προμαχώνες, τους κατοίκους και τα σπίτια.
Οι μαθητές σχηματίζουν οχτώ ομάδες των δύο, ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα νε την απόδοση των μελών (ένας πολύ καλός και ένας πιο αδύναμος μαθητής).
Οι ομάδες ανοίγουν τον επεξεργαστή κειμένου και διαβάζουν προσεκτικά το Κείμενο1, στο οποίο δίνονται πληροφορίες για την περιτειχισμένη Χαλκίδα και την κατεδάφιση των τειχών. Στη συνέχεια, ανοίγουν το Φύλλο Εργασίας 4, όπου καλούνται να «ξεκλειδώσουν» το κείμενο μέσα από μια σειρά ερωτήσεων και να γράψουν περίληψη.
Όταν τελειώσουν, ελέγχουν αν απάντησαν σε όλα τα ερωτήματα και αποθηκεύουν τις εργασίες τους. Οι ομάδες ανταλλάσσουν  τις εργασίες τους με στικάκια, κάνουν ετεροδιόρθωση και τις ξαναεπιστρέφουν στις αρχικές ομάδες. Οι εργασίες διαβάζονται σε όλους  τους υπόλοιπους, η δασκάλα περνάει και ελέγχει τυχόν ορθογραφικά ή εκφραστικά λάθη κι έτσι γίνεται η αξιολόγηση του Φύλλου Εργασίας 4.

Στη συνέχεια προβάλλονται στον διαδραστικό της τάξης άρθρα για την κατεδάφιση των τειχών από παλιές εφημερίδες της εποχής (Κείμενο 2). Η δασκάλα διαβάζει τα κείμενα, γιατί είναι γραμμένα στην καθαρεύουσα, συζητιούνται τυχόν απορίες καθώς και ο τρόπος που παρουσιάζεται το γεγονός στον Τύπο της εποχής. Τα παιδιά κι αυτά με τη σειρά τους λένε την άποψή τους για το γκρέμισμα των τειχών. Ποιοι είναι υπέρ ή κατά και γιατί.
Στο διαδραστικό πίνακα, η δασκάλα προβάλλει το Σχεδιάγραμμα 2, στο οποίο παρουσιάζονται τα βήματα για να γράψουν οι ομάδες επιχειρηματολογικά κείμενα.
Οι μαθητές χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες των τεσσάρων, ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με την άποψή τους, ανοίγουν το Φύλλο Εργασίας 5 και γράφουν ένα άρθρο για το εξώφυλλο μιας εφημερίδας πάνω στο θέμα, χρησιμοποιώντας το λογισμικό publisher.
Στη συνέχεια οι ομάδες προβάλλουν  τις εργασίες τους στην τάξη. Παρουσιάζουν την άποψή τους, τα επιχειρήματά τους αλλά και την καλαισθησία της εργασίας τους.  Μ΄ αυτό τον τρόπο  γίνεται και η αξιολόγηση του Φύλλου Εργασίας 5. Όλα τα άρθρα αναρτώνται στο ιστολόγιο του σχολείου, αλλά  και εκτυπωμένα, στη διαμορφωμένη γωνιά της τάξης.


5η - 6η Διδακτική ώρα:
«Από το φρούριο του πορθμού στη συρταρωτή γέφυρα»


Από την προβολή του «Κάστρου του Νεγκροπόντε» τα παιδιά εκφράζουν την απορία τους αλλά και την άγνοιά τους για την ύπαρξη του φρουρίου στον πορθμό. Έτσι δίνεται η ευκαιρία ν’ ασχοληθούμε με την ιστορία της γέφυρας.
Στον διαδραστικό πίνακα της τάξης προβάλλονται σε power point φωτογραφίες και γκραβούρες της ιστορίας της Παλιάς Γέφυρας, από την εποχή του πέτρινου γεφυριού με τους δύο πύργους μέχρι την κατασκευή της συρταρωτής γέφυρας.
Παράλληλα, γίνεται συζήτηση για την κατασκευή της γέφυρας, πόσο  άλλαξε μέσα στο χρόνο, για τη στρατηγική της σημασία, αλλά και για τους τρεις νερόμυλους που σαν κινητήρια δύναμη είχαν το ρεύμα της παλίρροιας. Τα παιδιά εκφράζουν τις εντυπώσεις και τις απορίες τους.

Οι μαθητές φτιάχνουν οχτώ ομάδες των δύο, ανεξαρτήτου φύλου, με βάση την απόδοση των μελών. Ανοίγουν τον επεξεργαστή κειμένου και διαβάζουν το Φύλλο Εργασίας 6  που περιέχει δύο κείμενα ξένων περιηγητών, ενός ανώνυμου Φράγκου προσκυνητή κι ενός Ιταλού περιηγητή, του Cornelio Magni, με πληροφορίες για τη γέφυρα. Γίνεται προφορική επεξεργασία των κειμένων για το ύφος τους, το περιεχόμενό τους και τις πληροφορίες που δίνονται.
Ακολουθεί η προβολή  της διαφάνειας Γραμματική 2 με τους προσδιορισμούς του χρόνου (ήδη διδαγμένη γραμματική), στο διαδραστικό πίνακα της τάξης. Η δασκάλα ζητάει από τους μαθητές να αναφέρουν προφορικά  ένα παράδειγμα για κάθε προσδιορισμό και στη συνέχεια, στα δύο κείμενα του ήδη ανοιχτού Φύλλου Εργασίας 6,  να υπογραμμίσουν όλους τους χρονικούς προσδιορισμούς και να γράψουν τι λογής είναι (Αιτιατική του χρόνου, Δευτερεύουσα χρονική πρόταση, επίρρημα κ.α.).
Όταν οι ομάδες τελειώσουν, τα κείμενα προβάλλονται στο διαδραστικό. Αντιπρόσωποι κάθε ομάδας ανεβαίνουν στον πίνακα και με τη γραφίδα κάνουν την άσκηση. Μ’ αυτό τον τρόπο διόρθωσης, δίνεται η δυνατότητα για ανατροφοδότηση και αξιολόγηση.

Η σύνθεση της τάξης αλλάζει και οι μαθητές σχηματίζουν ομάδες ανά τέσσερις, ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με το ποιο θέμα βρίσκουν πιο ενδιαφέρον. Η δασκάλα τους αναθέτει τέσσερις διαφορετικές εργασίες για την Παλαιά Γέφυρα, αξιοποιώντας υλικό από δύο επιλεγμένους ιστότοπους: α) 2ο Γυμνάσιο Χαλκίδας «Η Γέφυρα της Χαλκίδας» και β) Δρ Αντώνιος Αντωνίου «Το Φαινόμενο του Πορθμού του Ευρίπου». Πιο συγκεκριμένα:
Η πρώτη ομάδα ανοίγει το Φύλλο Εργασίας 7 - Ομάδα 1, αξιοποιεί το υλικό που βρίσκεται στη σελίδα  2ο Γυμνάσιο Χαλκίδας «Η γέφυρα της Χαλκίδας»  και γράφει στο Publisher ένα άρθρο για τη σημασία της γέφυρας στη ζωή των ανθρώπων που ζουν στη Χαλκίδα.
Η δεύτερη ομάδα ανοίγει το Φύλλο Εργασίας 7 - Ομάδα 2, χρησιμοποιεί επίσης το υλικό στη σελίδα του 2ου Γυμνασίου Χαλκίδας για να παρουσιάσει σε Power Point την ιστορική εξέλιξη της γέφυρας.
Η τρίτη ομάδα ανοίγει το Φύλλο Εργασίας 7 - Ομάδα 3, συλλέγει πληροφορίες από την ίδια διεύθυνση, για να παρουσιάσει σε power point τη λειτουργία της σύγχρονης συρταρωτής γέφυρας.
Η τέταρτη ομάδα ανοίγει το Φύλλο Εργασίας 7 - Ομάδα 4, μελετάει την εργασία του Δρ. Α. Αντωνίου «το Φαινόμενο του Πορθμού του Ευρίπου» στη ιστοσελίδα του και γράφει ένα σχετικό άρθρο στο publisher.
Οι εργασίες παρουσιάζονται στην τάξη. Οι υπόλοιπες ομάδες και η δασκάλα αξιολογούν το περιεχόμενο της κάθε εργασίας, την αισθητική  της παρουσίασης και  τη συνεργασία των μελών της εκάστοτε ομάδας. Όλες οι εργασίες αναρτώνται στο ιστολόγιο του σχολείου, αλλά και τα άρθρα εκτυπωμένα, στην διαμορφωμένη γωνιά της τάξης.



7η – 8η Διδακτική ώρα:
«1470:Η Άλωση της Χαλκίδας»


Αυτή η ώρα είναι αφιερωμένη στην Άλωση της Χαλκίδας. Ως αφόρμηση λειτουργούν τα λόγια που γράφτηκαν στην εφημερίδα Εύριπος, 20/11/1865 για τα τείχη «μνημεία πικράς και αφορήτου δουλείας» (αναφέρεται στην Τουρκοκρατία) και που διαβάστηκαν στην προηγούμενη διδακτική ενότητα. Η δασκάλα προτρέπει τα παιδιά να συνδέσουν την Οθωμανική κυριαρχία με το αντίστοιχο μάθημα της Ιστορίας της Ε’ για την Άλωση της Πόλης από τον ίδιο σουλτάνο, τον Μωάμεθ τον Β΄ τον Πορθητή .
Στην πορεία του μαθήματος γίνεται προβολή χαρτών και φωτογραφιών σε power point σχετικά με την πολιορκία της Χαλκίδας από τον Μωάμεθ τον Β’. Κατά τη διάρκεια της προβολής, η δασκάλα δίνει ιστορικά στοιχεία για το γεγονός: από πού ξεκίνησε ο στόλος για να φτάσει στη Χαλκίδα, πότε έφτασε ο στρατός, ποιες στρατηγικές ακολούθησε ο Μωάμεθ για να πολιορκήσει την πόλη.  Παράλληλα, ενθαρρύνει τους μαθητές να κάνουν τους αντίστοιχους συσχετισμούς με την Άλωση της Πόλης: ποιες ήταν οι ομοιότητες στη στρατηγική του σουλτάνου στις δύο πολιορκίες, γιατί πιστεύουν ότι ήταν σημαντική η κατάκτηση της Χαλκίδας, ποια μέσα χρησιμοποίησε και στις δύο πολιορκίες.
Οι μαθητές σχηματίζουν οχτώ ομάδες των δύο, ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με την απόδοση των μελών. Ανοίγουν το Φύλλο Εργασίας 8, το οποίο περιέχει ένα απόσπασμα από το «Μεσαιωνικό Τρίπτυχο», του Τάσου Αθανασιάδη με τίτλο «Η Μουσική και η Θάλασσα», που αναφέρεται στην πολιορκία της Χαλκίδας. Η δασκάλα εξηγεί  κάποιες παραφράσεις του συγγραφέα στα τοπωνύμια,  καθώς και τις άγνωστες λέξεις. Μετά κάνει στους μαθητές ερωτήσεις για να «ξεκλειδώσουν» το κείμενο, όπως: πότε κατακτήθηκε η Χαλκίδα απ’ τους Τούρκους, ποια ήταν η δύναμη του τουρκικού στόλου, ποια ήταν η πορεία του, ποια μέρη αποπειράθηκε να κατακτήσει και με τι αποτέλεσμα, που αγκυροβόλησε ο στόλος, από πού ήρθε ο στρατός, ποια στρατηγική ακολούθησε ο σουλτάνος για να πολιορκήσει τη Χαλκίδα.
Στο ίδιο Φύλλο εργασίας οι ομάδες  απαντούν σε μια ερώτηση κρίσεως  σχετικά με τις στρατηγικές ικανότητες του σουλτάνου Μωάμεθ Β’ του Πορθητή, ανατρέχοντας, τόσο στον τρόπο που κατέκτησε την Κωνσταντινούπολη, όσο και στην προσπάθεια να καταλάβει τη Χαλκίδα.
Οι ομάδες διαβάζουν στην τάξη τις απαντήσεις που έδωσαν. Οι υπόλοιποι μαθητές και η δασκάλα δίνουν ιδιαίτερη σημασία στα επιχειρήματα που έχουν χρησιμοποιηθεί για να τεκμηριωθεί η κάθε άποψη. Έτσι γίνεται η αξιολόγηση της συγκεκριμένης εργασίας.
Στη συνέχεια λύνουν το Παιχνίδι Ερωτήσεων της Άλωσης της Χαλκίδας, φτιαγμένο απ’ τη δασκάλα σε λογισμικό Hot Potatoes.
Οι ερωτήσεις προβάλλονται στο διαδραστικό και «αντιπρόσωποι» των ομάδων ανεβαίνουν στον πίνακα και τις απαντούν. Έτσι γίνεται και η αξιολόγηση της εργασίας .

Οι υπολογιστές κλείνουν. Η δασκάλα προτείνει στους μαθητές να συνεχίσουν το μάθημα στο προαύλιο, ή αν δεν το επιτρέπει ο καιρός, στην αίθουσα εκδηλώσεων, για να συνεργαστούν, να δημιουργήσουν και να παρουσιάσουν ένα θεατρικό δρώμενο σχετικό με την πολιορκία της Χαλκίδας.  . Οι ομάδες αλλάζουν σύνθεση. Σχηματίζονται τέσσερις ομάδες των τεσσάρων παιδιών, ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με το ρόλο που προτιμούν να παίξουν. Κάθονται σε κύκλο και η δασκάλα τους μοιράζει τέσσερα εκτυπωμένα Φύλλα Οδηγιών.
Η πρώτη ομάδα, σύμφωνα με το Φύλλο Εργασίας 9 - ΟΜΑΔΑ1 είναι ο «Τουρκικός στόλος» και παρουσιάζουν την πορεία του στο Αιγαίο από τα Δαρδανέλια ως τη Χαλκίδα.
Η δεύτερη ομάδα, σύμφωνα με το Φύλλο Εργασίας 9 - ΟΜΑΔΑ 2 είναι οι «Πολιορκητές», οι οποίοι «παίζουν» τους Τούρκους στρατιώτες κατά την πολιορκία της πόλης.
Η τρίτη ομάδα, με τις οδηγίες που δίνονται στο Φύλλο Εργασίας 9 - ΟΜΑΔΑ 3, είναι οι «Κατάσκοποι», εκείνοι που παρακολουθούν τις στρατηγικές κινήσεις των Τούρκων και ενημερώνουν τους  πολιορκημένους.
Η τέταρτη ομάδα, κατά το Φύλλο Εργασίας 9 - ΟΜΑΔΑ 4, είναι οι «Πολιορκημένοι», αυτοί που βρίσκονται εγκλωβισμένοι μέσα στο κάστρο της Χαλκίδας.
Οι μαθητές έχουν στη διάθεσή τους 15 λεπτά να προετοιμάσουν το δρώμενό τους (σενάριο, διανομή ρόλων, σκηνοθεσία, σκηνογραφία). Μπορούν να χρησιμοποιήσουν πανιά, παλιά ρούχα, καπέλα, χάρτες, που βρίσκονται στο θεατρικό κουτί. Όταν οι ομάδες είναι έτοιμες, συνεννοούνται μαζί με τη δασκάλα με ποια σειρά θα γίνει η παρουσίαση, για να έχει τη συνοχή της εξιστόρησης του ιστορικού γεγονότος. Μ΄ αυτό το δρώμενο αξιολογείται, αφενός οι γνώσεις που απέκτησαν οι μαθητές από τη διδασκαλία της συγκεκριμένης ενότητας και, αφετέρου η συνεργασία, η επικοινωνία και η δημιουργικότητα.



9η - 10η Διδακτική ώρα:
 «Περπατώντας στη γειτονιά»


Οι μαθητές προτείνουν να εξερευνήσουν τη γειτονιά γύρω από το σχολείο και ν’ ανακαλύψουν με βιωματικό τρόπο όλα εκείνα που  άλλαξαν με τα χρόνια.
Έτσι συναποφασίζουν με τη δασκάλα να αφιερώσουν αυτό το δίωρο σε μία περιήγηση ανακάλυψης.
 Η δασκάλα αξιοποιώντας την ιστοσελίδα https://maps.google.gr/ , παρουσιάζει σε power point το χάρτη της περιοχής που θα εξερευνήσουν οι μαθητές. Πάνω του είναι «καρφιτσωμένα» τα μνημεία ενδιαφέροντος. Με εσωτερική υπερσύνδεση κάθε «καρφίτσωμα», παραπέμπει σε μια «εικονική» περιήγηση στο μνημείο με μία φωτογραφία και λίγες πληροφορίες.
Τα παιδιά χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες των τεσσάρων, ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα τις δεξιότητές τους στη χρήση των βοηθητικών εργαλείων (χρήση φωτογραφικής μηχανής) . Συναποφασίζουν με τη δασκάλα τη διαδρομή που θα ακολουθήσουν. Ένας μαθητής, χρησιμοποιώντας τη γραφίδα του διαδραστικού πίνακα σημειώνει πάνω στο χάρτη τη διαδρομή και τα «σημεία ενδιαφέροντος»: Τζαμί Εμίρ Ζαδέ, Κρήνη του Χαλίλ, Οικία των Παίδων, Αγία Παρασκευή, Οικία Βάιλου, Λαογραφικό Μουσείο, Εβραϊκή Συναγωγή. Στη συνέχεια η δασκάλα με το πρόγραμμα MWSnap 3 φωτογραφίζει και «κόβει»  το χάρτη της περιοχής, ώστε, εκτυπωμένος, να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους μαθητές.
Οι ομάδες εκτυπώνουν το χάρτη και το Φύλλο Εργασίας 10 , το οποίο περιέχει σαφείς οδηγίες για την πορεία της εξερεύνησης. Πιο συγκεκριμένα:
α) Υπογραμμίζουν στο χάρτη τους τη διαδρομή.
β) Κυκλώνουν τα σημεία ενδιαφέροντος (μνημεία, οδούς).
    γ) Φωτογραφίζουν τα μνημεία.
δ)Κρατάνε σημειώσεις για οτιδήποτε θεωρούν ότι έχει  ενδιαφέρον και πως πρέπει να συζητηθεί αργότερα στην τάξη.
ε)Εντοπίζουν τις φθορές από το χρόνο, τα «καλά»  και «κακά»  ανθρώπινα ίχνη (ανακατασκευές, αναστηλώσεις, αλλά και γκράφιτι, σκουπίδια, εγκατάλειψη).
στ)Καταγράφουν περιεκτικά τις προτάσεις τους για την προστασία των μνημείων της γειτονιάς μας.
Παίρνουν  μαζί τους τον εκτυπωμένο χάρτη, φωτογραφικές μηχανές, τετράδια, στυλό, μαρκαδόρους.
Ξεκινάμε από την πλατεία Πεσόντων Οπλιτών, όπου και βρίσκεται το σχολείο και το Τζαμί Εμίρ Ζαδέ με την όμορφη Τουρκική κρήνη του Χαλίλ, κατεβαίνουμε προς  την οδό Σταμάτη με την Οικία των Παίδων. Συνεχίζουμε κάτω και αριστερά στην οδό Πάολο Ερρίτσο. Στο τέλος αυτού του δρόμου συναντάμε την Οικία Βάιλου και ακριβώς απέναντι την  Αγία Παρασκευή. Ανεβαίνουμε τις οδούς Ερωτόκριτου και Σκαλκώτα για να καταλήξουμε στο  Λαογραφικό Μουσείο (εναπομείναν τμήμα  του τείχους από τη μεσαιωνική οχύρωση της Χαλκίδας). Συνεχίζουμε στην Μ. Φριζή για να δούμε στα παλιά ΚΤΕΛ άλλο ένα τμήμα  του τείχους. Επιστρέφουμε στο σχολείο από την οδό Κώτσου με την Εβραϊκή Συναγωγή.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της περιήγησης οι μαθητές αναφέρουν όσα ιστορικά στοιχεία γνωρίζουν, συσχετίζουν τις φωτογραφίες του παρελθόντος  με τη σημερινή πραγματικότητα, τα πρόσωπα με τα μνημεία και τις οδούς (Πάολο Ερρίτσο: τελευταίος βάιλος της Χαλκίδας , Σκαλκώτας: σπουδαίος μουσικός, Ερωτόκριτος και μυθολογία της πόλης). Η δασκάλα συμπληρώνει τις ιστορικές γνώσεις των παιδιών.
Όταν επιστρέψουν στο σχολείο, οι μαθητές και η δασκάλα κάνουν μια μικρή συζήτηση για όλα αυτά που έχουν σημειώσει και τους έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση. Στη συνέχεια οι ομάδες αποθηκεύουν τις φωτογραφίες τους στον υπολογιστή τους, με σκοπό να χρησιμοποιήσουν το υλικό για τη δημιουργία τοπογραφικού χάρτη με μνημεία και ψηφιακού οδηγού ξενάγησης στη ιστορική γειτονιά του 1ου Δημοτικού Σχολείου.



11η – 12η   Διδακτική ώρα:
«Θα σου πω μια ιστορία»


Οι μαθητές αποφασίζουν με ποιο τρόπο θα αξιοποιήσουν  το φωτογραφικό υλικό που συγκεντρώνουν από την περιήγησή τους. Με βάση τα ενδιαφέροντά τους χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες, ανεξαρτήτου φύλου  για να «πουν» με διαφορετικό τρόπο τη δική τους ιστορία για τα μνημεία της γειτονιάς. Όλες οι ομάδες ανοίγουν το Φύλλο Εργασίας 11, όμως κάθε ομάδα εκπονεί μία διαφορετική εργασία.
Η πρώτη ομάδα ανοίγει το Φύλλο Εργασίας 11 - Ομάδα 1, και αξιοποιώντας το φωτογραφικό υλικό της και τις πληροφορίες από τις ιστοσελίδες του Δήμου Χαλκιδέων, της Ισραηλίτικης κοινότητας Χαλκίδας και του 3ου Λυκείου Χαλκίδας για το Τζαμί, την Τουρκική κρήνη του Χαλίλ, την Αγία Παρασκευή και την Εβραϊκή Συναγωγή παρουσιάζει σε Power Point το θέμα «Τρεις θρησκείες, τρεις πολιτισμοί στη Χαλκίδα».
 Η δεύτερη ομάδα, αναλαμβάνει το Φύλλο Εργασίας 11 - Ομάδα 2 με θέμα «Μνημεία που αξίζει να επισκεφτείς» και παρουσιάζει σε Power Point την «Οικία των Παίδων», την «Οικία του Βάιλου», και το Λαογραφικό Μουσείο, συλλέγοντας πληροφορίες από την επίσημη σελίδα του Δήμου Χαλκιδέων.
Η τρίτη ομάδα εκπονεί το Φύλλο Εργασίας 11 – Ομάδα 3, που έχει θέμα «Κατασκευή καρτών με τα αξιοθέατα της γειτονιάς μας». Οι μαθητές φτιάχνουν κάρτες με τα αξιοθέατα της γειτονιάς, σε πρόγραμμα Word. Η κάθε κάρτα έχει τη φωτογραφία του αξιοθέατου και λίγες πληροφορίες γι’ αυτό. Οι κάρτες θα εκτυπωθούν και θα πλαστικοποιηθούν εις διπλούν. (Η πρώτη σειρά καρτών θα κολληθεί πάνω σ’ ένα χάρτη, ενώ η δεύτερη σειρά καρτών μπορεί να μπει σε ένα κουτί στη διαμορφωμένη γωνιά της τάξης και να αποτελέσει το υλικό μιας μικρής βιβλιοθήκης ή ενός κρυμμένου θησαυρού).
Η τέταρτη ομάδα, βάση του Φύλλου Εργασίας 11 - Ομάδα 4 καλείται να σχεδιάσει σε χαρτί του μέτρου τον πολεοδομικό χάρτη της γειτονιάς γύρω από το σχολείο, να σημειώσει με απλά σκίτσα τα πιο γνωστά ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία και να κολλήσει τη μία σειρά των καρτών που έφτιαξε η ομάδα 3.
Στη συνέχεια, οι δύο πρώτες ομάδες συνθέτουν έναν ψηφιακό «Οδηγό Ξενάγησης στον ιστορική γειτονιά του Κάστρου», που θα αναρτηθεί στο ιστολόγιο του σχολείου. Ενώ η τρίτη και η τέταρτη ομάδα συνθέτουν τα «Μνημεία πάνω στον πολεοδομικό χάρτη του Κάστρου», που θα κολληθεί στο διάδρομο του σχολείου, για να μπορούν όλοι οι μαθητές να μάθουν για τα μνημεία της περιοχής γύρω από το 1ο Δημοτικό Σχολείο.
Στο τέλος οι ομάδες παρουσιάζουν τις εργασίες τους. Μ΄ αυτό τον τρόπο θα αξιολογηθούν: η εγκυρότητα των πληροφοριών, η συνεργασία και η καλαισθησία.

Έπειτα, η δασκάλα προτείνει στους μαθητές να βγουν στο προαύλιο για να παίξουν το «Κυνήγι της χαμένης ιστορίας», ένα παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού, που ουσιαστικά αποτελεί την αφορμή για την τελική αξιολόγηση του διδακτικού σεναρίου.
Φτιάχνονται τέσσερις ομάδες των τεσσάρων μαθητών, ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με την απόδοση των μαθητών(δύο καλοί, ένας μέτριος και ένας αδύναμος μαθητής). Η δασκάλα κρύβει σε διάφορα σημεία της αυλής τις πλαστικοποιημένες  κάρτες με τις φωτογραφίες και τις πληροφορίες για τα μνημεία. Μέσα από ένα κουτί, η κάθε ομάδα τραβάει δύο χαρτάκια με γρίφους. Κάθε γρίφος αντιστοιχεί στη θέση κάθε κάρτας. Οι ομάδες καλούνται να «λύσουν» το γρίφο, για να βρουν την αντίστοιχη κάρτα. Όταν οι ομάδες μαζέψουν τις κάρτες, κάθονται σε κύκλο. Κάθε ομάδα δείχνει την κάρτα με τη φωτογραφία του μνημείου στις υπόλοιπες. Η ομάδα που θα δώσει τις πληροφορίες πιο γρήγορα και με σαφήνεια, κερδίζει την κάρτα. Κερδισμένη είναι η ομάδα που θα συγκεντρώσει τις περισσότερες κάρτες. Οι μαθητές αφηγούνται όσα έμαθαν, συμπληρώνουν ο ένας τον άλλο. Με αυτόν τον παιγνιώδη τρόπο γίνεται η ανατροφοδότηση.
Μετά, η δασκάλα μοιράζει εκτυπωμένο τον Πίνακα Αυτοαξιολόγησης σε κάθε μαθητή, για να σημειώσει κατά πόσο επιτεύχθηκαν οι στόχοι του διδακτικού σεναρίου. Ακολουθεί συζήτηση με τη δασκάλα για το τι τους άρεσε, τι ήταν λιγότερο ενδιαφέρον, τι τους δυσκόλεψε, πού θα ήθελαν να αφιερώσουμε περισσότερο χρόνο, ποιες επιπρόσθετες δραστηριότητες θα ήθελαν να εντάξουν στο σενάριο.



Αξιολόγηση


Στο συγκεκριμένο σενάριο πραγματοποιείται η διαμορφωτική αξιολόγηση καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής πράξης. Οι μορφές και τα μέσα της αξιολόγησης επιλέγονται με βάση τη στοχοθεσία του κάθε διδακτικού δίωρου και δεν είναι ευθύνη μόνο της δασκάλας, αλλά και των μαθητών της τάξης (συνεργατική αξιολόγηση). Τα λάθη και οι ελλείψεις  αξιοποιούνται δημιουργικά. Δίνουν την ευκαιρία στα μέλη της ομάδας να αυτοαξιολογηθούν και να βελτιωθούν μέσα από γόνιμες συζητήσεις και διακριτικές παρεμβάσεις.
Πιο συγκεκριμένα:
Στην 1η – 2η διδακτική ώρα αξιολογείται η αναγνώριση και χρήση του υποθετικού λόγου και η περιγραφή ενός αντικειμένου με τα αντίστοιχα φύλλα εργασίας και την παρουσίαση των εργασιών στην τάξη.
Στην 3η – 4η διδακτική ώρα αξιολογείται, σε αντίστοιχο φύλλο εργασίας, η κατανόηση δύο κειμένων με ερωτήσεις σύντομης απάντησης, γραπτές και προφορικές, με συνεπτυγμένη απόδοση περιεχομένου (περίληψη). Επίσης αξιολογείται και η παραγωγή επιχειρηματολογικού κειμένου (συγγραφή άρθρου).
Στην 5η – 6η διδακτική ώρα αξιολογείται, με προφορικές ερωτήσεις, η βαθύτερη κατανόηση του περιεχομένου των κειμένων κάποιων περιηγητών στη Χαλκίδα, καθώς και η αναγνώριση των προσδιορισμών του χρόνου στα κείμενα αυτά, σε φύλλο εργασίας.
Στην 7η – 8η διδακτική ώρα αξιολογείται η εμπέδωση της ενότητας της πολιορκίας της Χαλκίδας: α) με προφορικές ερωτήσεις, β) με μια ερώτηση κρίσεως, γ) με παιχνίδι ερωτήσεων σε hot potatoes και δ) με τη συνεργατική παρουσίαση ενός, σχετικού με το θέμα, θεατρικού δρώμενου.
Στην 9η – 10η διδακτική ώρα αξιολογείται η συνεργασία, η σύμπνοια, η επικοινωνία και η παρατηρητικότητα των μελών με τη συλλογή φωτογραφιών και σημειώσεων, στην εξερεύνησή τους στη γειτονιά.
Στην 11η -12η διδακτική ώρα αξιολογείται η συνεργασία, η πρωτοτυπία, η καλαισθησία και το περιεχόμενο στις ομαδικές εργασίες παρουσίασης, που αφορούν τα μνημεία της Χαλκίδας.
Η αξιολόγηση, όμως, δεν είναι στιγμιαία. Είναι διαρκής  από τη δασκάλα, γίνεται με διακριτικό τρόπο και αφορά το μαθησιακό κομμάτι (κατανόηση, έκφραση, ορθογραφία, χρήση των ΤΠΕ), αλλά και τη συνεργασία , την επικοινωνία, την αλληλοβοήθεια μεταξύ των μελών της τάξης.
Στο τέλος της εφαρμογής του διδακτικού σεναρίου, ακολουθεί μεταξύ των μαθητών και της δασκάλας «η τελική αξιολόγηση μέσα από μια εποικοδομητική συζήτηση, η οποία θα οδηγήσει σε αναπροσαρμογές, επεκτάσεις» (Μητάκος, 2012). Συμπληρώνοντας έναν Πίνακα Αυτοαξιολόγησης, οι μαθητές συναξιολογούν με τη δασκάλα τις διδακτικές ενότητες. Τι τους άρεσε περισσότερο, τι ήταν λιγότερο ενδιαφέρον, τι θα ήθελαν να κάνουν επιπλέον, τι θα μπορούσε να είχε παραληφθεί, τι τους δυσκόλεψε. Έτσι η δασκάλα  μπορεί να βελτιώσει και να μετασχηματίσει το σενάριο για μια καινούρια μελλοντική διδασκαλία.



Επέκταση


Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο μπορεί να επεκταθεί και σε άλλα γνωστικά αντικείμενα, όπως Εικαστικά, Θεατρική Αγωγή, Φυσικά, Πληροφορική, Θρησκευτικά, Μουσική, Ευέλικτη Ζώνη.
Στα Εικαστικά, οι μαθητές θα μπορούσαν να κατασκευάσουν μια μακέτα της περιτειχισμένης Χαλκίδας και μια τρισδιάστατη μηχανή του χρόνου με ανακυκλώσιμα υλικά.
Στη Θεατρική Αγωγή, οι μαθητές θα μπορούσαν να επεκτείνουν το θεατρικό δρώμενο, σε μια παράσταση με σενάριο, σκηνοθεσία, ρόλους, κοστούμια και σκηνικά.
Στα Φυσικά, θα μπορούσε να γίνει ένα μάθημα για τον Αϊνστάιν και τη θεωρία της σχετικότητας (ταχύτητα φωτός, ταξίδια στο χωροχρόνο). Επίσης, οι νερόμυλοι της Παλαιάς γέφυρας, θα μπορούσαν να ενταχθούν στο μάθημα «Μορφές Ενέργειας» και να μελετηθεί η αξιοποίηση μιας καθαρής πηγής ενέργειας( δύναμη του νερού) σε κινητική ενέργεια.
Στην Πληροφορική, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ο Η/Υ ως μέσο επικοινωνίας από τους μαθητές και να στείλουν στο Δήμαρχο της Χαλκίδας, στην Εταιρεία Πολιτισμού Χαλκίδας, ακόμη και στο Υπουργείο Πολιτισμού, με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ένα γράμμα στο οποίο θα αναφέρουν την κατάσταση των μνημείων της πόλης, καθώς και τις δικές τους προτάσεις για την προστασία και την ανάδειξή τους.
Στα Θρησκευτικά, θα μπορούσε να γίνει μάθημα για το ρυθμό, την αρχιτεκτονική και την ιστορία της Αγίας Παρασκευής.
Στη Μουσική, θα μπορούσαμε ν’ αφιερώσουμε ένα μάθημα στο Σκαλκώτα και στη μουσική του.
Στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης, θα μπορούσαμε να καλέσουμε στο σχολείο κάποιους ιστορικούς της πόλης μας που γνωρίζουν την Ιστορία της και να μας μιλήσουν γι’ αυτήν.



Τεκμηρίωση



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
§  Βιβλίο μαθητή, Γλώσσα Ε’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, Αθήνα, 2007
§  Βιβλίο δασκάλου, Γλώσσα Ε’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, Αθήνα, 2007
§  7ο Γυμνάσιο Χαλκίδας, Τα τρελά νερά του Ευρίπου, μύθος ιστορία, κοινωνική και οικονομική ζωή, εκδ. AMD Advertising, Γ. Κοσιφολόγος, ,Χαλκίδα, 2005
§  Ιωαννίδης Μ. Ελευθέριος, 1836 - 2000 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΙΔΕΩΝ, εκδ. Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών – Τμήμα Χαλκίδας, Χαλκίδα, 2002
§  Καραβά, Μ., Κουκουβίνος, Θ., Κωστοπούλου, Δ., Μαστροθανάση, Ζ., Μητάκος, Δ., Μπισμπικόπουλος, Θ., Ξαφάκος, Ε., Πανάγου, Γ., Σακελλαρίου, Η., Τολακίδου, Π., Τρίκας, Μ. ,Διδακτικός Σχεδιασμός και Τ.Π.Ε. Συνδέοντας τις βασικές αρχές συγγραφής σεναρίων με τις εφαρμογές τους στη διδακτική πράξη, εκδ. Ν.&Σ. Μπατσιούλας, Αθήνα, 2012
§  Καραπασχαλίδου Αν. Αμαλία, ΧΑΛΚΙΔΑ Η προσωπογραφία της πόλης μέσ’ από την οδική ονοματοθεσία της, εκδ. TEC Σύμβουλοι Οργανισμών και Επιχειρήσεων Α.Ε., Χαλκίδα 2012
§  Κουρετζής Λ., Το Θέατρο για παιδιά στην Ελλάδα, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1990
§   (επιμ.) Μαντά Άγγελου, Ευρίπου ακατάληπτες παλίρροιες... Η Χαλκίδα στη λογοτεχνία, εκδ. ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ, Χαλκίδα, 2005
§  (επιμ.) Παπαδόπουλου Γιώργου, Πόλεις των νερών , Χαλκίδα, Απρίλιος 2014
§  Σιμόπουλος Κ., Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα, εκδ. Στάχυ, Αθήνα 1999
§  ΤΕΕ, Περιφερειακό Τμήμα Ευβοίας, Λεύκωμα «Τα 45 χρόνια της συρταρωτής γέφυρας Ευρίπου», εκδ. Α. Περγάμαλης& Σία Ο.Ε. ,Χαλκίδα, 2008
§  Χριστούλιας Ι., Η Ιστορία της Χαλκίδας σε σκίτσα, εκδ. ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ, Χαλκίδα, 1997


ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ:
§   www.dimos-xalkideon.gr   (26/4/2014)

§   ΕΙΚΟΝΕΣ - ΧΑΡΤΕΣ


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου