Τα κτήρια διηγούνται...

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Β΄ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ: Δρ. ΜΗΤΑΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΧΑΛΚΙΔΑ 2014

Τα κτήρια διηγούνται... Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ – ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΜΠΟΥΤΣΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΤΙΤΛΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ	3
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ.	3
ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ	4
ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ	8
ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ	12
1η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ  «Μια βόλτα στο εργοτάξιο»	17
2η-3η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ  «Οινοποιεία»	18
4η-5η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ  «Σαπωνοποιεία»	21
6η – 7η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ «Σαπουνο...παρασκευές»	24
8η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ «Τα Ταμπάκικα»	25
9η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ «Μικροί δημοσιογράφοι εν δράσει»	26
10η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ «Ανώνυμη Βιομηχανική Εταιρεία Νημάτων Αλεύρων»	27
11η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ «Μακαρονάδικο»	29
12η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ «Περιήγηση στα βιομηχανικά κτήρια του Αγίου Στεφάνου»	30
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ	31
ΕΠΕΚΤΑΣΗ	33
ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ	34

ΤΙΤΛΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Τα κτήρια διηγούνται...

Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ – ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΑΣ

ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20^ου ΑΙΩΝΑ

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

ΔΑΣΚΑΛΑ - ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ: ΜΠΟΥΤΣΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ: Το σενάριο αφορά το γνωστικό αντικείμενο της ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ της Ε΄ τάξης, Κεφάλαιο 39, « Η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα».

ΘΕΜΑ: Αφορά τη σύνδεση του συγκεκριμένου μαθήματος με τη Βιομηχανία – Βιοτεχνία της Χαλκίδας στα τέλη του 19^ου και στις αρχές του 20^ου αι. μέσα από τα παλιά βιομηχανικά κτήρια της πόλης μας. Δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να γνωρίσουν την ιστορία τους, τα στάδια και τα προϊόντα παραγωγής και τα επαγγέλματα που έχουν εκλείψει.

Το θέμα που επιλέχθηκε είναι συμβατό με το Α.Π.Σ. και το Δ.Ε.Π.Π.Σ., εφόσον αποτελεί θεματική ενότητα του μαθήματος της Γεωγραφίας της Ε΄ τάξης Δημοτικού. Η σύγχρονη Γεωγραφία επιδιώκει την απόκτηση μίας ολιστικής εικόνας του σύγχρονου κόσμου. Οι μαθητές κατανοούν τον χώρο-τόπο και τις αλληλεπιδράσεις-εξαρτήσεις, που αναπτύσσονται ανάμεσα στις ανθρώπινες δραστηριότητες (ανάπτυξη βιομηχανίας-βιοτεχνίας) και στους φυσικούς παράγοντες (πρώτες ύλες, παραθαλάσσιο μέρος, πηγές Αρέθουσας).

Η γεωγραφική εκπαίδευση αναπτύσσεται μέσα σε ένα πλαίσιο αρχών, το οποίο χαρακτηρίζεται από την συνεργασία μέσα σε ομάδες, την ενθάρρυνση ανάληψης πρωτοβουλιών, την ενεργοποίηση της δημιουργικότητας και της φαντασίας, τη διαπολιτισμικότητα, το σεβασμό στη διαφορετικότητα (διαφοροποιημένη διδασκαλία).Επίσης εισάγεται η πρόσβαση στα μέσα πληροφόρησης. Αξιοποιούνται οι δυνατότητες που προσφέρουν τα προγράμματα του ηλεκτρονικού υπολογιστή, καθώς και τα εργαλεία Web 2.0.

ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ: Για το συγκεκριμένο σενάριο αποτελεί καινοτομία  το ίδιο του το θέμα για την τοπική βιομηχανία-βιοτεχνία της Χαλκίδας, ως τοπική Ιστορία, ως ανθρωπολογικό και φυσικό περιβάλλον, ως λογοτεχνική αναφορά. Οι ενότητες που επιλέγονται συνδέουν τη Γεωγραφία της Ε’ τάξης με τη Χαλκίδα μέσα από μία διαθεματική προσέγγιση της τοπικής Γεωγραφίας και Ιστορίας, της Γλώσσας, της αισθητικής έκφρασης μέσα από τις Εικαστικές Τέχνες και της θετικής στάσης απέναντι στο Περιβάλλον με την αξιοποίηση των ΤΠΕ.

Καινοτομία, επίσης, αποτελεί η χρήση διαφόρων μορφών ΤΠΕ. «Οι ΤΠΕ αυξάνουν τα κίνητρα συμμετοχής του μαθητή στην εκπαιδευτική διαδικασία (Kafai et al., 2002) , αναπτύσσουν την κριτική του σκέψη ( Jonassen et al.,1998) και συμβάλλουν στην εισαγωγή μαθητοκεντρικών μοντέλων (Διαμαντάκη κ.α., 2001).

Προκειμένου να υποστηριχθεί η διαδικασία της μάθησης χρησιμοποιούνται λογισμικά στατικού χαρακτήρα, όπως MS Word , Hot Potatoes, Google docs, Google forms,  Google Earth, Jigsaw planet, Inspiration, Tux paint, Zoo Burst, Prezi. Κυρίως, όμως, αξιοποιούνται τα δυναμικά εργαλεία Web 2.0, όπως wiki, ιστολόγιο, και ιστοσελίδα, τα οποία συνδυάζονται και αλληλεπιδρούν ώστε να υποστηρίξουν όλο το σενάριο, ως μέσο υλοποίησης εκπαιδευτικών στόχων, τόσο διδασκαλίας, όσο και εκπαίδευσης( μέσω συλλογικών εργασιών).

Πιο συγκεκριμένα:

o   Με το λογισμικό επεξεργασίας κειμένου MS Word, σε ελκυστικά φύλλα εργασίας, οι μαθητές επεξεργάζονται νοηματικά λογοτεχνικά κείμενα και εκπονούν ασκήσεις( προφορικές ή γραπτές) για τον τρύγο και τους μύλους.

o   To λογισμικό Hot Potatoes αξιοποιείται από τη δασκάλα για τη δημιουργία ασκήσεων συμπλήρωσης κενών, αντιστοίχισης και σταυρόλεξων που αφορούν τον τρύγο, τα βυρσοδεψεία και τη βιομηχανική κληρονομιά της Χαλκίδας.

o   Το λογισμικό επεξεργασίας γραφικών Tux Paint με τη μεγάλη ποικιλία εργαλείων, βοηθάει τους μαθητές να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους, ζωγραφίζοντας μία παροιμία για τους μύλους και φτιάχνοντας λογότυπο στη παρασκευή σαπουνιού.

o   H εφαρμογή Google Earth δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να περιηγηθούν σε ψηφιακό χάρτη, να εντοπίσουν τη γεωγραφική θέση των σημαντικότερων βιομηχανιών της Χαλκίδας, να κατανοήσουν τους φυσικούς παράγοντες που επηρέασαν τη χωροταξική τους θέση, να εκτυπώσουν το χάρτη και να τον χρησιμοποιήσουν στην περιήγησή τους στην συγκεκριμένη βιομηχανική περιοχή.

o   Με το λογισμικό παρουσίασης Prezi, ένα ισχυρό εργαλείο στη διαδικασία της μάθησης, αφού με «την οπτικοποίηση και την εικονική αναπαράσταση της πληροφορίας και της γνώσης» (Ράπτης, Ράπτη, 2001), δίνεται η δυνατότητα στη δασκάλα να εισάγει  τους μαθητές  στο θέμα  με ευχάριστο και ξεκούραστο τρόπο (εισαγωγική ενότητα), αλλά και να παρουσιάσει τα είδη των μύλων, τα στάδια παρασκευής σαπουνιού και την καταγωγή των ζυμαρικών, σε επόμενες διδακτικές ενότητες.

o   Με το λογισμικό Inspiration παρέχεται ένα είδος εικονιστικής μάθησης με το οποίο οι μαθητές αναπτύσσουν τη σκέψη τους και οργανώνουν τις πληροφορίες που ήδη γνωρίζουν στις διδακτικές ενότητες «Ποτοποείον Αρέθουσα», «Μακαρονάδικο», «Τα Ταμπάκικα», «Σαπωνοποιείο Κιαπέκου Καράκωστα Λινάρδου».

o   Με το λογισμικό Jigsaw planet η δασκάλα κατασκευάζει παζλ, σχετικά με τις διδακτικές ενότητες (τρύγος, βυρσοδεψεία, μύθος Αρέθουσας, αλευρόμυλοι), τα οποία αποτελούν ένα ευχάριστο διάλειμμα στην εκπαιδευτική διαδικασία.

o   Με το λογισμικό Zoo Burst, η δασκάλα κατασκευάζει ένα τρισδιάστατο ψηφιακό βιβλίο με θέμα «Μια βόλτα στο εργοτάξιο», με το οποίο παρουσιάζει τους ήρωες και το θέμα του σεναρίου, με διασκεδαστική και χαρούμενη προσέγγιση.

o   Με το εργαλείο Google docs δίνεται στους μαθητές η δυνατότητα να συνδημιουργήσουν, να μοιραστούν, να επεξεργαστούν και να αποθηκεύσουν ψηφιακά έγγραφα σε έναν κοινά προσβάσιμο χώρο στο Διαδίκτυο. Αυτό καταργεί την ανάγκη να αποστέλλονται από τον έναν χρήστη στον άλλο, καθώς και να αποθηκεύονται στον υπολογιστή που δημιουργούνται. Πιο συγκεκριμένα, στη διδακτική ενότητα «Σαπωνοποιεία» οι ομάδες παραθέτουν τις προτάσεις τους για την πολιτιστική αξιοποίηση του κτηρίου Β. Γεωργιάδης, στη διδακτική ενότητα «Οινοποιεία» α) αναφέρουν όλα αυτά τα στοιχεία,  που, κατά τη γνώμη τους, κάνουν το κτήριο Αρέθουσα ξεχωριστό και β) περιγράφουν έναν πίνακα ζωγραφικής με θέμα τον τρύγο, στη διδακτική ενότητα «Μακαρονάδικο» γράφουν για τα χαρακτηριστικά των παλιών διαφημίσεων ζυμαρικών και βρίσκουν ομοιότητες και διαφορές με τις σύγχρονες.

o   Με το εργαλείο Google forms, οι μαθητές, με την αξιοποίηση ενός ερωτηματολογίου, συναξιολογούν με τη δασκάλα όλο το διδακτικό σενάριο.

o   Με το  Wiki παρουσιάζεται η διδακτική πορεία του σεναρίου, ανά διδακτική ώρα. Αποτελεί ένα εργαλείο που κατευθύνει τους μαθητές στην ιστοσελίδα και στο ιστολόγιο του σεναρίου, μέσω των υπερσυνδέσεων, αλλά και σε φύλλα εργασίας που καλούνται να συμπληρώσουν οι μαθητές. Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να αξιολογήσουν, να επεξεργαστούν και να διορθώσουν τις εργασίες τους. Επίσης, το  Wiki είναι ένα μέσο επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη της μαθητικής κοινότητας, πέρα από τα στενά όρια της τάξης, αφού επιτρέπει στους χρήστες την εξ’ αποστάσεως ανάθεση, επεξεργασία και διόρθωση εργασιών.

o   Με το Ιστολόγιο, που είναι μία λίστα καταχωρήσεων, σχεδιασμένη από τη δασκάλα της τάξης, σύμφωνα με τις ανάγκες του διδακτικού σεναρίου, οι μαθητές έχουν πρόσβαση σε ένα κατηγοριοποιημένο εκπαιδευτικό υλικό, όπως κείμενα, βίντεο, παρουσιάσεις, βιβλία, ψυχαγωγικά παιχνίδια και εργασίες. Επίσης, το ιστολόγιο είναι ένας ιστοχώρος κοινωνικής αλληλεπίδρασης, όπου οι μαθητές μπορούν να διαβάσουν ανακοινώσεις, να παρουσιάσουν τις δράσεις και τις εργασίες τους, να αξιολογήσουν τις αναρτήσεις με σχόλια, να επικοινωνήσουν με άλλα σχολεία, τους γονείς και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Με αυτό τον τρόπο καλλιεργείται η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η ανακαλυπτική μάθηση και η εξωστρέφεια. Το σχολείο ανοίγει τις πόρτες του στον κόσμο έξω από αυτό, ενημερώνει και  προβάλλει τη δουλειά που γίνεται μέσα σ’ αυτό.

o   Με την Ιστοσελίδα, που είναι ένα είδος εγγράφου του Παγκόσμιου Ιστού, σχεδιασμένο από τη δασκάλα, οι μαθητές έχουν πρόσβαση στο πληροφοριακό υλικό του διδακτικού σεναρίου, που είναι σε μορφή κειμένου και εικόνας. Είναι ένα συμπληρωματικό εργαλείο με δομή, που εξυπηρετεί την εύκολη και ευχάριστη πλοήγηση. Οι μαθητές εξοικειώνονται με τη χρήση των ΤΠΕ, μαθαίνουν καινούρια και ενδιαφέροντα πράγματα για την ιστορία και τη χρήση των βιομηχανικών κτηρίων της Χαλκίδας. Η Ιστοσελίδα είναι ένα δυναμικό εργαλείο, που προωθεί την εξωστρέφεια. Καθένας που έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο, μπορεί να έχει πρόσβαση στην πληροφορία.

ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ: Η προστιθέμενη αξία του σεναρίου είναι πολύπλευρη. Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας διαμεσολαβούν προκειμένου να δομηθεί η νέα γνώση με πιο άρτιο, δυναμικό και αλληλεπιδραστικό  τρόπο.  Με μέσο τον υπολογιστή επιτρέπεται η καταγραφή, επεξεργασία, αποθήκευση και μετάδοση αναπαραστάσεων πληροφοριών με τρόπο πολυμεσικό. Η διδασκαλία γίνεται ελκυστική και διεγείρεται η προσοχή και η ανταπόκριση των μαθητών. Η γνωριμία τους με την Βιομηχανία-Βιοτεχνία της  Χαλκίδας, μέσα από τα βιομηχανικά κτήρια, προσεγγίζεται πολλαπλά μέσω των εικόνων, μουσικής, βίντεο και λογοτεχνικών κειμένων, που παρέχουν τόσο τα λογισμικά στατικού χαρακτήρα, όσο και τα τρία δυναμικά διαδικτυακά εργαλεία Web 2.0. Οι μαθητές γνωρίζουν παλιά επαγγέλματα, τη σχέση της βιομηχανικής παραγωγής με τις πρώτες ύλες, τα στάδια παραγωγής των προϊόντων,  τα σπουδαία πρόσωπα που έδρασαν στο παρελθόν και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της οικονομικής άνθησης της πόλης.

Με την καθοδήγηση και την ενθάρρυνση των μαθητών στη χρήση των ΤΠΕ, αυξάνεται η διάθεσή τους για ενεργοποίηση και δημιουργία μέσα από διερευνητικές, ομαδοσυνεργατικές και διαθεματικές προεκτάσεις (Σταυρίδου, 2000). Υποστηρίζονται οι διαφορετικοί ρυθμοί μάθησης μέσα σε μία τάξη (διαφοροποιημένη διδασκαλία). Οι μαθητές, είτε ατομικά είτε ως μέλη μιας ομάδας, αξιοποιούν τις ΤΠΕ ως εργαλεία έκφρασης και οικοδόμησης της γνώσης, ως εργαλεία μάθησης και πληροφόρησης για την εκπόνηση εργασιών, δραστηριοτήτων, παρουσιάσεων και αξιολόγησης. Έτσι, γίνονται συνδιαμορφωτές και συναξιολογητές της μαθησιακής πράξης.

ΓΝΩΣΤΙΚΑ – ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ: Το 1^ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας είναι εξοπλισμένο με διαδραστικούς πίνακες, καθώς και με ηλεκτρονικούς υπολογιστές σε διαμορφωμένο εργαστήριο πληροφορικής. Χρησιμοποιούνται στην εκπαιδευτική πράξη λογισμικά γενικής και ειδικής χρήσης όπως MS Word, Tux Paint, Hot potatoes, το λογισμικό Inspiration, η εφαρμογή Google Earth και το διαδίκτυο. Βέβαια, η δασκάλα είναι πάντα δίπλα στους μαθητές, δίνει συγκεκριμένες οδηγίες για την εκπόνηση των εργασιών, τους ενθαρρύνει και λειτουργεί επικουρικά, όπου τη χρειάζονται.

Από την πλευρά της εκπαιδευτικού, η γέννηση μιας ιδέας, ο σχεδιασμός της δομής, η συγκέντρωση πρωτότυπου υλικού και τέλος η υλοποίηση της εκπαιδευτικής διαδρομής με βάση το εκπαιδευτικό wiki και ενισχυτικά με το ιστολόγιο και την ιστοσελίδα, αποτελεί ένα δημιουργικό μα και πολύ δύσκολο εγχείρημα. Υπάρχει η αντικειμενική δυσκολία του χρόνου για τη συλλογή και επεξεργασία του υλικού, καθώς και το σχεδιασμό της διδακτικής πορείας, μέσω των δυναμικών εργαλείων Web 2.0. Επίσης είναι δύσκολο κάποιος να θυμάται τόσα διαφορετικά passwords και usernames.Η ενασχόληση με την τεχνολογία, απαιτεί δεξιότητες, όπως πολύ καλή οργάνωση, μνήμη και διαρκή επιμόρφωση, ώστε να διατηρείται η δουλειά μας «φρέσκια» και να μην γίνει γρήγορα παρωχημένη.

ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ: Το σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Ε΄ τάξης  του 1^ου Δημοτικού Σχολείου Χαλκίδας.

ΧΡΟΝΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Το σενάριο υλοποιείται σε 12 διδακτικές ώρες. Επειδή, όμως, έχει προεκτάσεις και σε άλλα μαθήματα, όπως Εικαστικές Τέχνες, Γλώσσα, Πληροφορική, Μαθηματικά Λογοτεχνία, Ιστορία, θα μπορούσε να υλοποιηθεί σε μεγαλύτερο εύρος χρόνου.

ΧΩΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Το σενάριο υλοποιείται:

α) στο Εργαστήριο Πληροφορικής του σχολείου, το οποίο διαθέτει ηλεκτρονικούς υπολογιστές και διαδραστικό πίνακα αφής,

β) στο προαύλιο του σχολείου, όπου οι μαθητές, με τη βοήθεια της δασκάλας καθώς και άλλων εκπαιδευτικών του σχολείου, παρασκευάζουν τα δικά τους σαπούνια με την ψυχρή μέθοδο.

γ) εκτός σχολείου, καθώς οι μαθητές κάνουν περιήγηση στην βιομηχανική περιοχή του Αγίου Στεφάνου Χαλκίδας, με σαφή στοχοθεσία, η οποία θεωρείται απαραίτητη για τη μαθησιακή πράξη μέσω του βιώματος.

ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ: Στο μάθημα της Γεωγραφίας, οι μαθητές γνωρίζουν να διαβάζουν έναν χάρτη, να παρατηρούν και να κατανοούν την αλληλεξάρτηση μεταξύ των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και των φυσικών παραγόντων.

Όσον αφορά την παραγωγή γραπτού λόγου, γνωρίζουν πώς να παραθέτουν και να ταξινομούν τις αυθόρμητες σκέψεις τους σε δομημένο κείμενο.

Όσον αφορά τις Νέες Τεχνολογίες, οι μαθητές έχουν ευχέρεια στον χειρισμό του ηλεκτρονικού υπολογιστή και του διαδραστικού πίνακα αφής. Χρησιμοποιούν με αρκετή άνεση τα στατικά λογισμικά, καθώς και τα εργαλεία  Web 2.0, μπορούν να περιηγούνται στο διαδίκτυο, αναζητώντας την πληροφορία σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες, λεξικά και χάρτες.  Στο Word, ξέρουν να γράφουν κείμενα να τα αποθηκεύουν , να αντιγράφουν και να επικολλούν (άλλα κείμενα ή φωτογραφίες), να εκτυπώνουν. Γνωρίζουν να δημιουργούν ένα άρθρο στο Publisher, να ζωγραφίζουν στο Tux Paint και να εκπονούν ασκήσεις σε Hot Potatoes. Μπορούν να γράφουν συνεργατικά κείμενα σε Google Docs, να συναξιολογούν σε Google forms και να χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αφού, με τη βοήθεια της δασκάλας, ο καθένας έχει το δικό του προσωπικό λογαριασμό ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Gmail. Μπορούν να κάνουν παρουσιάσεις σε Power Point. Επίσης, έχουν μάθει να τραβάνε βίντεο και ψηφιακές φωτογραφίες και να τις αποθηκεύουν.

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ:

§  Λογισμικά στατικού χαρακτήρα

§  Διαδικτυακά εργαλεία Web 2.0

§  Διαδραστικός πίνακας αφής

§  Ηλεκτρονικοί υπολογιστές

§  Εκτυπωτής

§  Πλαστικοποιητής

§  Πλαστικές διαφάνειες Α4

§  Φωτογραφικές μηχανές

§  Κάμερα

§  Τετράδια

§  Μολύβια

§  Μαρκαδόρους

§  Λάδι, νερό, καυστική σόδα, μάσκες, γάντια, καλούπια, λεκάνες, ξύλινη κουτάλα, αρωματικά φυτά και μπαχαρικά για την παρασκευή σαπουνιού.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΝΟΡΧΗΣΤΡΩΣΗ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ: Η Ε΄ τάξη αποτελείται από 16 μαθητές, 8 αγόρια και 8 κορίτσια. Στην εφαρμογή του σεναρίου αξιοποιούνται οι ομαδοσυνεργατικές μορφές διδασκαλίας (Ματσαγγούρας, 2000). Οι μαθητές, στις εργασίες γνωστικής και συμπεριφοριστικής προσέγγισης (παραγωγής γραπτού λόγου, επεξεργασίας κειμένου, ασκήσεις αντιστοίχισης και συμπλήρωσης κενών, σταυρόλεξα και σύνθεση πάζλ, συμπλήρωση εννοιολογικών χαρτών), δουλεύουν σε ομάδες των δύο ατόμων, οι οποίες σχηματίζονται από τη δασκάλα με κριτήριο την απόδοση των μελών (ένας πολύ καλός και ένας πιο αδύναμος μαθητής). Αυτές οι ομάδες συνδυάζουν καλύτερα την αλληλεπίδραση με την τεχνολογία των υπολογιστών αλλά και τις ομαδοσυνεργατικές διαδικασίες. Επιπροσθέτως, η δασκάλα να μπορεί να ελέγχει διακριτικά το ρυθμό εργασίας κάθε μέλους, αλλά και της ομάδας συνολικά. Σε εκπόνηση εργασιών ανακαλυπτικής και κοινωνικογνωστικής προσέγγισης (παρασκευή σαπουνιού, εικαστική δημιουργία λογότυπου για το σαπούνι, συνέντευξη από την απόγονο του παλαιότερου βυρσοδέψη της πόλης, εργασίες αξιοποίησης της συνέντευξης, περιήγηση στη βιομηχανική περιοχή του Αγίου Στεφάνου, αξιοποίηση συγκεντρωμένου υλικού περιήγησης), όπου οι μαθητές μπορούν να μοιραστούν περισσότερες αρμοδιότητες, δουλεύουν σε ομάδες των τεσσάρων, πάλι χωρισμένες από τη δασκάλα με βάση: α) την απόδοσή τους (ένας πολύ καλός, δύο μέτριοι και ένας αδύναμος), β) τις δεξιότητες (κάποιοι χειρίζονται πολύ καλά τον υπολογιστή, τη φωτογραφική μηχανή ή την κάμερα) και γ) τα ενδιαφέροντά τους (συμφωνούν να αξιοποιήσουν πληροφορίες για ένα συγκεκριμένο θέμα).

Ως προς τις θεωρίες μάθησης αξιοποιείται η αλληλεπιδραστική μάθηση (Vygotsky,1978). Η προσέγγιση αυτή τοποθετεί τον μαθητή ως δρων υποκείμενο και τη συνεργασία ως πηγή νοητικής ανάπτυξης. Στα πλαίσια της ομάδας, οι μαθητές ρωτούν, σχολιάζουν, επικοινωνούν, ανταλλάσσουν απόψεις και πληροφορίες, αλληλοκαλύπτονται σε γνώσεις και δεξιότητες, αυτενεργούν, αισθάνονται υπεύθυνοι και καλλιεργείται η αλληλεγγύη.

Το περιεχόμενο της κάθε διδακτικής ενότητας, διαμορφώνεται από τη δασκάλα με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών, τις επιθυμίες τους, τους προβληματισμούς τους και τα βιώματά τους. Όλοι μαζί είναι συνδημιουργοί στη διεξαγωγή όλης της διδακτικής πράξης.

Ο ρόλος της δασκάλας είναι να καθοδηγήσει στην ανακαλυπτική μάθηση μέσω των ομαδικών εργασιών και των βιωματικών δράσεων, να συνεργάζεται με τους μαθητές της για να πετύχει το καλύτερο δυνατό μαθησιακό αποτέλεσμα, να τους ενθαρρύνει και μεσολαβεί διακριτικά όπου θεωρεί πως είναι ανάγκη.

Ο Vygotsky βλέπει το παιδί σαν «οικοδόμημα» που «χτίζει» σταδιακά τον εαυτό του. Με την εκπόνηση ομαδοσυνεργατικών εργασιών σε όλο το συγκεκριμένο σενάριο, καθώς και την παρουσίασή τους στην ολομέλεια της τάξης, η αξιολόγηση γίνεται εποικοδομητική, μέσα από την αλληλεπίδραση των μελών (δασκάλας και μαθητών), οι οποίοι αποτελούν τη «σκαλωσιά» (Κόμης,2004), το πλαίσιο στήριξης για να μπορέσει το παιδί να καταστεί ικανό και να προχωρήσει με σιγουριά.

ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ

ΣΚΟΠΟΣ: Βασικός σκοπός του διδακτικού σεναρίου είναι οι μαθητές να γνωρίσουν τη  Βιομηχανία-Βιοτεχνία της Χαλκίδας στις αρχές του 20ου αι., μέσα από την Ιστορία των βιομηχανικών κτηρίων, να «βιώσουν» τις κοινωνικές, ιστορικές και οικονομικές  συνθήκες της πόλης τους σε μια εποχή που δεν έζησαν, ώστε να εξηγήσουν καλύτερα το παρόν και να διαμορφώσουν το μέλλον με υπευθυνότητα.

ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ:

Οι μαθητές καλούνται να:

o   Να γνωρίσουν τον μύθο της Αρέθουσας (Ιστοσελίδα «Ο μύθος της Αρέθουσας», Παζλ «Αρέθουσα και Αλφειός»).

o   Να γνωρίσουν τις βασικότερες βιομηχανίες-βιοτεχνίες της Χαλκίδας στις αρχές του 20 αι, και τη χωροταξική τους θέση (prezi «Τα κτήρια διηγούνται»,  Αξιολόγηση: Συμπλήρωση άσκησης κενών hot potatoes «Η βιομηχανική κληρονομιά της Χαλκίδας» ).

o   Να γνωρίσουν την ιστορία του κτηρίου Αρέθουσα (γενικές πληροφορίες, ιδιοκτήτες, χρήση, παραγωγή προϊόντων) (Ντοκιμαντέρ «Η Αρέθουσα», Ιστοσελίδα «Ποτοποιείον Αρέθουσα», Αξιολόγηση: Συμπλήρωση ημιτελούς εννοιoλογικού χάρτη «Αρέθουσα», συνεργατική συγγραφή Φ.Ε. 1 σε Google Docs).

o    Να γνωρίσουν την ιστορία του ΑΣΑΧ (γενικές πληροφορίες, ιδιοκτήτες, χρήση, παραγωγή προϊόντων) (Ιστοσελίδα «ΑΣΑΧ», Αξιολόγηση: Φ.Ε. 2 «Ο τρύγος», άσκηση αντιστοίχισης σε hot potatoes).

o   Να προσεγγίσουν τον τρύγο μέσα από την Εικαστική Τέχνη (Ιστοσελίδα «Ο τρύγος μέσα από την Τέχνη», Αξιολόγηση: Φ.Ε. 3 συγγραφή κειμένου με θέμα «Περιγράφω τον πίνακα που μου αρέσει και εκφράζω τα συναισθήματά μου», παζλ «Ο τρύγος»).

o   Να γνωρίσουν τα στάδια παραγωγής σαπουνιού από την πρώτη ύλη ως το τελικό προϊόν (prezi «Από το λάδι στο σαπούνι»).

o   Nα γνωρίσουν την ιστορία του εργοστασίου Σαπωνοποιίας Κιαπέκος-Καράκωστας-Λινάρδος (γενικές πληροφορίες, ιδιοκτήτες, χρήση, παραγωγή προϊόντων)(Ιστοσελίδα «Σαπωνοποιεία: Κιαπέκος-Καράκωστας-Λινάρδος, Αξιολόγηση: Άσκηση συμπλήρωσης κενών hot potatoes με θέμα “Από το λάδι στο σαπούνι», συμπλήρωση ημιτελούς εννοιολογικού χάρτη «Σαπωνοποιείο Κιαπέκος Καράκωστας Λινάρδος»).

o   Nα γνωρίσουν την ιστορία του εργοστασίου Σαπωνοποιίας Β. Γεωργιάδης (γενικές πληροφορίες, ιδιοκτήτες, χρήση, παραγωγή προϊόντων) (Ιστοσελίδα «Σαπωνοποιεία: «Β. Γεωργιάδης», Αξιολόγηση: Φ.Ε «Απαντώ στις ερωτήσεις»).

o   Να κατανοήσουν τη χρήση του δέρματος ως ένδυμα από τα πολύ παλιά χρόνια (Ιστοσελίδα: Εικόνες «Η χρήση του δέρματος»).

o   Nα γνωρίσουν την ιστορία των Ταμπάκικων της Χαλκίδας (γενικές πληροφορίες, ιδιοκτήτες, επεξεργασία δέρματος) (Ιστοσελίδα: «Τα Ταμπάκικα», Βίντεο «Τα Ταμπάκικα της Χίου», Αξιολόγηση: συμπλήρωση ημιτελούς εννοιολογικού χάρτη «Τα Ταμπάκικα», Σταυρόλεξο σε hot potatoes «Τα Ταμπάκικα»).

o   Να γνωρίσουν την ιστορία του πρώτου και παλιότερου Βυρσοδεψείου της Χαλκίδας, των Αδελφών Αναστασίου.(Φ.Ε.6 Συνέντευξη από την απόγονο Εύη Μελισσάρη Μπεληγιάννη, Αξιολόγηση: Φ.Ε.7 Αξιοποίηση του υλικού της Συνέντευξης).

o   Nα γνωρίσουν την ιστορία του αλευρόμυλου ΑΒΕΝΑ (γενικές πληροφορίες, χρήση, παραγωγή προϊόντων) (Ιστοσελίδα: «ΑΒΕΝΑ»).

o   Να γνωρίσουν την εξέλιξη του αλέσματος μέσα στην πορεία του χρόνου από την αρχαιότητα μέχρι τον κυλινδρόμυλο.(prezi: «Από τους τριπτήρες στον κυλινδρόμυλο», Αξιολόγηση: Φ.Ε.8 «Παροιμίες για τους μύλους», παζλ «Σιτάρι, ο ευλογημένος καρπός»).

o   Nα γνωρίσουν την ιστορία του Μακαρονάδικου της Ωριώνος (γενικές πληροφορίες, ιδιοκτήτες, παραγωγή προϊόντων) και την Ιστορία της καταγωγής των ζυμαρικών (Ιστοσελίδα: «Μακαρονάδικο», Διαδραστική Παρουσίαση «Στάδια παραγωγής ζυμαρικών», prezi: «Η καταγωγή των ζυμαρικών», Αξιολόγηση: Συμπλήρωση ημιτελούς εννοιολογικού χάρτη).

o   Να έρθουν σε επαφή με παλιές διαφημίσεις ζυμαρικών (Ιστοσελίδα: «Διαφημίσεις μιας άλλης εποχής», Αξιολόγηση: Φ.Ε.9 συγγραφή συνεργατικού κειμένου σε Google Docs με θέμα «Διαφημίσεις»)

o   Να γνωρίσουν από κοντά τη βιομηχανική περιοχή του Αγίου Στεφάνου (Φύλλο Οδηγιών Περιήγησης, Αξιολόγηση: Φ.Ε. 10 Αξιοποίηση υλικού περιήγησης).

ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ:

Οι μαθητές είναι ικανοί να:

o   Αναπτύξουν τη συνεργασία και την επικοινωνία με τα υπόλοιπα μέλη της τάξης (΄0λα τα Φ.Ε.).

o   Παρουσιάσουν εργασίες (΄0λα τα Φ.Ε.).

o   Αξιοποιήσουν πληροφορίες, τόσο από το διαδίκτυο, όσο και βιωματικά, για να φτιάξουν τις δικές τους εργασίες (Φ.Ε.7, Φ.Ε.11).

o   Να φτιάξουν σαπούνι με την ψυχρή μέθοδο (Βίντεο: «Παρασκευή σαπουνιού», Φύλλο Οδηγιών, Αξιολόγηση: Παρασκευή σαπουνιού)

ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΣΤΑΣΕΙΣ:

Οι μαθητές μπορούν να:

o  Είναι υπομονετικοί και πρόθυμοι να βοηθήσουν τους συμμαθητές τους (΄0λα τα Φ.Ε.).

o  Βελτιώσουν την αυτοεικόνα τους, με την παρουσίαση των εργασιών (΄0λα τα Φ.Ε.).

o  Αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη και να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα που αφορούν τα βιομηχανικά κτήρια που έχουν εγκαταλειφθεί (Βίντεο : «Κτήριο Γεωργιάδη», Φ.Ε.1, Φ.Ε.3, Φ.Ε.5).

o  Εξοικειωθούν με την αυτοαξιολόγηση και την ετεροαξιολόγηση, με τις παρουσιάσεις όλων εργασιών στην ολομέλεια της τάξης (΄0λα τα Φ.Ε., Ερωτηματολόγιο σε Google forms).

o  Είναι δημιουργικοί και να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες (Φ.Ε.6, Φ.Ε.7, Φ.Ε.9, Φ.Ε.10).

ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΤΠΕ:

Οι μαθητές αποκτούν μεγαλύτερη εξοικείωση με τη χρήση του Η/Υ, εφόσον:

o  Χρησιμοποιούν το λογισμικό επεξεργασίας κειμένου MS Word (Φ.Ε.2, Φ.Ε.3, Φ.Ε.4, Φ.Ε.9, Φ.Ε.11).

o  Εκφράζονται και δημιουργούν με το λογισμικό Tux Paint  (Φ.Ε.8, σχεδιασμός λογότυπου για τα σαπούνια).

o    Αξιοποιούν το λογισμικό Inspiration (ημιτελείς εννοιολογικοί χάρτες «Αρέθουσα» και «Σαπωνοποιείο Κιαπέκου Καράκωστα Λινάρδου» ).

o  Εξασκούνται στις  παρουσιάσεις, με τη χρήση του  Power Point  (Φ.Ε.7, Φ.Ε.11).

o  Γράφουν ένα άρθρο με το Publisher  (Φ.Ε.7)

o   Αξιοποιούν το λογισμικό  Hot Potatoes (Ασκήσεις συμπλήρωσης κενών και αντιστοίχησης, Σταυρόλεξο).

o  Αξιοποιούν τα δυναμικά εργαλεία συνεργατικής συγγραφής Google Docs και Google Forms (Φ.Ε.1, Φ.Ε.5, Φ.Ε.10)

o  Αξιοποιούν τα δυναμικά διαδικτυακά εργαλεία Web 2.0 (Όλο το σενάριο).

1η Διδακτική ώρα:

«Μια βόλτα στο εργοτάξιο»

Οι μαθητές, σε ομάδες των δύο ατόμων (με κριτήριο την απόδοση των μελών)  ανοίγουν το wiki και γνωρίζουν τους ήρωες. Είναι ο Φοίβος και η Αρετή. Δύο μαθητές της Ε’ τάξης και πολύ καλοί φίλοι.

Η αφόρμηση του μαθήματος γίνεται με την προβολή ενός τρισδιάστατου βιβλίου με τίτλο «Μια βόλτα στο εργοτάξιο», φτιαγμένο από τη δασκάλα με το λογισμικό zooburst: μια επίσκεψη των παιδιών στο εργοτάξιο του παλιού εργοστασίου της Αρέθουσας, που εργάζεται ως μηχανικός ο μπαμπάς του Φοίβου, είναι η αφορμή για να ξεκινήσουν την έρευνά τους για τα κτήρια, που συνδέονται με τη βιομηχανική Ιστορία της Χαλκίδας.

Οι μαθητές κάνουν κλικ στην ιστοσελίδα της τάξης και μαθαίνουν περισσότερες πληροφορίες για το μύθο της Αρέθουσας. Στη συνέχεια, οδηγούνται στο ιστολόγιο της τάξης, όπου φτιάχνουν ένα παζλ,  με θέμα το μύθο της Αρέθουσας.

Η δασκάλα ρωτάει ποιοι από τους μαθητές έχουν επισκεφτεί το πάρκο με τις πηγές της, τι τους αρέσει, αν έχουν προσέξει παλιά εργοστάσια στη γύρω περιοχή.

Οι μαθητές δίνουν τις απαντήσεις τους και στη συνέχεια παρακολουθούν στο wiki μια παρουσίαση, φτιαγμένη από τη δασκάλα  prezi για να γνωρίσουν κάποιες από τις σημαντικότερες επιχειρήσεις της Χαλκίδας, που λειτούργησαν στο τέλος του 19^ου αι. και στις αρχές του 20^ου αι. (πρώτη βιομηχανική περίοδος), προσφέροντας στην πόλη μας οικονομική άνθηση.

Στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου λειτουργούσαν πολλές βιομηχανίες και βιοτεχνίες, μεταξύ άλλων, το Οινοποιείο Αρέθουσα, τα Σαπωνοποιεία Κιαπέκου-Καράκωστα-Λινάρδου και Β. Γεωργιάδη, τα Βυρσοδεψεία.

Μέσα στην πόλη της Χαλκίδας, στην οδό Ωρίωνος λειτουργούσε εργοστάσιο Μακαρονοποιίας, το Μακαρονάδικο. Στο νότιο λιμάνι υπήρχε ο ΑΣΑΧ, ενώ στο βόρειο, πάνω στην παραλία  η ΑΒΕΝΑ.

Κάποια από αυτά αναστηλώνονται για να γίνουν κοιτίδες πολιτισμού, άλλα έχουν αφεθεί στην εγκατάλειψη κι άλλα, δυστυχώς, κατεδαφίστηκαν.

Κατά τη διάρκεια της προβολής οι μαθητές εκφράζουν συναισθήματα, εντυπώσεις και απορίες. Με τη δασκάλα συζητούν κατά πόσο όλες αυτές οι επιχειρήσεις συνέβαλαν στην οικονομική ανάπτυξη της πόλης και με ποιο τρόπο. Ποια πλεονεκτήματα προσέφερε η χωροταξική τους τοποθέτηση στις συγκεκριμένες περιοχές της πόλης:

α) βρίσκονταν στο σταυροδρόμι προς Νότια και Βόρεια Εύβοια, κοντά στον τόπο παραγωγής των πρώτων υλών,  

β) υπήρχε η δυνατότητα μεταφοράς των προϊόντων δια της θαλάσσιας οδού,  γ) οι εργαζόμενοι μπορούσαν να πάνε στην δουλειά τους με τα πόδια,

δ) χρησιμοποιούνταν τα άφθονα τρεχούμενα, μέχρι και σήμερα, νερά της πηγής  Αρέθουσας.

Ακολουθεί μία άσκηση συμπλήρωσης κενών,  φτιαγμένη από τη δασκάλα στο λογισμικό hot potatoes και αφορά την παραπάνω παρουσίαση και συζήτηση. Με αυτό τον τρόπο γίνεται η αξιολόγηση της πρώτης διδακτικής ώρας.

Τέλος, οι μαθητές πηγαίνουν στο ιστολόγιο της τάξης, όπου ακούνε το συμφωνικό ποίημα «Μολδάβας» του Τσέχου μουσικοσυνθέτη Μπέντριχ Σμέτανα, που συμβολίζει τη ροή του ποταμού από τις πηγές του, κάνοντας έναν παραλληλισμό με το μύθο του Αλφειού και της Αρέθουσας.

2^η – 3^η  Διδακτική ώρα:

«Οινοποιεία»

Στο wiki η Αρετή, μία από τους δύο ήρωες πληροφορεί τους μαθητές ότι η Χαλκίδα, είχε πλούσια οινοπαραγωγή και ήταν πολύ γνωστή για τα κρασιά της, έχοντας σε απόσταση αναπνοής περιοχές στις οποίες καλλιεργούσαν αμπέλια. Η μία ήταν το Ληλάντιο Πεδίο, όπου από τα αρχαία χρόνια είχε πολλούς αμπελώνες. Ο Μεγαρέας ποιητής Θέογνις αναφέρει την περιοχή ως «Ευβοίης αμπελόεν πεδίον». Άλλη μία εύφορη περιοχή ήταν τα «Αμπέλια», (σημερινός Μύτικας). Ως εκ τούτου, στην πόλη μας λειτούργησαν επιχειρήσεις, οι οποίες ασχολούνταν με την οινοποιία και το εμπόριο κρασιών. Οι  δύο αυτές διδακτικές ώρες είναι αφιερωμένες σε δύο εργοστάσια, τα οποία είναι τα πιο γνώριμα βιομηχανικά κτίσματα της Χαλκίδας, την «Αρέθουσα» και τον ΑΣΑΧ. Η «Αρέθουσα» ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού, έχει κριθεί διατηρητέο μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς και γίνεται η αποκατάστασή του για να λειτουργήσει ως Διαχρονικό Μουσείο. Το κτήριο ΑΣΑΧ βρίσκεται στο νότιο λιμάνι της πόλης, δίπλα στο σχολείο μας και αναστηλώνεται για να γίνει το Μουσείο Δ. Μυταρά.

«Ποτοποιείον Αρέθουσα»

Αυτή η διδακτική ώρα αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης και είναι αφιερωμένη στο εργοστάσιο «Αρέθουσα», το πιο γνώριμο βιομηχανικό κτίσμα της Χαλκίδας.

Οι μαθητές, χωρισμένοι σε ομάδες των δύο ατόμων (ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με την απόδοση των μελών) ανοίγουν το wiki, όπου ο Φοίβος, ο ήρωας τους προτρέπει να παρακολουθήσουν στο ιστολόγιο ένα ντοκιμαντέρ για το εργοστάσιο Αρέθουσα από τους μαθητές του 10^ου Δημοτικού Σχολείου Χαλκίδας.

Ακολουθεί συζήτηση για την ιστορία του εργοστασίου, τους ιδιοκτήτες, την αρχική χρήση του, τις αλλαγές χρήσης μέσα στο χρόνο και τη σημερινή αξιοποίησή του ως Διαχρονικό Μουσείο (με μόνιμη έκθεση αρχαιολογικών ευρημάτων και διάφορες περιοδικές εκθέσεις).

Στη συνέχεια οδηγούνται στην ιστοσελίδα, όπου διαβάζουν πληροφοριακά στοιχεία για το εργοστάσιο (ιστορία, χρήση, αρχιτεκτονική, μελλοντική αξιοποίηση).

Έπειτα καλούνται να συμπληρώνουν έναν ημιτελή εννοιολογικό χάρτη για την «Αρέθουσα». Ο χάρτης παρουσιάζεται στην τάξη, έτσι γίνεται η διόρθωση και η αξιολόγηση των γνώσεων και της συνεργασίας των ομάδων.

Έπειτα, οι ομάδες γράφουν ένα συνεργατικό κείμενο, Φ.Ε.1 σε Google.docs,  στο οποίο παραθέτουν τα στοιχεία εκείνα που κατά την προσωπική άποψή τους, σύμφωνα με αυτά που παρακολούθησαν και διάβασαν, κάνουν το κτήριο της Αρέθουσας σπουδαίο και μοναδικό. Έτσι γίνεται η αξιολόγηση της κριτικής σκέψης των μαθητών, αλλά και η ανατροφοδότηση της συγκεκριμένης ενότητας.

«Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Αμπελοκτημόνων Χαλκίδας»

Η διδακτική αυτή ώρα είναι αφιερωμένη στo κτήριο ΑΣΑΧ, που βρίσκεται δίπλα που βρίσκεται δίπλα στην Αγία Παρασκευή και στο σπίτι του βάιλου, στη γειτονιά του σχολείου μας, του 1^ου Δημοτικού .

Το κτήριο χτίστηκε το 1909 από τους αδερφούς Ζάχου, ιδιοκτήτες της «Αρέθουσας» και λειτούργησε μέχρι το 1930 ως αλευρόμυλος. Το 1936 από τον ΑΣΑΧ, μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις Οινοποιίας που είχε ως μέλη του αμπελουργούς του Ληλάντιου Πεδίου. Συγκεκριμένα γράφτηκαν υποχρεωτικά (γι’ αυτό και το «Αναγκαστικός») μέλη, όσοι αμπελουργοί είχαν περισσότερα από 3 στρέμματα αμπέλια. «Το 1953 τα μέλη του ΑΣΑΧ ήταν 1013 αμπελουργοί με 13.000 στρέμματα αμπέλια». (Κ. Τζαβάρας)

Ως αφόρμηση, οι μαθητές ανοίγουν το wiki,  όπου οι ήρωες δίνουν κάποια στοιχεία για την παραγωγή σταφυλιού στο Ληλάντιο πεδίο και ρωτούν τους μαθητές αν γνωρίζουν το κτήριο του ΑΣΑΧ.

Οι μαθητές οδηγούνται στην ιστοσελίδα της τάξης και διαβάζουν πληροφορίες για τον  ΑΣΑΧ.  

Ακολουθεί συζήτηση μεταξύ των μαθητών και της δασκάλας για το Ληλάντιο πεδίο, την περιοχή «Αμπέλια», την καλλιέργεια των αμπελιών, τη διαδικασία από τον τρύγο στο κρασί τόσο χειρονακτικά, όσο και βιομηχανοποιημένα.

Σε ομάδες των δύο (ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με την απόδοση των μελών) , ανοίγουν το Φ.Ε. 2 διαβάζουν το κείμενο «Ο Τρύγος» (από το πρόγραμμα Μελίνα): μέσα από τα μάτια ενός μικρού αγοριού, οι μαθητές έρχονται σε επαφή με την αμπελοκαλλιέργεια και τις δύσκολες αγροτικές εργασίες μέχρι τον τρύγο. Στη συνέχεια απαντούν σε ερωτήσεις κατανόησης κειμένου και κρίσεως.

Οι απαντήσεις παρουσιάζονται στην ολομέλεια και δίνεται η ευκαιρία για διόρθωση και αξιολόγηση.

Στην ιστοσελίδα της τάξης μπορούν να δουν πώς απεικονίζεται ο τρύγος σε πίνακες διάσημων ζωγράφων. Η κάθε ομάδα επιλέγει έναν πίνακα και γράφει σε μία παράγραφο Φ.Ε.3 σε Google docs πώς παρουσιάζεται το θέμα και τι συναισθήματα τους δημιουργούνται. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει τις εργασίες της, οι οποίες αναρτώνται στο ιστολόγιο της τάξης.

Επίσης, η δασκάλα προτείνει στους μαθητές σχετικά βιβλία, καθώς και εκπαιδευτικά παιχνίδια, όπως παζλ και  μια άσκηση αντιστοίχισης με θέμα  τον τρύγο.

4^η – 5^η  Διδακτική ώρα:

«Σαπωνοποιεία»

Στο wiki oι δύο ήρωες πληροφορούν τους μαθητές ότι η Χαλκίδα έχει μεγάλη ιστορία με το σαπούνι, αφού δίπλα από το εργοστάσιο της Αρέθουσας, σε απόσταση 100 μ., λειτούργησαν για πολλές δεκαετίες δύο από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες του είδους στην Ελλάδα: το ένα ήταν το εργοστάσιο των Κιαπέκου  Καράκωστα  Λινάρδου με σήμα τη μέλισσα, το οποίο κατεδαφίστηκε για να γίνει ο καινούριος σταθμός των λεωφορείων. Το άλλο είναι το πετρόκτιστο βιομηχανικό κτήριο του Γεωργιάδη με την επωνυμία «ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ», δίπλα στα καινούρια ΚΤΕΛ, πάνω στο δρόμο προς Λάμψακο, το οποίο έχει αφεθεί στη φθορά του χρόνου.

Αυτές τις διδακτικές ώρες θα ξεδιπλώσουμε την ιστορία και την τύχη των εργοστασίων αυτών.

 «Όταν η μέλισσα έγινε σαπούνι»

Οι μαθητές παρακολουθούν στο wiki, μια παρουσίαση, φτιαγμένη από τη δασκάλα σε λογισμικό prezi με θέμα «Από το λάδι στο σαπούνι», όπου αναφέρεται η πρώτη ύλη στη σαπωνοποιία, που είναι το κουκούτσι της ελιάς. Με απλό και κατανοητό τρόπο οι μαθητές μαθαίνουν τον τρόπο παρασκευής σαπουνιού, από την ελιά ως το τελικό προϊόν, το σαπούνι.

Στη συνέχεια οι μαθητές οδηγούνται στην ιστοσελίδα, όπου και διαβάζουν την ιστορία του σαπωνοποιείου Κιαπέκου Καράκωστα Λινάρδου.

Παράλληλα με την έρευνα στην ιστοσελίδα, γίνεται και συζήτηση που αφορά την πρώτη ύλη (παραγωγή και μεταφορά), την ποσότητα παραγωγής σαπουνιού και την ποιότητα του προϊόντος, τις διαφορετικές μονάδες μέτρησης, την αντιστοιχία της οκάς με το κιλό, το διαφορετικό νόμισμα, την αντιστοιχία της δραχμής με το ευρώ, το προσωπικό και τα ημερομίσθια.

Έπειτα οι μαθητές σε ομάδες των δύο ατόμων (ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με την απόδοση των μελών), σχετικά με τα όσα έμαθαν για τo εργοστάσιο σαπωνοποιίας και την παρασκευή σαπουνιού, συμπληρώνουν έναν ημιτελή εννοιολογικό χάρτη, φτιαγμένο από τη δασκάλα με το λογισμικό Inspiration.

Ο χάρτης παρουσιάζεται στην τάξη κι έτσι γίνεται η αξιολόγηση των γνώσεων και της συνεργασίας.

«Εργοστάσιο Β. Γεωργιάδη»

Στο wiki oι ήρωες μιλούν για το εργοστάσιο Γεωργιάδη. Εξηγούν στους μαθητές την ακριβή του θέση, ώστε να τους δώσουν το ερέθισμα να το προσέξουν την επόμενη φορά που θα βρεθούν εκεί.

Στη συνέχεια οδηγούνται στην ιστοσελίδα της τάξης και διαβάζουν ένα  κείμενο, το οποίο αναφέρεται με παραστατικό τρόπο στο εργοστάσιο Γεωργιάδη: στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής, στην ιστορία του ιδιοκτήτη, στη λειτουργία του, στις συνθήκες εργασίας. Αυτό έχει, ως στόχο να ζωντανέψουν στη φαντασία των μαθητών εικόνες από μια άλλη εποχή.

Έπειτα, σε ομάδες των δύο ατόμων (ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με την απόδοση των μελών), ανοίγουν το Φ.Ε.4 , το οποίο περιέχει ερωτήσεις πάνω στο κείμενο, τις οποίες οι μαθητές καλούνται να συζητήσουν στην ολομέλεια, αφού πρώτα τις σχολιάσουν με τον συνεργάτη τους.

Τελειώνοντας τη συζήτηση, οι μαθητές οδηγούνται στο ιστολόγιο της τάξης για να παρακολουθήσουν ένα βίντεο φτιαγμένο από τον Χαλκιδαίο φωτογράφο της πόλης μας Χρήστο Ρούσση, που παρουσιάζει την εικόνα εγκατάλειψης του κτηρίου Γεωργιάδη σήμερα.

Ακολουθεί μία συζήτηση προβληματισμού για την φροντίδα και αξιοποίηση των κτηρίων που κουβαλάνε ένα σπουδαίο κομμάτι της Ιστορίας της πόλης μας.

Με τo Φ.Ε.5, που γίνεται σε Google docs, καλλιεργείται η κριτική σκέψη και η συνεργασία. Οι μαθητές όπως είναι ήδη χωρισμένοι στις ομάδες τους, κάνουν τις προτάσεις τους για την πολιτιστική αξιοποίηση του κτηρίου.

Στο τέλος γίνεται σύνθεση των οχτώ εργασιών, οι οποίες παρουσιάζονται στην ολομέλεια της τάξης. Έτσι δίνεται η δυνατότητα για σχολιασμό, επικοινωνία και ανατροφοδότηση μεταξύ των μελών της τάξης.

Οι μαθητές καλούνται για την επόμενη διδακτική ενότητα να φέρουν υλικά για την παρασκευή σαπουνιού, όπως αιθέρια έλαια, φύλλα δυόσμου, κλαράκια λεβάντας και δεντρολίβανου και ελαιόλαδο που ανακυκλώνουν στο σπίτι τους από την αρχή της χρονιάς. Για καλούπια θα χρησιμοποιήσουν  συσκευασίες από γιαούρτι και πλαστικά μπουκαλάκια που ανακυκλώνουμε στην τάξη.

6^η – 7^η  Διδακτική ώρα:

«Σαπουνο...παρασκευές»

Η συγκεκριμένη διδακτική ώρα αποτελεί συνέχεια των δύο προηγούμενων ωρών για τη σαπωνοποιία. Λαμβάνει χώρα στο εργαστήριο Πληροφορικής και στην αυλή, όπου οι μαθητές με τη βοήθεια της δασκάλας της τάξης και άλλων δασκάλων του σχολείου παρασκευάζουν  το δικό τους σαπούνι με την ψυχρή μέθοδο, δηλ. χωρίς βράσιμο.

Στο wiki oι ήρωες προτείνουν στους μαθητές να φτιάξουν τα δικά τους σαπούνια και τους οδηγούν στο ιστολόγιο της τάξης, όπου και παρακολουθούν ένα βίντεο παρασκευής σαπουνιού με την ψυχρή μέθοδο από το 17^ο Νηπιαγωγείο Γιαννιτσών.

Στη συνέχεια, σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων (ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με τις δεξιότητες και τα ενδιαφέροντά τους) ανοίγουν και εκτυπώνουν ένα Φύλλο Οδηγιών για τη διαδικασία που θα ακολουθήσει και η δασκάλα τους ενημερώνει για τον τρόπο που θα εργαστούν.

Οι μαθητές κατευθύνονται στην αυλή, όπου η δασκάλα, φορώντας μάσκα και γάντια, ανακατεύει το νερό με την καυστική σόδα. Στο πρώτο στάδιο παραγωγής αποκλείονται οι μαθητές, λόγω αναθυμιάσεων κατά την ανάμειξη, γι’ αυτό και γίνεται σε ανοιχτό χώρο. Στη συνέχεια οι μαθητές στις ήδη δομημένες ομάδες των τεσσάρων ατόμων, παρασκευάζουν τα σαπούνια, έχοντας ως υπεύθυνο έναν εκπαιδευτικό του σχολείου, ο οποίος τους καθοδηγεί με ασφάλεια.

 Όταν η διαδικασία τελειώσει, οι μαθητές επιστρέφουν  στο εργαστήριο Πληροφορικής ανοίγουν το λογισμικό Tux paint, σχεδιάζουν και εκτυπώνουν ένα λογότυπο για το σαπούνι που έχουν παρασκευάσει.

Έτσι αξιολογείται η συνεργασία, η υπευθυνότητα, η εφαρμογή των οδηγιών, αλλά και η πρωτοτυπία και η δημιουργικότητα μεταξύ των μελών των ομάδων.

8^η  Διδακτική ώρα:

«Τα Ταμπάκικα»

Στο wiki oι ήρωες πληροφορούν τους μαθητές ότι απέναντι από το κτήριο Γεωργιάδη, δίπλα στις πηγές της Αρέθουσας, βρίσκονταν όλα τα βυρσοδεψεία της Χαλκίδας. Έτσι οι μαθητές εισάγονται στη νέα διδακτική ενότητα που αφορά την κατεργασία του δέρματος και τα Ταμπάκικα.

Οι μαθητές οδηγούνται στην ιστοσελίδα της τάξης, όπου παρατηρούν τρεις εικόνες από τη μυθολογία: Ιάσονας και χρυσόμαλλο δέρας, Ηρακλής και λεοντή, θεά Αθηνά και αιγίδα (φολιδωτός θώρακας) και να συζητήσουν για τη χρήση του δέρματος ως ένδυμα, από πολύ παλιά.

Μετά, σε ομάδες των δύο ατόμων (ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με την απόδοση των μελών), πηγαίνουν στο ιστολόγιο και φτιάχνουν ένα παζλ με θέμα τη Λεοντή του Ηρακλή.

Έπειτα οι μαθητές οδηγούνται στην ιστοσελίδα και διαβάζουν για τα Βυρσοδεψεία ή «Ταμπάκικα» της Χαλκίδας. Δίνονται πληροφορίες για την ετυμολογία της λέξης «ταμπάκης» και «βυρσοδέψης» και τα στάδια κατεργασίας του δέρματος.

Οι ομάδες με την ίδια αρχική σύνθεση, συμπληρώνουν έναν ημιτελή εννοιολογικό χάρτη, φτιαγμένο από τη δασκάλα με θέμα τα Ταμπάκικα. Οι μαθητές ελέγχουν τις γνώσεις τους που αφορούν τις πληροφορίες που πήραν από την ιστοσελίδα. Ταυτόχρονα αξιολογείται η σύμπνοια και η συνεργασία μεταξύ των μελών των ομάδων.

Στη συνέχεια, στο ιστολόγιο παρακολουθούν ένα βίντεο για τα Ταμπάκικα της Χίου και τον τρόπο λειτουργίας τους, από μια έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Οι μαθητές συμπληρώνουν ένα σταυρόλεξο με θέμα «Τα Ταμπάκικα», φτιαγμένο από τη δασκάλα σε hot potatoes Έτσι γίνεται η αξιολόγηση των γνώσεων αυτής της διδακτικής ενότητας καθώς και η συνεργασία των μελών των ομάδων.

9^η  Διδακτική ώρα:

«Μικροί δημοσιογράφοι εν δράσει»

Στο wiki οι ήρωες ενημερώνουν τους μαθητές ότι το πιο παλιό βυρσοδεψείο λειτούργησε στη Χαλκίδα το 1855 από τον Δ. Αναστασίου, Σαμιώτικής καταγωγής και κανονίζουν μία συνέντευξη με την τρισεγγονή του βυρσοδέψη Αναστασίου, κα Εύη Μελισσάρη Μπεληγιάννη.

Έτσι, για να προετοιμάσουν οι μαθητές τις ερωτήσεις της συνέντευξης, χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες των τεσσάρων ατόμων (ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με τις δεξιότητες και τα ενδιαφέροντα των μελών) και ανοίγουν το Φ.Ε.6 Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να προσεγγίσει το επάγγελμα του βυρσοδέψη από μια διαφορετική οπτική:

Ομάδα 1: Η ιστορία της οικογένειας Αναστασίου και η σχέση της καταγωγής της με το επάγγελμα του βυρσοδέψη.

Ομάδα 2: Ο τρόπος λειτουργίας του βυρσοδεψείου.

Ομάδα 3: Τα θετικά του επαγγέλματος του βυρσοδέψη.

Ομάδα 4: Τα αρνητικά του επαγγέλματος του βυρσοδέψη.

Όταν οι μαθητές ετοιμάσουν τις ερωτήσεις, τις παρουσιάζουν στην υπόλοιπη τάξη για να γίνουν κάποιες διορθώσεις, τις αποθηκεύουν και τις εκτυπώνουν.

Οι ομάδες, κατευθύνουν τη συνέντευξη βάσει των ερωτήσεων που έχουν ήδη προετοιμάσει. Η κάθε ομάδα, με τη σειρά της υποβάλλει τις ερωτήσεις. Τα μέλη της κάθε ομάδας έχουν και έναν διαφορετικό ρόλο: αυτός που κάνει τις ερωτήσεις, αυτός που κρατάει σημειώσεις, αυτός που φωτογραφίζει και αυτός που βιντεοσκοπεί.

Το υλικό συγκεντρώνεται και οι μαθητές με τη δασκάλα συναποφασίζουν πως μπορούν να το αξιοποιήσουν. Οι μαθητές ανοίγουν το Φ.Ε 7, στο οποίο τους δίνονται κατευθύνσεις για το πώς να χρησιμοποιήσουν το συγκεντρωμένο υλικό της συνέντευξης, δουλεύοντας στις αρχικές ομάδες των τεσσάρων ατόμων.

Ομάδα 1: Ταξινομεί το φωτογραφικό υλικό της συνέντευξης, βάζοντας τις αντίστοιχες λεζάντες και φτιάχνει μία παρουσίαση σε power point.

Ομάδα 2: Συγγράφει ένα κείμενο, ως 150 λέξεις και αναφέρεται συνοπτικά στη συνέντευξη (τα πρόσωπα που πήραν μέρος, την ημερομηνία, τον τόπο, το θέμα, τις εντυπώσεις). Το κείμενο αυτό θα συνοδεύει ένα από τα βίντεο της συνέντευξης που θα επιλέξει η ομάδα.

Ομάδα 3: Αξιοποιεί τις σημειώσεις από τη συνέντευξη για να γράψει ένα άρθρο με το περιεχόμενό της στο publisher, με σκοπό να αναρτηθεί στην ηλεκτρονική εφημερίδα της τάξης.

Οι τρεις παραπάνω εργασίες αναρτώνται, με τη βοήθεια της δασκάλας, στο ιστολόγιο της τάξης.

Ομάδα 4: Αξιοποιεί τις πληροφορίες που έδωσε η κα Εύη Μελισσάρη Μπεληγιάννη για τους προγόνους της και συγγράφει ένα κείμενο, ως 150 λέξεις με θέμα την ιστορία της οικογένειας Δ. Αναστασίου, από τη Σάμο ως την εγκατάσταση στη Χαλκίδα. Αυτή η εργασία βρίσκεται αναρτημένη στην ιστοσελίδα της τάξης.

Με τις ομαδικές εργασίες αξιολογείται η συνεργασία, η επικοινωνία, η αλληλοβοήθεια, η πρωτοτυπία, η καλαισθησία ,το περιεχόμενο, καθώς και η χρήση των στατικών λογισμικών και των διαδικτυακών εργαλείων.

10^η  Διδακτική ώρα:

«Ανώνυμη Βιομηχανική Εταιρεία Νημάτων Αλεύρων»

Αυτή η ενότητα είναι αφιερωμένη στον Αλευρόμυλο ΑΒΕΝΑ, ο οποίος βρισκόταν πάνω στο παραλιακό μέτωπο στη γωνία των οδών Τζιαρντίνι και Τσιριγώτη, ένα πραγματικό στολίδι της πόλης, όπως μαρτυρούν οι φωτογραφίες, αφού το κτήριο κατεδαφίστηκε το 1969 και στη θέση του χτίστηκε η μεγάλη πολυκατοικία.

Στο wiki  η Αρετή, η μία από τους δύο ήρωες βρίσκει μια παλιά φωτογραφία της Χαλκίδας με το κτήριο της ΑΒΕΝΑ στο άλμπουμ του παππού της. Δίνοντας κάποια αναφορικά στοιχεία, δίνεται και η αφόρμηση στους μαθητές να ψάξουν την ιστορία του κτηρίου.

Η δασκάλα ρωτάει τους μαθητές αν γνωρίζουν την ύπαρξη του συγκεκριμένου κτηρίου, σε ποιο σημείο της Χαλκίδας βρισκόταν, τι υπάρχει πια στη θέση του.

Οι μαθητές πηγαίνουν στην ιστοσελίδα της τάξης, όπου ξεδιπλώνεται η ιστορία του Αλευρόμυλου. Πού βρισκόταν χωροταξικά, τι προϊόντα παρήγαγε, και πού τα διέθετε, η κατεδάφισή του.

Στη συνέχεια στο wiki παρακολουθούν μία παρουσίαση, φτιαγμένη από τη δασκάλα σε λογισμικό prezi για τον μύλο, με τίτλο «Από  τους τριπτήρες στον κυλινδρόμυλο», η οποία περιλαμβάνει την ιστορική αναδρομή των μύλων, καθώς και της διαδικασίας αλέσματος των σιτηρών από την αρχαιότητα μέχρι την εκβιομηχανοποίηση.

Οι μαθητές με την δασκάλα συζητούν για όλα αυτά που είδαν στην παρουσίαση. Εκφράζουν τις απορίες τους και ό,τι τους έκανε ιδιαίτερη εντύπωση.

Στη συνέχεια, οι μαθητές, χωρισμένοι σε ομάδες των δύο ατόμων (ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με την απόδοση των μελών), ανοίγουν το Φ.Ε. 8 , διαβάζουν παροιμίες για το άλεσμα και τους μύλους και τις εξηγούν. Παρουσιάζουν τις εργασίες τους στην τάξη και συζητούν τις ερμηνείες που έχουν δώσει. Συμπληρώνουν, διορθώνουν τυχόν λαθεμένες ή ελλιπείς απαντήσεις.

Τελειώνοντας, οι ομάδες επιλέγουν μία από τις παροιμίες που τους κάνει ιδιαίτερη εντύπωση και την ζωγραφίζουν με τη βοήθεια του λογισμικού tux paint. Επιπροσθέτως, η δασκάλα προτείνει στους μαθητές να επισκεφτούν το ιστολόγιο του σχολείου για να φτιάξουν το παζλ με το σιτάρι.

Με όλες αυτές τις δραστηριότητες γίνεται η αξιολόγηση και η ανατροφοδότηση των γνώσεων αλλά και η καλλιέργεια της συνεργασίας.

11^η  Διδακτική ώρα:

«Μακαρονάδικο»

Η διδακτική ώρα είναι αφιερωμένη στο εργοστάσιο Μακαρονοποιίας της Χαλκίδας, το Μακαρονάδικο της οδού Ωρίωνος.

Οι μαθητές ανοίγουν το wiki και οι ήρωες τους πληροφορούν ότι η Χαλκίδα είχε εργοστάσιο που έφτιαχνε ζυμαρικά, «το Μακαρονάδικο», όπως όλοι οι Χαλκιδαίοι το γνωρίζουν και η ΑΒΕΝΑ το προμήθευε με αλεύρι.

Οι μαθητές οδηγούνται στην ιστοσελίδα, όπου διαβάζουν πληροφοριακά στοιχεία, όπως για τους ιδιοκτήτες, τα στάδια παρασκευής των ζυμαρικών, την πορεία του εργοστασίου μέχρι το κλείσιμό του.

Σε ομάδες των δύο ατόμων (ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με την απόδοση των μελών), οι μαθητές πηγαίνουν στο ιστολόγιο, όπου με παιγνιώδη και διαδραστικό τρόπο συμμετέχουν στην παρουσίαση των σταδίων παραγωγής ζυμαρικών.

 Ακολουθεί μία συζήτηση με τη δασκάλα και εκφράζουν ό,τι τους κάνει ιδιαίτερη εντύπωση ή τυχόν απορίες. Η δασκάλα ρωτάει τους μαθητές αν γνωρίζουν από πού «κατάγονται» τα ζυμαρικά. Οι μαθητές κάνουν υποθέσεις και στη συνέχεια στο wiki παρακολουθούν μία σχετική παρουσίαση με θέμα «Η καταγωγή των ζυμαρικών», όπου αναφέρεται στις χώρες που την διεκδικούν.

Οι μαθητές στις ήδη δομημένες ομάδες των δύο, συμπληρώνουν έναν ημιτελή εννοιολογικό χάρτη, με τίτλο «Μακαρονάδικο», φτιαγμένο από τη δασκάλα με το λογισμικό  Inspiration, με τον οποίο αξιολογούνται όλα αυτά που έμαθαν σε αυτή τη διδακτική ενότητα. Οι ομάδες παρουσιάζουν στην τάξη  τον συμπληρωμένο χάρτη κι έτσι γίνεται και η διόρθωση και ανατροφοδότηση.

Έπειτα πηγαίνουν στην ιστοσελίδα και βλέπουν παλιές διαφημίσεις από την τοπική Εταιρεία Ζυμαρικών.

Οι μαθητές συζητούν πώς παρουσιάζονται τα προϊόντα, ποιες λέξεις χρησιμοποιούνται για να πείσουν το κοινό, τι τους κάνει ιδιαίτερη εντύπωση. Μετά, ανοίγουν στα Google docs το Φ.Ε.9 και γράφουν σε δύο παραγράφους ποια είναι τα χαρακτηριστικά των παλιών διαφημίσεων και ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές με τις σύγχρονες. Αφού όλοι οι μαθητές έχουν πρόσβαση στην εργασία, μετά το πέρας, γίνεται η διόρθωση και η αξιολόγηση των ιδεών τους, της κριτικής τους άποψης και της συνεργασίας.

12^η  Διδακτική ώρα:

«Περιήγηση στα βιομηχανικά κτήρια του Αγίου Στεφάνου»

Η τελευταία διδακτική ώρα του σεναρίου είναι αφιερωμένη στην  περιήγηση της τάξης στα βιομηχανικά κτήρια του Αγίου Στεφάνου. Επιλέχθηκε αυτή η περιοχή, γιατί εκεί βρίσκονται τα περισσότερα εργοστάσια, που γνωρίζουν οι μαθητές, μέσα από το διδακτικό σενάριο.

Στο wiki οι ήρωες προτρέπουν τους μαθητές να κάνουν μία βόλτα στην βιομηχανική περιοχή του Αγίου Στεφάνου, ώστε να δουν από κοντά, όλα αυτά τα βιομηχανικά κτήρια που τους διηγούνται την ιστορία τους.

Έτσι, οι μαθητές σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων (ανεξαρτήτου φύλου, σύμφωνα με τις δεξιότητες τους και τα ενδιαφέροντά τους), εκτυπώνουν το Φύλλο Οδηγιών και τον Χάρτη της περιοχής, πάνω στο οποίο σημειώνουν τη διαδρομή: Αρέθουσα, Κτήριο Γεωργιάδη, Βυρσοδεψείο Αναστασίου, Βυρσοδεψείο Χαρίτου, Πηγές Αρέθουσας.

Οι ομάδες τραβάνε φωτογραφίες και κρατάνε σημειώσεις για όλα αυτά που θεωρούν σημαντικά ή ότι πρέπει να τα συζητήσουμε.

Στην επιστροφή, οι ομάδες στην ίδια σύνθεση, αποθηκεύουν το υλικό και το αξιοποιούν με τις εργασίες που εκπονούν στο Φ.Ε.10. Με αυτό τον τρόπο γίνεται η αξιολόγηση των γνώσεων, της χρήσης των στατικών λογισμικών και των διαδικτυακών εργαλείων, της συνεργασίας και της πρωτοτυπίας.

Κλείνοντας τη διδακτική ροή του σεναρίου, ο κάθε μαθητής ξεχωριστά απαντάει σε ένα ερωτηματολόγιο φτιαγμένο από τη δασκάλα σε Google forms, που αφορά όλο το σενάριο (τι τους αρέσει και τι όχι, τι έμαθαν, αν είναι ευχαριστημένοι από τη συνεργασία, τι θέλουν να αλλάξει). Μ’ αυτό τον τρόπο γίνεται η τελική αξιολόγηση και έτσι η δασκάλα μπορεί να μετασχηματίσει και να βελτιώσει το διδακτικό σενάριο, για μια μελλοντική διδασκαλία.

Αξιολόγηση

Στο συγκεκριμένο σενάριο πραγματοποιείται η διαμορφωτική αξιολόγηση καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής πράξης. Οι μορφές και τα μέσα της αξιολόγησης επιλέγονται με βάση τη στοχοθεσία της κάθε διδακτικής ενότητας και δεν είναι ευθύνη μόνο της δασκάλας, αλλά και των μαθητών της τάξης (συνεργατική αξιολόγηση). Τα λάθη και οι ελλείψεις  αξιοποιούνται δημιουργικά. Δίνουν την ευκαιρία στα μέλη της ομάδας να αυτοαξιολογηθούν και να βελτιωθούν μέσα από γόνιμες συζητήσεις και διακριτικές παρεμβάσεις.

Πιο συγκεκριμένα:

Στην 1^η διδακτική ώρα αξιολογείται αν οι μαθητές έχουν κατανοήσει από τι εξαρτάται η ανάπτυξη της βιομηχανίας σε έναν τόπο, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα, να εξηγούν τη  χωροταξική θέση των βιομηχανιών-βιοτεχνιών  στη Χαλκίδα με προφορικές ερωτήσεις και μια άσκηση συμπλήρωσης κενών.

Στην 2^η διδακτική ώρα αξιολογούνται, σε ημιτελή εννοιολογικό χάρτη, οι γνώσεις για το εργοστάσιο Αρέθουσα. Επίσης αξιολογείται και η κριτική σκέψη με την παραγωγή γραπτού συνεργατικού κειμένου σε Google docs.

Στην 3^η διδακτική ώρα αξιολογείται, με γραπτές ερωτήσεις, η βαθύτερη κατανόηση του περιεχομένου του κειμένου για τον Τρύγο, σε φύλλο εργασίας, και σε άσκηση αντιστοίχησης. Επίσης αξιολογείται η ευαισθητοποίηση στις Εικαστικές Τέχνες με την ανάλυση ενός πίνακα ζωγραφικής με θέμα τον Τρύγο.

Στην 4^η διδακτική ώρα αξιολογούνται οι γνώσεις των μαθητών για τα στάδια παραγωγής σαπουνιού με μια άσκηση συμπλήρωσης κενών και ενός ημιτελούς εννοιολογικού χάρτη.

Στην 5^η διδακτική ώρα αξιολογείται η συνεργασία και η βαθύτερη κατανόηση του περιεχομένου του κειμένου για το κτήριο Γεωργιάδη, με φύλλο εργασίας που περιέχει προφορικές ερωτήσεις.  Επίσης αξιολογείται η κριτική σκέψη ,σε άλλο φύλλο εργασίας, με την παραγωγή γραπτού λόγου.

Στην 6^{η -} 7^η διδακτική ώρα αξιολογείται η συνεργασία, η σύμπνοια, η επικοινωνία, η δημιουργικότητα, η καλαισθησία και η πρωτοτυπία, με την παρασκευή σαπουνιού και τον σχεδιασμό του αντίστοιχου λογότυπου.

Στην 8^η διδακτική ώρα αξιολογείται η συνεργασία, η πρωτοτυπία και η επικοινωνία μεταξύ των μελών, με τον σχεδιασμό ερωτηματολόγιου για μία συνέντευξη.

 Στην 9^η διδακτική ώρα αξιολογείται η συνεργασία, η αλληλοβοήθεια κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, η πρωτοτυπία, η καλαισθησία και το περιεχόμενο, καθώς και η χρήση των ΤΠΕ, στις ομαδικές εργασίες αξιοποίησης του υλικού της συνέντευξης.

Στην 10^η διδακτική ώρα αξιολογείται η δυνατότητα ερμηνείας των παροιμιών  για τους μύλους, σε φύλλο εργασίας και η ανάπτυξη της δημιουργικότητας μέσω της εικαστικής έκφρασης, ζωγραφίζοντας μία παροιμία.

Στην 11^η διδακτική ώρα αξιολογούνται οι γνώσεις για τα στάδια παραγωγής ζυμαρικών με τη συμπλήρωση ημιτελών κειμένων, σε φύλλο εργασίας και τη συμπλήρωση ημιτελούς εννοιολογικού χάρτη. Επιπλέον αξιολογείται η ευχέρεια να διακρίνουν οι μαθητές, ομοιότητες και διαφορές, σε παλιές και σύγχρονες διαφημίσεις προϊόντων, σε αντίστοιχο φύλλο εργασίας.

Στην 12^η διδακτική ώρα αξιολογείται ,αφενός, στην περιήγησή τους στη βιομηχανική περιοχή του Αγίου Στεφάνου, η παρατηρητικότητα των ομάδων με τη συλλογή φωτογραφιών και σημειώσεων και, αφετέρου  η συνεργασία, η πρωτοτυπία, η καλαισθησία, το περιεχόμενο και η χρήση των ΤΠΕ, στις ομαδικές εργασίες παρουσίασης, που αφορούν το υλικό για τα βιομηχανικά κτήρια.

Η αξιολόγηση, όμως, δεν είναι στιγμιαία. Είναι διαρκής  από τη δασκάλα, γίνεται με διακριτικό τρόπο και αφορά το μαθησιακό κομμάτι (κατανόηση, έκφραση, ορθογραφία, χρήση των ΤΠΕ), αλλά και τη συνεργασία , την επικοινωνία, την αλληλοβοήθεια μεταξύ των μελών της τάξης.

Στο τέλος της εφαρμογής του διδακτικού σεναρίου, ακολουθεί μεταξύ των μαθητών και της δασκάλας «η τελική αξιολόγηση μέσα από μια εποικοδομητική συζήτηση, η οποία θα οδηγήσει σε αναπροσαρμογές, επεκτάσεις» (Μητάκος, 2012). Μετά το πέρας του σεναρίου, οι μαθητές συναξιολογούν με τη δασκάλα τις διδακτικές ενότητες, συμπληρώνοντας ένα ερωτηματολόγιο σε Google Forms.Τι τους άρεσε περισσότερο, τι ήταν λιγότερο ενδιαφέρον, τι θα ήθελαν να κάνουν επιπλέον, τι θα μπορούσε να είχε παραληφθεί, τι τους δυσκόλεψε. Έτσι η δασκάλα  μπορεί να βελτιώσει και να μετασχηματίσει το σενάριο για μια καινούρια μελλοντική διδασκαλία.

Επέκταση

Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο μπορεί να επεκταθεί και σε άλλα γνωστικά αντικείμενα, όπως Γλώσσα, στα Μαθηματικά, Θεατρική Αγωγή, Φυσικά, Πληροφορική, Ιστορία, Ευέλικτη Ζώνη.

Στη Γλώσσα, η διδακτική ενότητα του σεναρίου για τους μύλους, μπορεί να ενταχθεί στο μάθημα της πρώτης ενότητας «Ο φίλος μας ο άνεμος».

Στα Μαθηματικά μπορεί να γίνει ένα μάθημα με μετατροπές σε διαφορετικές μονάδες μέτρησης (οκάδες- κιλά), με αφορμή τη διδακτική ενότητα «Σαπωνοποιεία».

Στα Εικαστικά, οι μαθητές μπορούν να κατασκευάσουν μια μακέτα με την αποτύπωση της περιοχής του Αγίου Στεφάνου με τα βιομηχανικά κτήρια  με ανακυκλώσιμα υλικά.

Στη Θεατρική Αγωγή, οι μαθητές μπορούν να κάνουν ένα  θεατρικό δρώμενο, με θέμα τα επαγγέλματα στη Βιομηχανία-Βιοτεχνία της Χαλκίδας και τις παλιές αγροτικές εργασίες, ως πηγή πρώτων υλών.

Στα Φυσικά, μπορεί να γίνει ένα μάθημα για τις μορφές Ενέργειας που αξιοποιούνται στη Βιομηχανία-Βιοτεχνία, το οποίο να ενταχθεί στο μάθημα «Μορφές Ενέργειας» και να μελετηθεί, για την προστασία του Περιβάλλοντος, η αξιοποίηση των Ανανεώσιμων πηγών ενέργειας  (νερό, αέρας, ήλιος, βιομάζα, γεωθερμία ) στη Βιομηχανία.

Στην Πληροφορική, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο Η/Υ ως μέσο επικοινωνίας από τους μαθητές και να στείλουν στο Δήμαρχο της Χαλκίδας, στην Περιφέρεια, ακόμη και στο Υπουργείο Πολιτισμού, με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, μία επιστολή στην οποία να αναφέρουν την κατάσταση των βιομηχανικών κτηρίων της πόλης, καθώς και τις δικές τους προτάσεις για την προστασία και την ανάδειξή τους, ως μνημεία βιομηχανικής κληρονομιάς της Χαλκίδας.

Στην Ιστορία, το σενάριο μπορεί να επεκταθεί σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Με αφορμή τη  συνέντευξη της Εύης  Μπεληγιάννη, μπορεί να γίνει ένα μάθημα για την περίοδο της Επανάστασης του ΄21 στη Σάμο (των προσώπων που πήραν μέρος και των γεγονότων που εξελίχθηκαν, μέχρι να φτάσουμε στην Ηγεμονία της Σάμου και την εσωτερική μετανάστευση ελληνικών πληθυσμών προς την ελεύθερη Ελλάδα).

Επίσης με αφορμή τη χρήση της Αρέθουσας ως τόπο φιλοξενίας των προσφύγων από τη Μικρά Ασία, καθώς και του γεγονότος ότι το εργατικό δυναμικό στο εργοστάσιο Γεωργιάδη ήταν πρόσφυγες, μπορεί να γίνει ένα μάθημα για τη Μικρασιατική Καταστροφή και την εγκατάσταση των προσφύγων σε περιοχές γύρω από τη Χαλκίδα (Λάμψακος, Αρτάκη).

Στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης, μπορεί να γίνει μία έκθεση με θέμα τη Βιομηχανική κληρονομιά της πόλης μας, με συλλογή φωτογραφιών, παλιών διαφημίσεων, παλιών βιομηχανικών προϊόντων, μία ανοιχτή πρόσκληση σε ανθρώπους, που είναι φορείς μνήμης της Βιομηχανίας-Βιοτεχνίας της Χαλκίδας, είτε ως εργαζόμενοι, συγγενείς, φίλοι, γείτονες, συνεργάτες, πελάτες, ώστε να επισκεφτούν το σχολείο μας και να μοιραστούν με τα παιδιά το κομμάτι αυτό της κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας  του τόπου μας.

Τεκμηρίωση

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

o   Βιβλίο μαθητή, Γεωγραφία Ε’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, Αθήνα, 2007

o   Βιβλίο δασκάλου, Γεωγραφία Ε’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, Αθήνα, 2007

o   7^ο Γυμνάσιο Χαλκίδας, Τα τρελά νερά του Ευρίπου, μύθος ιστορία, κοινωνική και οικονομική ζωή, εκδ. AMD Advertising, Γ. Κοσιφολόγος, ,Χαλκίδα, 2005

o   Καραβά, Μ., Κουκουβίνος, Θ., Κωστοπούλου, Δ., Μαστροθανάση, Ζ., Μητάκος, Δ., Μπισμπικόπουλος, Θ., Ξαφάκος, Ε., Πανάγου, Γ., Σακελλαρίου, Η., Τολακίδου, Π., Τρίκας, Μ. ,Διδακτικός Σχεδιασμός και Τ.Π.Ε. Συνδέοντας τις βασικές αρχές συγγραφής σεναρίων με τις εφαρμογές τους στη διδακτική πράξη, εκδ. Ν.&Σ. Μπατσιούλας, Αθήνα, 2012

o   Κουσούρης Σ. Θεόδωρος, Αθανασάκης Μ. Αρτέμης, «Περιβάλλον, Οικολογία, Εκπαίδευση», εκδ. Σαββάλα, Αθήνα

o   Λυμπέρη Κλεοπάτρα, Γειτονιές της Χαλκίδας, εκδ. Προοδευτική Εύβοια, Χαλκίδα

o   Τζαβάρας Σπ. Κωνσταντίνος, Μνήμες από παλιά επαγγέλματα και επιχειρήσεις της Χαλκίδας, εκδ.pillar printing υπό την χορηγία του  Εμπορικού Συλλόγου Χαλκίδας

ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ:

o   http://dmitakos.blogspot.gr/p/blog-page_8519.html (4/10/2014)

o   http://mkalatheri.wix.com/istoria3(4/10/2014)

o   http://trititaxi7sxoleiou.blogspot.gr/(4/10/2014)

o   http://3mythologie.wikispaces.com/(4/10/2014)

o   http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/politistika/223-348.pdf (4/10/2014)

o   http://esymvoulos.mysch.gr/index.php/edumaterial/physics/physics-did-sen-e-st/302-industrial(4/10/2014)

o   www.gerovassiliou.gr/documents/Educational-program-on-Viticulture.doc(4/10/2014)

o   www.kokkinorachi.gr/asxolies-katoikwn/76-trygos.html(4/10/2014)

o   www.tpe-education.com/main/node/350(4/10/2014)

o   https://www.facebook.com/groups/viochalkis/(4/10/2014)

o   http://www.lidoriki.com/2012/10/blog-post_2989.html(4/10/2014)

o   http://konroroes.pblogs.gr/2009/06/thema-14on-o-trygos.html(4/10/2014)

o   http://dreamskindergarten.blogspot.gr/2011/08/blog-post_17.html(4/10/2014)

o   http://akrasakis.blogspot.gr/2013/08/blog-post_30.html(4/10/2014)

o   http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-F113/323/2176,7979/unit=2160(4/10/2014)

o   http://local.ehistory.gr/pages/viewpage.action?pageId=17826396(4/10/2014)

o   http://okeanis.lib.teipir.gr/xmlui/bitstream/handle/123456789/81/pol_00447.pdf?sequence=1(4/10/2014)

o   http://www.patounis.gr/index_gr. (4/10/2014)

o   http://www.lesvosoldies.gr/gr/1257017597/1257018120.html (4/10/2014)

o   http://3lyknikaias.viewschools.info/index.php/el/school/proj/490--qq-2011-2012(4/10/2014)

o   http://www.aplotaria.gr/tampakika-chios/(4/10/2014)

o   http://epalespvatheos.sam.sch.gr/autosch/joomla15/images/Documents/Project/project%20task%20a.pdf(4/10/2014)

o   http://karlovasi.wordpress.com/histor/ (4/10/2014)

o   http://blogs.sch.gr/lib1lykc/2011/02/21/%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%B2%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%80%CF%81%CF%8C%CE%B3%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CE%BF%CE%B9/ (4/10/2014)

o   http://www.kpekonitsas.gr/documents/Apo%20ton%20sporo%20sto%20psomi/Apo%20ton%20sporo%20sto%20psomi.pdf (4/10/2014)

o   http://www.authorstream.com/Presentation/3lyknfil-1767359/(4/10/2014)

o   http://www.mylos-leros.gr/index.php?categoryid=9(4/10/2014)

o   http://lyk-kampan.kil.sch.gr/efimerida_3.htm(4/10/2014)

o   http://www.agronews.gr/business/istoriko-arheio/arthro/93572/kaneis-/(4/10/2014)

o   http://komianos.wordpress.com(4/10/2014)

o   http://neromylos-nikola.gr/perigrafh_neromyloy.htm(4/10/2014)

o   http://apeirosgaia.wordpress.com/2013/05/06/7345/(4/10/2014)

o   http://argolikivivliothiki.gr/tag/%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CF%83%CE%BC%CE%B1/(4/10/2014)

o   http://www.loulismills.gr/gr/production/productionprocess/ (4/10/2014)