ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β ΕΠΙΠΕΔΟΥ: Στην ενέρ… (υ) γειά μας(ΚΣΕ 5ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΗΒΑΣ)

Δευτέρα 9 Απριλίου 2012

Στην ενέρ… (υ) γειά μας(ΚΣΕ 5ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΗΒΑΣ)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Τίτλος…………………………………………………………………………………2

Ταυτότητα……………………………………………………………………………2

Σκεπτικό της δραστηριότητας…………………………………………………..2

Πλαίσιο εφαρμογής………………………………………………………………6

Στόχοι σεναρίου……………………………………………………………………8

Πορεία διδασκαλίας…………………………………………………………..….10

Αξιολόγηση……………………………………………………………………..…15

Επέκταση της δραστηριότητας………………………………………………...16

Βιβλιογραφία………………………………………………………………………17

Δικτιογραφία………………………………………………………………………17

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΤΙΤΛΟΣ: «Στην ενέρ… (υ) γειά μας»

Δάσκαλος - Δημιουργός: Ξαφάκος Στάθης

Γνωστική περιοχή

Το σενάριο αυτό αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της Φυσικής της Στ’ τάξης και πιο συγκεκριμένα την ενότητα «Ενέργεια». Οι επιμέρους ενότητες, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται είναι: «Μορφές ενέργειας», «Πηγές ενέργειας», «Το πετρέλαιο ως πηγή ενέργειας – Επεξεργασία του αργού πετρελαίου», «Ορυκτοί άνθρακες ως πηγή ενέργειας», «Το φυσικό αέριο ως πηγή ενέργειας» και «Οικονομία στη χρήση ενέργειας». Το διδακτικό σενάριο είναι συμβατό με το σχολικό αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών.

Θέμα: Ενέργεια.

Σκεπτικό της δραστηριότητας

Καινοτομίες:

Το συγκεκριμένο σενάριο μάθησης στοχεύει στην ανάδειξη της νέας γνώσης μέσα από τη χρήση των εκπαιδευτικών λογισμικών και μέσα από παραδείγματα της καθημερινής ζωής, προκειμένου να κατανοηθεί η έννοια της ενέργειας, με εστίαση στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης των μαθητών και στην ανακαλυπτική και διερευνητική μάθηση. Μέσα από τη συγκεκριμένη μορφή μάθησης, οι μαθητές θα κατανοήσουν καλύτερα τις βασικές έννοιες, που περιλαμβάνει η ενότητα, αφού δίνεται η ευκαιρία να ερευνήσουν από μόνοι τους τις πτυχές της «ενέργειας». Στα πλαίσια εξάλλου, των θεωριών μάθησης αξιοποιείται η αλληλεπιδραστική μάθηση (Vygotsky, 1978) και αυτό καθίσταται εφικτό μέσα από τις δραστηριότητες που προτείνονται. Οι μαθητές καλούνται μέσω της ανακαλυπτικής μάθησης (Bruner, 1990) να ανακαλύψουν νέα στοιχεία σχετικά με την ενέργεια και να «χτίσουν» τη νέα γνώση (εποικοδομισμός) (Piaget & Bruner στο Κασσωτάκης & Φλουρής, 2003).

Στην εφαρμογή εξάλλου του συγκεκριμένου σεναρίου αξιοποιούνται οι ομαδοσυνεργατικές μορφές διδασκαλίας (Ματσαγγούρας, 2000), αφού δημιουργούνται μικροομάδες εργασίας. Κατά τη διάρκεια διεξαγωγής του συγκεκριμένου σεναρίου μάθησης οι μαθητές αυτενεργούν, πρωτοτυπούν, εκφράζονται ελεύθερα και απενοχοποιούνται από τα λάθη τους, όπως ακόμη ανταλλάσουν ιδέες και απόψεις. Όλες οι προτεινόμενες δραστηριότητες βασίζονται στο συγκεκριμένο μοντέλο, αφού η συμπλήρωση των ασκήσεων θα γίνεται ομαδικά.

Όσον αφορά στις νέες τεχνολογίες, αυτές αποτελούν ένα καινοτόμο γνωστικό εργαλείο, διότι ο εκπαιδευτικός χρησιμοποιώντας τες και εφαρμόζοντας τα εκπαιδευτικά λογισμικά που αναφέρονται στο συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο, μετατρέπεται από μεταδότη γνώσεων σε ενεργό μέτοχο στη διαδικασία της μάθησης και σε κριτικό στοχαστή. Οι διδασκόμενοι δεν εκλαμβάνονται ως παθητικοί δέκτες αλλά ως αυτόνομα και υπεύθυνα άτομα, τα οποία συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία της μάθησης.

Το λογισμικά, που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν, προωθούν τη συγκριτική θεώρηση οπτικής των πραγμάτων, απόψεων, βοηθούν τους μαθητές ώστε να υιοθετήσουν την αναζήτηση και τη διερεύνηση, όπως επίσης καθοδηγούν τους μαθητές στην πορεία ανακάλυψης της γνώσης.

Συγκεκριμένα, το διαδίκτυο ως γνωστικό εργαλείο αποσκοπεί στην κριτική επεξεργασία της πληροφορίας και της ένταξής της στο σενάριο. Οι μαθητές αυτενεργούν αναζητώντας και ανακαλύπτοντας τη γνώση. Μέσω της Wikipedia, του Google earth, οι μαθητές πρόκειται να βρουν περισσότερες πληροφορίες για τις έννοιες που μελετώνται στο συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο. Το λογισμικό της παρουσίασης (Powerpoint) επιτρέπει την προετοιμασία και τη δημιουργία μιας πολυμεσικής παρουσίασης, προκαλώντας με αυτόν τον τρόπο τον ενδιαφέρον των μαθητών για τη συγκεκριμένη ενότητα.

Ο επεξεργαστής κειμένου (Word), ως εργαλείο διαχείρισης και επεξεργασίας πληροφοριών, μπορεί να συμβάλλει στην ομαδοσυνεργατική παραγωγή γραπτού λόγου από τους μαθητές. Για αυτό το λόγο το τελικό τεστ αξιολόγησης, που είναι σε μορφή word, θα βοηθήσει στην ανατροφοδότηση όλων όσων διδάχτηκαν και στην ομαδοσυνεργατική παραγωγή γραπτού λόγου.

Οι εννοιολογικοί χάρτες χρησιμοποιούνται από τους μαθητές για να αποσαφηνίζουν τη σκέψη τους, για να ενισχύσουν την ικανότητα τους να κατανοούν, για να ενσωματώνουν νέα γνώση και για να εντοπίζουν εσφαλμένες αντιλήψεις. Εδώ χρησιμοποιούνται ως γνωστικό εργαλείο για οικοδόμηση εννοιών και γνώσεων και ν’ αναπαραστήσουν βασικές έννοιες και γνώσεις και τις σχέσεις που τις συνδέουν μεταξύ τους. Επιπλέον αποτελούν µέσο για ανταλλαγή και επικοινωνία ιδεών (Κόμης, 2004).

Το λογισμικό Hot Potatoes είναι μία ευχάριστη μορφή αξιολόγησης, αφού περιέχει πολλούς διασκεδαστικούς τρόπους αξιολόγησης. Οι μαθητές συμπληρώνουν με ευχάριστη διάθεση τις ασκήσεις.

Μέσω του προγράμματος Ζωγραφική, οι μαθητές καλλιεργούν τη δημιουργικότητά τους και συγχρόνως αποκτούν γνώσεις σχετικά με το αντικείμενο που πραγματεύεται η συγκεκριμένη ενότητα.

Προστιθέμενη αξία: οι ΤΠΕ προωθούν δραστηριότητες επικοινωνίας και αναζήτησης πληροφοριών. Ο Η/Υ προωθεί τις υπάρχουσες εμπειρίες των μαθητών, παρέχει νέες και αυθεντικές εμπειρίες στους μαθητές σχετικά με τη διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης, υποστηρίζει την ενσωμάτωση της μάθησης σε ρεαλιστικά περιβάλλοντα, ενθαρρύνει την έκφραση απόψεων, των αντιλήψεων και των ιδεών των μαθητών στο πλαίσιο της μαθησιακής διαδικασίας. Επιπλέον, προωθεί την εμπέδωση της μάθησης και ενθαρρύνει χρήσεις πολλαπλών μορφών αναπαράστασης της πραγματικότητας. Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές θα μπορέσουν να γνωρίσουν πτυχές της ενέργειας μέσα από διαφόρων μορφών δραστηριότητες, οι οποίες λαμβάνουν χώρα στον Η/Υ. Ο συνδυασμός εικόνας και ήχου συντελεί κάνει πιο ελκυστική τη μαθησιακή διαδικασία στους μαθητές.

Γνωστικά – διδακτικά προβλήματα:

Οι έννοιες της Φυσικής, συμπεριλαμβανομένης και της έννοιας της ενέργειας, είναι δύσκολο να κατανοηθούν από τους μαθητές αυτής της ηλικίας και το γεγονός αυτό καταδεικνύεται από τις υπάρχουσες εναλλακτικές ιδέες των μαθητών (Κόκκοτας, 2004, Driver et al. 1998). Ειδικότερα, μέσα από τη δραστηριότητα, που προτείνεται την πρώτη διδακτική ώρα, ορισμένες εσφαλμένες αντιλήψεις τους πρόκειται να καταρριφθούν, οδηγούμενοι με αυτόν τον τρόπο στην ορθή αντίληψη της έννοιας της ενέργειας.

Οι περισσότεροι μαθητές θεωρούν ότι η ενέργεια «παράγεται» από τις πηγές και «καταναλώνεται» από τις διάφορες μηχανές. Καθημερινές εκφράσεις, όπως «κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας», «η μπαταρία άδειασε», «τελείωσε η ενέργεια», ενισχύουν την εδραίωση αυτής της εσφαλμένης αντίληψης. Ακόμη, θεωρούν ότι η ενέργεια έχει υλική υπόσταση. Επομένως, θα πρέπει ο δάσκαλος να αποσαφηνίσει ότι η ενέργεια δε χάνεται αλλά μετατρέπεται από τη μια μορφή στην άλλη (Αρχή Διατήρησης της Ενέργειας).

Όσον αφορά στην αντίληψη που έχουν για το πετρέλαιο, οι μαθητές θεωρούν ότι αυτό δημιουργήθηκε από την αποσύνθεση μεγάλων ζώων, κυρίως δεινοσαύρων. Εσφαλμένες αντιλήψεις έχουν και στις ενότητες που πραγματεύονται τους ορυκτούς άνθρακες και το φυσικό αέριο.

Στο πλαίσιο της προϋπάρχουσας γνώσης των ΤΠΕ, οι μαθητές σε μεγάλο βαθμό δε γνωρίζουν τη χρήση των εκπαιδευτικών λογισμικών, όπως το Hot Potatoes, το inspiration κλπ, οπότε ο δάσκαλος θα πρέπει να συντονίζει, να κατευθύνει τις κινήσεις των μαθητών στο χειρισμό των Η/Υ και να τους δίνει εξηγήσεις για να καταλάβουν και να μπορέσουν να ανταποκριθούν στην πορεία της διδασκαλίας.

Πλαίσιο εφαρμογής

Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Στ’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.

Χρόνος υλοποίησης: το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 8 διδακτικές ώρες.

Χώρος υλοποίησης: οι μαθητές θα εργαστούν εντός της τάξης και θα χρησιμοποιήσουν 2 φορητούς υπολογιστές.

Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών: οι πρότερες γνώσεις των μαθητών είναι πολύ σημαντικές, ώστε να αποτελέσουν πρόσφορο έδαφος για την οικοδόμηση των νέων γνώσεων. Οι μαθητές έχουν διδαχθεί στη Φυσική της Έ τάξης την έννοια της ενέργειας και πιο συγκεκριμένα έννοιες όπως «μετατροπή της ενέργειας», «υποβάθμιση της ενέργειας», «αποθήκες ενέργειας», «αρχή διατήρησης της ενέργειας».

Επίσης, οι μαθητές ήδη γνωρίζουν να πληκτρολογούν στον κειμενογράφο, όπως ακόμη έχουν εξασκηθεί στην πλοήγηση στο διαδίκτυο. Επιπλέον, γνωρίζουν τις βασικές δεξιότητες χρήσης του Η/Υ και είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις δραστηριότητες που θα τους δοθούν.

Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία:

Κατά την παρουσίαση του σεναρίου θα χρειαστούν φορητοί υπολογιστές, βιντεοπροβολέας, εκτυπωτής και σαρωτής, φύλλα εργασίας, χαρτιά και μαρκαδόροι.

Επιπρόσθετα, θα χρησιμοποιηθούν: λογισμικό γενικής χρήσης (Word), λογισμικό παρουσίασης (Power Point), ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια (Wikipedia), εκπαιδευτικά λογισμικά:

Λογισμικό Φυσικής Ε’ και Στ’ τάξης (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο)
Εννοιολογικής χαρτογράφησης Inspiration,

Ηλεκτρονικής αξιολόγησης Hot Potatoes,

όσο διαρκεί η διδασκαλία θα είναι συνδεδεμένα στο διαδίκτυο ώστε να επισκεφτούν επιλεγμένους από το δάσκαλο δικτυακούς χώρους στην Ηλεκτρονική Διαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια, Wikipedia (διερεύνησης και ανακάλυψης της γνώσης) και γενικότερα στο διαδίκτυο.

Google earth

Ζωγραφική

Πηγές

Τα μέλη της κάθε ομάδας για να πετύχουν αυτά που ζητούνται, επισκέπτονται συγκεκριμένους δικτυακούς τόπους. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουν να αναζητήσουν τις πληροφορίες, οι οποίες χρειάζονται για την εμπέδωση την εννοιών που περιλαμβάνονται στην ενότητα.

Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης:

Η διδασκαλία της ενότητας θα εφαρμοστεί εντός της σχολικής τάξης όπου οι μαθητές θα δουλέψουν σε μικρές ομάδες των 2 ατόμων. Αυτή αποτελεί την ιδανικότερη εφαρμογή μιας και συνδυάζει την αλληλεπίδραση με την τεχνολογία των υπολογιστών αλλά και ομαδοσυνεργατικές διαδικασίες, οι οποίες είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική διαπραγμάτευση της γνώσης και της μάθησης. Ακόμη πρόκειται να χρησιμοποιηθεί το παιχνίδι ρόλων.

Ο εκπαιδευτικός συντονίζει τη διαδικασία, εμψυχώνει, ενθαρρύνει για συνεργασία, καθοδηγεί τους μαθητές και τους δίνει κίνητρα να εκφράσουν τις απόψεις τους και να αξιολογήσουν τις απόψεις των συμμαθητών τους, ώστε να αναπτύξουν την κριτική σκέψη τους. Η εργασία σε ομάδες ευνοεί την αλληλοβοήθεια, την ανταλλαγή απόψεων και την αυτενεργό διερεύνηση του θέματος. Όλοι οι μαθητές σταδιακά αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, οικοδομούν τη νέα γνώση και μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν.

ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ: Να αποκτήσουν οι μαθητές βασικές γνώσεις για την ενέργεια και τις πηγές ενέργειας.

Στόχοι του σεναρίου

α) Γνωστικοί στόχοι:

Να κατανοήσουν τι είναι ενέργεια. (1^η διδακτική ώρα - λογισμικό παρουσίασης Powerpoint, παρουσίαση στο Skoool.gr)

Να γνωρίσουν τις διάφορες μορφές ενέργειας (2^η διδακτική ώρα – εργασία στο Powerpoint) και να διακρίνουν τις πηγές της σε ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες (3^η διδακτική ώρα - εργασία στο λογισμικό Hot Potatoes).

Να συνειδητοποιήσουν τις συνέπειες στο περιβάλλον από τη χρήση μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (5^η διδακτική ώρα – βίντεο σε ιστοσελίδα) (6^η διδακτική ώρα - Google Earth –θερμοηλεκτρικά εργοστάσια και ρύπανση).

Να γνωρίσουν τα μέσα και τους τρόπους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι ανανεώσιμες και καθαρές πηγές ενέργειας προς όφελος του περιβάλλοντος (7^η διδακτική ώρα – παιχνίδι).

β) Στόχοι σε επίπεδο δεξιοτήτων:

Να εξοικειωθούν με την επιστημονική μεθοδολογία (παρατήρηση, διατύπωση υποθέσεων ή ενδιάμεσων ερωτημάτων για την επίλυση ερωτήματος-προβλήματος, συγκέντρωση, οργάνωση και αξιολόγηση πληροφοριών από διάφορες πηγές, κ.ά) αναφορικά με το θέμα της ενέργειας (6^η διδακτική ώρα – Google earth, Wikipedia)..

Να μπορούν να περιγράφουν παραδείγματα σχετικά με την ενέργεια από την καθημερινή ζωή (6^η διδακτική ώρα - debate).

Να επιχειρηματολογούν για τις πιθανές εναλλακτικές λύσεις-απαντήσεις σχετικά με τα ερωτήματα που θέτουν σε σχέση με την ενέργεια (debate).

Να εξοικειωθούν με τη χρήση της τεχνολογίας της Πληροφορικής (χρήση Η/Υ και σχετικού λογισμικού της Φυσικής, που αναφέρεται στην ενέργεια) (Όλες οι δραστηριότητες)

Να μπορούν να συνεργάζονται στην παραγωγή γραπτού λόγου, με θέμα την ενέργεια (όλα τα φύλλα εργασίας).

γ) Στόχοι σε επίπεδο στάσεων:

Να αναπτύξουν κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες, με σκοπό την υλοποίηση ομαδικής εργασίας (1^η διδακτική ώρα – φύλλο εργασίας, 3^η Διδακτική ώρα - Ζωγραφική).

Να υιοθετήσουν στάσεις φιλικές προς τις ανανεώσιμες και καθαρές πηγές ενέργειας. (7^η διδακτική ώρα – τελικό τεστ αξιολόγησης, 8^η διδακτική ώρα, παιχνίδι)

Καθ’ όλη τη διάρκεια του διδακτικού σεναρίου οι μαθητές θα ανατρέχουν στο αρχείο του powerpoint, το οποίο εμπεριέχει τις βασικές πληροφορίες για όλες τις ενότητες.

Πορεία διδασκαλίας

1^η διδακτική ώρα

Η ενέργεια δεν μπορεί να κατανοηθεί εύκολα από τους μαθητές, διότι αποτελεί μία αφηρημένη έννοια. Την πρώτη διδακτική ώρα εφαρμόζεται ο καταιγισμός ιδεών (Rinkston, 1981). Οι μαθητές ανακαλούν συνειρμικά προϋπάρχουσες αντιλήψεις (Φυσική Ε’ τάξης) και προβαίνουν σε ελεύθερη και αυθόρμητη έκφραση ιδεών σχετικά με την έννοια της ενέργειας. Στη συνέχεια, αφού ακουστούν όλες οι γνώμες των μαθητών, γίνεται η παρουσίαση με τη βοήθεια του λογισμικού παρουσίασης του Powerpoint και παράλληλη χρήση προτζέκτορα. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης ζητείται από τους μαθητές να συζητήσουν σε ομάδες των δύο ατόμων και να προσεγγίσουν την έννοια της ενέργειας, όπως αυτοί την αντιλαμβάνονται. Επιπλέον, παρακολουθούν μία σχετική παρουσίαση για το τι είναι η ενέργεια. Σε αυτήν υπάρχουν ερωτήσεις κατανόησης. Ο στόχος αυτών των δραστηριοτήτων είναι η γνωστική σύγκρουση των μαθητών και η παρουσίαση της νέας γνώσης.

Στη συνέχεια μοιράζεται το πρώτο φύλλο εργασίας, όπου καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους στον κενό χώρο και τις παρουσιάζουν στις υπόλοιπες ομάδες.

2^η διδακτική ώρα

Δίνεται στους μαθητές το δεύτερο φύλλο εργασίας, στο οποίο τους ζητείται να ανατρέξουν μέσω της μηχανής αναζήτησης Google σε σχετικές σελίδες, οι οποίες αναφέρονται στα «πρόσωπα» της ενέργειας και να αναζητήσουν πληροφορίες για το μάθημα. Κάποιες από αυτές τις καταγράφουν στον επεξεργαστή κειμένου Word και αποθηκεύουν τις εργασίες τους σε φάκελο. Στη συνέχεια γίνεται η αναλυτική περιγραφή των μορφών ενέργειας, όπου αναλύεται η καθεμία ξεχωριστά.

Αφού ολοκληρωθεί η περιγραφή των μορφών ενέργειας, οι μαθητές καλούνται να συμπληρώσουν την άσκηση, η οποία βρίσκεται στο λογισμικό παρουσίασης ως συνέχεια της ενότητας, έτσι ώστε να διαπιστωθεί ο βαθμός κατάκτησης των βασικών εννοιών της ενότητας.

3^η διδακτική ώρα

Αρχικά παρουσιάζονται μέσω του λογισμικού παρουσίασης οι πηγές ενέργειας. Κατόπιν, οι μαθητές καλούνται με έναν παιγνιώδη τρόπο να ζωγραφίσουν, όπως αυτοί τις φαντάζονται, τις πηγές ενέργειας. Το λογισμικό που θα χρησιμοποιηθεί είναι η Ζωγραφική. Κάθε ομάδα καλείται να σχεδιάσει μία εικόνα με τις πηγές ενέργειας και να την αποθηκεύσει σε φάκελο. Αφού ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, στη συνέχεια η καθεμία παρουσιάζει την εικόνα της και ζητά από τις άλλες ομάδες να σχολιάσουν τις πηγές ενέργειας που φαίνονται μέσα από τις ζωγραφιές.

4^η διδακτική ώρα

Μετά την παρουσίαση των πηγών ενέργειας, γίνεται η διάκρισή τους σε ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασής τους δίδονται αναλυτικά στοιχεία για αυτές.

Οι μαθητές καλούνται να εργαστούν σε ένα φύλλο εργασίας στo λογισμικό Hot Potatoes, το οποίο έχει ως στόχο να ξέρουν να διακρίνουν οι μαθητές τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από τις μη ανανεώσιμες. Πιο συγκεκριμένα, συμπληρώνουν μία άσκηση αντιστοίχισης, στην οποία υπάρχουν οι πηγές ενέργειας και θα πρέπει οι μαθητές να τις χαρακτηρίσουν ως ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες. Αφού ολοκληρωθεί η συγκεκριμένη εργασία, στη συνέχεια οι μαθητές θα γνωρίσουν ποιες πηγές ενέργειας είναι φιλικές προς το περιβάλλον και ποιες δεν είναι.

Στο τέλος δίνεται το τρίτο φύλλο εργασίας, στο οποίο θα πρέπει να γράψουν ποιες πηγές ενέργειας χρησιμοποιούν στην καθημερινότητά τους περισσότερο και στη συνέχεια να εκφράσουν τη γνώμη τους σχετικά με το ποια πηγή ενέργειας από αυτές είναι φιλικότερη προς το περιβάλλον. Η εργασία θα εκτελεστεί σε αρχείο Word και θα αποθηκευτεί σε φάκελο.

5^η διδακτική ώρα

Δίνονται πληροφορίες σχετικές με το πετρέλαιο, μέσω του λογισμικού παρουσίασης, και στη συνέχεια οι μαθητές παρακολουθούν δύο βίντεο σχετικά με την εξόρυξη του πετρελαίου.

Στη συνέχεια με τη χρήση του προγράμματος Inspiration οι μαθητές πρόκειται να σχεδιάσουν έναν εννοιολογικό χάρτη με τα κλάσματα πετρελαίου.

Στο τέλος οι μαθητές ανατρέχουν σε συγκεκριμένη ιστοσελίδα, στην οποία θα παρακολουθήσουν ένα βίντεο, το οποίο αναφέρεται στη μόλυνση του περιβάλλοντος από τα προβλήματα κατά την εξόρυξη και τη μεταφορά του πετρελαίου.

6^ηδιδακτική ώρα

Οι μαθητές πλοηγούνται με τη βοήθεια του Google earth στην Ελλάδα και με την καθοδήγηση του δασκάλου τους οδηγούνται στην περιοχή της Πτολεμαΐδας, στην οποία λαμβάνει χώρα η εξόρυξη του λιγνίτη, στο θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο και πιο συγκεκριμένα στα φουγάρα. Τα παιδιά μπορούν να παρατηρήσουν τους έντονους καπνούς, οι οποίοι εξέρχονται από αυτά. Η εικόνα αυτή θα χρησιμοποιηθεί ως αφόρμηση για να γίνει στη συνέχεια αναφορά στους γαιάνθρακες, μέσω παρουσίασης στο Powerpoint, και στον τρόπο επεξεργασίας τους για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Κατόπιν, δίδονται αναλυτικά στοιχεία, μέσω λογισμικού παρουσίασης, για το φυσικό αέριο. Οι μαθητές αναζητούν πληροφορίες από την Wikipedia.

«Διοργάνωση debate»

Με την υποστήριξη πληροφοριακού υλικού, το οποίο θα βρουν στο Λογισμικό Φυσικής της Ε’ και Στ’ τάξης (διαθεματικά σενάρια – τα πολλά πρόσωπα της ενέργειας – κείμενα), τα παιδιά γίνονται κάτοικοι μιας περιοχής της Κρήτης που αντιμετωπίζουν ενεργειακό πρόβλημα. Χωρίζονται σε τρεις ομάδες –η 1^η που υποστηρίζει την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου, η 2^η που υποστηρίζει την κατασκευή θερμοηλεκτρικού εργοστασίου και η 3^η που υποστηρίζει τη χρήση ήπιων μορφών ενέργειας. Ακολουθεί αντιπαράθεση απόψεων με συντονιστή τον δάσκαλο.

7^η διδακτική ώρα

Οι μαθητές παρακολουθούν στην αρχή της διδακτικής ώρας ένα βίντεο σχετικό με την εξοικονόμηση της ενέργειας, το οποίο περιλαμβάνεται στο λογισμικό παρουσίασης.

Στη συνέχεια λαμβάνει χώρα συζήτηση μεταξύ των ομάδων σχετικά με τους τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας, ενώ παράλληλα προβάλλεται μία παρουσίαση στο Powerpoint.

Στη συνέχεια θα ενημερωθούν για τους τρόπους εξοικονόμησής της ενέργειας και τέλος θα κληθούν να ασχοληθούν με ένα ευχάριστο παιχνίδι, στο οποίο οι μαθητές καλούνται να κατασκευάσουν μία περιοχή, φιλική προς το περιβάλλον και παράλληλα με υψηλά αποθέματα ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων της.

8^η διδακτική ώρα

Οι μαθητές ανατρέχουν σε αρχείο του Word το οποίο περιέχει το τελικό τεστ αξιολόγησης όλης της ενότητας. Με το συγκεκριμένο τεστ πραγματοποιείται η γενική αξιολόγηση των όσων διδάχτηκαν, όπως επίσης δίνεται η δυνατότητα να διαπιστωθεί ποιες έννοιες κατακτήθηκαν και ποιες δεν κατακτήθηκαν από τους μαθητές.

Αξιολόγηση:

Εφαρμόζεται η διαμορφωτική αξιολόγηση, οπότε γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του σεναρίου και γίνεται αναφορικά με:

Την ανάπτυξη πρωτοβουλιών στην εκτέλεση των μαθησιακών έργων.
Τη συνεργασία και τη διαμαθητική επικοινωνία που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο των ομάδων και της σχολικής τάξης για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων.
Την αξιοποίηση διαδικτυακών διευθύνσεων και λογισμικών, προκειμένου να συλλέξουν πληροφορίες και να παράγουν υλικό από κείμενα και εικόνες, το οποίο παρουσιάζουν στους συμμαθητές τους.
Την ποιότητα της επιχειρηματολογίας και των διαλόγων που αναπτύσσουν, προκειμένου να παρουσιάσουν και να υποστηρίξουν τη γνώμη τους.

Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται να αξιολογηθεί αν έχουν κατακτηθεί οι απαραίτητες γνώσεις γύρω από την ενέργεια, τις μορφές και τις πηγές της. Επίσης, στο επίπεδο των δεξιοτήτων αν έχουν εξοικειωθεί περισσότερο με τη χρήση των ΤΠΕ και στο επίπεδο των στάσεων αν κρατούν θετική στάση απέναντι στην εξοικονόμηση της ενέργειας και κατά συνέπεια στην προστασία του περιβάλλοντος.

Επέκταση της δραστηριότητας: Οι μαθητές, αν υπάρχει ο απαιτούμενος χρόνος ή στο μάθημα των Εικαστικών, μπορούν να δημιουργήσουν ένα κολάζ με εικόνες από μορφές ενέργειας ή από τις ανανεώσιμες και τις μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Επίσης, η παρούσα ενότητα μπορεί να συνδεθεί και με άλλα μαθήματα (διαθεματική πρσέγγιση), όπως για παράδειγμα με τη Γεωγραφία (να εντοπίσουν μέσω διαδικτυακής αναζήτησης τις χώρες όπου υπάρχουν κοιτάσματα πετρελαίου), με το μάθημα της Γλώσσας (να βρουν παράγωγες λέξεις με θέμα την ενέργεια ή το πετρέλαιο), με τα Μαθηματικά (να υπολογίσουν τον όγκο των δεξαμενών πετρελαίου). Ακόμη, μπορούν να γράψουν ένα άρθρο στη σχολική εφημερίδα τους, το οποίο να αναφέρεται στις φιλικές ενεργειακές πηγές και να δώσουν προτάσεις για την αξιοποίησή τους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βιβλίο μαθητή, Φυσικά Δημοτικού - Ερευνώ και Ανακαλύπτω Στ’ τάξη, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 2009, Αθήνα.

Βιβλίο Δασκάλου, Δημοτικού - Ερευνώ και Ανακαλύπτω Στ’ τάξη, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 2009, Αθήνα.

Bruner, J. (1990). Acts of Meaning. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Vygotsky, L.S. (1978). Σκέψη και Γλώσσα, Αθήνα: Γνώση.

Driver, A., Squires, P., Rushworth, V., & Wood-R. (1998). Οικοδομώντας τις έννοιες των Φυσικών Επιστημών, Επιμέλεια Π. Κόκκoτας, Αθήνα:Τυπωθήτω.

Κασσωτάκης, Μ. & Φλουρής, Γ. (2006). Μάθηση και Διδασκαλία, τ.Β΄, Αθήνα: Αυτοέκδοση.

Κόκκοτας, Π. (2004). Διδακτική των Φυσικών Επιστημών, Μέρος II, Σύγχρονες προσεγγίσεις στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, Αθήνα: Αυτοέκδοση.

Κόμης, Β. (2004). Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών. Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών

Ματσαγγούρας, Η. (2000). Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία, Αθήνα: Γρηγόρη

Rinkston, R. (1981) The Process of Brainstorming ED282153

Δικτιογραφία