ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β ΕΠΙΠΕΔΟΥ: Ο Λήλας διηγείται…

Ταυτότητα

Σχεδιασμός: Λιανοστάθης Δημήτρης
Γνωστική περιοχή: Το σενάριο αφορά το μάθημα της ιστορίας της Στ΄ τάξης. Το θέμα είναι συμβατό με το Α.Π.Σ αφού σύμφωνα μ΄ αυτό η τοπική ιστορία διδάσκεται στους μαθητές όλων των τάξεων, πέρα από την προκαθορισμένη ύλη των τάξεων.
Θέμα: Το σενάριο αυτό αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της ιστορίας- Τοπική ιστορία

Υποενότητα: Καταγραφή, έρευνα, κατανόηση, γνώση και ανάδειξη της ιστορίας του χωριού Αφράτι Ευβοίας, στο οποίο βρίσκεται το σχολείο

Σκεπτικό της δραστηριότητας

Καινοτομίες:

Σύμφωνα με το ΑΠΣ ΔΕΠΠΣ (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2002), «γενικός στόχος της διδασκαλίας της Τοπικής Ιστορίας είναι αφενός μεν να γνωρίσουν τα παιδιά την ιστορία του τόπου τους, να την εκτιμήσουν και να την εντάξουν στη Γενική Ιστορία, αφετέρου δε να έρθουν σε επαφή με ιστορικά στοιχεία, ερευνήσιμα και προσιτά, να εθιστούν στην παρατήρηση και στην έρευνα συγκεκριμένων ιστορικών χώρων και να ασκηθούν στη διαθεματική προσέγγιση της τοπικής ιστορίας». (26ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ Πρακτικά Συνεδρίου www.e-diktyo.eu)

Το σενάριο που διαπραγματευόμαστε έρχεται ακριβώς να συγκεράσει και κυρίως να συγκεκριμενοποιήσει τα παραπάνω. Η τοπική ιστορία του τόπου που ζούμε, που μεγαλώσαμε, που ίσως είναι και ο τόπος των κοντινών μας ανθρώπων, έχει σίγουρα μεγάλο ενδιαφέρον.

Ο μαθητής δρα με μορφές συνεργατικής προσπάθειας στο πλαίσιο της εργασίας των μελών των ομάδων της τάξης ή και μόνος του, διαμορφώνοντας προσωπικό λόγο και άποψη, δική του ιστορική αφήγηση (Τοπική ιστορία και διδακτική της ιστορίας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση-Γ.Λεοντσίνης Πανεπιστήμιο Αθηνών).

Έτσι λοιπόν οι μαθητές χωρίς την ύπαρξη «επίσημου» βιβλίου, ανακαλύπτουν οι ίδιοι την ιστορική πραγματικότητα.

Η μελέτη ιστορικών πηγών, η επαφή των μαθητών μ΄ αυτές, εισάγουν τους μαθητές σ΄ έναν διαφορετικό ιστορικό, αλλά και γλωσσικό κόσμο και η ψηφιοποίηση αυτών των πηγών καθίσταται αναγκαιότητα.

Η γνωριμία των παιδιών με το «σπίτι τους έξω από το σπίτι» θεωρώ ότι κάνει το συγκεκριμένο σενάριο ιδιαίτερο. Όταν μάλιστα ως σήμερα δεν υπάρχουν εκδόσεις που ν΄ αφορούν την τοπική ιστορία του χωριού και το «κενό» αυτό καλύπτεται από τους μαθητές κάνει το σενάριο καινοτόμο και πρωτότυπο.

Αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με την τοπική ιστορία του χωριού Αφράτι από τους βυζαντινούς χρόνους και εντεύθεν για δυο λόγους.

α) Δεν υπάρχουν πολλές ιστορικές μαρτυρίες για την περιοχή αυτή στους αρχαϊκούς χρόνους.( Μεμονωμένες ιστορικές πηγές μπορεί κανείς να αναζητήσει στο Αρχείο Ευβοϊκών μελετών Αδαμάντιος Σαμψών /προϊστορικές θέσεις και οικισμοί στην Εύβοια, τόμος ΚΓ) και

β) κατά την βυζαντινή περίοδο ανέπτυξε δράση στην περιοχή μια σημαντική ιστορική μορφή, ο ιππότης Λικάριος για τον οποίο υπάρχουν αρκετές βιβλιογραφικές αναφορές και γ) ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με πρωτότυπα κείμενα-ντοκουμέντα που αναφέρονται στο Αφράτι να τα μελετήσουν και να εξάγουν συμπεράσματα. (π.χ η αναφορά της Ευαγγελίας Μπαλτά στη σύνθεση του πληθυσμού, στις καλλιέργειες φορολογία κ.α, κείμενο του περιηγητή Άρθουρ Λήκ το 1805)

Η αξιοποίηση της προφορικής ιστορίας για την μελέτη της τοπικής ιστορίας διαπερνά σχεδόν όλο το σενάριο. Η μέθοδος αυτή είναι εύκολή στην εφαρμογή, με μικρό κόστος και προσβάσιμη στον οπουδήποτε.

Με το τρέχον σενάριο γίνεται πραγματικά το πολυποθούμενο άνοιγμα του σχολείου στην τοπική κοινωνία. Αυτό γίνεται με την ενεργοποίηση και δραστηριοποίηση της τοπικής κοινωνίας, αλλά και τη δυνατότητα συμμετοχής τους- μέσο των δυναμικών εργαλείων (ιστολόγιο) -, στην διαμόρφωση της τοπικής ιστορίας.

Οι εκπαιδευτικοί περίπατοι αποκτούν πραγματικό εκπαιδευτικό νόημα. Οι μαθητές επισκέπτονται περιοχές στον τόπο τους που χρήζουν μελέτης, και εργάζονται σ΄αυτές.

Η σχολική εφημερίδα του σχολείου «αφράτα νέα- πρώιμες σχολικές βολίδες», η οποία εκδίδεται για δέκατη Τρίτη χρονιά στο σχολείο, έχει αποθηκεύσει μια αξιόλογη αρθρογραφία μαθητών προηγούμενων ετών. Με το παρόν σενάριο αξιοποιείται η πρότερη εμπειρία των μαθητών για την μελέτη της τοπικής ιστορίας.

Σ΄ όλα τα παραπάνω η χρήση Η/Υ και συγκεκριμένων ιστοσελίδων και λογισμικών (blogs, ιστοσελίδα, περιβάλλον εργασίας wiki, πρόγραμμα παρουσίασης prezi , www.zooburst.com/zb_books- ) είναι αρωγοί στην εμβάθυνση, αλλά και στην πρώτη επαφή των μαθητών με τα παραπάνω. (Γκίκα Ε., «Σχεδιασμός εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων (σεναρίων) για το μάθημα της ιστορίας με τη χρήση εργαλείων των νέων τεχνολογιών: Μεθοδολογικές προσεγγίσεις», στο Νοητικά εργαλεία και πληροφοριακά μέσα, σσ.350-368, Καστανιώτης, Αθήνα 2002.) Ειδικότερα με την ιστοσελίδα δίδεται οργανωμένα η ύλη, με το ιστολόγιο επιτυγχάνεται η άντληση της γνώσης και η δυνατότητα παρέμβασης μαθητών και ενηλίκων, μέσω σχολιασμού, ενώ με το wiki δίδεται η διδακτική ροή και οι διδακτικοί χειρισμοί.

Σ ένα μαθητοκεντρικό περιβάλλον αναπτύσσονται στρατηγικές διαθεματικής προσέγγισης και εμπλέκονται η γλώσσα, η ιστορία, η γεωγραφία, η αισθητική αγωγή, τα μαθηματικά, η λαογραφία κ.α. (Ματσαγγούρας Γ. Η., «Ομαδοκεντρική διδασκαλία και μάθηση»,στο Επιστήμες της Αγωγής, Γρηγόρης, Αθήνα 1987 και Ματσαγγούρας Η. Στρατηγικές Διδασκαλίας: Από την πληροφόρηση στην κριτική σκέψη. Guteberg, Αθήνα 1997.

Μέσα από το σενάριο κατανοείται επαρκώς, ότι η γνώση της τοπικής ιστορίας, η μελέτη της, η διερεύνησή της κι η ανακάλυψη της, έχει αρωγό τις νέες τεχνολογίες.

Καινοτομία μπορεί να θεωρηθεί η ευαισθητοποίηση των μαθητών στην αξία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, στην αξία και σημασία της μελέτης- καταγραφής της και της παράδοσης της στις επόμενες γενιές. Παράδοσης με την έννοια της δημιουργίας εφαλτηρίου για νέα μελέτη, νέες καταγραφές, νέες αναζητήσεις, νέες ανακαλύψεις.

Το παρόν σενάριο διατρέχει το δυναμικό περιβάλλον εργασίας όλων των παιδαγωγικών εργαλείων που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Προστιθέμενη αξία:

Η συναρμογή των παραπάνω εργαλείων, οδηγεί σ΄ ένα περιβάλλον παιδαγωγικής και διαδικτυακής ασφάλειας. Τα παραπάνω υλοποιούνται μιας και ενεργοποιούνται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των παιδαγωγικών εργαλείων που χρησιμοποιούνται και έτσι ο μαθητής σ΄ ένα ευρύ παιδαγωγικό περιβάλλον αναζητά στοχευμένα τη γνώση.

Έτσι αξιοποιούνται τα «στατικού χαρακτήρα» λογισμικά, προκειμένου να επιτευχθεί η ανάδυση δεξιοτήτων των μαθητών, ενώ με την αξιοποίηση των «δυναμικού χαρακτήρα» λογισμικών θα επιτευχθεί η ενίσχυση παραγωγής πολυτροπικών κειμένων. Κυρίως θα ενισχυθεί η συνεργασία των ομάδων της τάξης, η αμφίδρομη σχέση μεταξύ των μαθητών και μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικού και ταυτόχρονα προστιθέμενη αξία αποτελεί η δυνατότητα των γονέων να ενημερώνονται για τις διδακτικές δραστηριότητες της τάξης, να ανακαλύπτουν τον υλικών και πηγών πληροφόρησης για ένα θέμα μάλιστα που αφορά όλους, την τοπική ιστορία.

Προστιθέμενη αξία από τη χρήση των Τ.Π.Ε στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό σενάριο, είναι ότι

· παρέχει στο μαθητή ένα πολυμεσικό περιβάλλον, μέσα από το οποίο αναζητεί στοιχεία, εικόνες, πληροφορίες, κείμενα με αποτέλεσμα υψηλού επιπέδου γνωστικές, κοινωνικές δεξιότητες και μάθηση.

· Ενισχύεται η αυτενέργεια του μαθητή και η διερευνητική μάθηση η οποία τον ωθεί να οικοδομήσει γνώσεις που έχουν νόημα γι΄ αυτόν.

· Οι μαθητές εξασκούνται στην διαδικτυακή αναζήτηση

· χρησιμοποιώντας ιστοσελίδες με ψηφιοποιημένο αρχείο το οποίο είναι χρήσιμο στη μελέτη, αξιοποίηση του για την επίτευξη των σκοπών του σεναρίου μας.

· Το ψηφιακό περιβάλλον και οι αυτοματοποιημένες αναπαραστάσεις, που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, οδηγούν σε ριζικές αλλαγές στους τρόπους με τους οποίους διαχέεται η ιστορία, γεγονός που προετοιμάζει την αναδόμηση των ιστορικών σπουδών και τη νέα επανάσταση στη διδασκαλία της ιστορίας κυρίως μέσω της εκμετάλλευσης της αναξιοποίητης δυνατότητας των υπολογιστών να παρουσιάζουν οπτικά τις γνώσεις και τις ιδέες κειμενικό αφήγημα. (Τοπική ιστορία και διδακτική της ιστορίας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση-Γ.Λεοντσίνης Πανεπιστήμιο Αθηνών).Όταν μάλιστα χειριστές των εργαλείων όχι μόνο αναπαραγωγής, αλλά και απόδοσης είναι οι ίδιοι οι μαθητές η προστιθέμενη αξία είναι μεγαλύτερη.

· Γνωρίζοντας την αξία της εικονιστικής μάθησης και της ανάγκης των μαθητών να επεξεργάζονται οπτικά τις πληροφορίες, η χρήση του εννοιολογικού χάρτη με το πρόγραμμα inspiration, αναμένεται να συνδράμει στην οργάνωση και ανάπτυξη της σκέψης τους και στην ευκολότερη αποτύπωση της νέας γνώσης.

· Μιας και οι μαθητές εμπλέκονται με πρωτογενές αρχειακό υλικό(κείμενο, βίντεο, ήχος), κατανοούν τη μεγάλη αξία της αρχειοθέτησης τους σε σύγχρονους τεχνολογικά αποθηκευτικούς χώρους, προκειμένου αυτό το υλικό να αξιοποιείται να διασώζεται και να διαδίδεται.

Γνωστικά-διδακτικά προβλήματα:

Για την πραγμάτωση του σεναρίου ακολουθείται η επιστημονική μέθοδος, η έρευνα και η διδακτική του διαδικτύου..

Οι μαθητές της Στ΄ τάξης γνωρίζουν σε αρκετά καλό βαθμό τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών του διαδραστικού πίνακα, καθώς και τον τρόπο αναζήτησης στο διαδίκτυο.

Έγινε επεξήγηση του περιβάλλοντος εργασίας wiki, του ιστολογίου, της ιστοσελίδας, εννοιολογικού χάρτη inspiration και του προγράμματος παρουσίασης prezi.

Οι μαθητές δυσκολεύτηκαν στην κατανόηση κάποιων κειμένων, λόγω του ότι ήταν γραμμένα στη γλώσσα της εποχής τους.

Σε συνέχεια του προηγούμενου ήταν δύσκολη η αποδελτίωση του ιστορικού ντοκουμέντου που αναφερόταν στην πρώτη καταγραφή του χωριού στην οθωμανική περίοδο το 1474. Η δυσκολία είχε να κάνει με τη γραφή(αραβική). Το πρόβλημα λύθηκε με την καθοδήγηση του δασκάλου ο οποίος «διαισθητικά», αλλά και με επεξηγηματικό κείμενο, βοήθησε τους μαθητές να μεταφράσουν τις ιστορικές πληροφορίες του κειμένου.

Η μετακίνηση των παιδιών στους προς μελέτη ιστορικούς χώρους ήταν δύσκολη. Το ζήτημα λύθηκε με τη συνδρομή των συναδέλφων

Οι μαθητές δυσκολεύτηκαν να αποδελτιώσουν το ηχητικά αρχεία και αρχεία βίντεο, λόγο της εκφοράς της γλώσσας από τους πληροφορητές της τοπικής ιστορίας. Το πρόβλημα λύθηκε με τη συνδρομή του δασκάλου και την συνεχή απομαγνητοφώνηση. Αξίζει να σημειώσουμε τη θετική ανταπόκριση των κατοίκων του χωριού στις περιπτώσεις που οι μαθητές ζητούσαν τη συνδρομή τους.

Υπήρξε αρκετές φορές η τάση υπερτονισμού του τοπικού στοιχείου και συναισθηματική φόρτιση, όσον αφορά την πλούσια ιστορία του τόπου μας. Το πρόβλημα γινόταν μεγαλύτερο όταν υπερτονιζόταν αυτή η ιστορία σε σχέση με όμορα χωριά. Εδώ η τοποθέτηση του δασκάλου ήταν καταλυτική. Η μελέτη της τοπικής ιστορίας σχετίζεται με τη δική μας τοποθέτηση απέναντι σ΄ αυτή, τη συμμετοχή μας στη διερεύνηση της, και την μελέτη των σχετικών πηγών

Πλαίσιο εφαρμογής

Σε ποιους απευθύνεται: Το σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Στ΄ τάξης του Δημοτικού.

Χρόνος υλοποίησης: Το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 12 διδακτικές ώρες.

Χώρος υλοποίησης: Οι μαθητές θα εργαστούν στην αίθουσα των υπολογιστών και στην τάξη τους. Παράλληλα μεγάλο μέρος της διαδικασίας θα πραγματοποιηθεί σε περιοχές που θα μελετηθούν κοντά στο χωριό και σε σπίτια του χωριού. Θα χρησιμοποιηθεί ακόμη ο βιντεοπροβολέας και μηχάνημα αναπαραγωγής ήχου.

Προαπαιτούμενες γνώσεις μαθητών: Οι βασικές γνώσεις του Η/Υ είναι χρήσιμες. Ακόμη η εξοικείωση με τη μηχανή αναζήτησης, η περιήγηση στο διαδίκτυο και η γνώση χρήσης του επεξεργαστή κειμένου είναι σημαντική. Πέραν αυτών οι μαθητές γνωρίζουν κάποια στοιχεία (προφορικά) της τοπικής τους ιστορίας

Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία: Για την πραγματοποίηση του σεναρίου θα χρειαστούν ηλεκτρονικοί υπολογιστές, λογισμικό γενικής χρήσης (word), λογισμικό παρουσίασης (prezi) περιβάλλον εργασίας wiki, ιστολόγιο, ιστοσελίδα, εννοιολογικός χάρτης, e-books, διαδικτυακές διευθύνσεις, βιντεοπροβολέας, εκτυπωτής, φύλλα εργασίας, μηχάνημα αναπαραγωγής και καταγραφής ήχου και εικόνας.

Όσοι αντιμετωπίσουν δυσκολία θα βοηθηθούν από την ομάδα τους μιας κι οι δραστηριότητες είναι ομαδικές κι από τον εκπαιδευτικό.

Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης: Οι 16 μαθητές της τάξης θα χωριστούν σε 4 ομάδες των τεσσάρων ατόμων η καθεμιά. Στο χώρο υλοποίησης του σεναρίου (αίθουσα υπολογιστών, τάξη, σε περιοχές κοντά στο χωριό) θα χρησιμοποιηθεί η ομαδοσυνεργατική μέθοδος και η καθοδηγούμενη διερεύνηση. Ο δάσκαλος είναι εμψυχωτής με κατάλληλες ερωτήσεις και παρατηρήσεις καθοδηγεί τα παιδιά, παίζει λεκτικά και κινητικά μαζί τους και δίνει ο ίδιος το παράδειγμα σε δραστηριότητες που τα παιδιά έρχονται για πρώτη φορά σ επαφή. Οι μαθητές εκφράζουν τη σκέψη τους παίζουν με τις λέξεις και τις κινήσεις και συνεργάζονται μεταξύ τους.

Ο δάσκαλος έχει φροντίσει να εγκαταστήσει τα λογισμικά, κείμενα και τα φύλλα εργασίας κάθε ομάδας στους υπολογιστές, ώστε να ναι έτοιμα να χρησιμοποιηθούν από τους μαθητές. Οι ομάδες χωρίζονται με βάση το κοινωνιόγραμμα της τάξης και με ανομοιογένεια ως προς τις μαθησιακές τους ικανότητες. Θα αναλάβουν ρόλους εκφωνητή, γραμματέα, χειριστή και εκπροσώπου της ομάδας.

Στις επισκέψεις εκτός σχολείου (Καστέλι, Λευκό και σε όσες μελλοντικά προγραμματισθούν), οι μαθητές εργάζονται είτε σε ομάδες ή και ατομικά. Επιλέγονται προορισμοί μου μπορούν να επισκεφτούν οι μαθητές πηγαίνοντας με τα πόδια, εξασφαλίζοντας κατ΄ αυτόν τον τρόπο και την παιδαγωγική-εκπαιδευτική αξία του περιπάτου, σε συνθήκες ασφάλειας, και ενισχυμένης μεταγνώσης.

2.Γενικός Σκοπός

Σκοπός της ενότητας αυτής, είναι οι μαθητές να αντιμετωπίσουν ερευνητικά το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται το σχολείο τους, να διευρύνουν την ιστορική γνώση για την περιοχή τους και να συναισθανθούν ότι κι ίδιοι είναι συνδιαμορφωτές της ιστορικής συνέχειας. Συγχρόνως να κινητοποιηθεί το ενδιαφέρον τους για το φυσικό και πολιτιστικό τους περιβάλλον, το οποίο θα εξετάζουν, κριτικά, διερευνητικά, συμμετοχικά.

3. Διδακτικοί στόχοι:

α) Γνωστικοί στόχοι

Οι μαθητές και οι μαθήτριες να :

Να είναι ικανοί να εστιάζουν σε συγκεκριμένα ευρήματα συνδέοντας τα μεταξύ τους (φ.ε 1γ,1αα,3γ,5γ,6^Α,6^Ε,11στ)

Να γνωρίσουν μνημεία διαφορετικών ιστορικών περιόδων της περιοχής τους (φ.ε 2α, 3^Α, 12στ,12^η,12θ)

Να εντοπίζουν να επιλέγουν και να οργανώνουν απλές ιστορικές πληροφορίες μέσα από μια ποικιλία πηγών για να ανακοινώνουν απλά ιστορικά θέματα (φ.ε 1γ,5γ,6^α,6^ε, 12^α, 12β,)

Να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής που εξετάζουμε κάθε φορά με βάση με βάση τις εικόνες και τα γραπτά κείμενα και τις προφορικές μαρτυρίες. (φ.ε 3^α,3β, 12ι)

Να αναζητήσουν τη σύνδεση ιστορικών προσώπων με ιστορικά γεγονότα. (φ.ε 1γ, 6^α, 6β),

Να επεξεργαστούν ιστορικά ντοκουμέντα, να τα συγκρίνουν και να προβούν σε συμπεράσματα. (φ.ε 5 και 6)

Να ερμηνεύουν εννοιολογικούς χάρτες. (φ.ε 11ι, και 13)

Να γνωρίσουν το κάστρο της περιοχής τους και το βιομηχανικό μνημείο της περιοχής τους. (φ.ε 12στ-12ι και φ.ε 3)

Να γνωρίσουν τραγούδια, έθιμα, παραμύθια και γενικά τη λαϊκή παράδοση της περιοχής τους. (φ.ε 9 και 10)

Να συγκρίνουν τα δημογραφικά στοιχεία της περιοχής τους με όμορες περιοχές και να οδηγούνται σε συμπεράσματα. (φ.ε 5 και 12^{α ,}12β,12γ)

β) Στόχοι σε επίπεδο δεξιοτήτων

Οι μαθητές και οι μαθήτριες να γίνουν ικανοί :

· Να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας. (Όλες οι δραστηριότητες μια και οι μαθητές εργάζονται ομαδικά και συμμετέχουν όλοι).

Να κινητοποιήσουν τη δημιουργική τους σκέψη την κριτική τους ικανότητα και τη φαντασία. (φ.ε 11κ,11θ, 9β,9θ, 1αε, 8^ε,8στ)

Να αποκτούν δεξιότητες ενσυναίσθησης με άτομα από διαφορετική γενιά, περιβάλλον, ιδεολογία, εμπειρία. (φ.ε 4δ,7β,7δ,,8^α,8,δ,9δ,11θ, 12θ)

Να παράγουν πολύτιμα και αξιόπιστα αρχεία προφορικών μαρτυριών (φ.ε 4δ,7δ,,8α,8,δ9δ,11θ,11^η,12θ)

· Να μπορούν να παρατηρούν και να μελετούν τις ιστορικές πηγές και να συμπεραίνουν. (φ,ε, 5,6)

· Να οπτικοποιούν συνθετικά τις εικόνες αφηγηματικών κειμένων (φ.ε, 3^ε, 8στ,9δ, 11κ,)

· Να ασκηθούν στην αποδελτίωση κειμένου από ηχητική πηγή. (φ,ε, 8^α,8δ,7β,).

· Να ασκηθούν στη διερευνητική μάθηση με την αναζήτηση σε διαδικτυακές πηγές, προσλαμβάνοντας κατ΄ αυτόν τον τρόπο καλύτερα τη γνώση. (Όλες οι δραστηριότητες μιας και το σενάριο στηρίζεται στην διαδικτυακή μάθηση)

γ) Στόχοι σε επίπεδο στάσεων

Οι μαθητές και οι μαθήτριες να μπορέσουν :

να αποκτήσουν κριτική ιστορική γνώση και να στέκονται κριτικά απέναντι στην εξουσία . (φ.ε.1δ,1αγ,6β, 6^η)

να διαμορφώσουν ιστορική και εθνική συνείδηση και συλλογική ιστορική αυτογνωσία. (όλες οι δραστηριότητες)

να παροτρύνουν τους εαυτούς τους και τους άλλους να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, (φ.ε 4δ,7δ,,8α,8,δ9δ,11θ,11η,12θ)

να κατανοήσουν την αξία της καταγραφής της λαϊκής πολιτιστικής μας κληρονομιάς, με στόχο σε δεύτερο χρόνο να εμπλακούν στο μέλλον μ΄ αυτή. (φ.ε 4δ,7δ ,8α, 8δ, 9δ,11θ,11η,12θ)

· να τονώσουν την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμησή τους, (Όλες οι δραστηριότητες μια και οι μαθητές εργάζονται ομαδικά και συμμετέχουν όλοι).

να αλληλοβοηθούνται και να μαθαίνουν συνεργατικά. (Όλες οι δραστηριότητες μια και οι μαθητές εργάζονται ομαδικά και συμμετέχουν όλοι)

ενδιαφέρονται για τα μνημεία που σώζονται ιδιαίτερα στον τόπο τους

ενδιαφέρονται για το φυσικό κοινωνικό και πολιτιστικό τους περιβάλλον. (φ.ε 2,3, 12στ-12ι)

δ) Στόχοι ως προς τη χρήση των Τ.Π.Ε

Οι μαθητές και οι μαθήτριες να γίνουν ικανοί :

· να αξιοποιούν εκπαιδευτικά λογισμικά και λογισμικά γενικής χρήσης

· να εξοικειωθούν με την εύρεση πληροφοριών στο Διαδίκτυο,

· να αντιληφθούν τις δυνατότητες και την αξία των νέων τεχνολογιών

· να αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο, να τις αξιολογούν, να τις επιλέγουν και να τις παρουσιάζουν

· Να ασκηθούν σε δυναμικά περιβάλλοντα εργασίας (wiki, ιστολόγιο, ιστοσελίδα, εννοιολογικοί χάρτες)

· Να αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στη χρήση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία (όλες οι δραστηριότητες έχουν εμπλοκή με τις ΤΠΕ)

(Το παρών σενάριο είναι διαδικτυακό και όλες του οι δραστηριότητες, έχουν άμεση σχέση και αναφορά τις ΤΠΕ)

4. Πορεία Διδασκαλίας και Υλοποίηση δραστηριοτήτων

Παρουσίαση ροής εφαρμογής των δραστηριοτήτων

1^η -2^η 3^η Διδακτική ώρα ( βυζαντινή περίοδος)

Οι μαθητές επισκέπτονται την 1^η διδακτική ώρα στο wiki προκειμένου να ενημερωθούν για την διδακτική ροή.

Η αφόρμηση γίνεται ως εξής: Οι μαθητές μεταβαίνουν στο ιστολόγιο της τάξης στην ενότητα «βυζαντινά χρόνια» και παρακολουθούν τον ποταμό Λήλα να αναφέρεται στον ιππότη Λικάριο. Ύστερα ανοίγουν στο wiki την 5^η σελίδα του 1^ου φύλλου/2002 της σχολικής εφημερίδας «αφράτα νέα…» και ακολουθεί συζήτηση για το κάστρο που είναι απέναντι από το σχολείο μας. Κατόπιν τρεις ομάδες θα ανοίξουν στο πρόγραμμα wiki τρία διαφορετικά κείμενα μελετητών της δράσης του Λικάριου τα οποία και θα διαβάσουν στην ομάδα τους. Βρίσκουν άγνωστες λέξεις επισκεπτόμενοι την σελίδα http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides.

Τα κείμενα αυτά έχουν κοινά αλλά και διαφορετικά στοιχεία. Επιμέρους στόχος να εξετάσουν γλωσσικά τα κείμενα αυτά, να εντοπίσουν τις διαφορές και τις ομοιότητες τους, να τα ταξινομήσουν με βάση τα γεγονότα στα οποία αναφέρονται, να τα ανασυνθέσουν και να προβούν σε συμπεράσματα. Στο σημείο αυτό οι μαθητές συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας 1.

Οι ομάδες παρουσιάζουν το συμπληρωμένο φύλλο εργασίας και με βάση αυτό συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας 1^α.

Κατόπιν ζωγραφίζουν τον Λικάριο επισκεπτόμενοι την ιστοσελίδα http://www.psykopaint.com/painter.html

Οι μαθητές επισκέπτονται στο wiki τη ροή της 2^ης διδακτικής ώρας.

Οι μαθητές επισκέπτονται το λογισμικό της ιστορίας γ΄ γυμνασίου του παιδαγωγικού ινστιτούτου και παρακολουθούν την θέση ενός κάστρου, τα μέρη του, τους κατοίκους του, τα όπλα των ιπποτών κι εν συνεχεία στο ίδιο λογισμικό συμπληρώνουν την δραστηριότητα 1 και 2..

Αφού οι μαθητές περιηγήθηκαν τα κάστρα έρχεται η ώρα να γνωρίσουν το δικό τους κάστρο.

Βλέπουν φωτογραφίες στο (πρόγραμμα παρουσίασης prezi) που είναι αναρτημένο στο ιστολόγιο της τάξης στην ετικέτα «βυζαντινά χρόνια», που έχει ως θέμα του το καστέλι και τον Λικάριο.

Εν συνεχεία παρακολουθούν το βίντεο που είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του μαθήματος και συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας 2.

Στόχος να δημιουργηθεί το κατάλληλο κλίμα, ώστε οι μαθητές να θελήσουν να επισκεφτούν επιτόπου το ιστορικό αυτό μνημείο.

Οι μαθητές καλούνται να επισκεφτούν στο wiki τη διδακτική ροή της 3^ης διδακτικής ώρας.

Πριν παρθεί η απόφαση για την επίσκεψη, οι μαθητές παρακολουθούν στο βιβλίο παρουσίασης φωτογραφίες που απεικονίζουν το Καστέλι το 2002 και φωτογραφίες «τραβηγμένες» το 2013. στόχος να διακρίνουν και κυρίως να ευαισθητοποιηθούν για την εγκατάλειψη και τη φθορά του μνημείου., αφού δεν υπάρχει μέριμνα από τους αρμόδιους.

Επισκεπτόμαστε λοιπόν ως τάξη το Καστέλι και περιηγούμαστε στον περιβάλλοντα χώρο. (Το εσωτερικό του είναι πλέον επικίνδυνο για τους μαθητές. Όμως το εσωτερικό του κάστρου το έχουν δει στο βίντεο που υπάρχει στην ιστοσελίδα του μαθήματος) κατά την επίσκεψη προσπαθούμε να αφήσουμε τη φαντασία μας ελεύθερη να σε ταξιδέψει σε εποχές μακρινές, να αναπαραστήσουμε τη ζωή και τη δράση των ανθρώπων που ζούσαν στο κάστρο, να ζωντανέψουμε τις φωνές τους.

Μετά από όλη αυτήν την επίσκεψη, στο σχολείο, οι μαθητές συμπληρώνεται το φύλλο εργασίας 3. Στόχος του μετά την επίσκεψη μας να εμπνευστούν οι μαθητές και να θελήσουν να εκφράσουν όλα αυτά που αισθάνθηκαν με ένα φανταστικό διήγημα, ή μια εικαστική απεικόνιση (ζωγραφιά).

Η ενότητα αυτή θα κλείσει δίνοντας στους μαθητές ένα κείμενο- έκδοσης της 1^ης εφορείας βυζαντινών αρχαιοτήτων-. Οι μαθητές πηγαίνουν στη σελ 39-40. Διαπιστώνουν ότι αναφέρεται στο χωριό τους. Βλέπουν τις ανάλογες εικόνες. Αναζητούν στη Wikipedia πληροφορίες για τον φορέα που διενήργησε την ανασκαφή και τη δράση του. Επιμέρους στόχος πέραν κατανόηση της αξίας της έρευνας στην ιστορική καταγραφή. Τέλος δίδεται το φύλλο εργασίας 4. Οι μαθητές μας καλούνται να βρουν που είναι οι τοποθεσίες που αναφέρονται στο κείμενο, να καταγράψουν σε ποια κατάσταση βρίσκονται σήμερα και να μιλήσουν με τους ιδιοκτήτες των οικοπέδων.

4^η -5^η Διδακτική ώρα ( Τουρκοκρατούμενη Εύβοια-Αφράτι)

Οι μαθητές καλούνται στο wiki να ασχοληθούν με τη ροή της 4^ηςδιδακτικής ώρας.

Στο επόμενο διδακτικό δίωρο η αφόρμηση γίνεται δείχνοντας στο ιστολόγιό μας, στην ενότητα (τουρκοκρατία) την αφήγηση του Λήλα. Ύστερα οι μαθητές επισκέπτονται την ιστοσελίδα μας και βλέπουν ένα ντοκουμέντο σε ξένη(αραβική) γλώσσα που «ονοματίζει» το χωριό Αφράτι. (Είναι εύκολα αναγνώσιμο). Αφού μεσολαβήσει προβληματισμός και διαλογική συζήτηση, ο δάσκαλος ενημερώνει τους μαθητές για την πηγή του εγγράφου το οποίο και βλέπουν ολόκληρο στο Wiki. (EVANGELIA BALTA, L' EUBEE A LA FIN DU XVe SIECLE, Economie et Population Les registres de l' annee 1474.) Οι μαθητές παραπέμπονται στο ιστολόγιο της τάξης, όπου στο πρόγραμμα παρουσίασης prezi, διαβάζουν οχτώ σελίδες- ντοκουμέντα, με στοιχεία που αφορούν το χωριό στην πρώιμη τουρκοκρατία. Οι μαθητές μελετούν κατά ομάδες, συγκρίνουν, συνθέτουν, φαντάζονται και καταλήγουν σε συμπεράσματα. Στο (wiki) παίρνουν πληροφορίες μεταφρασμένες και συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας 5.

Εν συνεχεία καλούνται να δουν στο wiki τη διδακτική ροή της 5^ηςδιδακτικής ώρας.

Στην ίδια ενότητα οι μαθητές παίρνουν στο wiki ένα κείμενο ενός Άγγλου περιηγητή που επισκέφτηκε την Εύβοια και το Ληλάντιο πεδίο πριν την επανάσταση. Οι μαθητές αναζητούν στο λεξικό http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides την έννοια και τη δραστηριότητα του περιηγητή και στην Wikipedia βρίσκουν πληροφορίες για τον Ουίλλιαμ Μάρτιν Λήκ που στα 1805, επισκέφτηκε τον τόπο μας.

Τα επιλεγμένα αυτά κείμενα αναφέρονται στην περιοχή αυτή κι οι μαθητές θα κληθούν, αφενός μεν να περιγράψουν την περίοδο αυτή, να την αναλύσουν, να βγάλουν συμπεράσματα, αφετέρου να την αναδιηγηθούν και βέβαια να την «οπτικοποιήσουν».

Τέλος δίδεται στους μαθητές να συμπληρώσουν τα φύλλα εργασίας 6 και 6^α

6^η -7^η 8^η 9^η 10^η Διδακτική ώρα ( Λαϊκός Πολιτισμός)

Η επόμενη ενότητα της τοπικής ιστορίας θα ολοκληρωθεί σε πέντε διδακτικές ώρες όσες και οι υποενότητες που θα επεξεργασθούν οι μαθητές.

· Ο γάμος στ΄Αφράτι

· Τα κάλαντα

· Η φορεσιά και τα μουσικά όργανα

· Το παραμύθι

· Εκκλησιές-ξωκλήσια, πανηγύρια

Οι μαθητές καλούνται να επισκεφτούν στο wiki την ροή της 6ης διδακτικής ώρας.

Οι μαθητές επισκέπτονται στο ιστολόγια- ενότητα λαϊκός πολιτισμός- το βίντεο «ο Λήλας διηγείται».

Ύστερα τους δίνεται στο wiki το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Αφράτα νέα.. τεύχος 33/2009»

Πρόκειται για ένα άρθρο πρόσκληση σε ετήσια γιορτή του σχολείου. Οι μαθητές με «λέξεις κλειδιά» ουσιαστικά προβληματίζονται για το γάμο στο κομμάτι του λαϊκού πολιτισμού. Κατόπιν παρακολουθούν στο ιστολόγιο το photoStory του γάμου και κάνουν τις αναγωγές τους με βάση το άρθρο της εφημερίδας.

Εν συνεχεία παρακολουθούν στην ιστοσελίδα του μαθήματος στην ενότητα «βίντεο», δύο βίντεο που αναφέρονται στον παραδοσιακό γάμο στο Αφράτι. Οι μαθητές αποδελτιώνουν κατά ομάδες τις πληροφορίες, τις ταξινομούν, τις αναλύουν , τις συνθέτουν και τις ανασυνθέτουν και τις παρουσιάζουν στην τάξη τους. Τέλος συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας 7

Οι μαθητές καλούνται να επισκεφτούν στο wiki την διδακτική ροή της 7^ης διδακτικής ώρας.

Οι μαθητές βλέπουν στο ιστολόγιο τους φωτογραφίες με θέμα τα κάλαντα και ακούν κάλαντα από διάφορες περιοχές της πατρίδας μας. (παρουσίαση στο πρόγραμμα prezi). Ακολουθεί προβληματισμός για το αν υπάρχουν κάλαντα στο χωριό και καλούνται οι μαθητές να επισκεφτούν την ιστοσελίδα του μαθήματος στην ενότητα βίντεο-ήχος και να αναζητήσουν σχετικές πληροφορίες.

Στόχος να ευαισθητοποιηθούν -για ένα θέμα που είναι ήδη αγαπητό στα παιδιά- σε ζητήματα καταγραφής και έρευνας. Αποδελτιώνουν τις πληροφορίες και καλούνται να αναλύσουν το ποιητικό κείμενο, να τραγουδήσουν και να ερευνήσουν. Δίνεται το φύλλο εργασίας 8.

Οι μαθητές καλούνται να επισκεφτούν στο wiki την διδακτική ροή της 8ης διδακτικής ώρας.

Η επόμενη διδακτική ώρα περιλαμβάνει στοιχεία της φορεσιάς στο Αφράτι και τα μουσικά όργανα με τα οποία διασκέδαζαν και συμμετείχαν σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις. Οι μαθητές επισκέπτονται το ιστολόγιο του μαθήματος και «ανοίγουν»πρόγραμμα παρουσίασης (prezi)με τίτλο φορεσιές Εύβοιας- Αφράτι.

Η παρουσίαση αυτή περιλαμβάνει παραδοσιακές ενδυμασίες από την Εύβοια και καταλήγει στο Αφράτι. Στόχος της οι μαθητές να γνωρίσουν τις ενδυμασίες γενικότερα της Εύβοιας και να τις συγκρίνουν με τις φορεσιές του Αφρατίου. Επεκτείνοντας και βλέποντας τον ενδυματολογικό χάρτη του νομού, να δουν τη συσχέτιση της σύνθεσης του πληθυσμού με την ενδυμασία, τη γεωγραφία της περιοχής, την οικονομική της δυνατότητα. Τέλος να ψάξουν στο οικείο τους περιβάλλον για παραδοσιακές ενδυμασίες, να μιλήσουν με τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους για τις πρώτες ύλες κατασκευής τους, τους μαστόρους, τις υφάντρες κ.α. Ύστερα βλέπουν στην ιστοσελίδα του μαθήματος το βίντεο με τίτλο «Τα παραδοσιακά όργανα στο Αφράτι». Αποδελτιώνουν τα λόγια του πληροφορητή, καταγράφουν τα μουσικά όργανα, τα ταξινομούν, τα συγκρίνουν με μια φωτογραφία του γάμου που παρατίθεται και αναζητούν πρόσθετες πληροφορίες.

Συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας 9

Οι μαθητές καλούνται να επισκεφτούν στο wiki την διδακτική ροή της 9ης διδακτικής ώρας.

Η ένατη διδακτική ώρα αρχίζει με ένα παραμύθι «η Λάμια» σε δύο μέρη, από την σχολική εφημερίδα «πρώιμες σχολικές βολίδες, Αφράτα νέα» Αφού το «κατεβάσει»η κάθε ομάδα στο wiki, βρίσκει τους πρωταγωνιστές και το ρόλο του καθενός. Αναζητούν στην Wikipedia.

http://wikipedia.org/wiki%%CE%9B%CE%AC%CE%BC%CE%B9%CE%B1

την μυθολογική διάσταση της Λάμιας. Αναζητούν ιδιαίτερα γλωσσικά και αφηγηματικά στοιχεία του παραμυθιού, καταγράφουν παραμύθια από τους παππούδες τους και τα συγκρίνουν. Παρουσιάζουν στον εννοιολογικό χάρτη την εξέλιξη του παραμυθιού. Η κάθε ομάδα γράφει το δικό της παραμύθι και το αφηγείται στην τάξη. Ακόμη ζωγραφίζουν το παραμύθι της Λάμιας και το δικό τους παραμύθι. http://www.psykopaint.com/painter.html.

Συμπληρώνουν το φύλο εργασίας 10

Οι μαθητές καλούνται να επισκεφτούν στο wiki την διδακτική ροή της 10ης διδακτικής ώρας.

Η δέκατη ώρα ολοκληρώνει την ενότητα του λαϊκού πολιτισμού με τα πανηγύρια τις εκκλησιές και τα ξωκλήσια της περιοχής. Αφόρμηση γι’ αυτή τη διδακτική ώρα δίνεται πάλι μέσα από την σχολική εφημερίδα «πρώιμες σχολικές βολίδες, Αφράτα νέα». Το άρθρο αναφέρεται στη γιορτή του Αγίου Χαραλάμπου προστάτη του χωριού. Αφού ανοίξουν οι μαθητές στο wiki παραπάνω άρθρο αναζητούν διαδικτυακό λεξικό http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides

Τις έννοιες των λέξεων πολιούχος, αγρυπνία, τάμα, πανηγύρι περιοχής, λιτανεία. Στο πρόγραμμα παρουσίασης prezi βλέπουν εικόνες των εκκλησιών και εξωκλησιών της περιοχής Αφρατίου. (ιστολόγιο) Αναζητούνται οι λόγοι που οι κάτοικοι έφτιαχναν ξωκλήσια και επισκεπτόμαστε το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία που είναι κοντά στο χωριό. Οι μαθητές καταγράφουν το τοπίο και προσανατολίζονται. Έχοντας υπόψη τους ότι τι ιερό της εκκλησίας είναι στην ανατολή προσανατολίζονται σε σχέση με το χωριό, το σχολείο και τη Χαλκίδα. Αναζητούν την «την κτητορική πλάκα» που είχαν δει στο πρόγραμμα παρουσίασης. Αφού την εντοπίσουν, αναζητούν στοιχεία και πληροφορίες που έχει. Παρουσιάζουν τις παρατηρήσεις τους κατά ομάδες.

Εν συνεχεία επισκέπτονται την ιστοσελίδα του μαθήματος και «ανοίγουν» το βίντεο τα πανηγύρια. Καταγράφουν τις πληροφορίες και τις ταξινομούν κατά τόπο και χρόνο. Αναζητούμε τους λόγους που δίνουν φαγητό στο πανηγύρι, την έννοια της προσφοράς του ζώου, (τάμα-το είδαν οι μαθητές στο πρόγραμμα παρουσίασης) στον Άγιο. Συγκρίνουμε με βάση και πληροφορίες που έχουν οι μαθητές, τα πανηγύρια τα παλιά χρόνια και σήμερα. Η σύγκριση αυτή οδηγεί στην σύγκριση του τρόπου διασκέδασης στην παραδοσιακή κοινωνία και στις μέρες μας. Συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας 11.

11^η-12^η Διδακτική ώρα (Τ’ Αφράτι μετά την απελευθέρωση)

Οι μαθητές καλούνται να επισκεφτούν στο wiki την διδακτική ροή της 11ης διδακτικής ώρας.

Οι μαθητές επισκέπτονται στο ιστολόγιο στην ενότητα από την απελευθέρωση ως σήμερα το βίντεο «ο Λήλας διηγείται». Ύστερα μεταβαίνουν στην ιστοσελίδα

http://www.servitoros.gr/evia/view.php/335/ όπου βλέπουν με την βοήθεια του προγράμματος google earth το Αφράτι από το δορυφόρο και τις γεωγραφικές συντεταγμένες του χωριού. Ύστερα καταγράφουν και αναλύουν τα δημογραφικά στοιχεία από το 1879 ως το 2001. (η απογραφή του 2011 δίνεται από το δάσκαλο). Μεταφέρονται στην ιστοσελίδα του μαθήματος και παρακολουθούν το βίντεο «όρια χωριού-ιστορίες». Αποδελτιώνουν τις πληροφορίες τις ταξινομούν τις αναλύουν και τις παρουσιάζουν. Επιμέρους στόχος να γνωρίσουν τα επαγγέλματα της προηγούμενης χρονιάς και να τα συγκρίνουν με τα σημερινά. Οι μαθητές ύστερα ανοίγουν στο wiki άρθρο από την εφημερίδα του σχολείου που αναφέρεται στον ποταμό Λήλα. Ακολουθούν φωτογραφίες στο πρόγραμμα http://www.zooburst.com/zb_books-viewer.php?book=zb01_528e5085e3b12 όπου οι μαθητές ευαισθητοποιούνται σε θέματα προστασίας του ποταμού που είναι στην περιοχή τους. Εν συνεχεία με αφόρμηση τα λόγια του πληροφορητή στο βίντεο, οι μαθητές βλέπουν http://www.zooburst.com/zb_books-viewer.php?book=zb01_528e563aa7ff7 τη βιομηχανική ζώνη της εποχής μέχρι τον πόλεμο. Ύστερα επισκεπτόμαστε την περιοχή Λευκό και τα παιδία συζητούν τον τρόπο παραγωγής, επεξεργασίας αλλά και μεταφοράς του μεταλλεύματος. Υποθέτουν τους λόγους για τους οποίους σταμάτησε η εξόρυξη, τα περιβαλλοντικά δεδομένα, αλλά και την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα, αυτό το βιομηχανικό μνημείο. Συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας 12

Οι μαθητές καλούνται να επισκεφτούν στο wiki την διδακτική ροή της 12ης διδακτικής ώρας.

Την τελευταία ώρα οι μαθητές καταγράφουν όλους τους συλλόγους-φορείς που δραστηριοποιούνται σήμερα στο Αφράτι. (δασικός-αναγκαστικός συνεταιρισμός, πολιτιστικός-περιβαλλοντικός σύλλογος, εμπορικός σύλλογος, σύλλογος γονέων και κηδεμόνων). Αναζητούν τους τομείς δράσης τους.

Συμπληρώνουν τον εννοιολογικό χάρτη και τον αναπτύσσουν. Συναντούν τους προέδρους των παραπάνω φορέων και τους θέτουν ζητήματα που συνάντησαν καθ’ όλη τη διαδρομή του σεναρίου και που νομίζουν οι μαθητές ότι σχετίζονται με την λειτουργία των φορέων που εκπροσωπούν.

5.Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση γίνεται σε όλη τη διάρκεια του σεναρίου και πιθανόν να αποτελέσει «εν δυνάμει» την επιπλέον μεταγνωστική αξιολόγηση του.

Η επίτευξη των στόχων κρίνεται από:

v Την αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών της ομάδας το βαθμό συνεργασίας τους και συμμετοχής τους στις ομαδικές εργασίες.

v Την ικανότητα αναζήτησης, καταγραφής και ανάλυσης δεδομένων.

v Την ικανότητα ερμηνείας της τοπικής νοοτροπίας και συμπεριφοράς των προσώπων που λαμβάνουν μέρος στις ιστορικές περιόδους που εξετάζουμε.

v Την αισθητική προσέγγιση-αποτύπωση των τόπων και των προσώπων που εξετάζουμε.

v Την δυνατότητα παρουσίασης των εργασιών στην τάξη, την οργάνωση τους και την διεκπεραίωσή τους.

v Την επικοινωνία με τους πληροφορητές, την προσέγγισή τους και το κέντρισμα του ενδιαφέροντος τους.

v Την αξιοποίηση των λογισμικών που δίνονται στους μαθητές.

v Την αξιοποίηση των διαδικτυακών διευθύνσεων και των δυναμικών περιβαλλόντων εργασίας (ιστολόγιο, ιστοσελίδα, εργαλεία παρουσίασης wiki).

v Την ευαισθητοποίησή τους στο θέμα της τοπικής ιστορίας, λαϊκής παράδοσης και την εμπλοκή τους με ζητήματα καταγραφής της.

v Με την παρουσίαση των καταγραφών των παιδιών στο σύνολο των μαθητών του σχολείου την αρχειοθέτηση αυτής της εργασίας και την παρουσίασή της στην τοπική κοινωνία..

v Με την ανταπόκριση των μαθητών στις προτεινόμενες δραστηριότητες.

v Με τη εφαρμογή στην τάξη των αρχών ενός καλού διαλόγου.

v Με την επιτυχή συμπλήρωση των φύλλων εργασίας.

6.Επέκταση δραστηριότητας

o Το παρόν σενάριο μπορεί να βελτιωθεί και να επεκταθεί όταν εφαρμοστεί στην τάξη, όταν δοκιμαστεί από τους ίδιους τους μαθητές, όταν ο δάσκαλος μέσα από την εφαρμογή του εντοπίσει τις ενδεχόμενες αδυναμίες και ατέλειες του και το προσαρμόσει στις ανάγκες της τάξης και των μαθητών του. Συγκεκριμένα, το παρόν σενάριο θα παρουσιαστεί μετά την επεξεργασία του στην τελική γιορτή του σχολείου, με προσκεκλημένη όλη την τοπική κοινωνία, τους συμμετέχοντες πληροφορητές και υπευθύνους των φορέων απ΄ όπου αντλήθηκε το προς επεξεργασία υλικό.

o Τα εκπαιδευτικά εργαλεία - ιστολόγιο της τάξης, ιστοσελίδα- θα συνεχίσουν να υφίστανται και να εμπλουτίζονται και μετά το πέρας του σεμιναρίου.

o Οι μαθητές επισκέπτονται το αρχεία του κράτους- τοπικό τμήμα Χαλκίδας και αναζητούν πρόσθετο πληροφοριακό υλικό προς επεξεργασία.

o Σε προγραμματισμένη εκδρομή στην Αθήνα, οι μαθητές επισκέπτονται το Αρχείο Ευβοϊκών Μελετών, στην οδό Χαριλάου Τρικούπη. Εκεί έρχονται σε επαφή με τον φορέα που έχει καταγράψει στο μεγαλύτερο μέρος της την ιστορία του νομού μας.

o Προγραμματίζουμε επίσκεψη στην κ. Ευαγγελία Μπαλτά, η οποία έχει φέρει στο φως της ιστορικής επιστήμης σπάνια ντοκουμέντα για τον τόπο μας. Εκεί μας πληροφορεί για τον τρόπο συλλογής, καταγραφής και ανάλυσης των ιστορικών δεδομένων.

o Οι ίδιοι οι μαθητές με τη συνδρομή του δασκάλου και του σχολείου μπορούν να ψηφιοποιήσουν τις καταγραφές τους και να τις εκδώσουν. Θα ναι ένα μοναδικό αρχείο καο προσφορά των μαθητών μας στην τοπική κοινωνία.

o Το παραπάνω σενάριο στο παραδοσιακό σχολείο, θα μπορούσε να ήταν σενάριο στο μάθημα της πατριδογνωσίας. Στο σύγχρονο σχολείο -πέραν του μαθήματος της γλώσσας που είναι αυταπόδεικτο- μπορεί να συνδυαστεί ακόμη με το μάθημα των εικαστικών ( π.χ κατασκευές κάστρων. Στο δίωρο εβδομαδιαίο μάθημα της ευέλικτης ζώνης οι μαθητές αποδελτιώνουν τις καταγραφές τους και ανατροφοδοτούνται για τον τρόπο της εργασίας τους. Με το μάθημα της γεωγραφίας. ( οι μαθητές χειρίζονται τον χάρτη, την πυξίδα, ασκούνται στον προσανατολισμό). Με το μάθημα των θρησκευτικών. (Μελέτη σε εκκλησιές και ξωκλήσια).

o Τέλος οι μαθητές μας μπορούν να συγγράψουν ένα κόμικς - θεατρικό με θέμα το σενάριό μας. Συγκεκριμένα ένα κόμικς με τη ζωή του Λικάριου στο κάστρο (καστέλι) και τη γνωριμία του με τη Φελίζα. (Πρόσωπο που αναφέρεται στις ιστορικές πηγές) Το θεατρικό μπορεί να έχει ως θέμα του την ζωή των κατοίκων του Αφρατίου κατά τον 16^ο αιώνα. (Υπάρχουν βιβλιογραφικές αναφορές στο σενάριο και τα ονόματα των κατοίκων σ΄ αυτή την ιστορική περίοδο)

o 7. Πληροφορητές- Ευχαριστίες

o Αντώνης Πίσχινας (Κάτοικος Αφρατίου, ετών 78/ καταγραφή 4/2009)

o Αγγελική Ζευγολάτη (κάτοικος Αφρατίου ετών 81/καταγραφή 11/2004)

o Γιαννούλα Ταραμίγκου (κάτοικος Αφρατίου, ετών 91 /καταγραφή 4/2009)

o Τσιριμώκου Σταμάτα (κάτοικος Αφρατίου ετών 91 καταγραφή 4/2009 )

o Γεώργιος Πίσχινας (κάτοικος Αφρατίου-εκπαιδευτικός)

o Δημήτριος Κουτσούρος (κάτοικος Αφρατίου Ιερέας της ενορίας του χωριού)

o Οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Αφρατίου παρελθόντων ετών, που μέσα από την σχολική εφημερίδα «Πρώιμες Σχολικές Βολίδες /Αφράτα νέα…» κατέγραψαν μέρος της ιστορίας του χωριού.

Βίντεο: Δημήτριος Λιανοστάθης

Φωτογραφίες : Δημήτρης Λιανοστάθης – Αναστάσιος Λαμπρινόπουλος- Ζαχαριάς Χαράλαμπος

Βιβλιογραφία

ü Τσέπας Ι. Σταύρος, Κολοβός Β. Χρήστος, Διδακτική προσέγγιση της τοπικής ιστορίας. Αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες.

ü Η τοπική ιστορία ως πεδίο σπουδής στο πλαίσιο της σχολικής παιδείας. ΥΠ.Ε.Π.Θ- Π.Ι εκδ. ΟΕΔΒ. Αθήνα 2001

ü Πειραματικό πρόγραμμα για τη διδασκαλία της τοπικής ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Εκδ ΥΠ.Ε.Π.Θ-Π.Ι Αθήνα 2000.

ü Ράπτης, Αρ., & Ράπτη, ΑΘ. (1997). Πληροφορική και Εκπαίδευση: Συνολική προσέγγιση. Αθήνα: εκδ: Τελέθριον.

ü Καράμηνας, Ι. (2004), «Παιδαγωγική και διδακτική αξιοποίηση του διαδικτύου στην εκπαιδευτική διαδικασία: Η περίπτωση του μαθήματος της Ιστορίας της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου», Διδακτορική Διατριβή, ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα, Ιούλ. 2004.

ü Ματσαγγούρας Γ. Η., «Ομαδοκεντρική διδασκαλία και μάθηση»,στο Επιστήμες της Αγωγής, Γρηγόρης, Αθήνα 1987.

ü EVANGELIA BALTA, L' EUBEE A LA FIN DU XVe SIECLE, Economie et Population Les registres de l' annee 1474. ΑΕΜ, Παράρτημα ΚΣΤ΄ Τόμου (Αθήνα, 1989).

ü Χατζηπάνου Β. Π. Διάλεξη «Η Εύβοια κατά την Φραγκοκρατίαν» Α.Ε.Μ Τόμος Α’ 1935.

ü Παπασταματίου Α.Τ. Διάλεξη «Η ιστορική δράση του Φραγκοκαρυστινού ιππότη Λυκάριου» Α.Ε.Μ Τόμος β΄ 1936.

ü Βρανόπουλος Α. Επαμ. «Ο ιππότης Λικάριος» Α.Ε.Μ. τόμος Ζ 1960

ü Αποστόλου Νότα. «¨Ενας σχολαστικός παρατηρητής στην Εύβοια του 1805» Α.Ε.Μ τόμ. ΙΘ 1974

ü Αδαμάντιος Σαμψών .Προϊστορικές θέσεις και οικισμοί στην Εύβοια, Α.Ε.Μ τόμος ΚΓ 1980

ü Μπαλτά Ευαγγελία "Ο αγροτικός και "αστικός" πληθυσμός του σαντζακίου του Ευρίπου"(αρχές 16ου αιώνα) Αρχείο Ευβοϊκών Μελετών τόμος ΚΘ 1990-91

ü Γ. Λεοντσίνης. Τοπική ιστορία και διδακτική της ιστορίας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση- Πανεπιστήμιο Αθηνών.

ü Ματσαγγούρας Η. Στρατηγικές Διδασκαλίας: Από την πληροφόρηση στην κριτική σκέψη. Guteberg, Αθήνα 1997.

ü Δημ. Σέττας. Εύβοια Λαϊκός πολιτισμός. 1976 Εκδ. Σπανός.

ü Σχολική εφημερίδα «Πρώιμες Σχολικές Βολίδες, Αφράτα Νέα….»